Studia pierwszego stopnia
Nazwa przedmiotu:
Kierunek: Zarządzanie
FINANSE PUBLICZNE
Semestr V
Wykład V: Podatki
Podatek to przymusowe świadczenie pieniężne o charakterze bezzwrotnym,
nieekwiwalentnym, powszechnym, oparte na normach prawa. To najbardziej powszechna
forma daniny publicznej. Pobierany jest przez państwo lub inny związek publiczno-prawny
(w Polsce przez państwo i gminy) na podstawie przepisów prawa, które określają jego
technikę podatkową lub konstrukcję prawną. Z ekonomicznego punktu widzenia podatek jest
zawsze przewłaszczeniem części dochodów podmiotów niepaństwowych na rzecz państwa,
jest świadczeniem jednostki na rzecz ogółu. Przedmiotem zainteresowania ekonomii jest rola,
jaką podatek pełni w gospodarce, powiązania pomiędzy nim a cenami, kosztami, płacami,
zyskiem czy stopą procentową.
Cechy podatku:
charakter pieniężny
przymusowość
bezzwrotność
ogólność
nieekwiwalentność
KONSTRUKCJA PRAWNA PODATKU - ELEMENTY TECHNIKI PODATKOWEJ:
podmiot podatku:
1. podatnik
2. płatnik
3. inkasent podatkowy
przedmiot podatku
podstawa opodatkowania
kumulacja podatkowa
minimum podatkowe
ryczałt podatkowy
wyłączenia podatkowe
Materiały dydaktyczne stworzone przez Wyższą Szkołę Zarządzania i Bankowości w Poznaniu nr Rej. MEN 9/92. Wszelkie prawa zastrzeżone 
wykorzystanie poza programem nauczania we WSZiB zabronione bez zgody właściciela wyrażonej na piśmie. Powyższe nie dotyczy studentów
Programu SIN we WSZiB. Przygotowane w oparciu o know-how programu Zarządczego Herkules firmy PASSAT - Paweł Pietrzyk.
FINANSE PUBLICZNE wykład IV strona 2
zwolnienie podatkowe
ulga podatkowa
stawka podatkowa
przerzucalność podatku
Zasady podatkowe - zasady podatkowe to postulaty nauki czy teoretyków pod adresem
praktyki podatkowe. mogą mieć charakter typowo życzeniowy lub być gwarantowane
prawnie:
zasada równości podatkowej
zasada pewności podatków
zasada dogodności podatków
zasada taniości podatków
funkcje podatków:
funkcja fiskalna
funkcja redystrybucyjna
funkcja stabilizacyjna
stymulacyjna
informacyjna
rodzaje podatków:
1. osobiste i rzeczowe
2. państwowe i lokalne
3. ogólne i celowe
4. przychodowe
dochodowe
majątkowe
konsumpcyjne
SYSTEM PODATKOWY to ogół podatków funkcjonujących w danym kraju, będący
jednolitą wewnętrznie zgodną prawnie i ekonomicznie całością.
rodzaje systemów podatkowych:
1. historyczne i racjonalne,
2. jednopodatkowe i wielopodatkowe,
Materiały dydaktyczne stworzone przez Wyższą Szkołę Zarządzania i Bankowości w Poznaniu nr Rej. MEN 9/92. Wszelkie prawa zastrzeżone 
wykorzystanie poza programem nauczania we WSZiB zabronione bez zgody właściciela wyrażonej na piśmie. Powyższe nie dotyczy studentów
Programu SIN we WSZiB. Przygotowane w oparciu o know-how programu Zarządczego Herkules firmy PASSAT - Paweł Pietrzyk.
FINANSE PUBLICZNE wykład IV strona 3
3. jednostopniowe i wielostopniowe.
4. systemy opodatkowania czynników produkcji i opodatkowania efektów procesu
gospodarowania
5. systemy podatkowe krajów rozwiniętych
systemy podatkowe krajów rozwijających się
Cechy charakterystyczne dla systemów podatkowych krajów uprzemysłowionych:
- silna presja podatkowa,
- przewaga dochodów z podatków bezpośrednich w dochodach budżetu,
- rozwinięte techniki opodatkowania,
- wysoka wydajność systemu podatkowego,
- duża złożoność regulacji prawnych.
