ZWI
ZKI AZOTOWE ZWI
ZKI AZOTOWE
Zastosowanie kliniczne:
Mocznik
-ocena funkcji nerek i wÄ…troby:
Główny produkt katabolizmu białek zawierający azot. Około 75%
azotu wydala siÄ™ w postaci mocznika. Mocznik powstaje z amoniaku
# zmiany w kłębuszkach nerkowych
w wÄ…trobie w cyklu mocznikowym
# zmiany w kanalikach nerkowych
# zmiany w przepływie krwi przez nerki
Mocznik wydala się w około 90% z moczem (około 10% to wydalanie
" dysfunkcja wÄ…troby
przez przewód pokarmowy i skórę).
-czynniki wpływające na poziom mocznika we krwi:
W nerkach mocznik jest filtrowany do pramoczu przez kłębki nerkowe
i jest słabo reabsorbowany przez kanaliki nerkowe. Z tego powodu
a. Odwodnienie
jest obecnie stosowany do oceny GFR (filtracji kłębuszkowej nerek).
b. dieta wysokobiałkowa
c. intensywny katabolizm białka (gorączka, nowotwór)
Ponadto mocznik wykazuje dużą zmienność stężenia w zależności
d. zaniki mięśniowe podczas głodówki
od diety i funkcji wÄ…troby.
e. resorpcja białka podczas krwawienia do przewodu pokarmowego
f. leczenie lekami sterydowymi
ZWI
ZKI AZOTOWE
ZWI
ZKI AZOTOWE
Dodatkowym parametrem jest wyliczenie stosunku m/k we krwi
Zastosowanie kliniczne:
Mocznik / kreatynina
-ocena funkcji nerek: Mocznik (mg/dl) : kreatynina (mg/dl) = 12  20 (norma)
1. Obniżenie wskaz
nika m/k
a. Obniżony przepływ krwi (perfuzja) przez nerki (azotemia
- nekroza kanalików nerkowych
przednerkowa)
( zaburzenia pracy serca, szok septyczny )
- dieta niskobiałkowa
(rośnie stężenie mocznika - kreatynina w normie)
- zapalenie wÄ…troby
2. Podwyższenie wskaz
nika m/k (kreatynina w normie)
b. Zaburzenia w odpływie moczu (azotemia pozanerkowa)
( kamica, przerost prostaty, nowotwory ).
- intensywny katabolizm białka
(rośnie stężenie mocznika i kreatyniny we krwi - stężenie mocznika
- dieta wysokobiałkowa
rośnie szybciej)
- nefropatie
- krwawienie do światła przewodu pokarmowego
3. Podwyższenie poziomu wskaz
nika m/k (kreatynina podwyższona)
- azotemia pozanerkowa
ZWI
ZKI AZOTOWE ZWI
ZKI AZOTOWE
1
ZWI
ZKI AZOTOWE
ZWI
ZKI AZOTOWE
kreatyna
ZWI
ZKI AZOTOWE
ZWI
ZKI AZOTOWE
Substancje interferujÄ…ce z kreatyninÄ… w reakcji Jaffe'go:
" białka
" glukoza
" kwas askorbinowy
" guanidyna
" aceton
" cefalosporyny
" ketokwasy (acetooctowy, pirogronowy)
Ogólnie substancje te podwyższają wynik o 0,2 - 0,4 mg/dl
Modyfikacje metody:
Wytrącanie białka lub dodatek SDS opłaszczający białko
Kompleksowanie glukozy i kwasu askorbinowego przez bufor
boranowy
ZWI
ZKI AZOTOWE
KREATYNINA - ENZYMATYCZNA
Metody enzymatycznego oznaczania kreatyniny:
deaminaza kreatyniny
" KREATYNINA + H2O KREATYNA (AMINOHYDROLAZA
(degraduje kreatyninÄ™ do N-metylohydantoiny i jonu amonowego Ä…ð
KREATYNINY)
kwas szczawiooctowy Ä…ð kwas glutaminowy [NAD(P)  340 nm]
amidohydrolaza kreatyniny [kreatyninaza] (hydrolizuje kreatyninÄ™
" KREATYNA + H2O SARKOZYNA + MOCZNIK (AMINOHYDROLAZA
do kreatyny a nastÄ™pnie dziaÅ‚a kinaza kreatynowa Ä…ð ATP/ADP)
KREATYNY)\
[aminochionon  zw. barwny]
Normy kreatyniny:
" SARKOZYNA + O2 + H2O GLICYNA + FORMALDEHYD + H2O2
(OKSYDAZA SARKOZYNY)
Mężczyz
ni: 0,7 - 1,2 mg/dl (62 - 115um/l) - surowica
