Katalog podstawowych
Katalog podstawowych
praw
praw
i wolności człowieka
i wolności człowieka
na podstawie:
Konwencji o Ochronie
Praw Człowieka i Podstawowych Wolności
Konwencja o Ochronie Praw
Konwencja o Ochronie Praw
Człowieka i Podstawowych
Człowieka i Podstawowych
Wolności
Wolności
p
p
rawo do
rawo do
życia (art. 2)
życia (art. 2)
zakaz tortur (art. 3)
zakaz tortur (art. 3)
z
z
akaz
akaz
niewolnictwa i pracy przymusowej (art. 4)
niewolnictwa i pracy przymusowej (art. 4)
prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego (art. 5)
prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego (art. 5)
prawo do rzetelnego procesu sądowego (art. 6)
prawo do rzetelnego procesu sądowego (art. 6)
zakaz karania bez podstawy prawnej (art. 7)
zakaz karania bez podstawy prawnej (art. 7)
prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego (art. 8)
prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego (art. 8)
wolność myśli, sumienia i wyznania (art. 9)
wolność myśli, sumienia i wyznania (art. 9)
wolność wyrażania opinii (art. 10)
wolność wyrażania opinii (art. 10)
wolność zgromadzania się i stowarzyszania się (art. 11)
wolność zgromadzania się i stowarzyszania się (art. 11)
prawo do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny (art. 12)
prawo do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny (art. 12)
prawo do wniesienia skutecznego środka odwoławczego (art. 13)
prawo do wniesienia skutecznego środka odwoławczego (art. 13)
zakaz dyskryminacji (art. 14)
zakaz dyskryminacji (art. 14)
uchylanie stosowania zobowiązań w stanie niebezpieczeństwa publicznego (art.
uchylanie stosowania zobowiązań w stanie niebezpieczeństwa publicznego (art.
15)
15)
zakaz ograniczenia działalności politycznej cudzoziemców (art. 16)
zakaz ograniczenia działalności politycznej cudzoziemców (art. 16)
zakaz nadużycia praw (art. 17)
zakaz nadużycia praw (art. 17)
zakaz ograniczania praw i wolności w innych celach niż te, dla których je
zakaz ograniczania praw i wolności w innych celach niż te, dla których je
wprowadzono (art. 18).
wprowadzono (art. 18).
Artykuł 2
Artykuł 2
Prawo do życia
Prawo do życia
1. Prawo każdego człowieka do życia jest chronione
1. Prawo każdego człowieka do życia jest chronione
przez ustawę. Nikt nie może być umyślnie
przez ustawę. Nikt nie może być umyślnie
pozbawiony życia, wyjąwszy przypadki wykonania
pozbawiony życia, wyjąwszy przypadki wykonania
wyroku sądowego, skazującego za przestępstwo,
wyroku sądowego, skazującego za przestępstwo,
za które ustawa przewiduje taką karę.
za które ustawa przewiduje taką karę.
2. Pozbawienie życia nie będzie uznane za
2. Pozbawienie życia nie będzie uznane za
sprzeczne z tym artykułem, jeżeli nastąpi w wyniku
sprzeczne z tym artykułem, jeżeli nastąpi w wyniku
bezwzględnie koniecznego użycia siły:
bezwzględnie koniecznego użycia siły:
a) w obronie jakiejkolwiek osoby przed bezprawną
a) w obronie jakiejkolwiek osoby przed bezprawną
przemocą;
przemocą;
b) w celu wykonania zgodnego z prawem zatrzymania
b) w celu wykonania zgodnego z prawem zatrzymania
lub uniemożliwienia ucieczki osobie pozbawionej
lub uniemożliwienia ucieczki osobie pozbawionej
wolności zgodnie z prawem,
wolności zgodnie z prawem,
c) w działaniach podjętych zgodnie z prawem w celu
c) w działaniach podjętych zgodnie z prawem w celu
stłumienia zamieszek lub powstania.
stłumienia zamieszek lub powstania.
Artykuł 3
Artykuł 3
Zakaz tortur
Zakaz tortur
Nikt nie może być poddany torturom ani
Nikt nie może być poddany torturom ani
nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu
nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu
albo karaniu.
albo karaniu.
Artykuł 3
Artykuł 3
Zakaz tortur – c.d.
Zakaz tortur – c.d.
