Zaburzenia

termoregulacji

Termoregulacja

• Mechanizmy termoregulacji utrzymują stałą

temperaturę niezależnie od temperatury

otoczenia.

• Ośrodek termoregulacji zlokalizowany w

podwzgórzu.

• Prawidłowa temp ciała mierzona w jamie

ustnej wynosi 37°C z dobowymi wahaniami

0.3 – 0.6°C. Najniższa nad ranem 3.00,

najwyższa wieczorem ok. 17.00. U pracujących

w nocy odwrotnie

• U kobiet dodatkowe wahania związane z

cyklem miesięcznym, w drugiej połowie cyklu,

po owulacji, temperatura wyższa o ok. 0.3 –

0.5°C (działanie progesteronu).

Gorączka

• Gorączka jest nieswoistym objawem

reakcji ustroju na działanie czynników
patogennych wytwarzających pirogeny.

• Gdy temperatura ciała wzrośnie

powyżej 38°C, przy zachowanej
sprawności ośrodków i mechanizmów
termoregulacji.

• Gorączka jest wyrazem adaptacji

ustroju m.in. do likwidacji infekcji.

Gorączka

Przyczyny:

• Zakażenia: bakteryjne, wirusowe,

pasożytnicze, grzybicze

• Nowotwory

• Zaburzenia układu odporności:

kolagenozy, Ch. Hashimoto, Myastenia gravis,

Ch. Addisona, przełomy hemolityczne,

gorączka reumatyczna, AIDS

• Zaburzenia hormonalne lub

metaboliczne: thyreotoxicosis, przełom

nadnerczowy, guz chromochłonny

• Inne: gorączka okresowa dziedziczna,

spowodowana resorpcją tkanek martwiczych

(zawał serca, zawał płuca, krwiak, martwica

nowotworu), symulacja gorączki

Gorączka

Pozytywny efekt podwyższonej

temperatury.

• Gorączka niepokoi i skłania chorego do leczenia
• Hamujący wpływ na życie i rozwój bakterii i

wirusów chorobotwórczych

– spadek temp wymaganej dla rozwoju bakterii,

spadek poziomu żelaza, cynku, miedzi we krwi

potrzebnych dla rozwoju bakterii.

• Stymulacja układu odporności

– szybsza migracja i fagocytoza, pobudzenie

syntezy przeciwciał i białek ostrej fazy,

aktywacja limf T, pobudzenie granulocytopoezy

w szpiku, stymulacja produkcji interferonu,

zwiększona synteza kolagenu)

Gorączka

Niekorzystny efekt gorączki

• Zaburzenia neurologiczne: majaczenie

(>41°C), utrata świadomości (>42°C),

• Odwodnienie hipertoniczne (pocenie,

hiperwentylacja)

• Ujemny bilans azotowy (rozpad białek)

• Białkomocz gorączkowy

• Hipokapnia (spadek CO2 - hiperwentylacja)

• Uszkodzenia białek (nieodwracalne,

denaturacja)

• Wzrost temperatury o 1°C podwyższa

– o 20 % metabolizm podstawowy,

– o 15 % zużycie tlenu

– o 8 – 12/min częstość skurczów serca

– o 500 ml dobowe parowanie

Gorączka

• Pirogeny egzogenne – substancje takie jak

elementy ściany komórkowej bakterii

(lipopolisacharydy), fragmenty wirusów,

grzybów, pierwotniaków

• Pirogeny endogenne – cytokiny (Il-1, Il-6, TNFα,

IFN) produkowane przez monocyty, makrofagi,

kom śródbłonka naczyniowego, fibroblasty itp.

po stymulacji przez endotoksyny, kompleksy

immunologiczne, steroidy

• Cytokiny poprzez PGE1, PGE2 – wpływają na

ośrodek termoregulacji – uruchamia

mechanizmy powodujące wzrost temp.

(zahamowanie oddawania ciepła- skurcz n.

skórnych, nasilenie produkcji ciepła.)