14-26 mg/kg/dzień (124 -230umol)  mocz
" H2O2 + BEZBARWNA SUBSTANCJA BARWNY ZWI
ZEK
Kobiety: 0,6 - 1,1 mg/dl (57-97 um/l) - surowica
(POD- PEROKSYDAZA)
11 - 20 mg/kg/dzień (97 - 177umol) - mocz
2
ZWI
ZKI AZOTOWE ZWI
ZKI AZOTOWE
Kwas moczowy Mechanizm wydalania kwasu moczowego:
Główny produkt katabolizmu nukleozydów purynowych adenozyny i 1. całkowita filtracja kwasu moczowego przez kłębuszki nerkowe
guanozyny. 2. praktycznie całkowita reabsorpcja kwasu moczowego w
Zdrowy czołwiek wytwarza 0,4 g nukleozydów purynowych i przyjmuje z początkowym
dietą dodatkowe 0,3 g dziennie. fragmencie odcinka bliższego cewki nerkowej
Pacjenci z artretyzmem i zespołem odkładania się moczanów w 3. wydzielenie kwasu moczowgo w końcowym fragmencie odcinka
tkankach mogą mieć pulę nukleozydów purynowych rzędu 19 - 30 g. bliższego cewki nerkowej
Zasady purynowe mogą też wchodzić w reakcję odtwarzania 4. Częciowa reabsorpcja w odcinku dalszym cewki nerkowej
nukleotydów purynowych.
W rezultacie nerka wydziela 6 - 12% przefiltrowanego kwasu
Katabolizm puryn u człwieka: moczowego.
Adenozyna -> inozyna -> hypoksantyna -> ksantyna -> kwas moczowy
Guanozyna -> guanina -> ksantyna -> kwas moczowy W pH wyższym od 5,57 kwas moczowy jest zdysocjowany i
stosunkowo dobrze rozpuszczalny, w moczu o niższym pH kwas
moczowy występuje w formie niezdysocjowanej o gorszej
rospuszczalności.
ZWI
ZKI AZOTOWE
ZWI
ZKI AZOTOWE
Zaburzenia w metabolizmie kwasu moczowego:
Zaburzenia w metabolizmie kwasu moczowego:
3.Wzmożony metabolizm kwasów nukleinowych:
1. Hiperurikemia
Mieloproliferacje
1. Nadprodukcja zasad purynowych (występuje hiperurikuria)
Chemioterapia p-nowotworowa szczególnie białaczek i
2. Niedostateczne wydzielanie kwasu moczowego (występuje normalne
chłoniaków.
lub obniżone wydzielanie kwasu moczowego przez nerki)
4. Defekty enzymatyczne:
2. Niedostateczne wydzielanie przez nerki:
Defekt enzymatyczny - hypoksantyna - guanina
1. Niewydolność nerek
fosforybozylo - transferazy
2. Wpływ leków - diuretyki, salicylany, piramidon, etambutamol
- Defekt całkowity (choroba Lesch-Nyhan)
3. Zatrucia - ołów, alkohol
4. Kwasica metaboliczna - wydzielanie kwasu acetooctowego,
Defekt częściowy - zmodyfikiwana fosforybozylo
mlekowego
pirofofatydowa syntaza
1. Endokrynopatie - hypotyreoza, hiperparatyreoza
2. Nadciśnienie w przebiegu ciąży  zatrucia ciążowe
Podwyższony poziom kwasu moczowego gdy:
3. Zespół Downa (trisomia 21)
Mężczyz
ni 7,0 mg/dl (0,42 mmol/l)
Kobiety 6,0 mg/dl (0,36 mmol/l)
ZWI
ZKI AZOTOWE ZWI
ZKI AZOTOWE
Artretyzm (podagra, dna moczanowa) - krystalizacja kryształków moczanu
Metody oznaczania kwasu moczowego:
sodowego w płynach z jam ciała np.stawowych i depozyty kryształków w
tkankach otaczających staw. W cięższych przypadkach następuje dalsze
Z kwasem fosfomolibdenowym:
wytrącanie się kryształków w tkankach miękkich. Depozyty te mogą być
Etapem wstępnym jest odbiałczenie próbki (kwas fosfomolibdenowy
powodem rozwijajÄ…cego siÄ™ stanu zapalnego (nacieki leukocytarne).
powodowałby wytrącanie się białka z roztworu). Odbiałczenie
prowadzi siÄ™ mieszanina siarczanu cynku - wodorotlenek baru.
