1

1

Prawidłowa dieta w ciąży i

Prawidłowa dieta w ciąży i

połogu

połogu

Sławomir Szymański

Zakład Pielęgniarstwa

Położniczo- Ginekologicznego

PAM

2

2

Czynniki warunkujące zdrowie

Czynniki warunkujące zdrowie

dziecka

dziecka

3

3

4

4

Do organizmu dziecka transportowane

Do organizmu dziecka transportowane

są zarówno składniki odżywcze, jak i te,

są zarówno składniki odżywcze, jak i te,

które niekorzystnie wpływają na jego

które niekorzystnie wpływają na jego

rozwój oraz funkcjonowanie. U matki

rozwój oraz funkcjonowanie. U matki

karmiącej już po 30–90 minutach po

karmiącej już po 30–90 minutach po

podaniu np. leku, jego stężenie osiąga

podaniu np. leku, jego stężenie osiąga

wartość maksymalną, a dalsze

wartość maksymalną, a dalsze

wydzielanie z mlekiem trwa około 60

wydzielanie z mlekiem trwa około 60

minut.

minut.

Dziecko a dieta

Dziecko a dieta

5

5

zapotrzebowanie kaloryczne w ciąży

zapotrzebowanie kaloryczne w ciąży

to:

to:

2600-2800 kcal/ doba

2600-2800 kcal/ doba

Średnio dodatkowy wydatek

Średnio dodatkowy wydatek

energetyczny w ciąży fizjologicznej

energetyczny w ciąży fizjologicznej

335 MJ, tj.

335 MJ, tj.

80 000 kcal / 9 miesięcy

80 000 kcal / 9 miesięcy

Według Komitetu Żywienia

Według Komitetu Żywienia

Człowieka PAN

Człowieka PAN

6

6



I trymestr – 150 kcal/ doba

I trymestr – 150 kcal/ doba



II trymestr - 350 kcal/ doba

II trymestr - 350 kcal/ doba



III trymestr - 350 kcal/ doba

III trymestr - 350 kcal/ doba



Średnio 300 kcal/ doba

Średnio 300 kcal/ doba

zapotrzebowanie kaloryczne

zapotrzebowanie kaloryczne

w ciąży

w ciąży

Według Komitetu Żywienia Człowieka PAN

Według Komitetu Żywienia Człowieka PAN

7

7

Co wpływa na zapotrzebowanie

Co wpływa na zapotrzebowanie

energetyczne ciężarnej?

energetyczne ciężarnej?



Wiek

Wiek



Praca

Praca



Stan zdrowia

Stan zdrowia



Czas trwania ciąży

Czas trwania ciąży



Przebieg aktualnej ciąży

Przebieg aktualnej ciąży



Niedobór masy ciała

Niedobór masy ciała



Krwawienie z dróg rodnych

Krwawienie z dróg rodnych

8

8

Co zwiększa zapotrzebowanie

Co zwiększa zapotrzebowanie

energetyczne ?

energetyczne ?



Szybsza przemiana materii

Szybsza przemiana materii



Rozwój płodu i łożyska

Rozwój płodu i łożyska



Synteza tkanek u matki

Synteza tkanek u matki

Nie można jeść „za dwoje”, ale „na dwoje”.

Nie można jeść „za dwoje”, ale „na dwoje”.

9

9

Wpływ diety w czasie ciąży

Wpływ diety w czasie ciąży



lepsze warunki porodu (8x)

lepsze warunki porodu (8x)



krótszy pierwszy okresu porodu (2x)

krótszy pierwszy okresu porodu (2x)



szybszy powrót do pełnej sprawności po

szybszy powrót do pełnej sprawności po

porodzie,

porodzie,



mniejsze ryzyko poronienia, porodu

mniejsze ryzyko poronienia, porodu

przedwczesnego, powikłań porodowych

przedwczesnego, powikłań porodowych



lepszy stan urodzeniowy noworodka

lepszy stan urodzeniowy noworodka



łagodniejsza adaptacja do środowiska

łagodniejsza adaptacja do środowiska

zewnętrznego

zewnętrznego



mniejsze ryzyko infekcji w okresie

mniejsze ryzyko infekcji w okresie

niemowlęcym.

niemowlęcym.

