Pielęgnowanie pacjenta z chorobami ukł. moczowego
Cel zajęć:
• Przygotowanie studenta do samodzielnego ustalenia diagnozy pielęgniarskiej i planu opieki oraz jego realizacji w odniesieniu do chorego z chirurgicznie leczonymi chorobami układu moczowego
• Dostarczenie wiedzy na temat pielęgnowania chorych w schorzeniach urologicznych
Treść zajęć:
Przygotowanie chorego do badań diagnostycznych w urologii
Podstawowe zabiegi urologiczne
Pielęgnowanie pacjenta po operacji stercza
Pielęgnowanie chorego po usunięciu nerki i z przetoką moczową
WAżNE POJĘCIA;
CYSTEKTOMIA-OPERACYJNE USUNIĘCIE PĘCHERZA MOCZOWEGO
ELEKTRORESEKCJA GRUCZOŁU KROKOWEGO-CZĘŚCIOWE WYCIĘCIE STERCZA (przez zeskrobanie), ZA POMOCĄ RESEKTOSKOPU(SPECJALNEGO PRZYRZĄDU Z PĘTLĄ ELEKTRYCZNĄ)
NEFREKTOMIA-USUNIĘCIE NERKI
PROSTATEKTOMIA-OPERACYJNE USUNIĘCIE STERCZA
PRZETOKA MOCZOWA-UROSTOMIA-rodzaje zespoleń:
-zespolenie moczowodowo-esicze( jest to wszczepienie moczowodu do odcinka jelita grubego.-wydalanie moczu odbywa się do jelita grubego.
-wstawka z jelita krętego(jest to wszczepienie moczowodu do wydzielonego odcinka jelita cienkiego, wydalanie moczu następuje przez sztuczny odbyt)
-wstawka z okrężnicy-jest to wszczepienie moczowodu do wydzielonego odcinka jelita grubego, wydalanie moczu odbywa się przez sztuczny odbyt)
HAEMATURIA-KRWIOMOCZ
NADŁONOWE ODPROWADZENIE MOCZU-PRZEZSKÓRNE NAKŁUCIE PĘCHERZA TUŻ NAD SPOJENIEM ŁONOWYM
Priorytety opieki pielęgniarskiej;
Zmniejszenie dolegliwości i cierpień związanych z chorobą
Wsparcie emocjonalne w sytuacjach trudnych i umocnienie słuszności decyzji o poddaniu się zabiegowi operacyjnemu
Wyrównanie niedoborów metabolicznych i wzmocnienie odporności
Przygotowanie fizyczne do zabiegu operacyjnego
Lęk o przeżycie przed bardzo rozległym zabiegiem chirurgicznym
Lęk przed badaniami diagnostycznymi
Lek przed przygotowaniem do zabiegu operacyjnego
Lęk przed powikłaniami pooperacyjnymi i o efekt leczenia
Lęk o jakość życia później
CEL:
- zmniejszenie niepokoju
- zwiększenie własnej wartości
- umocnienie przekonania o słuszności decyzji co do poddania się operacji
INTERWENCJE:
- nawiązanie kontaktu terapeutycznego z chorym
- stosowanie terapeutycznego komunikowania się z chorym
- zachęcanie do werbalizacji swoich uczuć i obaw
- bycie wiarygodnym źródłem informacji dostępnym dla chorego
- współuczestniczenie z chorym w przetwarzaniu informacji o sobie i innych chorych
- udzielenie wsparcia emocjonalnego
• Przygotowanie przewodu pokarmowego do operacji:
CEL: zapobieganie powikłaniom śród i pooperacyjnym
INTERWENCJE:
- ograniczenie spożywania pokarmów
- do północy pacjent może pić
- podanie drogą doustną środków przeczyszczających
- wieczorem i rano wlew przeczyszczający
• Deficyt wiedzy odnośnie zabiegu operacyjnego
CEL; udzielenie informacji odnośnie zabiegu
INTERWENCJE:
- udzielenie wsparcia informacyjnego
- bycie źródłem informacji dla chorego
• Niepokój związany z długim pobytem w szpitalu
CEL: zmniejszenie niepokoju
INTERWENCJE:
- nawiązanie kontaktu terapeutycznego z chorym
- współuczestniczenie w rozwiązywaniu problemów pacjenta
- zaangażowanie w opiekę nad chorym najbliższej rodziny i przyjaciół
- umiejętność wzbudzenia zaufania
PROBLEMY POOPERACYJNE
Priorytety pielęgnacyjne
Zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym
Zapewnienie drożności cewników i drenów
Pomyślna rehabilitacja kliniczna i społeczna
• Możliwość wystąpienia wczesnych powikłań pooperacyjnych
- wstrząs
- zaburzenia równowagi wodno - elektrolitowej
- możliwość wystąpienia przetok moczowych i kałowych
- możliwość wystąpienia niedrożności porażennej i mechanicznej jelit
