NIEMETALE I

NIEMETALE I

ICH ZWIĄZKI

ICH ZWIĄZKI

TLENEK WĘGLA

TLENEK WĘGLA

CYJANOWODÓR I CYJANKI

CYJANOWODÓR I CYJANKI

CO – właściwości :

CO – właściwości :



Gaz bezbarwny i bezwonny

Gaz bezbarwny i bezwonny



W stężeniu >75% ma słaby zapach czosnku

W stężeniu >75% ma słaby zapach czosnku



Palny ale nie podtrzymuje palenia

Palny ale nie podtrzymuje palenia



W powietrzu może tworzyć mieszaniny wybuchowe

W powietrzu może tworzyć mieszaniny wybuchowe



Słabo rozpuszcza się w wodzie, lepiej w alkoholu

Słabo rozpuszcza się w wodzie, lepiej w alkoholu



Z wodorotlenkami metali alkalicznych tworzy

Z wodorotlenkami metali alkalicznych tworzy

mrówczany

mrówczany



Z siarką tworzy siarczek karbonylu COS, związek

Z siarką tworzy siarczek karbonylu COS, związek

nietrwały i toksyczny

nietrwały i toksyczny



Z chlorem tworzy tlenochlorek węgla – jest to gaz

Z chlorem tworzy tlenochlorek węgla – jest to gaz

bojowy FOSGEN

bojowy FOSGEN

CO – właściwości :

CO – właściwości :



Z niektórymi metalami łączy się dając karbonylki,

Z niektórymi metalami łączy się dając karbonylki,

np. bardzo toksyczny karbonylek niklu

np. bardzo toksyczny karbonylek niklu



Karbonylek żelaza – trucizna układu nerwowego,

Karbonylek żelaza – trucizna układu nerwowego,

wchłania się też przez skórę

wchłania się też przez skórę

POWSTAWANIE I ŹRÓDŁA CO :

POWSTAWANIE I ŹRÓDŁA CO :

Jest produktem niepełnego spalania węgla i

Jest produktem niepełnego spalania węgla i

różnych substancji organicznych,

różnych substancji organicznych,

Jest produktem działalności wielu gałęzi przemysłu,

Jest produktem działalności wielu gałęzi przemysłu,

Główne źródła to:

Główne źródła to:

Gazy spalinowe

Gazy spalinowe

Gaz świetlny

Gaz świetlny

Gaz wodny

Gaz wodny

Gazy wybuchowe

Gazy wybuchowe

ZATRUCIA TLENKIEM

ZATRUCIA TLENKIEM

WĘGLA:

WĘGLA:



Zatrucia samobójcze i przypadkowe

Zatrucia samobójcze i przypadkowe



Kominy o wadliwej konstrukcji i niewłaściwa

Kominy o wadliwej konstrukcji i niewłaściwa

obsługa pieców domowych i przemysłowych (CO

obsługa pieców domowych i przemysłowych (CO

tworzy się wskutek niedostatecznego dopływu tlenu

tworzy się wskutek niedostatecznego dopływu tlenu

do palenisk)

do palenisk)



Niewłaściwe warunki spalania prowadzą do

Niewłaściwe warunki spalania prowadzą do

zwiększenia ilości powstającego CO

zwiększenia ilości powstającego CO



Gaz świetlny (4-10% CO) wzbogacony gazem

Gaz świetlny (4-10% CO) wzbogacony gazem

wodnym (30-40% CO) – najczęściej niewyłączenie

wodnym (30-40% CO) – najczęściej niewyłączenie

gazu po zagaśnięciu płomienia, np.podczas

gazu po zagaśnięciu płomienia, np.podczas

gotowania. Przy odpowiedniej ilości tlenu gaz spala

gotowania. Przy odpowiedniej ilości tlenu gaz spala

się niebieskim płomieniem i wytwarza się wtedy

się niebieskim płomieniem i wytwarza się wtedy

mniej CO niż przy żółtym płomieniu

mniej CO niż przy żółtym płomieniu

GAZ ZIEMNY

GAZ ZIEMNY

GAZ ZIEMNY W ODRÓŻNIENIU OD GAZU ŚWIETLNEGO

GAZ ZIEMNY W ODRÓŻNIENIU OD GAZU ŚWIETLNEGO

JEST PRAWIE

JEST PRAWIE

BEZWONNY,

BEZWONNY,

DLATEGO DODAJE SIĘ DO

DLATEGO DODAJE SIĘ DO

NIEGO SUBSTANCJE ZAPACHOWE (MERKAPTANY)

NIEGO SUBSTANCJE ZAPACHOWE (MERKAPTANY)

SPEŁNIAJĄCE FUNKCJĘ OSTRZEGAWCZĄ

SPEŁNIAJĄCE FUNKCJĘ OSTRZEGAWCZĄ

AGLOMERACJE

AGLOMERACJE

MIEJSKIE

MIEJSKIE



PRZECIĘTNE STĘŻENIE CO W

PRZECIĘTNE STĘŻENIE CO W

POWIETRZU – 0,06-0,14 mg/m.sz.

