Antropomotoryka

Antropomotoryka



Niezwykle precyzyjna i logiczna

Niezwykle precyzyjna i logiczna

konstrukcja ciała ludzkiego

konstrukcja ciała ludzkiego

fascynuje człowieka od wielu

fascynuje człowieka od wielu

wieków.

wieków.



Im więcej nauka wie na temat

Im więcej nauka wie na temat

funkcji i roli poszczególnych

funkcji i roli poszczególnych

narządów, im bardziej pogłębia

narządów, im bardziej pogłębia

się wiedza o komórkach i ich

się wiedza o komórkach i ich

biochemii, tym jaśniej jest

biochemii, tym jaśniej jest

widoczne, że pozorny chaos

widoczne, że pozorny chaos

naszych tkanek jest boleśnie

naszych tkanek jest boleśnie

celowy, nie w sensie

celowy, nie w sensie

teologicznym czy filozoficznym,

teologicznym czy filozoficznym,

ale zgodnym z najprostszą

ale zgodnym z najprostszą

biologiczną regułą przetrwania.

biologiczną regułą przetrwania.



Jeśli ciało ma żyć wszystkie jego

Jeśli ciało ma żyć wszystkie jego

funkcje powinny łączyć się w

funkcje powinny łączyć się w

harmonijną całość.

harmonijną całość.



Sherwin B. Nuland

Sherwin B. Nuland

, profesor,

, profesor,

wykładowca historii medycyny i

wykładowca historii medycyny i

bioetyki na Yale University, opisuje

bioetyki na Yale University, opisuje

zadziwiające zdarzenia z własnej

zadziwiające zdarzenia z własnej

praktyki lekarskiej - to sytuacje, w

praktyki lekarskiej - to sytuacje, w

których organizm pacjenta

których organizm pacjenta

niezwłocznie reagując na

niezwłocznie reagując na

najmniejsze zagrożenie własnego

najmniejsze zagrożenie własnego

bytu okazywał się mądrzejszy i

bytu okazywał się mądrzejszy i

bardziej przewidujący od osiągnięć

bardziej przewidujący od osiągnięć

medycyny. Ludzki organizm

medycyny. Ludzki organizm

znajduje się w stanie dynamicznej

znajduje się w stanie dynamicznej

równowagi, to jest jego siła i

równowagi, to jest jego siła i

mądrość.

mądrość.

CEL PRZEDMIOTU

CEL PRZEDMIOTU



Celem przedmiotu

Celem przedmiotu

jest zapoznanie studentów z:

jest zapoznanie studentów z:

•

przejawami i uwarunkowaniami motoryki ludzkiej,

przejawami i uwarunkowaniami motoryki ludzkiej,

•

rozwojem zdolności motorycznych w ontogenezie (aspekty

rozwojem zdolności motorycznych w ontogenezie (aspekty

teoretyczne i implikacje praktyczne),

teoretyczne i implikacje praktyczne),

•

pojęciami i interpretacjami sprawności fizycznej,

pojęciami i interpretacjami sprawności fizycznej,

•

z podstawowymi metodami diagnozowania sprawności

z podstawowymi metodami diagnozowania sprawności

motorycznej,

motorycznej,

•

skalami ocen,

skalami ocen,

•

interpretacją wyników pomiarów,

interpretacją wyników pomiarów,

•

wybranymi teoriami uczenia motorycznego,

wybranymi teoriami uczenia motorycznego,

•

klasyfikacją ruchów oraz uczeniem umiejętności (technik)

klasyfikacją ruchów oraz uczeniem umiejętności (technik)

sportowych i programów motorycznych.

sportowych i programów motorycznych.

TEMATYKA WYKŁADÓW

TEMATYKA WYKŁADÓW



1. - 2.

1. - 2.

Ruch przejawem życia człowieka.

Ruch przejawem życia człowieka.