10

10

Kto jest narażony na niedobory

Kto jest narażony na niedobory

żywieniowe?

żywieniowe?

Są to kobiety o:

Są to kobiety o:



zbyt wysokim lub zbyt niskim przyroście

zbyt wysokim lub zbyt niskim przyroście

masy ciała,

masy ciała,



matki młodociane lub powyżej 35 r.ż.,

matki młodociane lub powyżej 35 r.ż.,



matki z hypotrofią płodu, ciążą

matki z hypotrofią płodu, ciążą

wielopłodową, chorobami przewlekłymi,

wielopłodową, chorobami przewlekłymi,

nieprawidłowymi wartościami badań

nieprawidłowymi wartościami badań

laboratoryjnych oraz innymi czynnikami

laboratoryjnych oraz innymi czynnikami

ograniczającymi prawidłowe odżywianie.

ograniczającymi prawidłowe odżywianie.

11

11

Zalecany przyrost masy ciała w

Zalecany przyrost masy ciała w

ciąży

ciąży

Indeks masy ciała przed

ciążą

Zalecany przyrost

masy ciała

Niski (BMI<19,8)

12,5–18 kg

Normalny (19,8–26,0)

11,5–16 kg

Wysoki (26,0–29,0)

7,0–11,5 kg

Bardzo wysoki (powyżej

29,0)

6,0 kg

Ciąża bliźniacza

16,0–20,5 kg

Przyrost masy ciała w I trymestrze – 1,6 kg
Przyrost masy ciała w II i III trymestrze – 0,44

kg/tydzień

12

12

Zalety prawidłowego

Zalety prawidłowego

odżywiania

odżywiania



Zmniejsza ryzyko poronienia

Zmniejsza ryzyko poronienia



Zmniejsza ryzyko porodu

Zmniejsza ryzyko porodu

przedwczesnego

przedwczesnego



Rzadsze infekcje kataralne

Rzadsze infekcje kataralne



Rzadziej krzywica

Rzadziej krzywica

13

13

Czynniki wpływające na stan

Czynniki wpływające na stan

odżywienia matki karmiącej

odżywienia matki karmiącej



Niedobór masy ciała,

Niedobór masy ciała,



Otyłość,

Otyłość,



Nieprawidłowy przyrost masy ciała w ciąży,

Nieprawidłowy przyrost masy ciała w ciąży,



Szybki spadek masy ciała po porodzie,

Szybki spadek masy ciała po porodzie,



Niedokrwistość (Hb < 12,0 g/dl; Ht <

Niedokrwistość (Hb < 12,0 g/dl; Ht <

36,0%),

36,0%),



Powikłania medyczne,

Powikłania medyczne,



Używki:

Używki:



alkohol (> 2 drinki/dzień),

alkohol (> 2 drinki/dzień),



papierosy (> 10/dzień),

papierosy (> 10/dzień),



środki odurzające.

środki odurzające.

14

14

Nieprawidłowy przyrost masy ciała

Nieprawidłowy przyrost masy ciała

w ciąży:

w ciąży:



<

<

12,5 kg dla kobiet z

12,5 kg dla kobiet z

niedoborem m.c.,

niedoborem m.c.,



< 11,5 kg dla kobiet z

< 11,5 kg dla kobiet z

prawidłową m.c.,

prawidłową m.c.,



< 7 kg dla kobiet z

< 7 kg dla kobiet z

nadwagą.

nadwagą.

15

15

Szybki spadek masy ciała po

Szybki spadek masy ciała po

porodzie

porodzie



> 8 kg podczas pierwszego

> 8 kg podczas pierwszego

tygodnia po porodzie,

tygodnia po porodzie,



> 9 kg podczas pierwszego

> 9 kg podczas pierwszego

miesiąca po porodzie,

miesiąca po porodzie,



> 2 kg na miesiąc podczas

> 2 kg na miesiąc podczas

następnych miesięcy.

następnych miesięcy.