- możliwość wystąpienia naczyniowych powikłań pooperacyjnych
CEL: zapobieganie powikłaniom i wczesne ich wykrycie
INTERWENCJE:
- monitorowanie oddechu, tętna, ciśnienia tętniczego krwi, stanu skóry, zabarwienia powłok skórnych
- prowadzenie bilansu płynów
- kontrola drożności cewników
- obserwacja powracającej perystaltyki jelit
- kontrola i interpretacja wyników laboratoryjnych ( morfologia, elektrolity,
mocznik, kreatynina, białko )
- ocena stanu odżywienia
- stosowanie badań fizykalnych, ocena wyglądu i kontrola wagi ciała,
zastosowanie metod antropometrycznych ( miara obwodu ramienia, miara zasobów tłuszczowych fałdy skórnej ramienia) , kontrola poziomu albumin
• Zmiana sposobu odżywiania na pozajelitowe do powrotu perystaltyki jelit
CEL: wyjaśnienie istoty postępowania i zapobieganie powikłaniom
INTERWENCJE:
- zastosowanie płynów żywieniowych jak: 10% glukoza, aminosteryl, Vivestrin, Traumasteryl, Aminovenos, 20% Intralipid, 20% Lipofundin itp.
- kontrola gospodarki wodno - elektrolitowej, morfologii, pozomu albumin
- stopniowe rozszerzanie diety płynnej
- prowadzenie bilansu płynów
- kontrola ciężaru ciała, obserwacja tolerancji przyjmowanych posiłków,
obserwacja perystaltyki
- obserwacja stolca - wycięcie części jelita może być przyczyną biegunek
Ból w okolicy rany pooperacyjnej i dyskomfort wywołany obecnością sondy, drenów i cewników
CEL: zapobieganie bólowi i łagodzenie dolegliwości bólowych
Zapewnienie komfortu w łóżku
INTERWENCJE:
- ocena bólu (rodzaj, charakter, czas trwania, nasilenie i lokalizacja)
- identyfikacja innych przyczyn nasilających ból np. kaszel, wzdęcia, zaparcia oraz ich eliminacja
- podawanie środków przeciwbólowych z oceną ich skuteczności
- podawanie środków przeciwbólowych z wyprzedzeniem momentu nasilenia bólu
- zapewnienie komfortu psychicznego (sen, mikroklimat, spokój, cisza)
- zapewnienie wygodnego ułożenia, stosowanie udogodnień, pomoc przy zmianie pozycji
- delikatne i sprawne wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych
- łagodzenie obaw, cierpliwe i uważne wysłuchiwanie skarg
- oferowanie swojej obecności
• Możliwość zakażenia rany pooperacyjnej i infekcji dróg moczowych
CEL: zapobieganie infekcjom, wczesne wykrycie objawów zakażenia
INTERWENCJE:
- codzienna zmiana opatrunku z zachowaniem zasad aseptyki
- płukanie cewnika jałowym zestawem w obwodzie zamkniętym ( usuwanie skrzepów krwi jałową strzykawką! ) - higiena okolicy krocza
- obserwacja pod kątem stanu zapalnego
- usunięcie szwów w 10 dobie po zabiegu
- dieta wysokobiałkowa
• Możliwość upośledzenia drożności cewników
CEL: utrzymanie drożności cewników jako warunek prawidłowego odpływu moczu, zapobieganie roztrzeni zbiornika jelitowego, niedopuszczenie do powstania przetoki moczowej, zapobieganie uszkodzeniu nerek
INTERWENCJE:
- obserwacja drożności cewników moczowodowych
-obserwacja ilości i jakości moczu w cewnikach moczowodowych, przepłukiwanie cewników moczowodowych 0,9% NaCI strzykawką jednorazowa kilka mI
- dbałość o szczelność połączeń i nie zaginanie drenów wyprowadzających
- w przypadku słabej diurezy, przeciekania moczu powiadomić lekarza
- obserwacja wydzieliny z pęcherza jelitowego, obserwacja zawartości śluzu jelitowego i wydzieliny krwistej
- kontrola drożności poprzez odsysanie i delikatne płukanie co 2 h ,jednorazowo 20ml 0,9%NaCI przez kilka dni po zabiegu (potem częstość płukania ustala lekarz )
-po usunięciu cewników moczowodowych obowiązuje zdwojona uwaga dotycząca utrzymania drożności cewnika Foleya, aby nie dopuścić do powstania przetoki moczowej
- dreny pozaotrzewnowe i cewniki moczowodowe usuwa się do 12 doby po zabiegu, cewnik Foleya po 21 dniach.
