MORFINA

• Najważniejszy z alkaloidów

wchodzących w skład opium. W
stanie czystym jest białą substancją
stałą, o gorzkim smaku, słabo
rozpuszczalną w wodzie.

Nazwa morfiny wywodzi się od imienia
greckiego boga marzeń sennych –
Morfeusza, ze względu na jej nasenne
właściwości wykorzystywane dawniej.
W starożytności i średniowieczu pito
wywar z maku w celach narkotycznych
oraz nasennych, między innymi
dawano go małym dzieciom, aby były
spokojniejsze i więcej spały.

DZIAŁANIE:

• Ośrodkowe:

• silne działanie przeciwbólowe,

• działanie depresyjne na ośrodek oddechowy,

• działanie hipotermiczne,

• spowolnienie procesów myślowych,

• zmniejszenie uczucia lęku,

• obniżenie progu drgawkowego,

• zwężenie źrenic,

• zmiany w sferze emocjonalnej,

• działanie depresyjne lub pobudzające na ośrodek
wymiotny.

Działanie:

• Obwodowe:

• zwiększenie napięcia mięśni przewodu

pokarmowego,

• zwieracza bańki wątrobowo-trzustkowej,
• zwieracza pęcherza moczowego,
• spowolnienie perystaltyki,
• uwalnianie histaminy (co może wywołać spadek

ciśnienia krwi, świąd skóry, rozszerzenie naczyń
krwionośnych).

WSKAZANIA:

• Leczenie bólu w okresie

okołooperacyjnym, zwalczanie bólu
pourazowego, nowotworowego,
zawałowego. W leczeniu przewlekłych
bólów nowotworowych morfina podawana
doustnie jest podstawowym silnym
analgetykiem opioidowym z wyboru - na
III stopniu drabiny analgetycznej wg
WHO. Stosowana również w
premedykacji.

Przeciwwskazania:

• Bezwzględne: ostra niewydolność

oddechowa, alergia na lek, zatrucie
środkami narkotycznymi i atropiną,
podwyższone ciśnienie
wewnątrzczaszkowe, porfiria, okres
karmienia piersią.

• Względne: zabiegi na drogach żółciowych,

przewlekłe serce płucne, objawy ostrego
brzucha, nadczynność tarczycy,
niewydolność wątroby i nerek.

Interakcje:

• Wykazuje synergizm z innymi środkami

tłumiącymi OUN (opioidowe leki

przeciwbólowe, leki uspokajające, nasenne,

trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne,

alkohol itd.), przez co ich łączne stosowanie

może doprowadzić do spadku ciśnienia

tętniczego, nadmiernego uspokojenia,

śpiączki i bezdechu. β-adrenolityki i leki

przeciwhistaminowe nasilają działanie

depresyjne morfiny na OUN. Metoklopramid

przyspiesza wchłanianie morfiny i nasila jej

działanie.

Działanie niepożądane:

• bradykardia, zaburzenia rytmu
• spadek BP,
• zwiększenie napięcia zwieracza Oddiego,

wymioty, nudności, zaparcia,

• zaburzenie sprawności psychicznej,
• trudności w oddawaniu moczu,
• objawy psychotyczne,
• nadmierna senność,
• zwężenie źrenic,
• depresję oddechową,
• przechodzi przez łożysko.