16

16

Zasady

Zasady

żywienia w

żywienia w

ciąży

ciąży

17

17

Zalecenia dietetyczne

Zalecenia dietetyczne



5–6 posiłków dziennie,

5–6 posiłków dziennie,



Nie powinno się „omijać” żadnego posiłku

Nie powinno się „omijać” żadnego posiłku

(hipoglikemia u płodu),

(hipoglikemia u płodu),



Pij 1,5–2 L płynów dziennie (optymalne

Pij 1,5–2 L płynów dziennie (optymalne

funkcjonowanie nerek),

funkcjonowanie nerek),



Urozmaicaj posiłki,

Urozmaicaj posiłki,



Powinno unikać się powtarzania danego produktu

Powinno unikać się powtarzania danego produktu

w ciągu dnia lub zjadania codziennie tego

w ciągu dnia lub zjadania codziennie tego

samego,

samego,



Potrawy mączne jedz 5 razy dziennie (najlepiej

Potrawy mączne jedz 5 razy dziennie (najlepiej

pełnoziarniste) pokrycie zapotrzebowania na

pełnoziarniste) pokrycie zapotrzebowania na

węglowodany.

węglowodany.

18

18

Zalecenia dietetyczne – c.d.

Zalecenia dietetyczne – c.d.



Mleko i jego przetwory 3–4 razy dziennie

Mleko i jego przetwory 3–4 razy dziennie

(Ca i białko)

(Ca i białko)



Potrawy zawierające białko 2–3 razy

Potrawy zawierające białko 2–3 razy

dziennie.

dziennie.



Owoce i warzywa co najmniej 5 razy

Owoce i warzywa co najmniej 5 razy

dziennie.

dziennie.



Jaja- 4 sztuki tygodniowo (białko i

Jaja- 4 sztuki tygodniowo (białko i

cholesterol- niezbędnego do budowy

cholesterol- niezbędnego do budowy

układu nerwowego płodu)

układu nerwowego płodu)



Między posiłkami przekąski (orzechy,

Między posiłkami przekąski (orzechy,

nasiona, suszone owoce).

nasiona, suszone owoce).



Stosuj dietę lekkostrawną (potrawy

Stosuj dietę lekkostrawną (potrawy

gotowane, duszone, pieczone).

gotowane, duszone, pieczone).

19

19

Co należy wyeliminować

Co należy wyeliminować

?

?



Pokarmy ciężkostrawne – smażone.

Pokarmy ciężkostrawne – smażone.



Pokarmy tłuste – słoninę, boczek, smalec.

Pokarmy tłuste – słoninę, boczek, smalec.



Pokarmy wzdymające – suchy groch, fasolę, świeżą

Pokarmy wzdymające – suchy groch, fasolę, świeżą

kapustę.

kapustę.



Używki – alkohol, mocną herbatę, kawę kofeinową, colę.

Używki – alkohol, mocną herbatę, kawę kofeinową, colę.



Sery pleśniowe.

Sery pleśniowe.



Jajka na miękko, jaja surowe ze względu na możliwość

Jajka na miękko, jaja surowe ze względu na możliwość

zakażenia się salmonellozą.

zakażenia się salmonellozą.



Surowe mleko.

Surowe mleko.



Surowe mięso (tatar, krwisty befsztyk).

Surowe mięso (tatar, krwisty befsztyk).



Wątróbkę – w I trymestrze ciąży, później nie częściej niż 1

Wątróbkę – w I trymestrze ciąży, później nie częściej niż 1

raz tygodniowo ze względu na wysoką zawartość witaminy

raz tygodniowo ze względu na wysoką zawartość witaminy

A, która w dawce ponad 5000 j.m. może wywoływać wady

A, która w dawce ponad 5000 j.m. może wywoływać wady

płodu.

płodu.



Drożdże surowe.

Drożdże surowe.