Zaburzenia nerek:
Do supernatantu dodaje się kwasu fosfomolibdenowego który ulega
depozyty moczanów w parenchymie nerek
redukcji do błękitu molibdenowego przez kwas moczowy w
depozyty krysztaÅ‚ków moczanowych w cewkach i moczowodach Ä…ð
kamica moczanowa środowisku zasadowym (odczyt 650 - 700 nm).
Dna może być:
Z metodÄ… interferujÄ…:
pierwotna (zwykle zwiÄ…zana z nadprodukcjÄ… kwasu moczowego)
1. glukoza
wtórna (niedostateczne wydalanie kwasu moczowego w chorobach
2. kwas askorbinowy
nerki, wpływ leków, kwasów organicznych itp.)
3. glutation
4. cysteina
Wrodzony defekt - choroba Lesch-Nyhana spowodowana zablokowanie drogi
5. leki (acetaminofenon, kwas acetylosalicylowy i pochodne)
powrotnego przekształcania zasad purynowych w nukleotydy powoduje
6. inne puryny (teobromina, kefeina, teofilina)
opóz
nienia w rozwoju umysłowym, dysfunkcję ruchową zaburzenia neurologiczne
zwiÄ…zane z wysokim poziomem kwasu moczowego we krwi.
3
ZWI
ZKI AZOTOWE
ZWI
ZKI AZOTOWE
Amoniak
O
Amoniak powstaje głównie w przewodzie pokarmowym - degradacja
urikaza
aminokwasów, utlenianie aminokwasów, hydroliza glutaminy i asparaginy. W
żyle wrotnej stężenie amoniaku jest 5-10 razy wyższe niż w krążeniu
ogólnym. W normalnych warunkach amoniak ulega przemianie do mocznika
ponieważ amoniak jest toksyczny dla OUN.
alantoina
Kwas moczowy
Odczyt 293 nm Hiperamonemia:
" Wrodzone defekty metaboliczne enzymów z cyklu mocznikowego
Oznaczanie powstałego nadtlenku wodoru:
" Wrodzony defekt metabolizmu lizyny i ornityny
H2O2 + DHBS + 4-aminofenazon Ä…ð pochodna benzchinonoiminy (czerwona) (520 nm) " Wrodzony defekt metabolizmu kwasów organicznych -
(DHBS = 3,5-dichloro-2-hydroksy-benzenosulfonian) propionowego, metylomalonowego, izowalerianowego itp.
" Wirusowe zapalenie wÄ…troby
Inne metody oznaczania powstałego nadtlenku wodoru:
" Toksyczne zapalenie wÄ…troby
" Marskość wątroby-
Substrat + H2O2 Ä…ð (peroksydaza) Ä…ð barwny produkt
" Encefalopatia w przebiegu marskości (dodatkowo krwawienie do
przewodu pokarmowego powoduje degradację białek krwi z
Zakresy wartości referencyjnych kwasu moczowego zależą od metody , wartości te dla metody
wytworzeniem amoniaku lub dieta wysokobiałkowa.)
oznaczania kwasu moczowego z kwasem fosforowolframowym są wyższe.
" Nefropatia powoduje podwyższenie poziomu mocznika we krwi,
wydzielanie mocznika do światła jelita, rozkład mocznika do amoniaku)
ZWI
ZKI AZOTOWE ZWI
ZKI AZOTOWE
Amoniak pasywnie pokonuje barierę krew - mózg. Proces ten zależy od stężenia
amoniaku / jonu amonowego i pH krwi (zasadowica powoduje podwyższenie
stężenia amoniaku - cofa dysocjację jonu amonowego)
Metoda pomiaru stężenia amoniaku / jonu amonowego we krwi
dehydrogenaza
HOOC - (CH2)2  (CO)- COOH + NH4+ + NAD(P)H + H+ Ä…ð
Kwas szczawiobursztynowy kwasu glutaminowego
HOOC - (CH2)2 - CH  (NH2)- COOH + H2O + NAD(P)* (pomiar 340 nm)
Kwas glutaminowy
Błędy przedlaboratoryjne:
1. Palenie papierosów podnosi poziom amoniaku, jeden papieros wypalony
godzinę przed pobraniem materiału podwyższa o 100% poziom amoniaku.
