Warszawa, luty 2005
O p r a c o w a n o :
firma doradcza Plestat Sp. z
o.o.
02-305 Warszawa, Al. Jerozolimskie 144
Biznesplan
-
pojęcie, zastosowanie, funkcje i
struktura BP
Warszawa, luty 2005
O p r a c o w a n o :
firma doradcza Plestat Sp. z
o.o.
02-305 Warszawa, Al. Jerozolimskie 144
Biznesplan
-
pojęcie, zastosowanie, funkcje i
struktura BP
Czym jest biznes plan ?
Biznesplan
to
profesjonalnie opracowany plan
realizacji przedsięwzięcia
rozwojowego danego podmiotu
w danych warunkach
instytucjonalnych i
gospodarczych.
Biznesplan sporządza
się w celu spójnego
zilustrowania efektów
zamierzonych działań
gospodarczych.
Istotną częścią biznesplanu jest
plan pozyskania i
rozdysponowania nakładów
finansowych, niezbędnych do
realizacji zamierzonego zwrotu
zaangażowanych w to
przedsięwzięcie środków wraz z
zaplanowaną nadwyżką
finansową, tj. zyskiem.
Zastosowanie biznesplanu
Finansowani
e inwestycji
BIZNES
P
LAN
Rozpoczęcie
działalności
gospodarczej
Strategiczne
zarządzanie firmą
Wycena i
sprzedaż
firmy
Restrukturyzacj
a
Pozyskanie
nowego
inwestora
Likwidacja
przedsiębiorstwa
Cechy biznesplanu
Na jakim etapie
projektowanego
rozwoju znajduje się
firma?
W jakich kierunkach
zamierza się dalej
rozwijać?
Za pomocą jakich
sposobów chce to
zrobić?
Jak opłacalne są
założone przez nią cele?
Celowość,
Zgodność wewnętrzna,
Wykonalność,
Racjonalność
Zupełność
Odpowiednia
szczegółowość,
Operatywność,
Terminowość,
Giętkość planistyczna,
Zwrotność.
Dobrze przygotowany biznesplan powinien
odpowiadać na cztery zasadnicze pytania:
Cechy
dobrego BP:
Adresaci biznesplanu
Inwestorzy (w tym:
osoby prywatne oraz
fundusze typu
Venture Capital i
Private Equity)
Adresaci
BIZNES-
PLANU
Klienci
przedsiębiorstw
a
Dostawcy i inni
kooperanci
Zarząd, Rada
Nadzorcza
Pracownicy
Banki i inne instytucje
finansowe
Udziałowcy lub
akcjonariusze
Kluczowe funkcje biznesplanu
Narzędzie wspomagające
przedsiębiorcę w rozwoju jego
pomysłów oraz projektów
przedstawianych mu do
realizacji;
Podstawę do rozmów z
wszelkiego rodzaju
kontrahentami i decydentami,
takimi jak: wiodący
akcjonariusze, banki, potencjalni
inwestorzy, agencje finansowe
państwowe i prywatne, fundusze
inwestycyjne. Tak więc umożliwia
zdobycie dodatkowych środków
finansowych z zewnątrz;
Spójną i logiczną
strukturę, zgodnie z
którą biznes powinien się
rozwijać w ciągu kilku
najbliższych lat;
Narzędzie bieżącego
monitorowania,
dokonywania przeglądów
i korekt tak, w okresie
budowy, jak i w okresie
eksploatacji.
Biznesplan stanowi:
Założenia metodyczne
opracowania BP
Zasięg przedmiotowy
– biznesplan opracowuje się dla firmy
jako całości lub dla wyodrębnionych jej części, a także dla
poważniejszych przedsięwzięć rozwojowych, które jednostka
zamierza podjąć;
Horyzont czasowy
– okresy z przeszłości i przyszłości, które
zostaną ukazane w biznesplanie. Na ogół jest to okres trzech
lat ujmowanych w analizie retrospektywnej (tj. analizie
wyników historycznych) i okres pięciu lat dla projekcji
finansowych efektów przedsięwzięcia rozwojowego (licząc od
momentu sprzedaży pierwszych produktów lub usług po
zakończeniu przedsięwzięcia);
Rangę celów
– cele główne, dodatkowe, uboczne,
szczegółowe;
Krąg podmiotów
– chodzi o podmioty warunkujące
powodzenie planu tj.: podmioty gospodarcze, instytucje
finansowe, instytucje ubezpieczeniowe, instytucje rynku
kapitałowego i rynku pracy, instytucje sponsorujące,
instytucje doradcze, instytucje promocyjne;
Charakter uwarunkowań realizacyjnych
– okoliczności
sprzyjające, obojętne, utrudniające;
Metodologię badawczą
- metody badania tj. oceny
przeszłości i przyszłości;
Kryteria oceny
- ilościowe i jakościowe.
