Receptory układu

współczulnego- typy,

występowanie, efekty

pobudzenia.

Adrenalina, noradrenalina,

dopamina

Krzysztof Wypniewski

Szymon Kruszyński

Podział receptorów

adrenergicznych

• Receptory -adrenergiczne

:

– α

1

– α

2

Siła działania agonisty:
noradrenalina> adrenalina> izoprenalina

• Receptory -adrenergiczne

:

– 

1 – (pobudzane przez NA i A z podobna siłą)

– 

2

– 

3

– β

4

Siła działania agonisty:
Izoprenalina> adrenalina> noradrenalina

Receptor -adrenergiczny





GD

P

Fosfolipaza C





Adrenalina,

noradrenalina

Fosfolipaza C

GT

P



GT

P

PIP

2

fosfatydyloinozy
tolo(4,5)bisfosfo

ran

IP3

(inozytolo(1,4,5)trifosforan)

DAG

(diacyloglicerol)

wzrost Ca

2+

(otwiera IP

3

zależne kanały

wapniowe)

PKC

Receptor α

1

receptor postsynaptyczny

Występowanie

Efekt pobudzenia

-oko

-skurcz mięśnia promienistego

tęczówki

-przewód
pokarmowy

-rozkurcz mięśni gładkich przewodu
pokarmowego i zahamowanie

perystaltyki

-

pęcherz moczowy

-skurcz mięśni gładkich

- Narządy płciowe

-skurcz pęcherzyków nasiennych

-

mięśnie

pilomotoryczne

-skurcz

-

naczynia

krwionośne

-

skurcz

Receptor α

2

receptor presynaptyczny

•Efekty pobudzenia:

–Zahamowanie uwalniania NA i A
–Rozkurcz naczyń krwionośnych
- Hamuje cyklezę adenylową
w OUN jest także receptorem
postsynaptycznym, jego agonistów
stosuje się w terapii nadciśnienia
tętniczego.

Receptor -adrenergiczny





GD

P

Cyklaza

adenylanowa





Adrenalina,

noradrenalina

GT

P



Cyklaza

adenylano

wa

ATP

cAM

P

PKA

fosforylacja

białek

GD

P





GD

P

Cyklaza

adenylanowa

cAMP

AMP

fosfodiesteraza

cAMP

kofeina

teofilina

-

Receptor 



receptor postsynaptyczny

Występowanie

Efekt pobudzenia

-serce

-zwiększenie siły i

częstości skurczów
-ułatwia

przewodzenie w

układzie

bodźcoprzewodzącym

-aparat

przykłębuszkowy

-zwiększone

uwalnianie reniny

Receptor 

2

receptor postsynaptyczny

Występowanie

Efekt pobudzenia

-komórki mięśni gładkich

oskrzeli

-

rozkurcz mięśni, rozszerzenie

oskrzeli

-naczynie krwionośne mięśni
szkieletowych

-rozszerzenie naczynia
łożyskowego

-wątroba i mięśnie szkieletowe -nasilenie glikogenolizy –

hiperglikemia i
hiperlaktacidemia

-zakończenia presynaptyczne
neuronów noradrenergicznych

układu współczulnego

-większe uwalnianie
noradrenaliny z części

presynaptycznej

Receptor 



receptor postsynaptyczny

Występowanie

Efekt pobudzenia

-komórki tkanki

tłuszczowej

- Wzrost procesu

lipolizy- zwiększenie

stężenia wolnych

kwasów tłuszczowych
we krwi

Ad

re

na

lin

a

• Adrenalina

– hormon wytawarzany w

części rdzeniowej nadnerczy, w
komórkach chromochłonnych kłębka
szyjnego i częściowo w
zakończeniach współczulnych

Adrenalina

Noradrenalina

Adrenalina,

Noradrenalina

fenyloalanina

tyrozyna

hydroksylaza

fenyloalaniny

hydroksylaza

tyrozyny

DOPA

dekarboksylaza

DOPA

dopamina

hydroksylaza

dopaminy

N-

metylotransferaz

a

adrenalina

noradrenalina

fenyloketon

uria

K

rz

y

sz

to

f W

y

p

n

ie

w

sk

i

Efekt działania adrenaliny

• Pobudza receptory zarówno  jak i 

• Miejscowy skurcz naczyń krwionośnych

• Rola hormonu emocjonalnego – wydzielana pod

wpływem silnych bodźców zmysłowych i związanych

z nimi stanów psychicznych (radość, ból, strach)

• Poraża mięśnie gładkie oskrzeli- rozszerzenie światła

• Spadek wydzielania śluzu i soków trawiennych

• Hamuje ruchy perystaltyczne jelit kurcząc

jednocześnie ich zwieracze

• Wzmaga podstawową przemianę materii, zwłaszcza

węglowodanów (antagonista insuliny)



Zastosowanie

• W stanach alergicznych – wstrząs

anafilaktyczny

• W zapaści pochodzenia sercowego
• Łącznie z lekami znieczulającymi

Przeciwwskazania:

• Nadczynność tarczycy
• Choroba wiencowa
• Zator płucny
• Nadciśnienie
• Znieczulenie ogólne
• Ciąża

Rozkład adrenaliny:

adrenalin

a

MAO

oksydaza

monoaminowa

COMT

o-

metylotransferaza

katecholowa

Noradrenalina

• Hormon wytwarzany w

zakończeniach nerwów
współczulnych oraz częściowo
łącznie z adrenaliną w nadnerczach.

Działanie NA:

• Działa gł. na receptory alfa
• W odróżnieniu od adrenaliny nie pobudza

układu bodźcoprzewodzącego serca i nie
przyspiesza jego czynności, a nawet ja
zwalnia

• Powoduje skurcz wszystkich naczyń

krwionośnych (z wyjątkiem naczyń
wiecowych)- wydatnie podnosi ciśnienie
krwi

• Nieznaczny wpływ na przemianę materii

Zastosowanie NA:

• W zapaściach naczyniowych i we

wstrząsach

• Wraz z lekami znieczulającymi w

znieczuleniach infiltracyjnych

Dopamina

Działanie

• Posiada receptory w ośrodkowym i obwodowym

układzie nerwowym

• W zależności od zastosowanej dawki działa na

różne receptory:

– W małych dawkach: pobudza receptory dopaminowe w

nerkach – zwiększenie przpływu nerkowego i przesączania

kłębuszkowego

– W dawkach większych pobudza receptory





w sercu-

wzrost objętości wyrzutowej i pojemności minutowej serc

– W dawkach powyżej 10g/kg m.c./min: stymuluje

receptory



1, uwalnia noradrenaline z zakończeń

nerwowych – skurcz naczyń krwionośnych, wzrost

ciśnienie tętniczego

Zastosowanie

• W małych dawkach u pacjentów z

oligurią – zapobieganie wystąpienie

niewydolności nerek jako powikłania

np.: przy odwodnieniu

• W dawkach większych jako lek

inotropowy, zwłaszcza we wstrząsie

kardiogennym i septycznym, po

urazach i w nie wyrównanej

przewlekłej niewydolności krążenia

Działanie niepożądane

• Niepokój
• Drżenie
• Nudności
• Kołatanie serca
• Zaburzenia rytmu serca
• W podani pozanaczyniowym

wywołuje martwice tkanek

Przeciwwskazania

• Dopaminy nie wolno stosować u

chorych z guzem chromochłonnym
nadnerczy i w zwężeniu lewego
ujścia tętniczego

Wystąpili:

THE END

Szymon Kruszyński
Krzysztof Wypniewski

Grupa 6