2. Atmosfera laboratorium powinna być wolna od oparów amoniaku i
dymu papierosowego.
3. Osocze krwi jest materiałem z wyboru (w surowicy poziom amoniaku jest
wyższy)
4. Zahamowanie katabołizmu aminokwasów przez natychmiastowe
ochłodzenie próbki krwi w lodzie, szybkie wirowanie krwi.
W
TROBA
W
TROBA
Wątroba jest tkanką o budowie płatowej unaczynione:
W
TROBA
- czynnościowo pochodzące od żyły wrotnej
Hepatocyty zawierajÄ… dwa bieguny:
- odżywczo pochodzące od tętnicy wątrobowej
" naczyniowy ( powierzchnia zetknięcia się z naczyniami
- krew z żyły wrotnej jest bogata w składniki odżywcze z
włosowatymi przez przestrzeń Dissego)
wchłaniania jelitowego ale uboga w tlen
" wydzielniczy (początek tworzenia kanalików żółciowych)
wydziela sole żółciowe, barwniki żółciowe, fosfolipidy.
- krew z tętnicy wątrobowej jest dobrze natleniona
Podstawowe funkcje wÄ…troby:
W centrum zrazika wątrobowego znajduje się żyła środkowa zbierająca
- metaboliczne  synteza, wydzielanie do krwiobiegu a następnie
krew z zatok sinusoidalnych poprzez naczynia sinusoidalne.
degradaja: białek i aminokwasów, węglowodanów, lipidów,
Na obwodzie zrazika zlokalizowane są przestrzenie wrotno-żółciowe
zawierające przedwłosowate gałązki żyły wrotnej i tętnicy wątrobowej
- biosynteza kwasów żółciowych, bilirubiny, hormonów
(doprowadzające krew do sinusoid) oraz początki przewodów żółciowych.
4
ŻÓA
Ć
Włóknienie wątroby Kwasy żółciowe - końcowe produkty metabolizmu cholesterolu, emulgatory
pokarmowe, substancje lipofilowe.
Krążenie wątrobowo-jelitowe kwasów żółciowych:
Hepatocyt
wątroba: synteza kwasów cholowych, estryfikacja, wydzielanie
Komórka gwiaz
dzista - kwas cholowy (trihydroksylowy)
Komórka śródbłonka zatoki
- kwas chenodezoksycholowy (dihydroksylowy)
Komórka Browicza-Kupfera
- estry kwasów cholowych z glicyną i tauryną (wydzielane do żółci)
Światło zatoki; prawidłowy opór
jelito: hydroliza estrów, utlenianie kwasów cholowych, wchłanianie
dla przepływu krwi
- hydroliza i utlenianie kwasów żółciowych (estrów) w jelicie grubym
NaciekajÄ…ce limfocyty
- powstaje wtórnie kwas dezoksycholowy
- powstaje wtórnie kwas litocholowy
Białka macierzy międzykomórkowej
wątroba: wchłanianie kwasów cholowych z krwi, estryfikacja
Apoptotyczny hepatocyt
Pobudzona komórka Browicza-Kupfera
-wchłanianie zwrotne kwasów cholowych i estryfikacja w wątrobie (- 99%)
Światło zatoki; zwiększony opór dla
-Stężenie kwasów żółciowych wynosi w osoczu 3-4 mg/l, wzrost w cholestazie,
przepływu krwi
trudności metodyczne w rutynowej diagnostyce laboratoryjnej
wg: Bataller R, Brenner D. J Clin Invest 2005;115:209-18
ZWI
ZKI AZOTOWE
Bilirubina
Bilirubina IXa jest żółto-pomarańczowym produktem degradacji hemu
pochodzącego z Hb, (kompleksu Hb-Hp), mioglobiny, cytochromów. Degradacja
hemu ma miejsce w układzie RES tkanek obwodowych i słabo rozpuszczalna w
wodzie bilirubina transportowana jest do wÄ…troby jako kompleks z albuminÄ…;
Krwiobieg - Bilirubina wiąże się z Alb -> bilirubina wolna
WÄ…troba - Bilirubina -> estryfikacja kwasem glukuronowym ->
(UDP-glukuronylotransferazy) -> mono- i di-glukuroniany (bilirubina zwiÄ…zana)
Wątroba - bilirubina związana -> wydzielana przez hepatocyt do żółci
Pęcherzyk żółciowy ->jelito
Reduktaza
Jelito cienkie : bilirubina -> sterkobilinogeny->sterkobiliny -> Wydalane z kałem (90%)
pozostałe z moczem (urobilinogen) oraz :
biliwerdyny
Hem
Jelito  krwiobieg - zawracane do żółci.