Aby prawidłowo opracować BP należy ustalić:
Struktura biznesplanu
1.
Wprowadzenie i krótki opis planowanego
przedsięwzięcia rozwojowego
2.
Prezentacja firmy i jej dotychczasowych
osiągnięć
3.
Misja, wizja, cele strategiczne
przedsiębiorstwa
4.
Otoczenie firmy (makro- i mikrootoczenie)
5.
Produkty i usługi
6.
Stosowane technologie, procesy wytwórcze,
techniczne uzbrojenie produkcji, inwestycje
7.
Zasoby ludzkie przedsiębiorstwa (w tym:
kierownictwo)
8.
Organizacja zarządzania przedsiębiorstwem
9.
Analiza finansowa wielkości historycznych i
projekcja wyników finansowych w okresach
przyszłych
10.
Ryzyko i sposoby jego eliminacji
Każdy biznesplan powinien być złożony z
dziesięciu podstawowych części:
Wprowadzenie i krótki opis planowanego
przedsięwzięcia
czyli: co chcemy zrobić i dlaczego?
Część o charakterze wprowadzającym,
która powinna zawierać
syntezę
informacji na temat planowanego
przedsięwzięcia.
Służy wyjaśnieniu celu, w jakim został
stworzony cały biznesplan,
(streszczenie projektu przedsięwzięcia).
Co chcemy zrobić i dlaczego?
1.
Na czym polega przedsięwzięcie?
2.
Jakich korzyści się spodziewamy?
3.
Jakie są potrzeby w zakresie kapitału?
Prezentacja firmy i jej dotychczasowych
osiągnięć
czyli: kim jesteśmy i co osiągnęliśmy?
Część poświęcona
szczegółowej
charakterystyce przedsiębiorstwa
planującego przedsięwzięcie.
Zawiera kompleksową ilustrację
działalności firmy od chwili jej utworzenia.
Kim jesteśmy i co osiągnęliśmy?
1.
Forma własności (przedsiębiorstwo państwowe,
sprywatyzowane czy istniejące od początku jako prywatne?)
2.
Forma prawna (działalność gospodarcza, spółka osobowa,
spółka kapitałowa, spółka akcyjna uczestnicząca w
publicznym obrocie?)
3.
Profil działalności (przynależność branżowa, główne produkty
i usługi)
4.
Historia firmy (data założenia, najważniejsze osiągnięcia,
przemiany, dokonania, kierunki rozwoju, ewolucja profilu
działalności, wielkość i struktura asortymentowa sprzedaży
w czasie, rynki funkcjonowania)
5.
Stosunki właścicielskie i powiązania kapitałowe (struktura
własnościowa kapitału, udziały w innych firmach, holding)
6.
Organizacja biznesu (filie, oddziały, przedstawicielstwa,
zakłady produkcyjne itp.)
Misja, wizja, cele strategiczne
czyli: kim chcemy być i jak to osiągnąć?
Konieczne jest
przyjęcie pewnej wiązki
celów, dotyczących tak
istotnych zagadnień
jak: udział w rynku,
wielkość sprzedaży
oraz poziom
rentowności.
Należy sprawdzić czy
przy zadanych
warunkach
prowadzenia
działalności oraz przy
przyjęciu założeń, co do
dalszego rozwoju firmy,
postawione cele są
wykonalne.
Kim chcemy być i jak to osiągnąć?
1.
Jaka jest koncepcja zasadniczych
celów firmy (misja) ?
2.
Jaka jest obecna a jaka powinna być
przyszła strategia firmy?