20

20

Wegetarianizm a ciąża

Wegetarianizm a ciąża



samo wyeliminowanie mięsa nie jest

samo wyeliminowanie mięsa nie jest

korzystne dla zdrowia (białko!)

korzystne dla zdrowia (białko!)



pij płyny (woda, ziółka, kawa

pij płyny (woda, ziółka, kawa

zbożowa, buliony z warzyw).

zbożowa, buliony z warzyw).



pyłek pszczeli i drożdże (pyłek

pyłek pszczeli i drożdże (pyłek

pszczeli zawiera 15–30 % substancji

pszczeli zawiera 15–30 % substancji

białkowych, ma dużo soli

białkowych, ma dużo soli

mineralnych i witaminy B

mineralnych i witaminy B

¹²

¹²

.

.

21

21

Wegetarianizm a ciąża

Wegetarianizm a ciąża

– codzienny jadłospis

– codzienny jadłospis

jeden składnik z każdej z 6 grup:

jeden składnik z każdej z 6 grup:



Jaja – maksymalnie 4 tygodniowo.

Jaja – maksymalnie 4 tygodniowo.



Groch, fasola, soja, orzechy,

Groch, fasola, soja, orzechy,

migdały, ziarna słonecznika i inne.

migdały, ziarna słonecznika i inne.



Jogurt, mleko i różne sery.

Jogurt, mleko i różne sery.



Warzywa i owoce.

Warzywa i owoce.



Zboża ekologiczne i chleb.

Zboża ekologiczne i chleb.



Oliwa z oliwek, masło, śmietana.

Oliwa z oliwek, masło, śmietana.

22

22

Palenie tytoniu w ciąży

Palenie tytoniu w ciąży



ryzyko poronienia wzrasta o 40 %,

ryzyko poronienia wzrasta o 40 %,



większa liczba krwawień,

większa liczba krwawień,



PROM (3x),

PROM (3x),



nagła śmierć łóżeczkowa (2x) - proporcjonalna do

nagła śmierć łóżeczkowa (2x) - proporcjonalna do

liczby wypalanych przez matkę papierosów w ciągu

liczby wypalanych przez matkę papierosów w ciągu

dnia,

dnia,



śmierć noworodka w pierwszym tygodniu życia

śmierć noworodka w pierwszym tygodniu życia

(ryzyko wzrasta o 20 %),

(ryzyko wzrasta o 20 %),



niska masa urodzeniowa dziecka i uszkodzenie

niska masa urodzeniowa dziecka i uszkodzenie

łożyska,

łożyska,



łożysko przodujące,

łożysko przodujące,



przedwczesne oddzielenie się łożyska,

przedwczesne oddzielenie się łożyska,



większe ryzyko zachorowania przez dziecko

większe ryzyko zachorowania przez dziecko

w późniejszym wieku na raka.

w późniejszym wieku na raka.

23

23

Dieta kobiety karmiącej

Dieta kobiety karmiącej

24

24



3000–3100 kcal na dobę.

3000–3100 kcal na dobę.



wzrasta w stosunku do okresu ciąży

wzrasta w stosunku do okresu ciąży

o ok. 200–300 kcal

o ok. 200–300 kcal

Dieta powinna być:

Dieta powinna być:



ZDROWA!

ZDROWA!



Urozmaicona, bogata w białko, witaminy i

Urozmaicona, bogata w białko, witaminy i

sole mineralne,

sole mineralne,



Lekkostrawna (potrawy gotowane, duszone,

Lekkostrawna (potrawy gotowane, duszone,

z rusztu).

z rusztu).

Zapotrzebowanie kaloryczne

Zapotrzebowanie kaloryczne

kobiety karmiącej

kobiety karmiącej

25

25

Czego należy unikać?

Czego należy unikać?



produktów nieświeżych,

produktów nieświeżych,



konserwowanych,

konserwowanych,



niskiej jakości,

niskiej jakości,



sztucznie barwionych,

sztucznie barwionych,



z dużą zawartością cukru i soli.

z dużą zawartością cukru i soli.

26

26

Ilość posiłków

Ilość posiłków



Spożywaj 4–5 posiłki dziennnie:

Spożywaj 4–5 posiłki dziennnie:



3 duże i

3 duże i



1–2 małe

1–2 małe

(II śniadanie i podwieczorek).