W warunkach patologii występuje transport zwrotny bilirubiny przez biegun naczyniowy
hepatocyta do krążenia:
- zaburzenia metabolizmu bilirubiny
- niedrożność przewodów żółciowych
- genetycznie zdeterminowane zaburzenia transportu bilirubiny
- > rozwija się żółtaczka
Bilirubina IX Biliwerdyna IX
ZWI
ZKI AZOTOWE
ZWI
ZKI AZOTOWE
Metody oznaczania bilirubiny:
Chromatograficznie pochodne BR we krwi można podzielić na 4 frakcje:
" alfa- bilirubina (BR niezwiÄ…zana) 27% (8 - 55%)
" beta-bilirubina (mono-glukuronid BR) 24%(8 - 37%)
" gamma-birubina(di-glukurorid/BR) 13% (7-21%)
" delta-bilirubina (BR kowalencyjnie związania z białkiem) 37% (1-77%)
Powszechnie używana od ilościowego oznaczania jest reakcja Ehrlicha
gdzie dwuazowany kwas sulfaniliwy reaguje z BR z wytworzeniem dwu
barwnych izomerów: związki te są purpurowe w pH obojętnym natomiast
niebieskie w silnie zasadowym lub kwaśnym pH.
5
ZWI
ZKI AZOTOWE ZWI
ZKI AZOTOWE
Metoda Jendrassika i Grofa zmodyfikowana przez Doumasa jest
powszechnie używana:
Van der Berg i Muller stwierdzili że dodatek alkoholu do reakcji
przyspiesza sprzęganie niezestryfikowanej BR. Nazwali oni:
Zasada metody:
frakcję BR reagującą bez dodatku alkoholu jako  BR bezpośrednią
BR całkowita: do roztworu dodaje się odczynnika
kofeinowo-benzoesowego (akcelerator) a następnie dwuazowany kwas
frakcję BR która nie reaguje bez dodatku alkoholu jako  BR pośrednią
sulfanilowy. Reaguję wszystkie formy BR. Następnie dodaje się kwas
(BR bezpośrednia mierzy zawartość mono i di-glukuronid BR oraz BR
askorbinowy, winian i HCL i mierzy absorbancjÄ™ w 600 nm.
delta)
BR związana : roztwór zakwasza się HCL i dodaje dwuazowany kwas
sulfanilowy. Tylko zestryfikowana i delta BR reagujÄ… z odczynnikiem.
BR pośrednia mierzy zawartość alfa BR tj. BR związanej w łatwo
Następnie dodaje się kwas askorbinowy, winian i odczynnik kofeinowo-
dysocjujÄ…cy kompleks BR - Alb. Kompleks ten reaguje z
benzoesowy i mierzy absorbancje przy 600 nm.
odczynnikiem Ehrlicha po dodaniu alkoholu lub kofeiny.
Pomiar BR we krwi noworodków: bezpośredni pomiar w surowicy z krwi
Dodatek alkoholu powoduje zmętnienie roztworu dlatego podstawowa
kapilarnej przy 454 nm
metoda została zmodyfikowana.
HIPERBILIRUBINENIE
Bilirubina  metody pomiaru
Bilirubina nie sprzężona -  wolna -  pośrednia
" Nie rozpuszcza siÄ™ w wodzie, rozpuszcza siÄ™ w lipidach.
" U zdrowych praktycznie tylko ta postad w osoczu, zwiÄ…zana z
" Krew powinna być przechowywana w ciemności-
albuminami.