• Trudności w zaakceptowaniu urostomii
-interwencje dotyczą pielęgnacji urostomii
Pacjent po operacji gruczolaka stercza
Okres pooperacyjny wczesny:
• Możliwość wystąpienia krwawienia z rany pooperacyjnej
CEL: zapobieganie i wczesne wykrycie symptomów krwawienia
INTERWENCJE:
- monitorowanie parametrów
- obserwacja rany pooperacyjnej i opatrunku
- obserwacja moczu ( zabarwienie. Ilość)
- zapewnienie drożności cewnika (nie zatkany, stosowanie efektywnego płukania-
inscylacja pęcherza)
Ból i parcie związane z nieefektywną inscylacją pęcherza moczowego
CEL:zapewnienie ciągłości efektywnego płukania pęcherza moczowego
INTERWENCJE:
-monitorowanie efektywności płukania(zabarwienie ,ilość, obecność skrzepów w moczu, zachowania pacjenta sygnalizujące ból i parcie, )
-monitorowanie bilansu płynów
-unikanie przerw w płukaniu
-usunięcie tamponady pęcherza moczowego
- ewakuacja widocznych skrzepów żanetą z zachowaniem zasad aseptyki i
antyseptyki
-zgłaszanie symptomów krwawienia lekarzowi
-stosowanie leków obkurczających naczynia pęcherza moczowego np.Lewonor
-zapewnienie wsparcia psychicznego i wyjaśnienie obaw i problemów związanych z okresem pooperacyjnym
-dokładna kontrola układu odprowadzającego mocz( dreny cewniki)
-zabezpieczenie drenów oraz układu odprowadzającego mocz i zespoleń omijających
Okres pooperacyjny późny
• Pouczenie o możliwości wystąpienia problemów z oddawaniem moczu
Cel: zmniejszenie trudności w oddawaniu moczu
INTERWENCJE:
- rehabilitacja pęcherza moczowego
- ćwiczenia oddawania moczu np. Kegla
- zaplanowanie oddawania moczu co 2 - 3 godz. w pozycji stojacej do momentu całkowitego wydalenia moczu z pęcherza
- ocena strumienia wydalanego moczu, wygląd
- dokumentacja przebiegu rehabilitacji
- edukacja pacjenta
Materiał do przygotowania się studenta do zajęć:
Patomechanizm chorób stercza, nerek i pęcherza moczowego
Metody leczenia kamicy moczowej, raka pęcherza, gruczolaka stercza
Wiedza i umiejętności nabyte przez studenta:
Student powinien:
• Znać objawy kliniczne chorób stercza, nerek i pęcherza moczowego,
możliwe powikłania pooperacyjne i zapobiegać ich wystąpieniu
Umieć przygotować chorego do zabiegów diagnostycznych
Umieć określić problemy pielęgnacyjne pacjenta urologicznego
Umieć monitorować objawy ze strony układu moczowego i je interpretować
Umieć edukować pacjenta w zakresie treningu pęcherza moczowego i prowadzenia rehabilitacji przyłóżkowej w celu zapobiegania powikłaniom wynikającym z unieruchomienia
• Umieć pielęgnować pacjenta z założonym cewnikiem moczowym, z cewnikami moczowodowymi prowadzić inscylacje pęcherzowe
Literatura:
Marilynn E. Doenges Nursing Care Plans Edition 2
Musierowicz Pielęgiarstwo urologiczne PZWL 1992
Borowski Choroby gruczołu krokowego PZWL 1998
J. Fibak Chirurgia dla studentów medycyny
Fryczkowski Podstawy urologii AM Katowice 1997