(II śniadanie i podwieczorek).

27

27

Białko

Białko



Stanowi podstawowy materiał

Stanowi podstawowy materiał

budulcowy

budulcowy



Zwierzęce: mięso, ryby, mleko, sery i

Zwierzęce: mięso, ryby, mleko, sery i

jaja

jaja



Roślinne: fasola i orzeszki ziemne

Roślinne: fasola i orzeszki ziemne



Pij mleko odtłuszczone!

Pij mleko odtłuszczone!



Dobowe zapotrzebowanie wynosi 70-

Dobowe zapotrzebowanie wynosi 70-

90 g

90 g

28

28

Białko

Białko



Zwiększ spożycie białka

Zwiększ spożycie białka



o 19,5 g/dzień w I półroczu laktacji

o 19,5 g/dzień w I półroczu laktacji



o 14,5 g/dzień w II półroczu,

o 14,5 g/dzień w II półroczu,



zachowuj proporcję 60% białka

zachowuj proporcję 60% białka

zwierzęcego i 40 % roślinnego.

zwierzęcego i 40 % roślinnego.



Mięso czerwone jedz kilka razy w

Mięso czerwone jedz kilka razy w

miesiącu,

miesiącu,



jaja, ryby, drób – kilka razy w tygodniu.

jaja, ryby, drób – kilka razy w tygodniu.

29

29

Tłuszcze

Tłuszcze



Są materiałem energetycznym

Są materiałem energetycznym



Dzięki nim ciężarna przyswaja

Dzięki nim ciężarna przyswaja

witaminy A, D, E i K

witaminy A, D, E i K



Gotuj, duś zamiast smażyć i piec !

Gotuj, duś zamiast smażyć i piec !



Ser twarogi niskotłuszczowe

Ser twarogi niskotłuszczowe



Dobowe zapotrzebowanie wynosi 70-

Dobowe zapotrzebowanie wynosi 70-

80 g

80 g

30

30



Spożywaj tłuszcze naturalne,

Spożywaj tłuszcze naturalne,

nie przetworzone, które biorą udział w

nie przetworzone, które biorą udział w

rozwoju układu nerwowego u dziecka.

rozwoju układu nerwowego u dziecka.



Szczególnie polecanie są

Szczególnie polecanie są

wielołańcuchowe nienasycone kwasy

wielołańcuchowe nienasycone kwasy

tłuszczowe (omega-6 i omega-3 oraz

tłuszczowe (omega-6 i omega-3 oraz

ich pochodne).

ich pochodne).



Karmiąca powinna spożyć codziennie

Karmiąca powinna spożyć codziennie

1–2 łyżeczki oliwy z oliwek

1–2 łyżeczki oliwy z oliwek

i 1–2 razy w tygodniu ryby.

i 1–2 razy w tygodniu ryby.

Tłuszcze

Tłuszcze

31

31

Węglowodany

Węglowodany



Są materiałem energetycznym

Są materiałem energetycznym



Nie jedz słodyczy i produktów

Nie jedz słodyczy i produktów

wysokosłodzonych!

wysokosłodzonych!



Jedz produkty mączne, groch,

Jedz produkty mączne, groch,

warzywa, owoce

warzywa, owoce



Dobowe zapotrzebowanie wynosi

Dobowe zapotrzebowanie wynosi

350-500g

350-500g

32

32

Węglowodany

Węglowodany



Spożywaj do każdego posiłku

Spożywaj do każdego posiłku



Najlepiej z różnych źródeł.

Najlepiej z różnych źródeł.



Ogranicz udział sacharozy w diecie

Ogranicz udział sacharozy w diecie

maximum 10 % wartości

maximum 10 % wartości

energetycznej racji pokarmowej.

energetycznej racji pokarmowej.

33

33



Pij mleko nie mniej niż 2 szklanki (wapń, białko, wit. B

Pij mleko nie mniej niż 2 szklanki (wapń, białko, wit. B

2

2

).

).



Pij wodę,

Pij wodę,

soki,

soki,

naturalne herbaty owocowe, napary z

naturalne herbaty owocowe, napary z

ziół.

ziół.