światło powoduje rozkład bilirubiny i zaniżenie
" Jeżeli przekroczona jest zdolnośd wiązania bilirubiny przez
wyników.
albuminÄ™ (20-25 mg%) ®ð bilirubina przenika barierÄ™ krew-mózg
" Materiał powinien być wolny od hemolizy i lipemii
 rozkojarzenie fosforylacji oksydacyjnej ®ð neurotoksycznoÅ›d.
Ż. Ż. miąższowa Ż. pozawątrobowa
Hiperbilirubinemia niesprzężona  nie ma bilirubiny w moczu
przedwÄ…trobowa
Bilirubina sprzężona -  bezpośrednia
Hemoliza, Zaburzenia Kamica p.żółciowego
przechodzenia bil. do
Noworodków Rak prz. żółciowego
komórek, sprzęgania Hiperbilirubinemia sprzężona -  zwrotna  bilirubina w moczu
Mioliza, oparzenia Rak głowy trzustki
bil i wydzielania poza
Glistnica
kom. wÄ…trobowÄ…
Odrzucanie
przeszczepu wÄ…troby
RODZAJE ŻÓA
TACZEK
WYTWARZANIE BILIRUBINY WYDOLNOŚĆ W
TROBY ZACZOPOWANIE
PRZEWODÓW
­ð Å»ð
Prawidłowy metabolizm bilirubiny
WYDZIELNICZYCH
żółtaczka żółtaczka miąższowa żóltaczka zastoinowa
hemolityczna
- enzymopatie - WZW - drogi
Przewód
krwinkowe, - toksyczne wewnÄ…trzwÄ…trobowe
Krew
żółciowy
- hemoglobinopatie, uszkodzenie - drogi
hepatocyt
- leki zewnÄ…trzwÄ…trobowe
Bilirubina wolna
­ð bilirubiny poÅ›redniej ­ð bilirubiny poÅ›redniej, ­ð bilirubiny poÅ›redniej,
­ð ­ð bilirubiny ­ð ­ð bilirubiny
Bilirubina sprzężona
bezpośredniej bezpośredniej
wskaz
niki uszkodzenia wskaz
niki uszkodzenia wskaz
niki uszkodzenia
wÄ…troby N/­ð wÄ…troby ­ð­ð­ð wÄ…troby N/­ð
6
ZWI
ZKI AZOTOWE
Diagnostyka różnicowa żółtaczki
Zaburzenia metabolizmu bilirubiny:
1. Hiperbilirubinemia wolna
" Bilirubina niesprzężona
 Żółtaczka przedwątrobowa, czynnościowa hiperbilirubinemia
" fizjologiczna u noworodków
 Wolna Hb, haptoglogina, retikulocyty,LDH/AST,
" Niszczenie niedojrzałych erytrocytów lub zaburzenia erytropoezy
" Hiperbilirubinemia bil. sprzężonej i niesprzężonej
" Zespół Crigler-Najjar typu l - zupełny brak BR  UDP
 Żółtaczka wewnątrz- i pozawątrobowa; czynnościowa
glukuronylotransferazy (pacjenci umierają młodo z objawami
hiperbilirubinemia
uszkodzenia mózgu) Stężenie BR 20 - 50 mg/dl
 Uszkodzenie wÄ…troby  ALT, AST,cholinoesteraza
 Drogi żółciowe  GGTP, ALP
" Zespół Crigler-Najjar typu II - zredukowana aktywność BR-UDP
glukuronylotransferazy, redukcja wydzielania BR - stężenie do 20
" Przewaga bilirubiny delta (sprzężona połączona z
mg/dl
albuminÄ…)
" Zespół Gilberta - zredukowana aktywność transferazy lub
 >50% bilirubiny sprzężonej
zaburzony transport ho hepatocytów - stężenie BR do 3 mg/dl
 Po ostrym zastoju żółci
SCHORZENIA W
TROBY SCHORZENIA W
TROBY
Zaburzenia metabolizmu bilirubiny:
Zaburzenia metabolizmu bilirubiny:
2. Hiperbilirubinemia zwiÄ…zana
(zespół zaburzeń produkcji, transportu lub wydzielania BR, BR może tu
2. Hiperbilirubinemia zwiÄ…zana c.d.
występować jako związana i wolna BR).