Hipertermia

• Hipertermia - wzrost temperatury powyżej

normy w wyniku wzrostu wytwarzania lub

upośledzenia utraty bez przestawienia

ośrodka termoregulacji na wyższy poziom.

• Przyczyny: ekspozycja na wysoką temp.,

wysiłek fizyczny, choroby CSN, guzy

nowotworowe, rozpad komórek, nadczynność

tarczycy, dystonia wegetatywna, leki blokery

recept cholinergicznych (hamują

wytwarzenia potu), neuroleptyki

•

Hipertermia – zespoły

kliniczne

• Omdlenie cieplne wysoka temp otoczenia,

poszerzenie naczyń, hipowolemia względna

• Wyczerpanie cieplne wysiłek fizyczny w

wysokiej temp., poszerzenie naczyń, nasilone

pocenie, parowanie wody, hipowolemia

• Udar cieplny upośledzone oddawania ciepła z

organizmu, wysoka wilgotność powietrza,

odzież ze sztucznych włókien, upośledz. wydz.

potu.

• Porażenie słoneczne wynik prom. cieplnego

na odkryta głowe, wzrasta przepuszczalność

naczyń mózgowych i nadciśnienie

śródczaszkowe

Hipertermia – zespoły

kliniczne

• Hipertermia mózgowa choroby CSN, udar

niedokrwienny podwzgórza, procesy zapalne i

nowotworowe powoduja zab. reg. temp ciała

• Hipertermia złośliwa zaburzenie funkcji m.

szkieletowych po anestetykach wziewnych i

sukcynylocholinie powoduje szybki wzrost met.

i temp. u osób z genet. uwarunkowanym zab.

transportu Ca

2+

• Zaburzenia ogólnoustrojowe uszkodzenia

móżdżowych kom. Purkinjego, pow. ataksje

móżdżowa, uszk. dróg piramidowych. Uszkodz.

Kardiomiocycy, haptocycy, m. szkieletow, kom.

Nabłonaka, kanalików nerksowyh, śródbłonka

naczyniwego. Niewyhdolnośc narzadowa.

Hiperkaliemia,

Hipotermia

• Hipotermia to stan obniżonej temperatury ciała

poniżej 35

0

C, spowodowany przewagą utraty

nad wytwarzaniem ciepła.

• Rozwija się przy zachowanej prawidłowej funkcji

mechanizmów termoregulacji, podczas

ekspozycji na działanie niskich temperatur (bez

świadomej ochrony np.. sen, upojenie

alkoholowe).

• W zimnej wodzie wychłodzenie występuje

szybko (woda przewodzi ciepło 20x lepiej niż

powietrze)

• Hipotermia hamuje aktywność metaboliczną

tkanek i narzadów.

Hipotermia

• Zapotrzebowanie tlenowe tkanek przy spadku temp.

ciała do 30°C zmniejsza się o połowę.

• Zaburzenia wodno-elektrolitowe rozwijają się przy

temp ok. 25°C, kiedy pojawia się hipowolemia z

hipernatriemią. Sa wynikiem przemieszczania się wody

i jonów do komórki.

• Zaburzenia układu nerwowego – obniżenie tempa do

28°C przez 10 min powoduje nieodwracalne zmiany

krążenia mózgowego.

• Hipotermia powoduje zmniejszenie zapotrzebowania

tlenowego m. sercowego. W temp 20-30°C występuje

bradykardia, wydłużenie rozkuczu i wzrost kurczliwości.

• Zaburzenia układu oddechowego związane z

upośledzeniem wentylacji i perfuzji płuc. Przy spadku

temp do 16 - 20°C zaburzenia ośrodka oddechowego

chemoreceptorów pnia mózgu prowadzi do bezdechu.

• Przyczynami śmierci w hipotermii są zaburzenia rytmu

serca ( migotanie, asystolia) lub hipoksja w wyniku

zmniejszenia dysocjacji oksyhemoglobiny

HIPOTERMIA < 35

o

C

• Faza pobudzenia 34

o

-

32

o

C

• Faza zmniejszonej reaktywności ośrodków

32

o

-27

o

C

• Faza letargu < 27

o

-

26

o

C

CZYNNOŚĆ UKŁADU KRĄŻENIA W HIPOTERMII

• 34

o

-32

o

C -  częstości akcji serca

• < 34

o

C -  częstości akcji serca: 32

o

C – 83% normy,

28

o

C – 58% normy

• EKG
- < 32

o

C: wydłużenie odcinka PQ

poszerzenie QRS
podwyższenie odcinka ST
- 28

o

C: migotanie przedsionków

- < 28

o

C: blok przedsionkowo-komorowy

migotanie komór
< 26

o

C:  objętości osocza

 Ht

 lepkości krwi

CZYNNOŚĆ MÓZGU W HIPOTERMII

• 32

o

C – pierwsze zmiany w EEG

• 31

o

C –zahamowanie czynności kory mózgu 

zanik świadomości

• < 25

o

C – zanik odruchów mózgowych i

rdzeniowych

• 20

o

-18

o

C – cisza elektryczna w EEG

Oparzenia - rodzaje

Oparzenia
• -Cieplne 95%
• -Chemiczne
• -Elektryczne
• -Popromienne (rzadko)
Oparzenia cieplne są to oparzenia

wodą, parą wodną , ogniem,
tłuszczem, metalem, gazem itd.

Ocena głębokości oparzeń

Ocena głębokości oparzeń
• I Powierzchowne- rumień, obrzęk, ból

(gojenie w 3-7 dni bez blizny)

• II Częściowa grubości skóry- pęcherze ból

(gojenie do 3 tygodni minimalne blizny)

• III Głębokie- martwica skóry obszar

pociemniały lub prłowobiały (gojenie ponad

3 tygodnie blizny)

• IV Uszkodzenie głębiej położonych tkanek-

martwica (ścięgna i kości) woń spalonego

mięsa konieczny przeszczep skóry

Ocena rozległości, wielkości

oparzenia

W zależności od głębokości i rozległości

rozróżnia się:

• Oparzenia niewielkie- I, II o powierzchni

nieprzekraczającej 15% powierzchni ciała (u

dzieci i osób starszych 10%) lub oparzenia

III do 5% powierzchni ciała

• Oparzenia średnia I, II o powierzchni od 15%

do 30% powierzchni ciała lub oparzenia III

od 5% do 15% powierzchni ciała

• Oparzenia ciężkie I, II o powierzchni powyżej

30% powierzchni ciała lub oparzenia III

powyżej 15% powierzchni ciała

Choroba oparzeniowa

Przebieg choroby oparzeniowej i

śmiertelność

zależą od
• – rozległości oparzenia
• – wieku chorego (poniżej 2 rż i

powyżej 60 rż śmiertelność jest
większa)

• – uprzedniego stanu zdrowia

Choroba oparzeniowa

Zmiany ogólne zależą od rozwiniętego wstrząsu
• Wstrząs oparzeniowy jest spowodowany

– gwałtownie zwiększoną przepuszczalnością

naczyń włosowatych

– i przemieszczeniem się osocza krwi z łożyska

naczyniowego do tkanek oparzonych.

– to powoduje obrzęk

• Utrata osocza

– - niedotlenienie tkanek
– - upośledzenie krążenia krwi w wątrobie i nerkach
– – zmniejszeniem czynników obronnych organizmu
– – zwiększeniem podatności na zakażenia.

Choroba oparzeniowa

Po wstrząsie następuje
• drugi okres choroby oparzeniowej:

– gorączka,
– chudnięcie,
– niedokrwistość,
– brak apetytu,
– zaburzenia w czynności narządów

wewnętrznych,

– zakażenia i ropnie ran oparzeniowych,
– w późnym okresie zmiany te mogą

prowadzić do śmierci.

Leczenie oparzeń

• Cele leczenia w fazie ostrej:

– łagodzenie bólu,
– stworzenie warunków do szybkiego gojenie się ran,
– zachowanie funkcji,
– zminimalizowanie/zapobieganie powstawaniu

przyrosłych blizn,

– uzyskanie dobrego efektu kosmetycznego.

• Drobniejsze oparzenia leczy się

ambulatoryjnie.

• Pacjentów z dużymi i średnimi oparzeniami

hospitalizuje się

• Wycięcie zniszczonych tkanek i nałożenie

przeszczepów znacznie skraca okres

rehabilitacji.

Powikłania oparzeń

• Powikłanie oparzeń:

– neuropatie nerwowo-mięsniowe (20%),
– kostnienie heterotropowe,
– problemy kosmetyczne,
– amputacje,
– boczne lub tylne skrzywienia

kręgosłupa.

Udar cieplny

• Objawy udaru cieplnego:

– śpiączka,
– drgawki,
– skóra sucha i gorąca
– temperatura ciała do 40 stopni i więcej,
– czynność serca szybka (140-170

uderzeń na min),

– oddechy do 60 na min.
– może doprowadzić do uszkodzenia

nerek, mózgu i innych narządów.

Odmrożenia

• Odmrożenia są to uszkodzenia tkanek

spowodowane działaniem niskiej
temperatury.

• Na stopień uszkodzenia tkanek wpływ

mają:

– wilgoć na powierzchni skóry lub mokra odzież,
– ruch powietrza,
– czas działania zimna na ciało,
– różne właściwości osobnicze (wiek, słaby stan

zdrowia).

Stopnie odmrożenia

W zależności od nasilenia objawów

wyróżnia się

trzy stopnie odmrożeń:
• I – powierzchowne, dotyczą części

wystających (palce, uszy, policzki).

• II – dotyczą stóp i rąk zwłaszcza części

dystalnych.

• III- głębokie

I stopień odmrożenia

• I – powierzchowne, dotyczą części

wystających (palce, uszy, policzki).

– Ból o charakterze kłującym i szczypiącym.
– Szybko następuje znieczulenie,
– skóra staje się twarda i zdrętwiała.
– Jeśli za szybko przystąpi się do ogrzewania

zjawia się zaczerwienienie i uczucie
piękącego bólu.

– Zmiany ustępują bez śladu czasami

zniszczenie naskórka.

II stopień odmrożenia

• II – dotyczą stóp i rąk zwłaszcza części

dystalnych.

– Palce są blade lub woskowobiałe, sztywne,

twarde jak z drewna.

– Po odtajeniu skóra staje się czerwona,

obrzękła,

– na powierzchni grzbietowej palców powstają

duże bąble wypełnione surowiczym płynem.

– Po 4-10 dniach płyn w pęcherzach ulega

wchłonięciu i pozostaje gruby, czarny strup

dający wrażenie martwicy.

– Po 3-4 tygodniach strup oddziela się

odsłaniając młody naskórek bardzo wrażliwy

na zmiany temperatury.

III stopień odmrożenia

• III - głębokie

– skóra przyjmuje zabarwienie

sinawopurpurowe lub plamisto-sinawe.

– Pęcherze mogą zjawić się dopiero po

upływie wielu dnie wypełnione są krwistym
płynem,

– początkowo chory nie odczuwa bólu.

Później ból ma charakter pulsujący, rwący
piekący i trwa wiele miesięcy.

– Miejsce odmrożenia pokrywa się twardym

czarnym strupem który ostatecznie
oddziela się. Trwałe utrata tkanek

Leczenie odmrożeń

• Powierzchowne odmrożenia -

– ogrzanie skóry,

– ciepła kąpiel kończyn lub całego ciała.

• Przy głębszych i bardziej rozległych odmrożeniach

leczenie w szpitalu

–

ogrzanie odmrożonej części ciała poprzez umieszczenie

jej w wodzie o temperaturze 22-37 stopni,

–

leki przeciwbólowe ciepłe i kaloryczne pokarmy i płyny.

–

Po odtajaniu można podać surowice, szczepionkę

przeciwtężcową i antybiotyki.

• Nie wolno rozcierać odmrożonych części i

podawać alkoholu.

• Stosuje się ultrafiolet, podczerwień, diatermie

krótkofalową, masaż segmentarny, kinezyterapia.