3.
Jakie są cele pośrednie, sprzyjające
realizacji misji?
4.
Jak wpłynie planowane
przedsięwzięcie na zdolność firmy do
realizowania misji?
5.
Jakie wycinkowe strategie
funkcjonalne zoptymalizują
działalność firmy w kontekście
planowanego przedsięwzięcia ?
Część poświęcona
zaprojektowaniu
strategii realizacji misji
przedsiębiorstwa
, w oparciu o
spodziewane korzyści z
podejmowanego przedsięwzięcia.
Otoczenie firmy
czyli: gdzie jesteśmy?
Część poświecona szczegółowej
charakterystyce zewnętrznych warunków
funkcjonowania przedsiębiorstwa.
Szczególnie ważne jest precyzyjne
określenie tych elementów otoczenia,
które oddziałują na przedsiębiorstwo w
sposób bezpośredni.
Gdzie jesteśmy?
1
.
Charakterystyka branży (poziom koncentracji w
sektorze, udział poszczególnych firm w rynku,
przeciętny poziom wyników rzeczowych i finansowych,
prognoza rozwoju)
2
.
Kim są główni konkurenci ? (reputacja, mocne i słabe
strony, polityka cenowa konkurentów, opanowane
kanały dystrybucji, styl zarządzania, kondycja
finansowa, stosowane technologie, opanowane
segmenty rynkowe)
3
.
Kim są nasi klienci ? (indywidualni czy
instytucjonalni?, lokalizacja rynków, wrażliwość
popytu na cenę, wymagania rynku, wielkość sprzedaży
w poszczególnych segmentach)
Produkty i usługi
czyli: co? komu? i jak?
Część poświęcona omówieniu
strategii
marketingowej
, którą przedsiębiorstwo
pragnie realizować w związku z
zaplanowanym przedsięwzięciem
rozwojowym.
Strategia marketingowa sprowadza się
do odpowiedniego skomponowania tzw.
Marketing-Mix.
Co? Komu? Jak?
1.
Produkt (cechy fizyczne, użyteczność,
właściwości )
2.
Czyje potrzeby zaspakaja produkt? Do kogo jest
adresowany? Jakie daje korzyści?
3.
Sposoby sprzedaży i promocji
4.
Sposoby organizacji kanałów dystrybucji
5.
Jak neutralizować działania konkurencji?
Pojęcie Marketing-Mix
Marketing-Mix
to
zestaw środków
konkurencji,
stanowiących układ
pomiędzy produktem,
jego ceną, sposobami
promocji oraz
dystrybucji. Różni się w
zależności od rodzaju
produktu, typu
odbiorców oraz
zachowania konkurencji.
Elementy Marketing-
Mix:
Źródło: . P. Kotler, Marketing – analiza, planowanie...”,
Warszawa 1994
Produkt :
głębokość i szerokość
asortymentu,
jakość, wzór, cechy
użytkowe, techniczne,
parametry fizyczne
marka, opakowanie
serwis, gwarancja
wielkość przychodów
Produkt :
głębokość i szerokość
asortymentu,
jakość, wzór, cechy
użytkowe, techniczne,
parametry fizyczne
marka, opakowanie
serwis, gwarancja
wielkość przychodów
Cena :
cena katalogowa
opusty cenowe
ulgi
okres płatności
warunki kredytu
Cena :
cena katalogowa
opusty cenowe
ulgi
okres płatności
warunki kredytu
Promocja:
sales promotion
reklama
personal seling
public relations
personel odpowiedzialny
za sprzedaż
Promocja:
sales promotion
reklama
personal seling
public relations
personel odpowiedzialny
za sprzedaż
Dystrybucja :
kanały dystrybucji
zasięg terytorialny
liczba kanałów
oferowany asortyment
lokalizacja
zapasy
transport
Dystrybucja :
kanały dystrybucji
zasięg terytorialny
liczba kanałów
oferowany asortyment
lokalizacja
zapasy
transport
Technologie, procesy wytwórcze,
techniczne
uzbrojenie produkcji
czyli: jak i czym?
Część przedstawiająca przedsięwzięcie od
strony technicznej
(tzw. plan techniczny).
