PRZYSADKA

MÓZGOWA

(łac. hypophysis)

„GRUCZOŁ

DOWÓDCA”

źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Hypophyse.png&filetimestamp=20071010135514

Lokalizacja

źródło: http://www.bartleby.com/107/Images/large/image721.gif

Płat przedni (przysadka

gruczołowa)

• Część główna:

-położona w płacie

obwodowo,

-

komórki gruczołowe

układają się w gniazda i
pasma nabłonkowe,
rozgałęzione wśród sieci
naczyń włosowatych
zatokowych,

-wyróżniamy: komórki
kwasochłonne,
zasadochłonne,
barwnikoodporne.

Płat przedni (przysadka

gruczołowa)

• Część pośrednia:

-część zanikająca,

-zawiera więcej tkanki łącznej niż część główna,

-pasma komórek zasadochłonnych przenikają

do tkanki płata tylnego.

Płat przedni (przysadka

gruczołowa)

• Część guzowa:

-bardzo silnie unaczyniona,

-zawiera gniazda i pasma komórek o słabo

zasadochłonnej cytoplazmie,

-komórki te pokrywają szypułkę przysadki aż do

dolnej granicy lejka.

Płat przedni wydziela:

-hormon gonadotropowy A

(FSH): pobudza w
organizmie żeńskim
dojrzewanie pęcherzyków
jajnikowych, u mężczyzn –
spermatogenezę

-hormon gonadotropowy B

(LH): pobudza wydzielanie
dokrewne jądra
(testosteron) i jajnika
(progesteron)

-prolaktyna (PRL): pobudza

rozwój ciałka żółtego podczas
ciąży oraz sprzyja rozwojowi
gruczołów mlekowych

Płat przedni wydziela:

-hormon tyreotropowy (TSH):

pobudza rozwój i

wydzielanie hormonów

przez tarczycę

-hormon

adrenokortykotropowy

(ACTH): pobudza rozwój i

wydzielanie kory nadnercza

-hormon wzrostowy (STH):

pobudza wzrastanie

chrząstek nasadowych u

młodych osób

Płat tylny (przysadka nerwowa)

-zbudowany z tkanki glejowej oraz z bezrdzennych

włókien nerwowych, które przenikają (z jąder
nadwzrokowych i przykomorowych podwzgórza ) w
postaci pęczka i drogi nadwzrokowo-przysadkowej,

-wzdłuż włókien widoczne są ciałka zasadochłonne.

Wydzielina ta gromadzi się w płacie tylnym
przysadki i z niego przedostaje się do naczyń
krwionośnych wraz z zawartymi w niej hormonami.

Płat tylny wydziela:

-oksytocyna: powoduje

skurcz mięśniówki
macicy

-wazopresyna: podwyższa

ciśnienie krwi poprzez
wywoływanie skurczu
mięśniówki tętnic

-adiuretyna: hamuje

wydzielanie moczu w
nerkach

Unaczynienie i unerwienie

przysadki:

Unaczynienie przysadki pochodzi od

tętnicy szyjnej wewnętrznej przez
tętnice przysadkowe dolne oraz
koła tętniczego przez tętnice
przysadkowe górne. Krew odpływa
natomiast do zatok jamistych.
Występuje tu układ wrotny
utworzony przez bogaty splot żylny.
Unerwienie przysadki pochodzi z
włókien nerwowych układu
autonomicznego i podwzgórza.

Niedoczynność

przysadki:

-Karłowatość

-Gigantyzm

-

Akromegalia

SZYSZYNKA

(łac. corpus
pineale)

„GRUCZOŁ

NIEWINNOŚC
I”

http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Illu_pituitary_pineal_glands.jp
g

Budowa zewnętrzna szyszynki:

-niewielka, stożkowata, nieco spłaszczona,
-szaroczerwona barwa,
-wymiary: 12x8x4 [mm],
-połączona z międzymózgowiem poprzez

przymocowanie do spoidła uzdeczek i spoidła
tylnego mózgu tak zwanymi blaszkami,

-szczelina między blaszkami tworzy zachyłek

szyszynkowy komory trzeciej
międzymózgowia,

-kontaktuje się z kresomózgowiem szypułą

szyszynki,

-otoczona tkanką łączną.