Cechy charakterystyczne dla systemów podatkowych krajów rozwijających się:
- słaba presja podatkowa,
- przewaga dochodów z podatków pośrednich w dochodach budżetu,
- stosunkowo przestarzałe techniki podatkowe,
- niska wydajność systemu podatkowego;
- duża złożoność regulacji prawnych.
Relacje zachodzące między podatkami w systemie podatkowym:
1. interferencja,
2. działanie neutralne,
3. działanie przeciwstawne.
Determinanty kształtowania się systemu podatkowego:
wewnętrzne:
1. warunki społeczno-gospodarcze,
2. ustrój społeczno-gospodarczy,
3. rola i zakres działalności państwowej.
zewnętrzne:
1. rola państwa w gospodarce światowej,
2. sytuacja gospodarcza na świecie.
Materiały dydaktyczne stworzone przez Wyższą Szkołę Zarządzania i Bankowości w Poznaniu nr Rej. MEN 9/92. Wszelkie prawa zastrzeżone 
wykorzystanie poza programem nauczania we WSZiB zabronione bez zgody właściciela wyrażonej na piśmie. Powyższe nie dotyczy studentów
Programu SIN we WSZiB. Przygotowane w oparciu o know-how programu Zarządczego Herkules firmy PASSAT - Paweł Pietrzyk.
FINANSE PUBLICZNE wykład IV strona 4
Kryteria oceny systemu podatkowego:
1. kryterium zabezpieczenia interesu państwa,
2. kryterium uwzględnienia interesu podatnika,
3. kryterium oceny skutków ubocznych opodatkowania.
Kryteria racjonalności systemu podatkowego:
1. efektywność systemu,
2. zgodność regulacji podatkowych z naturą regulowanych zjawisk,
3. wewnętrzna zgodność norm,
4. prostota konstrukcji nmorm,
5. zdolność do samoregulacji.
Zadania racjonalnego systemu:
1. cel fiskalny,
2. cel stymulacyjny.
Polityka podatkowa państwa
Podstawą polityki podatkowej jest wykorzystywanie przez państwo dochodów podatkowych
do osiągania określonych celów. Po stronie dochodów budżetowych oznacza więc ona
oddziaływanie podatkami bezpośrednimi i pośrednimi. Natomiast po stronie wydatków
budżetowych oznacza ona kierunki rozdysponowania tych środków (konsumpcyjne, socjalne,
inwestycyjne). Polityka podatkowa jest więc pewnym fragmentem polityki budżetowej,
jednak od strony mikroekonomicznej dotyczy przedsiębiorstw i osób fizycznych. Optyka
podmiotów gospodarczych i osób fizycznych w sferze podatków jest zdecydowanie odmienna
od zadań budżetu. Ich działania zmierzają do minimalizacji obciążeń podatkowych.
Administrowanie podatkami i ściągalność podatków
Stanowi podstawowy warunek uzyskiwania oczekiwanych dochodów podatkowych. Jest
uzależnione od wielu czynników. Należą do nich przede wszystkim :
- ilość tytułów podatkowych,
- konstrukcja poszczególnych podatków,
- wielkość aparatu skarbowego,
- koszty uzyskiwania wpływów podatkowych,
- egzekucja należności podatkowych,
- wola polityczna rządzących,
- czynniki etyczne. Wykład opracował dr Jacek Uchman
Materiały dydaktyczne stworzone przez Wyższą Szkołę Zarządzania i Bankowości w Poznaniu nr Rej. MEN 9/92. Wszelkie prawa zastrzeżone 
wykorzystanie poza programem nauczania we WSZiB zabronione bez zgody właściciela wyrażonej na piśmie. Powyższe nie dotyczy studentów
Programu SIN we WSZiB. Przygotowane w oparciu o know-how programu Zarządczego Herkules firmy PASSAT - Paweł Pietrzyk.