Tortury to:
każde działanie, którym jakiejkolwiek osobie umyślnie zadaje się
ostry ból
lub cierpienie, fizyczne bądź psychiczne, w celu uzyskania od niej
lub od osoby trzeciej informacji lub wyznania, w celu ukarania jej
za czyn popełniony przez nią lub osobę trzecią albo o którego
dokonanie jest ona podejrzana,
a także w celu
zastraszenia lub wywarcia nacisku na nią lub trzecią osobę albo w
jakimkolwiek innym celu wynikającym z wszelkiej formy
dyskryminacji, gdy taki ból lub cierpienie powodowane są przez
funkcjonariusza państwowego lub inną osobę występującą w
charakterze urzędowym lub z ich polecenia albo za wyraźną lub
milczącą zgodą.
Określenie to nie obejmuje bólu lub cierpienia wynikających
jedynie ze zgodnych z prawem sankcji, nieodłącznie związanych z
tymi sankcjami lub wywołanych przez nie przypadkowo.
(Art. 1 Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub
poniżającego traktowania albo karania, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów
Zjednoczonych dnia 10.12.1984 r.)
Nieludzkie lub poniżające traktowanie
Trybunał (Strasburg) uznaje traktowanie za
„nieludzkie”
,
gdy m.in. jest ono:
dokonywane z premedytacją,
stosowane przez wiele godzin,
ma charakter ciągły i
prowadzi do bądź to faktycznego obrażenia ciała, bądź też
do dotkliwego cierpienia fizycznego i psychicznego ofiar.
Trybunał uznaje traktowanie za
„poniżające”
, gdy ma ono
wywołać w ofiarach poczucie strachu, cierpienia i
niższości, prowadzi do poniżania oraz deprecjonowania
ich.
Z drugiej jednak strony, Trybunał ustawicznie podkreśla,
że zaistniałe cierpienie oraz poniżanie musi w każdym
wypadku wykraczać daleko poza niezbędny element
dolegliwości, który związany jest z danym rodzajem
uzasadnionego prawnie traktowania, bądź karania.
Artykuł 4
Artykuł 4
Zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej
Zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej
1. Nikt nie może być trzymany w niewoli lub w
1. Nikt nie może być trzymany w niewoli lub w
poddaństwie.
poddaństwie.
2. Nikt nie może być zmuszony do świadczenia pracy
2. Nikt nie może być zmuszony do świadczenia pracy
przymusowej lub obowiązkowej.
przymusowej lub obowiązkowej.
3. W rozumieniu tego artykułu pojęcie „praca
3. W rozumieniu tego artykułu pojęcie „praca
przymusowa lub obowiązkowa” nie obejmuje:
przymusowa lub obowiązkowa” nie obejmuje:
a)
a)
żadnej pracy, jakiej wymaga się zwykle w ramach
żadnej pracy, jakiej wymaga się zwykle w ramach
wykonywania kary pozbawienia wolności orzeczonej zgodnie z
wykonywania kary pozbawienia wolności orzeczonej zgodnie z
postanowieniami artykułu 5 niniejszej konwencji lub w okresie
postanowieniami artykułu 5 niniejszej konwencji lub w okresie
warunkowego zwolnienia;
warunkowego zwolnienia;
b)
b)
żadnej służby o charakterze wojskowym bądź służby
żadnej służby o charakterze wojskowym bądź służby
wymaganej zamiast obowiązkowej służby wojskowej w tych
wymaganej zamiast obowiązkowej służby wojskowej w tych
krajach, które uznają odmowę służby wojskowej ze względu na
krajach, które uznają odmowę służby wojskowej ze względu na
przekonania;
przekonania;
c)
c)
żadnych świadczeń wymaganych w stanach nadzwyczajnych
żadnych świadczeń wymaganych w stanach nadzwyczajnych
lub klęsk zagrażających życiu lub dobru społeczeństwa;
lub klęsk zagrażających życiu lub dobru społeczeństwa;
d)
d)
żadnej pracy ani świadczeń stanowiących część zwykłych
żadnej pracy ani świadczeń stanowiących część zwykłych
obowiązków obywatelskich.
obowiązków obywatelskich.