Budowa wewnętrzna szyszynki:

-zraziki:

~komórki szyszynkowe (pinocyty),
~komórki glejowe,
~sieć włókienek glejowych,
~komórki nerwowe
~włókna nerwowe

-piasek mózgu: zawiera fosforany i

węglany wapnia

Czynność szyszynki:

-Kartezjusz uważał, że

szyszynka jest siedzibą
duszy.

-w dzieciństwie hormon

szyszynki hamuje
wytwarzanie się
hormonów
gonadotropowych
przysadki i w ten sposób
opóźnia dojrzewanie
płciowe.

Czynność szyszynki:

- Melatonina (hormon snu) –

szyszynka mimo że ukryta
przed światem
zewnętrznym, bardzo
sprawnie reaguje na
cykliczne zmiany
oświetlenia, "wie"
doskonale, kiedy jest dzień i
kiedy noc, "wie" nawet,
kiedy dzień staje się krótszy
lub dłuższy. Jest to zatem
jakby nasz wewnętrzny
obserwator rytmów,
któremu podlega przyroda.

GRUCZOŁ

TARCZOWY

(łac. glandula
thyroidea)

Lokalizacja:

-zajmuje przednią część

szyi, mniej więcej w jej
dolnej połowie,

-położony do przodu i

bocznie od przewodu
pokarmowego i
oddechowego,

-od boku ograniczony

tętnicami szyjnymi
wspólnymi,

-od przodu pokryty

mięśniami podgnykowymi
i powięzią szyi.

Budowa zewnętrzna:

-kształt podkowiasty,
-często asymetryczny,
-zabarwienie

ciemnobrązowoczerwone,

-składa się z dwóch płatów –

lewego oraz prawego,
połączonych węziną,

-od węziny do góry często

odchodzi tzw. płat
piramidowy,

-tarczyca objęta jest torebką

włóknistą, a ją od zewnątrz
pokrywa powięź tarczowa.

Płaciki i pęcherzyki

Tarczyca objęta jest torebką, z

której łącznotkankowe przegrody
wraz z naczyniami i nerwami
wnikają do wewnątrz narządu.
Przegrody te wytwarzają zrąb
gruczołu, wewnątrz którego leżą
okrągławe pęcherzyki. Większe
grupy pęcherzyków tworzą płaciki
gruczołu zwane także zrazikami.

Unaczynienie i unerwienie

-tętnice tarczowe górne (płaty)
-tętnice tarczowe dolne (płaty)
-tętnica tarczowa najniższa (węzina)
~żyła tarczowa górna (do żyły szyjnej wewnętrznej),
~żyła tarczowa dolna (do żyły szyjnej wewnętrznej),
~żyła tarczowa najniższa (do żyły ramienno-głowowej

lewej),

*nerwy tarczowe górne,
* nerwy tarczowe środkowe,
* nerwy tarczowe dolne,
* sploty tarczowe górne,
* sploty tarczowe dolne,

Czynność gruczołu tarczowego:

Tyroksyna – reguluje

przemianę materii –
odpowiada za rozwój i
wzrastanie. Czynność
tarczycy zależy w dużej
mierze od hormonu
tyrotropowego przysadki
mózgowej oraz
dostarczania do
organizmu odpowiedniej
ilości jodu, z którego
syntezowana jest
tyroksyna.

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:%28S
%29Thyroxine_Structural_Formulae.png&filetimestamp=20100116195109

Nadczynności i niedoczynności:

Niedobór tyroksyny może

spowodować:

-w młodym wieku

zahamowanie
wzrastania i tym samym
– karłowatość,

-zahamowanie rozwoju:

narządów płciowych i
psychicznego –
matołectwo,

-obrzęk śluzowaty skóry

Nadczynności i niedoczynności:

Nadmiar tyroksyny może

spowodować:

-przyspieszenie przemiany

materii – szczupłość,

-Chorobę Gravesa-

Basedowa (przeważnie

u kobiet),

-wytrzeszcz gałek

ocznych,

-wole.