Kluczowym zadaniem planu technicznego jest
ukazanie wpływu zamierzonego przedsięwzięcia
na usprawnienie procesu produkcji.
Plan taki zawiera opis zorganizowania procesu
produkcji (jakie linie produkcyjne, maszyny itp.)
oraz harmonogram realizacji poszczególnych
etapów projektu rozwojowego
Jak i czym?
1.
Opis obecnego majątku produkcyjnego i jego
możliwości (wydajność, wykorzystanie mocy,
jakość, poziom nowoczesności, udział tzw.
braków)
2.
Planowane inwestycje i ich skutki (wzrost
wydajności, redukcja materiałochłonności lub/i
energochłonności, poziom nowoczesności i
jakości rozwiązań)
3.
Zdolności wykonawcze (wykorzystanie i czynniki
o tym decydujące)
Zasoby ludzkie przedsiębiorstwa
czyli: kto?
Część opisująca wpływ
przedsięwzięcia na
procesy zarządzania HR.
Punktem wyjścia jest
charakterystyka
obecnych kadr oraz
prowadzonej polityki
personalnej.
Następnie należy
uwzględnić skutki
planowanego
przedsięwzięcia w
obszarze HR ( np.
docelowa liczebność i
struktura zatrudnienia
poziom efektywności
kadr, potrzeby
przekwalifikowania
personelu lub
podniesienia kwalifikacji)
Kto?
1.
Charakterystyka zasobów ludzkich
organizacji (stan zatrudnienia,
struktura zatrudnienia, wydajność
i efektywność pracy, poziom
kwalifikacji, informacje o ekipie
zarządzającej)
2.
Potrzeby uzupełnień kadrowych a
może redukcja zatrudnienia? –
propozycje rozwiązań i ich skutki
3.
Kwalifikacje personelu a potrzeby
w zakresie szkoleń (formy, zakres,
terminy, koszty szkoleń)
4.
Prowadzona polityka zarządzania
kadrami – charakterystyka, wady,
zalety, obszary koniecznych
zmian, przyszły kształt (system
wynagrodzeń, system oceny
pracownika, motywacja
pozafinansowa)
Organizacja zarządzania przedsiębiorstwem
czyli: kto? co ? gdzie?
Część poświęcona charakterystyce
sposobu zorganizowania biznesu
(struktura organizacyjna i realizowane
procesy).
Wymaga szczegółowego opisu obecnej
struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa
oraz wskazania, w jaki sposób planowane
przedsięwzięcie wpłynie na kształt,
wydajność i sprawność tej struktury.
Należy scharakteryzować zakres
czynności i funkcji, jakie mają wykonywać
poszczególne komórki organizacyjne (tj.
zespoły pracowników, wyodrębnione na
podstawie kryterium treści wykonywanej
pracy).
Analiza finansowa wielkości historycznych i
projekcja wyników w okresach przyszłych
czyli: ile było a ile będzie?
Ta część ma szczególne
znaczenie, ponieważ
stanowi
ilustrację liczbową
przeszłości i planowanej
przyszłości firmy.
Obejmuje analizę
retrospektywną, tj. analizę
wielkości historycznych, oraz
plan finansowy i analizę
prospektywną zamierzonego
przedsięwzięcia.
Plan finansowy to liczbowa
ilustracja spodziewanych
efektów ekonomicznych
projektu, dla którego
sporządzany jest biznesplan.
Zakres analizy
finansowej
retrospektywnej:
Sprzedaż,
Zyski i straty,
Wydatki na rozwój i
marketing,
Struktura kapitału i
majątku,
Płynność finansowa,
Rentowność,
Sprawność gospodarcza,
Zadłużenie.
Plan finansowy
Zapotrzebowanie na kapitał: konieczne wydatki inwestycyjne w
tym na cele restrukturyzacji (rodzaj, cel, wysokość,
harmonogram wydatków);
Źródła finansowania przedsięwzięcia;
Koszt pozyskania kapitału – ocena alternatywnych rozwiązań;
Planowane przychody i koszy (plan wielowariantowy);
Projekcja sprawozdań finansowych i ich ocena;
Ocena ekonomicznej efektywności projektowanego
przedsięwzięcia (NPV, stopa zwrotu, PI, okres zwrotu, wskaźnik
Altmana, kształtowanie się wartości przedsiębiorstwa w czasie,
itp.);
Zdolność do wywiązywania się z zobowiązań w trakcie realizacji
projektu (ocena płynności i zdolności do obsługi długu);
Sprawność zarządzania majątkiem;
Czynniki zewnętrzne (makroekonomiczne) i ich kształtowanie się
w przyszłości.