Artykuł 5
Artykuł 5
Prawo do wolności i bezpieczeństwa
Prawo do wolności i bezpieczeństwa
osobistego
osobistego
1. Każdy ma prawo do wolności i bezpieczeństwa
1. Każdy ma prawo do wolności i bezpieczeństwa
osobistego. Nikt nie może być pozbawiony wolności, z
osobistego. Nikt nie może być pozbawiony wolności, z
wyjątkiem następujących przypadków i w trybie ustalonym
wyjątkiem następujących przypadków i w trybie ustalonym
przez prawo:
przez prawo:
a)
a)
zgodnego z prawem pozbawienia wolności w wyniku skazania przez
zgodnego z prawem pozbawienia wolności w wyniku skazania przez
właściwy sąd;
właściwy sąd;
b)
b)
zgodnego z prawem zatrzymania lub aresztowania w przypadku
zgodnego z prawem zatrzymania lub aresztowania w przypadku
niepodporządkowania się wydanemu zgodnie z prawem orzeczeniu sądu
niepodporządkowania się wydanemu zgodnie z prawem orzeczeniu sądu
lub w celu zapewnienia wykonania określonego w ustawie obowiązku;
lub w celu zapewnienia wykonania określonego w ustawie obowiązku;
c)
c)
zgodnego z prawem zatrzymania lub aresztowania w celu postawienia
zgodnego z prawem zatrzymania lub aresztowania w celu postawienia
przed właściwym organem, jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie
przed właściwym organem, jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie
popełnienia czynu zagrożonego karą lub jeśli jest to konieczne, w celu
popełnienia czynu zagrożonego karą lub jeśli jest to konieczne, w celu
zapobieżenia popełnieniu takiego czynu lub uniemożliwienia ucieczki po
zapobieżenia popełnieniu takiego czynu lub uniemożliwienia ucieczki po
jego dokonaniu;
jego dokonaniu;
d)
d)
pozbawienia nieletniego wolności na podstawie zgodnego z prawem
pozbawienia nieletniego wolności na podstawie zgodnego z prawem
orzeczenia w celu ustanowienia nadzoru wychowawczego lub zgodnego
orzeczenia w celu ustanowienia nadzoru wychowawczego lub zgodnego
z prawem pozbawienia nieletniego wolności w celu postawienia go
z prawem pozbawienia nieletniego wolności w celu postawienia go
przed właściwym organem;
przed właściwym organem;
e)
e)
zgodnego z prawem pozbawienia wolności osoby w celu zapobieżenia
zgodnego z prawem pozbawienia wolności osoby w celu zapobieżenia
szerzeniu przez nią choroby zakaźnej, osoby umysłowo chorej,
szerzeniu przez nią choroby zakaźnej, osoby umysłowo chorej,
alkoholika, narkomana lub włóczęgi;
alkoholika, narkomana lub włóczęgi;
f)
f)
zgodnego z prawem zatrzymania lub aresztowania osoby, w celu
zgodnego z prawem zatrzymania lub aresztowania osoby, w celu
zapobieżenia
zapobieżenia
jej nielegalnemu wkroczeniu na terytorium państwa, lub osoby,
jej nielegalnemu wkroczeniu na terytorium państwa, lub osoby,
przeciwko której toczy się postępowanie o wydalenie lub ekstradycję.
przeciwko której toczy się postępowanie o wydalenie lub ekstradycję.
Artykuł 5
Artykuł 5
Prawo do wolności i bezpieczeństwa
Prawo do wolności i bezpieczeństwa
osobistego – c.d.
osobistego – c.d.
2. Każdy, kto został zatrzymany, powinien zostać
2. Każdy, kto został zatrzymany, powinien zostać
niezwłocznie i w zrozumiałym dla niego języku
niezwłocznie i w zrozumiałym dla niego języku
poinformowany o przyczynach zatrzymania i o stawianych
poinformowany o przyczynach zatrzymania i o stawianych
mu zarzutach.
mu zarzutach.
3. Każdy zatrzymany lub aresztowany zgodnie z
3. Każdy zatrzymany lub aresztowany zgodnie z
postanowieniami ustępu 1 lit. c) niniejszego artykułu
postanowieniami ustępu 1 lit. c) niniejszego artykułu
powinien zostać niezwłocznie postawiony przed sędzią lub
powinien zostać niezwłocznie postawiony przed sędzią lub
innym urzędnikiem uprawnionym przez ustawę do
innym urzędnikiem uprawnionym przez ustawę do
wykonywania władzy sądowej i ma prawo być sądzony w
wykonywania władzy sądowej i ma prawo być sądzony w
rozsądnym terminie albo zwolniony na czas postępowania.
rozsądnym terminie albo zwolniony na czas postępowania.