Spożycie soków owocowych ograniczyć do 0,5 L ze

Spożycie soków owocowych ograniczyć do 0,5 L ze

względu na znaczną zawartość cukru.

względu na znaczną zawartość cukru.



Niekiedy ciastko, słabą kawę czy kieliszek wina.

Niekiedy ciastko, słabą kawę czy kieliszek wina.



Unikaj znacznego spadku masy ciała, zwłaszcza

Unikaj znacznego spadku masy ciała, zwłaszcza

w pierwszych miesiącach laktacji.

w pierwszych miesiącach laktacji.



Nie stosuj w czasie laktacji diet odchudzających

Nie stosuj w czasie laktacji diet odchudzających

niskokalorycznych lub bardzo restrykcyjnych (np. dieta

niskokalorycznych lub bardzo restrykcyjnych (np. dieta

wegańska, makrobiotyczna).

wegańska, makrobiotyczna).

Co się ponadto zaleca?

Co się ponadto zaleca?

34

34

Zalecane dzienne spożycie niektórych

Zalecane dzienne spożycie niektórych

produktów spożywczych dla kobiety w

produktów spożywczych dla kobiety w

okresie laktacji

okresie laktacji

Nazwa produktu

Ilość

Mleko

nie mniej niż 500 mL do 1 L

Sery twarogowe

60–100 g

Sery podpuszczkowe

35–50 g

Mięso, drób, ryby,

wędliny

230 g

Jaja

25 g (½ sztuki)

Masło

30–40 g

Oleje

20 g

Warzywa

nie mniej niż 500 g

Owoce

nie mniej niż 200 g

Inne płyny (woda, soki

owocowe)

około 1–1,5 L więcej niż w okresie

przed ciążą

35

35

Produkty przeciwwskazane

Produkty przeciwwskazane

w czasie karmienia piersią

w czasie karmienia piersią



Potrawy ciężkostrawne: tłuste mięsa, wędliny, sery,

Potrawy ciężkostrawne: tłuste mięsa, wędliny, sery,

tłuszcze utwardzane, pokarmy typu „fast food”.

tłuszcze utwardzane, pokarmy typu „fast food”.



Czosnek i cebula – powodują nieprzyjemny zapach.

Czosnek i cebula – powodują nieprzyjemny zapach.



Pokarmy wzdymające: suszony groch i fasola (można

Pokarmy wzdymające: suszony groch i fasola (można

spożywać te warzywa w postaci świeżej lub mrożonej,

spożywać te warzywa w postaci świeżej lub mrożonej,

np. zielony groszek lub fasolka szparagowa), rzodkiewka,

np. zielony groszek lub fasolka szparagowa), rzodkiewka,

drożdże; warzywa kapustne: kapusta, kalafior, brokuły,

drożdże; warzywa kapustne: kapusta, kalafior, brokuły,

brukselka (dozwolona kapusta kiszona).

brukselka (dozwolona kapusta kiszona).



Gruboziarnisty chleb w pierwszym

Gruboziarnisty chleb w pierwszym

miesiącu karmienia.

miesiącu karmienia.



Niektóre owoce (gruszki, owoce

Niektóre owoce (gruszki, owoce

dużopestkowe: śliwki, morele,

dużopestkowe: śliwki, morele,

brzoskwinie – w pierwszym miesiącu

brzoskwinie – w pierwszym miesiącu

karmienia).

karmienia).

Truskawki i cytrusy mają

Truskawki i cytrusy mają

działanie alergizujące.

działanie alergizujące.

36

36

Produkty przeciwwskazane

Produkty przeciwwskazane

w czasie karmienia piersią –

w czasie karmienia piersią –

c.d.

c.d.



Silne alergeny: czekoladę, kakao, ryby,

Silne alergeny: czekoladę, kakao, ryby,

orzechy, jaja, mleko i jego przetwory.

orzechy, jaja, mleko i jego przetwory.