(zespół zaburzeń produkcji, transportu lub wydzielania BR, BR może tu
W wypadku kiedy fragment drogi żółciowej zostaje zablokowany
występować jako związana i wolna BR).
mechanicznie lub staje siÄ™ nadmiernie przepuszczalny wtedy we krwi wzrasta
stężenie związanej BR, cholesterolu, GGTP, ALP i kwasów żółciowych.
" Zespół Dubin-Johnsona to defekt genetyczny związany z częściowym
zablokowaniem transportu bilirubiny do żółci (poziom bilirubiny we krwi
" Toksyczne (leki), hormony sterydowe, wirusowe zapalenie, alkohol
wynosi 2-5 mg/dl).
powoduje szkodzenie wątroby na zasadzie uszkodzenia ścian małych
przewodów żółciowych co prowadzi do wewnątrzwątrobowego
" Wysoki poziom bilirubiny we krwi związany jest z obniżeniem poziomu BR w
gromadzenia się składników żółci
żółci, w związku z tym produkcja urobilinogenu jest obniżona i kał może mieć
kolor jasno-z
ółty do białego.
" Procesy zapalne i włóknienie wątroby w przebiegu marskości także
prowadzi do zaburzenia w powstawaniu żółci
Żółtaczka hemolityczna
Żółtaczka miąższowa
" Pierwotne zaburzenia przemiany bilirubiny (hiperbilirubinamia
czynnościowa)
Przewód
 Zespół Gilberta, -Crigglera-Najjara; -Dubina-Johnsona
Krew żółciowy
hepatocyt
" Wtórne zaburzenia przemiany bilirubiny (uszkodzenie miąższu
Bilirubina wolna
wÄ…troby)
Bilirubina sprzężona
 Zapalenie wÄ…troby
 Przerzuty do wÄ…troby
 Marskośd wątroby,
 Zatrucia
 Stłuszczenie wątroby
 Posocznica
 Rak kom. WÄ…troby
 Zapalenie dróg żółciowych
 salmonelloza
7
Zespół Gilberta
Zespół Criglera-Najjara
łagodna przewlekła czynnościowa wrodzona hiperbilirubinemia (
5% populacji)
wrodzona wada sprzęgania bilirubiny
Przewód
Krew
żółciowy
Przewód
hepatocyt
Krew
żółciowy
hepatocyt
Bilirubina wolna
Bilirubina wolna
Bilirubina sprzężona
Typ I  całkowity brak UDP-glukuronylotransferazy, bil > 20 mg/dl.
Bilirubina < 6mg/dl. Prawidłowa funkcja wątroby.
Fototerapia,przeszczep, często letalna w dzieciństwie
Zwiększenie poziomu bilirubiny występuje w okresach głodzenia,
Typ II  Å‚agodniejsza. Fototerapia, fenobarbital, bil 6- 20 mg/dl
sytuacjach stresowych, w infekcjach.
Zespół Dubina-Johnsona- zaburzenia wydalania
Kamica żółciowa
Przewód
Krew
żółciowy
hepatocyt
Bilirubina wolna
Przewód
Krew
żółciowy
Bilirubina sprzężona hepatocyt
Bilirubina wolna
Bilirubina sprzężona
Bilirubina > 5 mg/dl;
bilirubina delta
Wzrost przy stresie, alkoholu, menstruacji, doustnych śr.
antykoncepcyjnych
Bilirubina noworodkowa
Badanie Żóltaczka Żóltaczka Zapalenie
" Po urodzeniu wątroba nie jest w stanie wydalić
hemolityczna mechaniczna wÄ…troby
zmetabolizować dużej ilości bilirubiny powstałej z
Bilirubina
rozpadajÄ…cej siÄ™ Hb pÅ‚odowej.Powstaje żółtaczka Å»ð Å»ð / Å»ð Å»ð Å»ð Å»ð Å»ð Å»ð
niesprzężona
noworodków.
Bilirubina
0 / Å»ð Å»ð Å»ð Å»ð Å»ð
" Przy konflikcie serologicznym pojawia się duża ilość
sprzężona
Hb nie sprzężonej,która przechodzi przez barierę krew-
Bilirubina
mózg i powoduje uszkodzenie CUN  encefalopatie 0 Å»ð Å»ð Å»ð
w moczu
wÄ…trobowa.
Urobilinogem w
Å»ð 0 Å»ð Å»ð
moczu
Sterkobilinogen
ßð / 0
Å»ð Å»ð ßð
w kale
8