POWIETRZU – 0,06-0,14 mg/m.sz.



STĘŻENIE CO W DUŻYCH MIASTACH

STĘŻENIE CO W DUŻYCH MIASTACH

OSIĄGA

OSIĄGA

20 mg/m.sz.

20 mg/m.sz.



Spaliny samochodowe – przeciętna emisja

Spaliny samochodowe – przeciętna emisja

CO wynosi

CO wynosi

ok. 50g/km

ok. 50g/km

przebytej drogi,

przebytej drogi,

przy czym silniki Diesel wytwarzają go

przy czym silniki Diesel wytwarzają go

mniej

mniej



NORMY PRZEWIDUJĄ WYDZIELANIE

NORMY PRZEWIDUJĄ WYDZIELANIE

1,1g/km

1,1g/km

Skutki ?

Skutki ?



CO w stężeniach 125mg/m.sz

CO w stężeniach 125mg/m.sz

.

.

(korki komunikacyjne, tunele)-

(korki komunikacyjne, tunele)-

wywołuje uczucie zmęczenia, bóle

wywołuje uczucie zmęczenia, bóle

i zawroty głowy co jest

i zawroty głowy co jest

niebezpieczne dla ludzi chorych na

niebezpieczne dla ludzi chorych na

serce lub niedokrwistość

serce lub niedokrwistość

Inne źródła emisji tlenku

Inne źródła emisji tlenku

węgla:

węgla:



Dym tytoniowy (4%)

Dym tytoniowy (4%)



Pożary

Pożary



Wybuchy wulkanów

Wybuchy wulkanów



Termiczny rozkład tworzyw

Termiczny rozkład tworzyw

sztucznych

sztucznych



Różnorodne gałęzie przemysłu

Różnorodne gałęzie przemysłu



KRAJ EMITUJĄCY NAJWIĘCEJ

KRAJ EMITUJĄCY NAJWIĘCEJ

CO

CO

NA ŚWIECIE TO

NA ŚWIECIE TO

USA

USA

WCHŁANIANIE I

WCHŁANIANIE I

WYDALANIE

WYDALANIE



Wchłanianie poprzez drogi oddechowe – zależne od

Wchłanianie poprzez drogi oddechowe – zależne od

stężenia w powietrzu, czasu narażenia i wentylacji płuc

stężenia w powietrzu, czasu narażenia i wentylacji płuc



Wchłanianie przez skórę i błony śluzowe nie ma znaczenia

Wchłanianie przez skórę i błony śluzowe nie ma znaczenia



Wydalanie – przez płuca, głównie w postaci niezmienionej

Wydalanie – przez płuca, głównie w postaci niezmienionej

Mechanizm toksycznego działania:

Mechanizm toksycznego działania:



Niedotlenienie

Niedotlenienie

tkanek i narządów jako skutek

tkanek i narządów jako skutek

powstawania karboksyhemoglobiny

powstawania karboksyhemoglobiny

(CO ma 210 razy większe powinowactwo do

(CO ma 210 razy większe powinowactwo do

hemoglobiny niż tlen)

hemoglobiny niż tlen)



Reakcja jest odwracalna lecz przebiega wolno

Reakcja jest odwracalna lecz przebiega wolno



Zregenerowana Hb może nadal spełniać swoją

Zregenerowana Hb może nadal spełniać swoją

funkcję

funkcję



Oprócz w/w istnieje jeszcze inny mechanizm

Oprócz w/w istnieje jeszcze inny mechanizm

toksyczności – pogłębianie niedotlenienia wskutek

toksyczności – pogłębianie niedotlenienia wskutek

zwiększania stabilności połączenia Hb z tlenem

zwiększania stabilności połączenia Hb z tlenem



Już 20% HbCO we krwi może spowodować śmierć w

Już 20% HbCO we krwi może spowodować śmierć w

przypadku współistnienia niedokrwistości

przypadku współistnienia niedokrwistości

Mechanizm toksycznego działania:

Mechanizm toksycznego działania:



W zatruciach zwolnieniu ulegają oksydacyjne

W zatruciach zwolnieniu ulegają oksydacyjne

procesy metaboliczne, w komórkach gromadzą się

procesy metaboliczne, w komórkach gromadzą się

kwaśne metabolity

kwaśne metabolity



Wiązanie z oksydazą cytochromową prowadzi do

Wiązanie z oksydazą cytochromową prowadzi do

zahamowania oddychania komórkowego

zahamowania oddychania komórkowego



Wiązanie z atomem Fe innych hemoprotein -

Wiązanie z atomem Fe innych hemoprotein -

wiązanie z mioglobiną 3-krotnie silniejsze niż z Hb

wiązanie z mioglobiną 3-krotnie silniejsze niż z Hb



NAJBARDZIEJ WRAŻLIWE NA NIEDOTLENIENIE

NAJBARDZIEJ WRAŻLIWE NA NIEDOTLENIENIE

I KWASICĘ METABOLICZNĄ SĄ

I KWASICĘ METABOLICZNĄ SĄ

UKŁAD SERCOWO – NACZYNIOWY I OUN

UKŁAD SERCOWO – NACZYNIOWY I OUN

Zatrucia ostre :

Zatrucia ostre :



Mają miejsce w przypadku nagłego uwolnienia

Mają miejsce w przypadku nagłego uwolnienia

się do atmosfery dużych ilości lotnych substancji

się do atmosfery dużych ilości lotnych substancji

toksycznych

toksycznych



CO przenika przez łożysko jednak jego stężenie

CO przenika przez łożysko jednak jego stężenie

we krwi płodu jest mniejsze niż we krwi matki

we krwi płodu jest mniejsze niż we krwi matki



W badaniach pośmiertnych stwierdzano:

W badaniach pośmiertnych stwierdzano:

ogniska martwicze w całym organizmie,

ogniska martwicze w całym organizmie,

silne przekrwienie wątroby, nerek i

silne przekrwienie wątroby, nerek i

śledziony, uszkodzenia neuronów,

śledziony, uszkodzenia neuronów,

uszkodzenia serca (także przy

uszkodzenia serca (także przy

dawkach mniejszych niż śmiertelne)

dawkach mniejszych niż śmiertelne)

STOPIEŃ ZATRUCIA

STOPIEŃ ZATRUCIA

Koreluje z ilością HbCO we krwi,

Koreluje z ilością HbCO we krwi,

Istotny jest czas występowania

Istotny jest czas występowania

niedotlenienia

niedotlenienia

(dotyczy to zwłaszcza tkanki

(dotyczy to zwłaszcza tkanki

nerwowej)

nerwowej)

4% HbCO:

4% HbCO:



Od takiego stężenia są zauważalne

Od takiego stężenia są zauważalne

objawy szkodliwego działania -

objawy szkodliwego działania -

pogorszenie wyników testów

pogorszenie wyników testów

psychologicznych

psychologicznych

PALENIE PAPIEROSÓW

PALENIE PAPIEROSÓW



1 papieros zmniejsza dostępność tlenu

1 papieros zmniejsza dostępność tlenu

dla tkanek o 8%

dla tkanek o 8%



U palaczy stwierdza się nawet 10%

U palaczy stwierdza się nawet 10%

karboksyhemoglobiny we krwi,

karboksyhemoglobiny we krwi,

odpowiada to stanowi

odpowiada to stanowi

lekkiego zatrucia

lekkiego zatrucia



Za fizjologiczne uważa się stężenie

Za fizjologiczne uważa się stężenie

do

do

1%

1%



Częsta przyczyna małej masy

Częsta przyczyna małej masy

urodzeniowej dzieci matek palących

urodzeniowej dzieci matek palących

Objawy zatrucia zależnie od stężenia HbCO we krwi

Objawy zatrucia zależnie od stężenia HbCO we krwi

stężenie (%)

stężenie (%)

Objawy zatrucia

Objawy zatrucia

do 4

do 4

Brak objawów

Brak objawów

5-8

5-8

Błędy w testach psychologicznych

Błędy w testach psychologicznych

9-10

9-10

Znaczące błędy w badaniach testowych

Znaczące błędy w badaniach testowych

11-20

11-20

Uczucie ucisku i bólu głowy, zmęczenie, rozszerzenie

Uczucie ucisku i bólu głowy, zmęczenie, rozszerzenie

naczyń skórnych

naczyń skórnych

21-30

21-30

Tętnienie w skroniach, wiotkość kończyn

Tętnienie w skroniach, wiotkość kończyn

31-40

31-40

Silny ból głowy, wrażenie ciemności, zapaść, różowa

Silny ból głowy, wrażenie ciemności, zapaść, różowa

skóra

skóra

41-50

41-50

Zaburzenia czynności serca, przyspieszenie tętna

Zaburzenia czynności serca, przyspieszenie tętna

51-60

51-60

j.w., obniżenie temperatury ciała

j.w., obniżenie temperatury ciała

61-70

61-70

Śpiączka przerywana drgawkami, możliwość śmierci

Śpiączka przerywana drgawkami, możliwość śmierci

71-80

71-80

Zanikające tętno, porażenie oddychania

Zanikające tętno, porażenie oddychania

Skutki odległe u osób

Skutki odległe u osób

uratowanych:

uratowanych:



Osłabienie lub utrata pamięci

Osłabienie lub utrata pamięci



Psychozy, depresje

Psychozy, depresje



Silne bóle związane ze stanami zapalnymi

Silne bóle związane ze stanami zapalnymi

nerwów

nerwów



Zaburzenia mowy

Zaburzenia mowy



Zaburzenia słuchu, wzroku, smaku, powonienia

Zaburzenia słuchu, wzroku, smaku, powonienia



Zawroty i bóle głowy

Zawroty i bóle głowy

PODATNOŚĆ NA

PODATNOŚĆ NA

ZATRUCIA :

ZATRUCIA :



Ludzie młodzi są bardziej wrażliwi niż starsi

Ludzie młodzi są bardziej wrażliwi niż starsi



Osoby z chorobami dróg oddechowych, serca i

Osoby z chorobami dróg oddechowych, serca i

układu krążenia

układu krążenia



Alkoholicy

Alkoholicy



Wrażliwość organizmu rośnie w podwyższonej

Wrażliwość organizmu rośnie w podwyższonej

temperaturze i wilgotności powietrza

temperaturze i wilgotności powietrza

ZATRUCIE PRZEWLEKŁE

ZATRUCIE PRZEWLEKŁE

Brak materialnej kumulacji związku

Brak materialnej kumulacji związku

Kumulacja mikrouszkodzeń

Kumulacja mikrouszkodzeń

Prowadząca do trwałych zmian

Prowadząca do trwałych zmian

Zatrucie przewlekłe

Zatrucie przewlekłe

Powtarzające się niedotlenienia

Powtarzające się niedotlenienia

powodują:

powodują:



Uszkodzenia tkanki mózgowej, np..osłabienie czucia i pamięci

Uszkodzenia tkanki mózgowej, np..osłabienie czucia i pamięci



Zmęczenie, bóle głowy

Zmęczenie, bóle głowy



Brak apetytu, nudności

Brak apetytu, nudności



Senność w dzień i bezsenność w nocy

Senność w dzień i bezsenność w nocy



Wzrost liczby erytrocytów i stężenia Hb we krwi (adaptacja)

Wzrost liczby erytrocytów i stężenia Hb we krwi (adaptacja)



Czasem przeciwnie – niedokrwistość

Czasem przeciwnie – niedokrwistość



Kołatanie serca, niemiarowe tętno i zaburzenia ciśnienia krwi

Kołatanie serca, niemiarowe tętno i zaburzenia ciśnienia krwi



Szaroziemista skóra, maskowaty wyraz twarzy

Szaroziemista skóra, maskowaty wyraz twarzy



Drżenie kończyn, „chód pingwini”

Drżenie kończyn, „chód pingwini”

OCENA NARAŻENIA

OCENA NARAŻENIA



ZAWARTOŚĆ TLENKU WĘGLA W POWIETRZU

ZAWARTOŚĆ TLENKU WĘGLA W POWIETRZU



ILOŚĆ KARBOKSYHEMOGLOBINY WE KRWI

ILOŚĆ KARBOKSYHEMOGLOBINY WE KRWI

DOPUSZCZALNE STĘŻENIE WE KRWI

DOPUSZCZALNE STĘŻENIE WE KRWI

(DLA OSÓB NIEPALĄCYCH) WYNOSI DO

(DLA OSÓB NIEPALĄCYCH) WYNOSI DO

5%

5%

DWUTLENEK WĘGLA

DWUTLENEK WĘGLA



BEZBARWNY I BEZWONNY GAZ O KWASKOWATYM SMAKU

BEZBARWNY I BEZWONNY GAZ O KWASKOWATYM SMAKU



ZATRUCIA –

ZATRUCIA –

W CZASIE PRODUKCJI TZW. SUCHEGO LODU

W CZASIE PRODUKCJI TZW. SUCHEGO LODU

W KOPALNIACH WĘGLA I SOLI POTASOWYCH

W KOPALNIACH WĘGLA I SOLI POTASOWYCH



ZAWARTOŚĆ W POWIETRZU ATMOSFERYCZNYM – 0.03-0.1% obj.

ZAWARTOŚĆ W POWIETRZU ATMOSFERYCZNYM – 0.03-0.1% obj.



PRZECHODZENIE DO ATMOSFERY:

PRZECHODZENIE DO ATMOSFERY:

ODDYCHANIE ZWIERZĄT

ODDYCHANIE ZWIERZĄT

SPALANIE ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH

SPALANIE ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH

PROCESY FERMENTACJI I BUTWIENIA

PROCESY FERMENTACJI I BUTWIENIA



ZMNIEJSZENIE STĘŻENIA W POWIETRZU:

ZMNIEJSZENIE STĘŻENIA W POWIETRZU:

ASYMILACJA PRZEZ ROŚLINY

ASYMILACJA PRZEZ ROŚLINY

POWSTAWANIE NATURALNYCH WĘGLANÓW

POWSTAWANIE NATURALNYCH WĘGLANÓW

Dwutlenek węgla:

Dwutlenek węgla:

Oddychanie powietrzem zawierającym 4%

Oddychanie powietrzem zawierającym 4%

dwutlenku węgla

dwutlenku węgla

–

–



Bóle i zawroty głowy

Bóle i zawroty głowy



Szum w uszach

Szum w uszach



Wzrost ciśnienia krwi

Wzrost ciśnienia krwi



Niepokój, duszność

Niepokój, duszność

5-6% obj. –

5-6% obj. –

pogłębienie i przyspieszenie oddechu

pogłębienie i przyspieszenie oddechu

10% obj. –

10% obj. –

groźne dla życia

groźne dla życia



Zaburzenia widzenia, drżenia

Zaburzenia widzenia, drżenia



Duszność, sinica, utrata przytomności

Duszność, sinica, utrata przytomności

śmierć

śmierć

Stężenia powyżej

Stężenia powyżej

12%

12%

Dwutlenku węgla

Dwutlenku węgla

CARBOGEN

CARBOGEN



STOSOWANA W LECZNICTWIE

STOSOWANA W LECZNICTWIE

MIESZANINA DWUTLENKU WĘGLA

MIESZANINA DWUTLENKU WĘGLA

(5%) I TLENU (95%)

(5%) I TLENU (95%)



POBUDZA OŚRODEK ODDECHOWY

POBUDZA OŚRODEK ODDECHOWY

Cyjanowodór:

Cyjanowodór:



Bezbarwna ciecz o zapachu gorzkich migdałów

Bezbarwna ciecz o zapachu gorzkich migdałów



Bardzo łatwo wyczuwalny już w stężeniach

Bardzo łatwo wyczuwalny już w stężeniach

0,002-0,005mg/l

0,002-0,005mg/l



Wszystkie związki, z których w organizmie łatwo

Wszystkie związki, z których w organizmie łatwo

uwalnia się cyjanowodór, są silnymi truciznami

uwalnia się cyjanowodór, są silnymi truciznami



W przyrodzie występuje w dużych ilościach ale w

W przyrodzie występuje w dużych ilościach ale w

postaci związanej –

postaci związanej –

heterozydy

heterozydy

AMIGDALINA

AMIGDALINA



Heterozyd występujący w liściach i

Heterozyd występujący w liściach i

nasionach pestkowców

nasionach pestkowców



1g pestek wiśni zawiera jej 1,7mg

1g pestek wiśni zawiera jej 1,7mg



1g gorzkich migdałów – 4,5mg

1g gorzkich migdałów – 4,5mg



Spożycie 50-60 gorzkich migdałów

Spożycie 50-60 gorzkich migdałów

może powodować zgon

może powodować zgon

CYJANOWODÓR

CYJANOWODÓR



Cyjanowodór i jego estry były

Cyjanowodór i jego estry były

stosowane jako środki dezynsekcyjne

stosowane jako środki dezynsekcyjne

i deratyzacyjne jednak dochodziło do

i deratyzacyjne jednak dochodziło do

akumulacji tych związków np. w

akumulacji tych związków np. w

materiale ubrań, w pościeli, betonie

materiale ubrań, w pościeli, betonie



Obecnie przeprowadzanie tych

Obecnie przeprowadzanie tych

zabiegów w budynkach

zabiegów w budynkach

mieszkalnych jest

mieszkalnych jest

zabronione

zabronione

ZATRUCIA:

ZATRUCIA:



HITLEROWSKIE OBOZY ZAGŁADY W CZASIE

HITLEROWSKIE OBOZY ZAGŁADY W CZASIE

II WOJNY ŚWIATOWEJ

II WOJNY ŚWIATOWEJ



Zatrucia samobójcze

Zatrucia samobójcze



Zatrucia przypadkowe -

Zatrucia przypadkowe -

Złe przechowywanie cyjanków – pod wpływem

Złe przechowywanie cyjanków – pod wpływem

wilgoci i dwutlenku węgla z powietrza następuje

wilgoci i dwutlenku węgla z powietrza następuje

ich rozkład

ich rozkład

Przebieg zatrucia drogą pokarmową:

Przebieg zatrucia drogą pokarmową:



Wypełnienie żołądka –

Wypełnienie żołądka –

w obecności glukozy cyjanowodór

w obecności glukozy cyjanowodór

tworzy nieszkodliwe połączenie

tworzy nieszkodliwe połączenie

cyjanohydrynę

cyjanohydrynę



Indywidualna wrażliwość -

Indywidualna wrażliwość -

szybkość metabolizowania

szybkość metabolizowania

cyjanków

cyjanków



Mała ilość kwasu solnego w żołądku –

Mała ilość kwasu solnego w żołądku –

zmniejszenie

zmniejszenie

skutków toksycznego działania cyjanków

skutków toksycznego działania cyjanków

LOSY W ORGANIZMIE :

LOSY W ORGANIZMIE :



Szybkie wchłanianie przez skórę, płuca i przewód

Szybkie wchłanianie przez skórę, płuca i przewód

pokarmowy

pokarmowy



Siarkotransferaza siarczanowa – enzym

Siarkotransferaza siarczanowa – enzym

uczestniczący w metabolizowaniu jonów

uczestniczący w metabolizowaniu jonów

cyjanowych do rodanków (tiocyjanianów)

cyjanowych do rodanków (tiocyjanianów)



Warunkiem skuteczności działania tego enzymu

Warunkiem skuteczności działania tego enzymu

jest dostateczna ilość siarki w organizmie

jest dostateczna ilość siarki w organizmie

TIOCYJANIANY SĄ OK. 200 RAZY MNIEJ

TIOCYJANIANY SĄ OK. 200 RAZY MNIEJ

TOKSYCZNE OD CYJANKÓW

TOKSYCZNE OD CYJANKÓW

Zestawienie przemian

Zestawienie przemian

cyjanowodoru u szczurów:

cyjanowodoru u szczurów:



80% -

80% -

CNS (udział siarkotransferazy

CNS (udział siarkotransferazy

tiosiarczanowej)

tiosiarczanowej)



Mrówczany

Mrówczany

CNS i mrówczany są wydalane z moczem

CNS i mrówczany są wydalane z moczem



15% -

15% -

po połączeniu z cystyną powstaje kwas

po połączeniu z cystyną powstaje kwas

iminotiazolidynokarboksylowy

iminotiazolidynokarboksylowy



Cyjanokobalamina (wit. B12)

Cyjanokobalamina (wit. B12)



HCN i dwutlenek węgla –

HCN i dwutlenek węgla –

Wydalane przez płuca

Wydalane przez płuca

MECHANIZM TOKSYCZNOŚCI :

MECHANIZM TOKSYCZNOŚCI :



HAMOWANIE UKŁADU OKSYDAZY

HAMOWANIE UKŁADU OKSYDAZY

CYTOCHROMOWEJ -

CYTOCHROMOWEJ -

powstające po dysocjacji

powstające po dysocjacji

cyjanowodoru jony cyjankowe łączą się z jonami

cyjanowodoru jony cyjankowe łączą się z jonami

Fe,

Fe,

komórki nie mogą wykorzystywać tlenu

komórki nie mogą wykorzystywać tlenu

Połączenie cyjanków z enzymami jest odwracalne ,

Połączenie cyjanków z enzymami jest odwracalne ,

odblokowane enzymy odzyskują aktywność –

odblokowane enzymy odzyskują aktywność –

ZJAWISKO TO WYKORZYSTUJE SIĘ W

ZJAWISKO TO WYKORZYSTUJE SIĘ W

RATOWANIU ZATRUTYCH

RATOWANIU ZATRUTYCH

OBJAWY ZATRUCIA

OBJAWY ZATRUCIA

NIEDOTLENIENIE TKANEK I ZMIANY

NIEDOTLENIENIE TKANEK I ZMIANY

ZWYRODNIENIOWE W UN

ZWYRODNIENIOWE W UN



Jasnoczerwona barwa krwi żylnej (zawiera tlen)

Jasnoczerwona barwa krwi żylnej (zawiera tlen)



Wpływ hamujący na czynność serca (tachykardia,

Wpływ hamujący na czynność serca (tachykardia,

zaburzenia rytmu)

zaburzenia rytmu)



Podwyższenie a następnie obniżenie ciśnienia

Podwyższenie a następnie obniżenie ciśnienia

krwi

krwi



Czasem dochodzi do wstrząsu kardiogennego

Czasem dochodzi do wstrząsu kardiogennego



Działanie

Działanie

mutagenne i teratogenne

mutagenne i teratogenne

(występuje min. w dymie papierosowym i może

(występuje min. w dymie papierosowym i może

być przyczyną niskiej masy urodzeniowej dzieci)

być przyczyną niskiej masy urodzeniowej dzieci)

Cyjanowodór

Cyjanowodór



ŁATWOŚĆ WIĄZANIA

ŁATWOŚĆ WIĄZANIA

Z METHEMOGLOBINĄ

Z METHEMOGLOBINĄ

WYKORZYSTUJE SIĘ W

WYKORZYSTUJE SIĘ W

RATOWANIU ZATRUTYCH

RATOWANIU ZATRUTYCH



WIĄZANIE Z HEMOGLOBINĄ NIE WPŁYWA NA

WIĄZANIE Z HEMOGLOBINĄ NIE WPŁYWA NA

PRZEBIEG ZATRUCIA

PRZEBIEG ZATRUCIA

Zatrucia ostre

Zatrucia ostre

Stężenie HCN

Stężenie HCN

(mg/m.sz.)

(mg/m.sz.)

Działanie

Działanie

300

300

Szybki zgon

Szybki zgon

200

200

Zgon po 10 minutach

Zgon po 10 minutach

120-150

120-150

Zgon po 0,5-1 h

Zgon po 0,5-1 h

20-40

20-40

Słabe objawy po

Słabe objawy po

wielogodzinnym

wielogodzinnym

narażeniu

narażeniu

300 mg/m.sz.

300 mg/m.sz.



Natychmiastowa utrata przytomności

Natychmiastowa utrata przytomności



Osoba zatruta wydaje

Osoba zatruta wydaje

charakterystyczny okrzyk i upada

charakterystyczny okrzyk i upada



Porażenie ośrodka oddechowego

Porażenie ośrodka oddechowego



Porażenie czynności serca

Porażenie czynności serca



W czasie sekcji – charakterystyczny

W czasie sekcji – charakterystyczny

zapach gorzkich migdałów

zapach gorzkich migdałów

Zatrucia rozwijające się do 30 minut:

Zatrucia rozwijające się do 30 minut:

1.

1.

Okres zwiastujący zatrucie

Okres zwiastujący zatrucie

-

-

parzącogorzki smak w ustach, drętwienie ust i krtani,

parzącogorzki smak w ustach, drętwienie ust i krtani,

osłabienie mięśniowe, utrudniona mowa, wymioty,

osłabienie mięśniowe, utrudniona mowa, wymioty,

ślinotok, przyspieszony oddech, kołatanie serca

ślinotok, przyspieszony oddech, kołatanie serca

Na świeżym powietrzu objawy szybko mijają

Na świeżym powietrzu objawy szybko mijają

2.

2.

Okres duszności

Okres duszności

-

-

osłabienie, rzadkie i głębokie oddechy, zwolnione tętno,

osłabienie, rzadkie i głębokie oddechy, zwolnione tętno,

rozszerzenie źrenic

rozszerzenie źrenic

3.

3.

Okres drgawek

Okres drgawek

-

-

utrata przytomności, silne drgawki, zwarcie mięśni

utrata przytomności, silne drgawki, zwarcie mięśni

szczęk

szczęk

4.

4.

Okres porażenia

Okres porażenia

-

-

całkowita utrata czucia i odruchów, oddech rzadki i

całkowita utrata czucia i odruchów, oddech rzadki i

nieregularny aż do ustania

nieregularny aż do ustania

ZATRUCIA LEKKIE:

ZATRUCIA LEKKIE:



Zaburzenia mowy

Zaburzenia mowy



Zaburzenia równowagi

Zaburzenia równowagi



Nudności

Nudności



Bóle głowy

Bóle głowy

Krótkotrwałe działanie na skórę -

Krótkotrwałe działanie na skórę -



Bolesne zaczerwienienie i podrażnienie

Bolesne zaczerwienienie i podrażnienie



Po kilku minutach – oparzenie II

Po kilku minutach – oparzenie II

stopnia

stopnia

Następstwa utrzymujące się u osób wyleczonych:

Następstwa utrzymujące się u osób wyleczonych:



Przyspieszone tętno

Przyspieszone tętno



Ogólne znużenie

Ogólne znużenie



Zakłócenie mowy

Zakłócenie mowy



Osłabienie pamięci

Osłabienie pamięci



Bóle jelitowe

Bóle jelitowe



Wole z objawami niedoczynności tarczycy

Wole z objawami niedoczynności tarczycy



Chudnięcie

Chudnięcie



Rozsiane uszkodzenie UN

Rozsiane uszkodzenie UN



Zaburzenia czynności układu sercowo-

Zaburzenia czynności układu sercowo-

naczyniowego

naczyniowego

NIE DOCHODZI DO KUMULACJI

NIE DOCHODZI DO KUMULACJI

MATERIALNEJ CYJANOWODORU I

MATERIALNEJ CYJANOWODORU I

CYJANKÓW

CYJANKÓW

LECZ DO KUMULACJI

LECZ DO KUMULACJI

MIKROUSZKODZEŃ

MIKROUSZKODZEŃ

OCENA NARAŻENIA -

OCENA NARAŻENIA -



STĘŻENIE CYJANOWODORU W

STĘŻENIE CYJANOWODORU W

POWIETRZU

POWIETRZU



STĘŻENIE TIOCYJANIANÓW W

STĘŻENIE TIOCYJANIANÓW W

MOCZU

MOCZU

U OSÓB NIEPALĄCYCH BRAK

U OSÓB NIEPALĄCYCH BRAK

U OSÓB MAŁO PALĄCYCH 1,2mg/l

U OSÓB MAŁO PALĄCYCH 1,2mg/l

U NAŁOGOWYCH PALACZY 9,0mg/l

U NAŁOGOWYCH PALACZY 9,0mg/l

Dawka śmiertelna

Dawka śmiertelna



Dawka 1mg/kg m.c. człowieka jest

Dawka 1mg/kg m.c. człowieka jest

śmiertelną dawką

śmiertelną dawką

cyjanowodoru

cyjanowodoru



Dawka 150-250 mg/70kg m.c. jest

Dawka 150-250 mg/70kg m.c. jest

śmiertelną dawką

śmiertelną dawką

cyjanku

cyjanku

potasowego

potasowego

CYJANAMID WAPNIA:

CYJANAMID WAPNIA:



Jest to tzw.

Jest to tzw.

azotniak stosowany jako nawóz

azotniak stosowany jako nawóz

sztuczny

sztuczny



Działanie toksyczne

Działanie toksyczne

-

-

uwalnianie cyjanamidu amonowego pod

uwalnianie cyjanamidu amonowego pod

wpływem wilgoci błon śluzowych

wpływem wilgoci błon śluzowych



Niewielkie ilości nie działają toksycznie

Niewielkie ilości nie działają toksycznie



Działanie toksyczne wzmaga się po wypiciu

Działanie toksyczne wzmaga się po wypiciu

alkoholu -

alkoholu -

wstrzymanie metabolizmu etanolu

wstrzymanie metabolizmu etanolu

wskutek zahamowania działania dehydrogenazy

wskutek zahamowania działania dehydrogenazy

aldehydowej co powoduje kumulację w

aldehydowej co powoduje kumulację w

organizmie dużych ilości

organizmie dużych ilości

aldehydu octowego

aldehydu octowego

Cyjanamid wapnia – objawy zatrucia:

Cyjanamid wapnia – objawy zatrucia:



Zaczerwienienie skóry i błon śluzowych

Zaczerwienienie skóry i błon śluzowych



Bóle i zawroty głowy

Bóle i zawroty głowy



Spadek ciśnienia

Spadek ciśnienia



Chrypka

Chrypka



Pobudzenie odruchu kaszlowego

Pobudzenie odruchu kaszlowego



Jedynie ciężkie przypadki kończą się zgonem

Jedynie ciężkie przypadki kończą się zgonem

1984r. BHOPAL (Indie)

1984r. BHOPAL (Indie)

Największa katastrofa chemiczna, w

Największa katastrofa chemiczna, w

której przedostało się do atmosfery

której przedostało się do atmosfery

30 ton par

30 ton par

izocyjanianu metylu

izocyjanianu metylu

Śmierć poniosło około 3 tysięcy

Śmierć poniosło około 3 tysięcy

osób, około 200 tysięcy uległo

osób, około 200 tysięcy uległo

zatruciu lub zostało inwalidami

zatruciu lub zostało inwalidami