Kawa zawierająca kofeinę, mocna herbata,

Kawa zawierająca kofeinę, mocna herbata,

napoje gazowane (nadmierną pobudliwość

napoje gazowane (nadmierną pobudliwość

dziecka, kłopoty ze snem i wzdęcia, bóle

dziecka, kłopoty ze snem i wzdęcia, bóle

piersi)

piersi)



Alkohol (senność, wymioty, nadmierne

Alkohol (senność, wymioty, nadmierne

pocenie, osłabienie, zaburzenia wzrostu i

pocenie, osłabienie, zaburzenia wzrostu i

masy ciała). Spożywanie przez matkę 1 g

masy ciała). Spożywanie przez matkę 1 g

alkoholu/kg

alkoholu/kg

masy ciała dziennie powoduje osłabienie

masy ciała dziennie powoduje osłabienie

odruchu wypływu pokarmu.

odruchu wypływu pokarmu.

37

37

Produkty przeciwwskazane

Produkty przeciwwskazane

w czasie karmienia piersią –

w czasie karmienia piersią –

c.d.

c.d.



Nikotyna wpływa na:

Nikotyna wpływa na:



Obniżenie poziomu prolaktyny → obniżenie

Obniżenie poziomu prolaktyny → obniżenie

produkcji

produkcji

pokarmu → krótszy czas karmienia piersią.

pokarmu → krótszy czas karmienia piersią.



Wątpliwości matki odnośnie karmienia piersią →

Wątpliwości matki odnośnie karmienia piersią →

krótszy czas karmienia piersią.

krótszy czas karmienia piersią.



Wzrost zachorowalności dziecka i matki.

Wzrost zachorowalności dziecka i matki.



Niepokój, rozdrażnienie nudności, wymioty, kolkę,

Niepokój, rozdrażnienie nudności, wymioty, kolkę,

biegunkę u dziecka,

biegunkę u dziecka,



Im więcej i częściej matka pali, tym większe jest

Im więcej i częściej matka pali, tym większe jest

stężenie nikotyny w pokarmie i kotyniny w moczu

stężenie nikotyny w pokarmie i kotyniny w moczu

dziecka. Po 12 godzinach od ostatniego papierosa w

dziecka. Po 12 godzinach od ostatniego papierosa w

pokarmie nie ma śladu substancji toksycznych.

pokarmie nie ma śladu substancji toksycznych.



Jeżeli matka cierpi na alergię lub w najbliższej

Jeżeli matka cierpi na alergię lub w najbliższej

rodzinie dziecka występują choroby alergiczne,

rodzinie dziecka występują choroby alergiczne,

powinno profilaktycznie wyłączyć się z diety

powinno profilaktycznie wyłączyć się z diety

produkty silnie alergizujące

produkty silnie alergizujące

38

38

Zaparcia- przyczyny

Zaparcia- przyczyny



Nieprawidłowości żywieniowe

Nieprawidłowości żywieniowe



Mała aktywność ruchowa ciężarnej

Mała aktywność ruchowa ciężarnej



Działanie hormonów na jelita

Działanie hormonów na jelita

(progesteron)

(progesteron)



Powiększająca się macica

Powiększająca się macica

39

39

Co robić?

Co robić?



Jedz dużo potraw bogatych w błonnik

Jedz dużo potraw bogatych w błonnik



Spożywaj dużo płynów

Spożywaj dużo płynów



Unikaj ryżu, czekolady, słodyczy

Unikaj ryżu, czekolady, słodyczy



Staraj się oddać stolec o określonej

Staraj się oddać stolec o określonej

porze dnia, najlepiej rano

porze dnia, najlepiej rano



Zwiększ aktywność fizyczną

Zwiększ aktywność fizyczną

40

40

Zaparcia- postępowanie

Zaparcia- postępowanie



Szklanka przegotowanej ciepłej wody

Szklanka przegotowanej ciepłej wody

na czczo,

na czczo,



1-2 jabłka przed snem

1-2 jabłka przed snem



Suszone śliwki

Suszone śliwki



Sok z kiszonej kapusty

Sok z kiszonej kapusty



Zsiadłe mleko

Zsiadłe mleko

41

41

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę