Początki reformacji w

Początki reformacji w

Europie

Europie

Marzena Siódmiak
kl. Ib

U progu XVI w. nadużycia

U progu XVI w. nadużycia

finansowe hierarchii

finansowe hierarchii

kościelnej oraz niski

kościelnej oraz niski

poziom moralny

poziom moralny

spowodowały spadek

spowodowały spadek

autorytetu Kościoła w

autorytetu Kościoła w

społeczeństwie.

społeczeństwie.

Reformacja

Reformacja

Ruch religijno-społeczny w XVI wieku w

Ruch religijno-społeczny w XVI wieku w

Europie. Został zapoczątkowany

Europie. Został zapoczątkowany

przez Lutra w celu podniesienia

przez Lutra w celu podniesienia

poziomu moralności kleru w Kościele

poziomu moralności kleru w Kościele

katolickim.

katolickim.

Podział religijny Europy na przełomie XVI i XVII wieku

Podział religijny Europy na przełomie XVI i XVII wieku

Wierni Kościoła katolickiego

Wierni Kościoła katolickiego

przeciwstawiali się:

przeciwstawiali się:

–

nikolaizmowi, czyli zerwaniu

nikolaizmowi, czyli zerwaniu

duchownych z celibatem,

duchownych z celibatem,

–

odpustom, czyli kupowaniu

odpustom, czyli kupowaniu

rozgrzeszenia za pieniądze,

rozgrzeszenia za pieniądze,

–

wojnom między przedstawicielami kleru.

wojnom między przedstawicielami kleru.

–

symonii, czyli kupowaniu stanowisko

symonii, czyli kupowaniu stanowisko

godności kościelnych.

godności kościelnych.

31 października 1517 roku Marcin

31 października 1517 roku Marcin

Luter umieścił na drzwiach

Luter umieścił na drzwiach

kościoła w

kościoła w

Wittenberdze

Wittenberdze

95 tez,

95 tez,

w których umieścił program

w których umieścił program

odnowy Kościoła. Ta data jest

odnowy Kościoła. Ta data jest

powszechnie uznawana za

powszechnie uznawana za

początek reformacji. Umownie

początek reformacji. Umownie

kończy ona także epokę

kończy ona także epokę

średniowieczną.

średniowieczną.

Marcin Luter

Marcin Luter

(1483-

(1483-

1546)– niemiecki

1546)– niemiecki

reformator religijny,

reformator religijny,

teoretyk i inicjator

teoretyk i inicjator

reformacji, mnich

reformacji, mnich

augustiański, doktor

augustiański, doktor

teologii. Autor 95 tez

teologii. Autor 95 tez

potępiających

potępiających

praktykę sprzedaży

praktykę sprzedaży

odpustów, w których

odpustów, w których

odrzucał możliwość

odrzucał możliwość

kupienia łaski bożej.

kupienia łaski bożej.

Za swoje czyny został

Za swoje czyny został

obłożony przez

obłożony przez

papieża ekskomuniką.

papieża ekskomuniką.

Bunt Marcina

Bunt Marcina

Lutra dał

Lutra dał

początek nowym

początek nowym

religiom.

religiom.

W 1525 roku w Szwajcarii pojawił się

W 1525 roku w Szwajcarii pojawił się

nowy reformator Ulrich Zwingli, który

nowy reformator Ulrich Zwingli, który

zarysował filary nowej wiary zwanej

zarysował filary nowej wiary zwanej

zwinglianizmem

zwinglianizmem

. Najliczniejszą

. Najliczniejszą

grupę zwolenników znalazł w

grupę zwolenników znalazł w

Zurichu, Bernie i Bazylei.

Zurichu, Bernie i Bazylei.

Huldrych Zwingli

Huldrych Zwingli

(

(

Ulrich

Ulrich

Zwingli

Zwingli

) (ur.: 1484 w

) (ur.: 1484 w

Wildhaus koło Togenburga,

Wildhaus koło Togenburga,

zm.:1531 w Kappel) -

zm.:1531 w Kappel) -

szwajcarski kaznodzieja i

szwajcarski kaznodzieja i

teolog, jeden z głównych

teolog, jeden z głównych

twórców i przedstawicieli

twórców i przedstawicieli

reformacji w Szwajcarii. ginął

reformacji w Szwajcarii. ginął

w walce ze szwajcarskimi

w walce ze szwajcarskimi

katolikami w trakcie bitwy

katolikami w trakcie bitwy

pod Kappel. Jeszcze przed

pod Kappel. Jeszcze przed

śmiercią darowano mu życie

śmiercią darowano mu życie

pod warunkiem, że przystąpi

pod warunkiem, że przystąpi

do spowiedzi, kiedy odmówił

do spowiedzi, kiedy odmówił

został zabity mieczem.

został zabity mieczem.

Następnie jego ciało zostało

Następnie jego ciało zostało

poćwiartowane i spalone.

poćwiartowane i spalone.

Anabaptyści

Anabaptyści

byli przedstawicielami

byli przedstawicielami

radykalnej reformy w Kościele. Na ich

radykalnej reformy w Kościele. Na ich

czele stał Tomasz Münzer. Odrzucali

czele stał Tomasz Münzer. Odrzucali

chrzest dzieci. Chcieli prostoty w

chrzest dzieci. Chcieli prostoty w

kulcie religijnym, odrzucając jako

kulcie religijnym, odrzucając jako

jego wyraz obrazy, ołtarze, budynki

jego wyraz obrazy, ołtarze, budynki

sakralne. Uważali, że w życiu

sakralne. Uważali, że w życiu

społecznym należy się wzorować na

społecznym należy się wzorować na

organizacji życia pierwszych

organizacji życia pierwszych

chrześcijan.

chrześcijan.

Thomas Münzer

Thomas Münzer

(także

(także

Müntzer, ur. ok. 1489, zm.

Müntzer, ur. ok. 1489, zm.

27 maja 1525) -

27 maja 1525) -

Anabaptysta,teolog

Anabaptysta,teolog

ewangelicki, jeden z

ewangelicki, jeden z

pierwszych przywódców

pierwszych przywódców

reformacji protestanckiej.

reformacji protestanckiej.

Przeciwstawiał się Lutrowi

Przeciwstawiał się Lutrowi

w wielu pismach. Stanął

w wielu pismach. Stanął

na czele powstania

na czele powstania

chłopskiego w Niemczech.

chłopskiego w Niemczech.

Przez Marksa nazywany

Przez Marksa nazywany

prekursorem komunizmu.

prekursorem komunizmu.

W wyniku wojny z lat 1529-31 doszło do

W wyniku wojny z lat 1529-31 doszło do

równouprawnienia tej wiary z innymi.

równouprawnienia tej wiary z innymi.

Kolejnym reformatorem był

Kolejnym reformatorem był

Jan Kalwin

Jan Kalwin

. Z

. Z

pochodzenia Francuz, działał także w

pochodzenia Francuz, działał także w

Szwajcarii. Genewa została uznana

Szwajcarii. Genewa została uznana

przez niego za Miasto Boże. Jej

przez niego za Miasto Boże. Jej

mieszkańcy zaś zostali wzorcową

mieszkańcy zaś zostali wzorcową

społecznością. W 1536 roku w Bazylei

społecznością. W 1536 roku w Bazylei

Kalwin wydał dzieło o tytule

Kalwin wydał dzieło o tytule

Institutio

Institutio

Christianae Religionis

Christianae Religionis

, w którym

, w którym

umieścił swoje tezy.

umieścił swoje tezy.

Jan Kalwin(1509-1564),
prawnik, humanista, reformator
religii. Proponował nawrót do
Biblii i do religii, której głównym
ośrodkiem jest nauka moralna
Chrystusa i cześć oddawana
Bogu. Głosił pogardę wobec
rzymskiego i papieskiego
centralizmu w Kościele.
Usiłował stworzyć z Genewy
wzorową republikę
chrześcijańską. Z drugiej strony
sam wkraczał w kompetencje
władzy świeckiej i posługiwał
się nią dla osiągania celów
religijnych.

Anglikanizm

Anglikanizm

Odłam chrześcijaństwa, należący do tradycji

Odłam chrześcijaństwa, należący do tradycji

protestanckiej, który powstał w Anglii w XVI

protestanckiej, który powstał w Anglii w XVI

w. Twórcą kościoła anglikańskiego był król

w. Twórcą kościoła anglikańskiego był król

Henryk VIII Tudor. Brak męskiego potomka w

Henryk VIII Tudor. Brak męskiego potomka w

małżeństwie z Katarzyną Aragońską

małżeństwie z Katarzyną Aragońską

spowodował wystąpienie o rozwód, które

spowodował wystąpienie o rozwód, które

spotkało się z odmową, co skłoniło króla do

spotkało się z odmową, co skłoniło króla do

zerwania z papiestwem. W 1534 r. za zgodą

zerwania z papiestwem. W 1534 r. za zgodą

parlamentu i prymasa Anglii Tomasza

parlamentu i prymasa Anglii Tomasza

Cranmera ogłoszono niezależność Kościoła

Cranmera ogłoszono niezależność Kościoła

Anglii od Rzymu. Akt supremacyjny ogłosił

Anglii od Rzymu. Akt supremacyjny ogłosił

króla Anglii "jedyną i najważniejszą głową na

króla Anglii "jedyną i najważniejszą głową na

Ziemi Kościoła anglikańskiego".

Ziemi Kościoła anglikańskiego".

W 1529 roku doszło do zwołania przez

W 1529 roku doszło do zwołania przez

Karola V sejmu w Spirze. Odrzucono

Karola V sejmu w Spirze. Odrzucono

możliwość zmian w Kościele, co

możliwość zmian w Kościele, co

spotkało się z niezadowoleniem

spotkało się z niezadowoleniem

luteranów. Od tego momentu nazywa

luteranów. Od tego momentu nazywa

się też luteranów

się też luteranów

protestantami

protestantami

.

.

Luteranie sprecyzowali doktrynę swojej

Luteranie sprecyzowali doktrynę swojej

wiary w 1530 roku w Augsburgu. Karol

wiary w 1530 roku w Augsburgu. Karol

V chcąc uspokoić wewnętrzną sytuację

V chcąc uspokoić wewnętrzną sytuację

w Niemczech przed wyprawą przeciwko

w Niemczech przed wyprawą przeciwko

Turkom postanowił doprowadzić do

Turkom postanowił doprowadzić do

pokoju z protestantami.

pokoju z protestantami.

W1555 roku zawarto

W1555 roku zawarto

pokój w

pokój w

Augsburgu

Augsburgu

, który faktycznie

, który faktycznie

potwierdzał podział religijny Rzeszy

potwierdzał podział religijny Rzeszy

Niemieckiej. Stwierdził on, że ma

Niemieckiej. Stwierdził on, że ma

obowiązywać zasada

obowiązywać zasada

Cuius regio,

Cuius regio,

eius religio

eius religio

, czyli czyja władza tego

, czyli czyja władza tego

religia. Tym samym to władca

religia. Tym samym to władca

decydował o wyborze katolicyzmu lub

decydował o wyborze katolicyzmu lub

luteranizmu dla swoich poddanych.

luteranizmu dla swoich poddanych.

Ta sytuacja była jedną z przyczyn,

Ta sytuacja była jedną z przyczyn,

które doprowadziły do wybuchu

które doprowadziły do wybuchu

kolejnej wojny w latach 1618-1648.

kolejnej wojny w latach 1618-1648.

Hugenoci

Hugenoci

Wyznawcy kalwinizmu we Francji. Mimo

Wyznawcy kalwinizmu we Francji. Mimo

poparcia kilku potężnych i wpływowych

poparcia kilku potężnych i wpływowych

rodów francuskich, to jednak byli we

rodów francuskich, to jednak byli we

Francji prześladowani i szykanowani

Francji prześladowani i szykanowani

zarówno przez rząd, jak i Kościół. Głośnym

zarówno przez rząd, jak i Kościół. Głośnym

echem odbiła się rzeź hugenotów w noc

echem odbiła się rzeź hugenotów w noc

św. Bartłomieja (z 23 na 24 VIII 1572

św. Bartłomieja (z 23 na 24 VIII 1572

r.)

r.)

dokonana za zgodą Katarzyny Medycejskiej

dokonana za zgodą Katarzyny Medycejskiej

i króla Karola IX przez Gwizjuszy, głównych

i króla Karola IX przez Gwizjuszy, głównych

wrogów hugenotów. Z powodu rywalizacji

wrogów hugenotów. Z powodu rywalizacji

hugenotów (na czele z Kondeuszami i

hugenotów (na czele z Kondeuszami i

Colignym) z Gwizjuszami doszło we Francji

Colignym) z Gwizjuszami doszło we Francji

do wojen religijnych (1562-95 r.)

do wojen religijnych (1562-95 r.)

Na tronie francuskim w 1589 roku

Na tronie francuskim w 1589 roku

zasiadł Henryk IV Bourbon. Francja

zasiadł Henryk IV Bourbon. Francja

nie chciała mieć króla protestanta.

nie chciała mieć króla protestanta.

Król Henryk IV poszedł na ustępstwa.

Król Henryk IV poszedł na ustępstwa.

Zmienił wyznanie na katolicyzm, ale

Zmienił wyznanie na katolicyzm, ale

o hugenotach nigdy nie zapomniał, o

o hugenotach nigdy nie zapomniał, o

czym świadczył edykt z Nantes z roku

czym świadczył edykt z Nantes z roku

1598.

1598.

Edykt z Nantes

Edykt z Nantes

Dawał on:

Dawał on:

–

zupełną wolność wyznania dla hugenotów w

zupełną wolność wyznania dla hugenotów w

całej Francji,

całej Francji,

–

ograniczona wolność kultu religijnego,

ograniczona wolność kultu religijnego,

–

zakaz kultu w Paryżu i 5 mil od stolicy,

zakaz kultu w Paryżu i 5 mil od stolicy,

–

pełnia praw politycznych i obywatelskich dla

pełnia praw politycznych i obywatelskich dla

protestantów,

protestantów,

–

hugenotom 200 miejsc bezpieczeństwa na 8

hugenotom 200 miejsc bezpieczeństwa na 8

lat,

lat,

–

w sprawach sądowych hugenoci podlegali

w sprawach sądowych hugenoci podlegali

specjalnym sądom;

specjalnym sądom;

Koniec

Koniec