Zwolnienie może zostać uzależnione od udzielenia gwarancji
Zwolnienie może zostać uzależnione od udzielenia gwarancji
zapewniających stawienie się na rozprawę.
zapewniających stawienie się na rozprawę.
4. Każdy, kto został pozbawiony wolności przez zatrzymanie
4. Każdy, kto został pozbawiony wolności przez zatrzymanie
lub aresztowanie, ma prawo odwołania się do sądu w celu
lub aresztowanie, ma prawo odwołania się do sądu w celu
ustalenia bezzwłocznie przez sąd legalności pozbawienia
ustalenia bezzwłocznie przez sąd legalności pozbawienia
wolności i zarządzenia zwolnienia, jeżeli pozbawienie
wolności i zarządzenia zwolnienia, jeżeli pozbawienie
wolności jest niezgodne z prawem.
wolności jest niezgodne z prawem.
5. Każdy, kto został pokrzywdzony przez niezgodne z treścią
5. Każdy, kto został pokrzywdzony przez niezgodne z treścią
tego artykułu zatrzymanie lub aresztowanie, ma prawo do
tego artykułu zatrzymanie lub aresztowanie, ma prawo do
odszkodowania.
odszkodowania.
Artykuł 6
Artykuł 6
Prawo do rzetelnego procesu sądowego
Prawo do rzetelnego procesu sądowego
1. Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego
1. Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego
rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez
rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez
niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy
niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy
rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze
rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze
cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w
cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w
wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej.
wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej.
Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i
Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i
publiczność mogą być wyłączone z całości lub części
publiczność mogą być wyłączone z całości lub części
rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z uwagi na
rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z uwagi na
porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w
porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w
społeczeństwie demokratycznym, gdy wymaga tego dobro
społeczeństwie demokratycznym, gdy wymaga tego dobro
małoletnich lub gdy służy to ochronie życia prywatnego
małoletnich lub gdy służy to ochronie życia prywatnego
stron albo też w okolicznościach szczególnych, w
stron albo też w okolicznościach szczególnych, w
granicach uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne,
granicach uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne,
kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę interesom
kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę interesom
wymiaru sprawiedliwości.
wymiaru sprawiedliwości.
2. Każdego oskarżonego o popełnienie czynu zagrożonego
2. Każdego oskarżonego o popełnienie czynu zagrożonego
karą uważa się za niewinnego do czasu udowodnienia mu
karą uważa się za niewinnego do czasu udowodnienia mu
winy zgodnie z ustawą.
winy zgodnie z ustawą.
Artykuł 6
Artykuł 6
Prawo do rzetelnego procesu sądowego –
Prawo do rzetelnego procesu sądowego –
c.d.
c.d.
3. Każdy oskarżony o popełnienie czynu zagrożonego
3. Każdy oskarżony o popełnienie czynu zagrożonego
karą ma co najmniej prawo do:
karą ma co najmniej prawo do:
a)
a)
niezwłocznego otrzymania szczegółowej informacji w
niezwłocznego otrzymania szczegółowej informacji w
języku dla niego zrozumiałym o istocie i przyczynie
języku dla niego zrozumiałym o istocie i przyczynie
skierowanego przeciwko niemu oskarżenia;
skierowanego przeciwko niemu oskarżenia;
b)
b)
posiadania odpowiedniego czasu i możliwości do
posiadania odpowiedniego czasu i możliwości do
przygotowania obrony;
przygotowania obrony;
c)
c)
bronienia się osobiście lub przez ustanowionego przez
bronienia się osobiście lub przez ustanowionego przez
siebie obrońcę, a jeśli nie ma wystarczających środków
siebie obrońcę, a jeśli nie ma wystarczających środków
na pokrycie kosztów obrony - do bezpłatnego
na pokrycie kosztów obrony - do bezpłatnego
korzystania z pomocy obrońcy wyznaczonego z urzędu,
korzystania z pomocy obrońcy wyznaczonego z urzędu,
gdy wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości;
gdy wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości;
d)
d)
przesłuchania lub spowodowania przesłuchania
przesłuchania lub spowodowania przesłuchania
świadków oskarżenia oraz żądania obecności i
świadków oskarżenia oraz żądania obecności i
przesłuchania świadków obrony na takich samych
przesłuchania świadków obrony na takich samych
warunkach jak świadków oskarżenia;
warunkach jak świadków oskarżenia;
e)
e)
korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie
korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie
rozumie lub nie mówi językiem używanym w sądzie.
rozumie lub nie mówi językiem używanym w sądzie.
Artykuł 7
Artykuł 7
Zakaz karania bez podstawy prawnej
Zakaz karania bez podstawy prawnej
1. Nikt nie może być uznany za winnego
1. Nikt nie może być uznany za winnego
popełnienia czynu polegającego na działaniu lub
popełnienia czynu polegającego na działaniu lub
zaniechaniu działania, który według prawa
zaniechaniu działania, który według prawa
wewnętrznego lub międzynarodowego nie stanowił
wewnętrznego lub międzynarodowego nie stanowił
czynu zagrożonego karą w czasie jego popełnienia.
czynu zagrożonego karą w czasie jego popełnienia.
Nie będzie również wymierzona kara surowsza od
Nie będzie również wymierzona kara surowsza od
tej, którą można było wymierzyć w czasie, gdy
tej, którą można było wymierzyć w czasie, gdy
czyn zagrożony karą został popełniony.
czyn zagrożony karą został popełniony.
2. Niniejszy artykuł nie stanowi przeszkody w
2. Niniejszy artykuł nie stanowi przeszkody w
sądzeniu i karaniu osoby winnej działania lub
sądzeniu i karaniu osoby winnej działania lub
zaniechania, które w czasie popełnienia stanowiły
zaniechania, które w czasie popełnienia stanowiły
czyn zagrożony karą według ogólnych zasad
czyn zagrożony karą według ogólnych zasad
uznanych przez narody cywilizowane.
uznanych przez narody cywilizowane.
Artykuł 8
Artykuł 8
Prawo do poszanowania życia prywatnego
Prawo do poszanowania życia prywatnego
i rodzinnego
i rodzinnego
1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia
1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia
prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i
prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i
swojej korespondencji.
swojej korespondencji.
2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej
2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej
w korzystanie z tego prawa, z wyjątkiem przypadków
w korzystanie z tego prawa, z wyjątkiem przypadków
przewidzianych przez ustawę i koniecznych w
przewidzianych przez ustawę i koniecznych w
demokratycznym społeczeństwie z uwagi na:
demokratycznym społeczeństwie z uwagi na:
bezpieczeństwo państwowe,
bezpieczeństwo państwowe,
bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy
bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy
kraju,
kraju,
ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom,
ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom,
ochronę zdrowia i moralności lub
ochronę zdrowia i moralności lub
ochronę praw i wolności innych osób.
ochronę praw i wolności innych osób.
Artykuł 9
Artykuł 9
Wolność myśli, sumienia i wyznania
Wolność myśli, sumienia i wyznania
1. Każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i
1. Każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i
wyznania; prawo to obejmuje:
wyznania; prawo to obejmuje:
wolność zmiany wyznania lub przekonań oraz
wolność zmiany wyznania lub przekonań oraz
wolność uzewnętrzniania indywidualnie lub wspólnie z
wolność uzewnętrzniania indywidualnie lub wspólnie z
innymi, publicznie lub prywatnie, swego wyznania lub
innymi, publicznie lub prywatnie, swego wyznania lub
przekonań przez uprawianie kultu, nauczanie,
przekonań przez uprawianie kultu, nauczanie,
praktykowanie i czynności rytualne.
praktykowanie i czynności rytualne.
2. Wolność uzewnętrzniania wyznania lub przekonań
2. Wolność uzewnętrzniania wyznania lub przekonań
może podlegać jedynie takim ograniczeniom, które są
może podlegać jedynie takim ograniczeniom, które są
przewidziane przez ustawę i konieczne w
przewidziane przez ustawę i konieczne w
społeczeństwie demokratycznym z uwagi na interesy
społeczeństwie demokratycznym z uwagi na interesy
bezpieczeństwa publicznego, ochronę porządku
bezpieczeństwa publicznego, ochronę porządku
publicznego, zdrowia i moralności lub ochronę praw i
publicznego, zdrowia i moralności lub ochronę praw i
wolności innych osób.
wolności innych osób.
Artykuł 10
Artykuł 10
Wolność wyrażania opinii
Wolność wyrażania opinii
1. Każdy ma prawo do wolności wyrażania opinii. Prawo to
1. Każdy ma prawo do wolności wyrażania opinii. Prawo to
obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania
obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania
i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz
i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz
publicznych i bez względu na granice państwowe.
publicznych i bez względu na granice państwowe.
Niniejszy przepis nie wyklucza prawa Państw do poddania
Niniejszy przepis nie wyklucza prawa Państw do poddania
procedurze zezwoleń przedsiębiorstw radiowych,
procedurze zezwoleń przedsiębiorstw radiowych,
telewizyjnych lub kinematograficznych.
telewizyjnych lub kinematograficznych.
2. Korzystanie z tych wolności pociągających za sobą
2. Korzystanie z tych wolności pociągających za sobą
obowiązki i odpowiedzialność może podlegać takim
obowiązki i odpowiedzialność może podlegać takim
wymogom formalnym, warunkom, ograniczeniom i
wymogom formalnym, warunkom, ograniczeniom i
sankcjom, jakie są przewidziane przez ustawę i niezbędne
sankcjom, jakie są przewidziane przez ustawę i niezbędne
w społeczeństwie demokratycznym w interesie
w społeczeństwie demokratycznym w interesie
bezpieczeństwa państwowego, integralności terytorialnej
bezpieczeństwa państwowego, integralności terytorialnej
lub bezpieczeństwa publicznego ze względu na:
lub bezpieczeństwa publicznego ze względu na:
konieczność zapobieżenia zakłóceniu porządku lub
konieczność zapobieżenia zakłóceniu porządku lub
przestępstwu, z uwagi na ochronę zdrowia i moralności,
przestępstwu, z uwagi na ochronę zdrowia i moralności,
ochronę dobrego imienia i praw innych osób oraz ze względu
ochronę dobrego imienia i praw innych osób oraz ze względu
na
na
zapobieżenie ujawnieniu informacji poufnych lub na
zapobieżenie ujawnieniu informacji poufnych lub na
zagwarantowanie powagi i bezstronności władzy sądowej.
zagwarantowanie powagi i bezstronności władzy sądowej.
Artykuł 11
Artykuł 11
Wolność zgromadzania się i
Wolność zgromadzania się i
stowarzyszania się
stowarzyszania się
1. Każdy ma prawo do swobodnego, pokojowego
1. Każdy ma prawo do swobodnego, pokojowego
zgromadzania się oraz do swobodnego stowarzyszania
zgromadzania się oraz do swobodnego stowarzyszania
się, włącznie z prawem tworzenia związków zawodowych
się, włącznie z prawem tworzenia związków zawodowych
i przystępowania do nich dla ochrony swoich interesów.
i przystępowania do nich dla ochrony swoich interesów.
2. Wykonywanie tych praw nie może podlegać innym
2. Wykonywanie tych praw nie może podlegać innym
ograniczeniom niż te, które określa ustawa i które są
ograniczeniom niż te, które określa ustawa i które są
konieczne w społeczeństwie demokratycznym z uwagi
konieczne w społeczeństwie demokratycznym z uwagi
na:
na:
interesy bezpieczeństwa państwowego lub publicznego,
interesy bezpieczeństwa państwowego lub publicznego,
ochronę porządku i zapobieganie przestępstwu,
ochronę porządku i zapobieganie przestępstwu,
ochronę zdrowia i moralności lub
ochronę zdrowia i moralności lub
ochronę praw i wolności innych osób.
ochronę praw i wolności innych osób.
Niniejszy przepis nie stanowi przeszkody w
Niniejszy przepis nie stanowi przeszkody w
nakładaniu zgodnych z prawem ograniczeń w
nakładaniu zgodnych z prawem ograniczeń w
korzystaniu z tych praw przez członków sił
korzystaniu z tych praw przez członków sił
zbrojnych, policji lub administracji państwowej.
zbrojnych, policji lub administracji państwowej.
Artykuł 12
Artykuł 12
Prawo do zawarcia małżeństwa
Prawo do zawarcia małżeństwa
Mężczyźni i kobiety w wieku małżeńskim mają
Mężczyźni i kobiety w wieku małżeńskim mają
prawo do zawarcia małżeństwa i założenia
prawo do zawarcia małżeństwa i założenia
rodziny, zgodnie z ustawami krajowymi
rodziny, zgodnie z ustawami krajowymi
regulującymi korzystanie z tego prawa.
regulującymi korzystanie z tego prawa.
Artykuł 13
Artykuł 13
Prawo do skutecznego środka
Prawo do skutecznego środka
odwoławczego
odwoławczego
Każdy, czyje prawa i wolności zawarte w
Każdy, czyje prawa i wolności zawarte w
niniejszej konwencji zostały naruszone, ma
niniejszej konwencji zostały naruszone, ma
prawo do skutecznego środka odwoławczego do
prawo do skutecznego środka odwoławczego do
właściwego organu państwowego także
właściwego organu państwowego także
wówczas, gdy naruszenia dokonały osoby
wówczas, gdy naruszenia dokonały osoby
wykonujące swoje funkcje urzędowe.
wykonujące swoje funkcje urzędowe.
Artykuł 14
Artykuł 14
Zakaz dyskryminacji
Zakaz dyskryminacji
Korzystanie z praw i wolności wymienionych w
Korzystanie z praw i wolności wymienionych w
niniejszej konwencji powinno być zapewnione
niniejszej konwencji powinno być zapewnione
bez dyskryminacji wynikającej z takich
bez dyskryminacji wynikającej z takich
powodów, jak płeć, rasa, kolor skóry, język,
powodów, jak płeć, rasa, kolor skóry, język,
religia, przekonania polityczne i inne,
religia, przekonania polityczne i inne,
pochodzenie narodowe lub społeczne,
pochodzenie narodowe lub społeczne,
przynależność do mniejszości narodowej,
przynależność do mniejszości narodowej,
majątek, urodzenie bądź z jakichkolwiek innych
majątek, urodzenie bądź z jakichkolwiek innych
przyczyn.
przyczyn.
Artykuł 15
Artykuł 15
Uchylanie stosowania zobowiązań w
Uchylanie stosowania zobowiązań w
stanie niebezpieczeństwa publicznego
stanie niebezpieczeństwa publicznego
1. W przypadku wojny lub innego
1. W przypadku wojny lub innego
niebezpieczeństwa publicznego zagrażającego
niebezpieczeństwa publicznego zagrażającego
życiu narodu, każda z Wysokich Układających się
życiu narodu, każda z Wysokich Układających się
Stron może podjąć środki uchylające stosowanie
Stron może podjąć środki uchylające stosowanie
zobowiązań wynikających z niniejszej konwencji w
zobowiązań wynikających z niniejszej konwencji w
zakresie ściśle odpowiadającym wymogom
zakresie ściśle odpowiadającym wymogom
sytuacji, pod warunkiem że środki te nie są
sytuacji, pod warunkiem że środki te nie są
sprzeczne z innymi zobowiązaniami wynikającymi
sprzeczne z innymi zobowiązaniami wynikającymi
z prawa międzynarodowego.
z prawa międzynarodowego.
2. Na podstawie powyższego przepisu nie można
2. Na podstawie powyższego przepisu nie można
uchylić zobowiązań wynikających z artykułu 2, z
uchylić zobowiązań wynikających z artykułu 2, z
wyjątkiem przypadków śmierci będących wynikiem
wyjątkiem przypadków śmierci będących wynikiem
zgodnych z prawem działań wojennych, oraz
zgodnych z prawem działań wojennych, oraz
zobowiązań zawartych w artykułach 3, 4 (ustęp 1) i
zobowiązań zawartych w artykułach 3, 4 (ustęp 1) i
7.
7.
Artykuł 15
Artykuł 15
Uchylanie stosowania zobowiązań w
Uchylanie stosowania zobowiązań w
stanie niebezpieczeństwa publicznego –
stanie niebezpieczeństwa publicznego –
c.d.
c.d.
3. Każda z Wysokich Układających się Stron,
3. Każda z Wysokich Układających się Stron,
korzystając z prawa do uchylenia zobowiązań,
korzystając z prawa do uchylenia zobowiązań,
poinformuje wyczerpująco Sekretarza Generalnego
poinformuje wyczerpująco Sekretarza Generalnego
Rady Europy o środkach, które podjęła
Rady Europy o środkach, które podjęła
oraz powodach ich zastosowania. Informować
oraz powodach ich zastosowania. Informować
będzie również Sekretarza Generalnego Rady
będzie również Sekretarza Generalnego Rady
Europy, kiedy podjęte środki przestaną działać, a
Europy, kiedy podjęte środki przestaną działać, a
przepisy konwencji będą ponownie w pełni
przepisy konwencji będą ponownie w pełni
stosowane.
stosowane.
Artykuł 16
Artykuł 16
Ograniczenia działalności politycznej
Ograniczenia działalności politycznej
cudzoziemców
cudzoziemców
Żadnego z postanowień artykułów 10, 11 i 14
Żadnego z postanowień artykułów 10, 11 i 14
nie można uznać za wyłączające prawo Wysokiej
nie można uznać za wyłączające prawo Wysokiej
Układającej się Strony do ograniczenia
Układającej się Strony do ograniczenia
działalności politycznej cudzoziemców.
działalności politycznej cudzoziemców.
Artykuł 17
Artykuł 17
Zakaz nadużycia praw
Zakaz nadużycia praw
Żadne z postanowień niniejszej konwencji nie
Żadne z postanowień niniejszej konwencji nie
może być interpretowane jako przyznanie
może być interpretowane jako przyznanie
jakiemukolwiek państwu, grupie lub osobie
jakiemukolwiek państwu, grupie lub osobie
prawa do podjęcia działań lub dokonania aktu
prawa do podjęcia działań lub dokonania aktu
zmierzającego do zniweczenia praw i wolności
zmierzającego do zniweczenia praw i wolności
wymienionych w niniejszej konwencji
wymienionych w niniejszej konwencji
albo ich ograniczenia w większym stopniu, niż to
albo ich ograniczenia w większym stopniu, niż to
przewiduje konwencja.
przewiduje konwencja.
Artykuł 18
Artykuł 18
Granice stosowania ograniczeń praw
Granice stosowania ograniczeń praw
Ograniczenia praw i wolności, na które zezwala
Ograniczenia praw i wolności, na które zezwala
niniejsza konwencja, nie będą stosowane
niniejsza konwencja, nie będą stosowane
w innych celach niż te, dla których je
w innych celach niż te, dla których je
wprowadzono.
wprowadzono.
Protokoły dodatkowe
Protokoły dodatkowe
Protokół dodatkowy nr 1
Protokół dodatkowy nr 1
o
o
chrona własności
chrona własności
(art. 1)
(art. 1)
p
p
rawo do nauki
rawo do nauki
(art. 2)
(art. 2)
p
p
rawo do wolnych wyborów
rawo do wolnych wyborów
(art. 3)
(art. 3)
Protokół dodatkowy nr 4
Protokół dodatkowy nr 4
z
z
akaz pozbawiania wolności za
akaz pozbawiania wolności za
długi
długi
(art. 1)
(art. 1)
p
p
rawo do swobodnego poruszania
rawo do swobodnego poruszania
się
się
(art. 2)
(art. 2)
z
z
akaz wydalania obywateli
akaz wydalania obywateli
(art. 3)
(art. 3)
z
z
akaz zbiorowego wydalania
akaz zbiorowego wydalania
cudzoziemców
cudzoziemców
(art. 4)
(art. 4)
Protokół dodatkowy nr 6
Protokół dodatkowy nr 6
zniesienie kary śmierci (art. 1)
zniesienie kary śmierci (art. 1)
Protokół dodatkowy nr 7
Protokół dodatkowy nr 7
g
g
warancje proceduralne dotyczące
warancje proceduralne dotyczące
wydalania cudzoziemców
wydalania cudzoziemców
(art. 1)
(art. 1)
p
p
rawo do środka odwoławczego w
rawo do środka odwoławczego w
sprawach karnych
sprawach karnych
(art. 2)
(art. 2)
o
o
dszkodowanie za niesłuszne
dszkodowanie za niesłuszne
skazanie
skazanie
(art. 3)
(art. 3)
z
z
akaz ponownego sądzenia lub
akaz ponownego sądzenia lub
karania
karania
(art. 4)
(art. 4)
r
r
ówność małżonków
ówność małżonków
(art. 5)
(art. 5)
Protokół dodatkowy nr
Protokół dodatkowy nr
12
12
o
o
gólny zakaz dyskryminacji
gólny zakaz dyskryminacji
(art. 1)
(art. 1)
Protokół dodatkowy nr
Protokół dodatkowy nr
13
13
całkowite zniesienie kary śmierci (art. 1)
całkowite zniesienie kary śmierci (art. 1)
Dziękuję za uwagę
Dziękuję za uwagę