Małgorzata Kozikowska GR.9

PRZEMIANY TYROZYNY I

FENYLOALANINY

FENYLOALANINA I TYROZYNA

Fenyloalanina:

-

Aminokwas egzogenny

-

glukoketogenny

Tyrozyna:

-

Aminokwas endogenny

pod warunkiem
dostarczania fenyloalaniny

-

glukoketogenny

O

2

H

2

O

Tetrahydro-

biopteryna

Dihydrobiopteryna

Fenyloala
nina

Tyrozyna

Przemiana
fenyloalaniny

Hydroksylaz
a
Fenyloalanin
owa

NADPH +
H

+

NAD
P

+

TYROZYNA

P-
HYDROKSYFENYLOPIROG
RONIAN

HOMOGENTYZYN
IAN

P-
HYDROKSYFENYLOPIROG
RONIAN

1.

1.

Transaminacja

Transaminacja

2. Dekarboksylacja

2. Dekarboksylacja

oksydacyjna

oksydacyjna

3. Utlenienie – rozpad pierścienia

3. Utlenienie – rozpad pierścienia

benzenowego

benzenowego

4.

4.

Izomeryzacja

Izomeryzacja

5. Hydroliza

5. Hydroliza

Acetooc
tan

Acetylo-
CoA

Octan

Acetylotransfer
aza acetylo-
CoA

Fumaran

Jabłcz
an

Szczawioo
ctan

Pirogro
nian

Fumara
za

Dehydrogen
aza
jabłczanowa

Karboksyla
za
pirogronian
owa

CoA

•

Autosomalna recesywna

•

Częstość 1: 10 tys.

•

Defekt

HYDROKSYLAZY

FENYLOALANINOWEJ

•

Nadmiar fenyloalaniny przekształca się w
kwas fenylopirogronowy (fenyloketon),
fenylooctan i fenylomleczan odpowiedzialne
za mysi zapach moczu i potu.

FENYLOALANI
NA

TYROZYNA

Hydroksylaz
a
fenyloalani
nowa

Objawy:

•

Mocz i pot o mysim zapachu

•

Zmiany wypryskowe, jasna karnacja (zahamowana

synteza melanin)

•

Upośledzenie umysłowe, drgawki

Leczenie:

•

Dieta uboga w fenyloalaninę

•

Wyłączenie : mięsa, ryb, produktów mlecznych, chleba i

orzechów, produktów słodzonych ASPARTAMEM

Diagnostyka:
Obecnie do wczesnego
wykrywania
fenyloketonurii stosuje
się testy biochemiczne,
którym rutynowo
poddaje się wszystkie
noworodki (testy
przesiewowe).

Kropla krwi jest pobierana na
krążek bibuły z pięty
noworodka w szpitalu w 2 lub 3
dniu po urodzeniu. W pożywce z
inhibitorem (β-2-
tioenyloalanina) i kulturą

Bacillus subtilis

(Laseczka

Sienna) umieszczane są krążki z
badaną krwią. W wypadku gdy
we krwi znajduje się zwiększone
stężenie fenyloalaniny
(>4mg/dl) przechodzi ona do
pożywki, znosi inhibicję
kompetycyjną i powoduje
wzrost bakterii. Średnica
powstałej w ten sposób kolonii
jest mierzona i koreluje ze
stężeniem fenyloalaniny w
badanej próbce krwi.

Homogentyz
ynian

Maleiloo
ctan

Oksydaza
homogentyzyni
anowa

• Częstość 1:100 tys.

• Defekt

OKSYDAZY

HOMOGENTYZYNIANOWEJ

• Kwas homogentyzynowy gromadzi się

w nadmiarze i przechodzi do moczu

• Mocz ciemnieje na

skutek kontaktu z
powietrzem, ponieważ

utlenia się wydzielany
homogentyzynian

W późnych stadiach choroby występuje:



Zapalenie stawów



Pigmentacja tkanki łącznej – ochronoza

Ochronoza wywołana jest utlenianiem homogentyzynianu
do octanu benzochinonoctanu, który polimeryzuje i wiąże
się z tkanką łączną.

•

Defekt

HYDROLAZY

FUMARYLOACETOOCTANOWEJ

•

nieleczona prowadzi do śmierci z
powodu niewydolności wątroby

•

Leczenie polega na diecie z niską
zawartością tyrozyny i fenyloalaniny

Fumaryloacet
ooctan

Fumaran +
acetooctan

•

Defekt

AMINOTRANSFERAZY

TYROZYNOWEJ

•

Objawy: opóźnienie umysłowe,
zapalenie rogówki, stan zapalny
skóry.

•

Leczenie polega na ograniczeniu
podaży fenyloalaniny i tyrozyny.

Tyrozy
na

Hydoksyfenylopiro
gronian

BIOSYNTEZA KATECHOLAMIN

BIOSYNTEZA KATECHOLAMIN

• Tyrozyna jest prekursorem

neuroprzekaźników-

dopaminy,

noradrenaliny i adrenaliny

BIOSYNTEZA MELANIN

•

Tyrozyna jest prekursorem melanin

•

Proces melanogenezy zachodzi w

melanocytach;

•

Tyrozynaza aktywowana przez UV

•

Defekty tyrozynazy prowadzą do

ALBINIZMU

Tyrozyn

a

Dopachin

on

DOPA

Melani

ny

TYROZYNA

ZA

• T3 i T4 powstają przez

jodowanie

reszt

tyrozyny wbudowanych do

TYREOGLOBULINY

• Wolna tyrozyna nie jest substratem do

syntezy hormonów tarczycy

Tyrozyna i fenyloalanina są aminokwasami

glukoketogennymi

glukoketogennymi

,

,

a więc ich metabolizm

prowadzi do powstania

glukozy i ciał

glukozy i ciał

ketonowych

ketonowych

Tyrozyna jest prekursorem:
-

neuroprzekażników

: DOPAMINY,

NORADRENALINY I ADRENALINY

-

melanin

-

hormonów tarczycy