Plan finansowy przedsięwzięcia
rozwojowego obejmuje następujące
zagadnienia:
Ryzyko i sposoby jego eliminacji
czyli: co może nam się stać i jak tego uniknąć?
Część poświęcona
ocenie ryzyka
towarzyszącego planowanemu
przedsięwzięciu.
Należy stosować ilościowe mierniki ryzyka,
za pomocą których szacuje się stopień
zmienności albo niepewności uzyskania
dochodu lub zwrotu inwestycji (są to m.in.
odchylenie standardowe i współczynnik
zmienności).
W analizie ryzyka należy także uwzględnić
wrażliwość zmian projektowanych wielkości
na zmiany determinujących je czynników
wewnętrznych (pochodzących ze
środowiska wewnętrznego firmy) jak i
zewnętrznych.
Zastosowanie BP w projektach
inwestycyjnych
Pod pojęciem
inwestycji
powinno się
rozumieć zakup
dóbr
kapitałowych
przez
przedsiębiorst
wo w celu
pomnażania
dochodu w
przyszłości
Inaczej, jest to
każde celowe
wydatkowanie
środków przez
inwestora w
celu
osiągnięcia w
przyszłości
zysku.
1.
zakup lub odtworzenie
majątku produkcyjnego,
2.
podnoszenie kwalifikacji
zasobów ludzkich (tzw. human
investment),
3.
lokowanie pieniądza w
papierach wartościowych,
4.
finansowanie badań i rozwoju
(B+R),
5.
intensyfikowanie nakładów na
marketing.
W tak szerokim rozumieniu
inwestycją będzie:
Cechy przedsięwzięcia
inwestycyjnego
Wysokość początkowego nakładu kapitałowego
czyli suma środków potrzebnych na zrealizowanie
projektu rozwojowego;
Czas potrzebny do sfinalizowania inwestycji (jest to
szczególnie istotny parametr w przypadku
inwestycji rzeczowych);
Czas potrzebny do odzyskania początkowego
nakładu inwestycyjnego w postaci nadwyżek
finansowych generowanych przez nową inwestycję;
Opłacalność projektu rozwojowego rozumiana jako
ekonomiczny efekt zrealizowania projektu
rozwojowego w postaci zysku dla inwestora.
Każdą inwestycję charakteryzuje
wspólny zestaw cech, które muszą
zostać uwzględnione w
biznesplanie. Są to:
Rodzaje inwestycji
RZECZOWE
– służą powiększaniu
majątku rzeczowego
(tj. nieruchomości,
maszyn, sprzętu,
wyposażenia)
INWESTYCJE
FINANSOW
E
– inwestycje w akcje,
obligacje, lokaty
bankowe, lokaty w
funduszach
powierniczych, opcje,
inne instrumenty
finansowe
NIEMATERIAL
NE
- nabywanie praw,
patentów, licencji,
inwestycje w know-
how, nakłady na B+R
oraz human
investment
Inwestycje wg kryterium
przedmiotowego:
Rodzaje inwestycji – c.d.
Rozwojowe
– zwiększenie
mocy produkcyjnych. Obejmują 3
rodzaje przedsięwzięć:
Odtworzeniowe
–
zastępowanie zużytych lub
przestarzałych urządzeń nowymi (w
celu podtrzymania dotychczasowych
mocy produkcyjnych)
Tworzenie nowych,
samodzielnych
obiektów (np. linii
technologicznych,
obiektów
produkcyjnych)
Rozbudowa
istniejących obiektów
(w tym linii
produkcyjnych)
Modernizacje w celu
wzrostu wydajności i
jakości, spadku
kosztów, doskonalenia
istniejących technologii
Inwestycje z punktu widzenia wpływu na
moce produkcyjne przedsiębiorstwa:
INWESTYCJE