Pielęgniarka polska
i zachodnioeuropejska w
interakcji
z lekarzem
Lekarze i pielęgniarki należą do tych
profesjonalistów medycznych, którzy z racji
swojej pracy spotykają się permanentnie.
Ich stosunki zawodowe bywają różne, tak jak
różnie mogą zachowywać się ludzie niezależnie
od swojej profesji i wykonywanej pracy. Jednak
w przypadku lekarzy
i pielęgniarek w szczególny sposób postulowana
jest swoista zawodowa symbioza, twórcza
współpraca, żeby nie powiedzieć aktywne
współdziałanie.
Autorzy takich postulatów (zarówno teoretycy, jak i
praktycy zawodów medycznych) domagają się tego
tłumacząc, że leży to przede wszystkim w interesie
powierzonego ich opiece pacjenta, ale również ich
własnej, tj. lekarzy i pielęgniarek. Apologeci tych
słów mówią, że wówczas przedstawicielom
zawodów medycznych będzie się pracowało lepiej,
bardziej efektywniej
i z korzyścią dla wszystkich. Od dawna jednak
zarówno lekarze, jak i pielęgniarki do aktywnego
współdziałania podchodzą raczej z niechęcią, a
przyczyn tego jest wiele.
Odmienność płci pielęgniarek i
lekarzy, status społeczny, struktura
szpitala oraz odmienny proces
kształcenia tych dwóch grup
zawodowych to główne czynniki
warunkujące układ pielęgniarka -
lekarz.
Odmienność płci pielęgniarek
i lekarzy
W pielęgniarstwie zachodnioeuropejskim
uważa się, że głównym czynnikiem dominacji
lekarza nad pielęgniarką jest różnica płci.
Takie spostrzeżenia wynikają z mentalności
poprzednich wieków, gdzie kobieta była
podporządkowana władzy mężczyzny.
Jak historia wpłynęła na tradycję
zawodu pielęgniarki i lekarza?
Rola lekarza ukształtowała się już w początkowym
stadium rozwoju ludzkości. Umiejętność
zwalczania chorób, rozpoznawanie dolegliwości
danego schorzenia budziły podziw, uznanie i
szacunek społeczeństwa. Za błędne postawienie
diagnozy czekała kara.
Pielęgniarstwo, podobnie jak profesja lekarska, to
również działalność towarzysząca ludzkości od
chwili jej narodzin.
Działalność ta przebiegała w dwóch nurtach:
- pierwszy - to działalność sprawowania opieki
w ramach więzi pokrewieństwa i sąsiedztwa,
- drugi - to działalność formalna, ujęta w pewne
ramy organizacyjne rożnych instytucji
dobroczynnych, zakonnych bądź
zdrowotnych, będąca w mniejszym lub też w
większym zakresie pomocniczym i
uzupełniającym działalność lekarzy.
Odmienny przebieg procesu kształcenia
Uważa się, że uczelnia medyczna
z wieloletnim cyklem nauczania, tworzy
lekarza jako osobę bardzo kompetentną .
Mniejsze możliwości edukacyjne ma
natomiast szkoła pielęgniarska, kształcąca
w trybie 3-letnim.
Struktura szpitala
W strukturze szpitala kluczową rolę
odgrywają lekarze. To oni z reguły piastują
wysokie stanowiska kierownicze: ordynatorzy,
dyrektorzy, kierownicy. Szczególną formą tej
dominacji jest tzw. obchód oddziału, podczas
którego zwraca się uwagę pacjenta na
wzbudzenie wiary w lekarza jako jedynego
kompetentnego członka zespołu
interdyscyplinarnego.
Pochodzenie społeczne
Odmienny jest rodowód społeczny
lekarza i pielęgniarki.
To zróżnicowanie występuje z reguły w
krajach anglosaskich, w których
kandydaci do zawodu lekarskiego
wywodzą się głównie z wyższej klasy
społecznej.
Konflikt ról lekarza i pielęgniarki
Do połowy XX wieku zakres obowiązków
lekarza i pielęgniarki był wyraźnie określony.
Panował tzw. paternalistyczno- dyrektywny
model opieki zdrowotnej i niski poziom
wiedzy pielęgniarek względem lekarzy.
Obecnie, ze względu na dynamizm edukacji
pielęgniarek i kształcenie w formie studiów
wyższych, kompetencje pielęgniarek znacznie
wzrosły.
Tendencje świadczące o występowaniu
konfliktu lekarza i pielęgniarki:
- domaganie się uprawnień do
podejmowania decyzji w sprawach
diagnozowania, przepisywania i
podawania leków (pielęgniarki
angielskie),
- prawo do odmówienia zlecenia
lekarskiego.
W celu określenia kompetencji
pielęgniarki utworzono Ustawę
z dnia 5 lipca 1996r.
o zawodach pielęgniarki
i położnej.
Bibliografia:
1. Wrońska I., Rola społeczna i zawodowa
pielęgniarki: studium z zakresu
współczesnego pielęgniarstwa., Centrum
Edukacji Medycznej, Warszawa 1997
2.http://www.pielegniarki.info.pl/files/11713129
74.pdf