Antropomotoryka jako dziedzina wiedzy i przedmiot

Antropomotoryka jako dziedzina wiedzy i przedmiot

dydaktyczny

dydaktyczny

•

Etymologia: Nauki macierzyste. Nauka o ruchu: kinezjologia,

Etymologia: Nauki macierzyste. Nauka o ruchu: kinezjologia,

kinantropometria, motoryka sportowa.

kinantropometria, motoryka sportowa.

•

Strony motoryczności. Obszar badań. Model zależności między podłożem

Strony motoryczności. Obszar badań. Model zależności między podłożem

i przejawami ruchu oraz między właściwościami rzeczywistymi a

i przejawami ruchu oraz między właściwościami rzeczywistymi a

konstruktami

konstruktami

teoretyczno-empirycznymi

teoretyczno-empirycznymi

jako podstawa klasyfikacji

jako podstawa klasyfikacji

motoryczności człowieka.

motoryczności człowieka.



3. - 6. Zdolności motoryczne

3. - 6. Zdolności motoryczne

•

Model zdolności motorycznych.

Model zdolności motorycznych.

•

Zdolności kondycyjne (wytrzymałość i siła) - znaczenie zdrowotne fitness.

Zdolności kondycyjne (wytrzymałość i siła) - znaczenie zdrowotne fitness.

•

Zdolności koordynacyjne orientacja przestrzenna, różnicowanie, szybka

Zdolności koordynacyjne orientacja przestrzenna, różnicowanie, szybka

reakcja, rytmizacja Zdolności koordynacyjne - równowaga ciała Zdolności

reakcja, rytmizacja Zdolności koordynacyjne - równowaga ciała Zdolności

kompleksowe i gibkość.

kompleksowe i gibkość.



7. - 8. Diagnostyka i diagnozowanie sprawności fizycznej.

7. - 8. Diagnostyka i diagnozowanie sprawności fizycznej.

•

Naukowe metody diagnostyczne.

Naukowe metody diagnostyczne.

•

Sprawdziany i testy (rzetelność, trafność, różnicowanie, obiektywność).

Sprawdziany i testy (rzetelność, trafność, różnicowanie, obiektywność).

•

EUUROFIT i wybrane pomiary zdolności koordynacyjnych – film.

EUUROFIT i wybrane pomiary zdolności koordynacyjnych – film.



9.

9.

-

-

10. Koordynacja ruchowa

10. Koordynacja ruchowa

•

Pojęcia i definicje.

Pojęcia i definicje.

•

Interpretacja kręgu regulacyjnego.

Interpretacja kręgu regulacyjnego.

•

Interpretacja koordynacji ruchowej w uczeniu motorycznym.

Interpretacja koordynacji ruchowej w uczeniu motorycznym.

•

Koordynacja zmiennych parametrów ruchu (teoria Schmidta).

Koordynacja zmiennych parametrów ruchu (teoria Schmidta).

•

Poziomy koordynacyjne.

Poziomy koordynacyjne.

•

Koordynacja czynności w zespołowych grach sportowych.

Koordynacja czynności w zespołowych grach sportowych.

•

Antycypacja.

Antycypacja.



11. - 12. Sprawność fizyczna i motoryczna

11. - 12. Sprawność fizyczna i motoryczna

•

Interpretacje sprawności w obszarze filozoficzno-kulturowym.

Interpretacje sprawności w obszarze filozoficzno-kulturowym.

•

W antropologii społecznej, medycynie, pedagogice, gospodarce

W antropologii społecznej, medycynie, pedagogice, gospodarce

rynkowej, estetyczny wyraz sprawności.

rynkowej, estetyczny wyraz sprawności.

•

Pojęcia sprawności w wychowaniu fizycznym i w sporcie.

Pojęcia sprawności w wychowaniu fizycznym i w sporcie.

•

Sprawność fizyczna — ogólna, specjalna, sportowa.

Sprawność fizyczna — ogólna, specjalna, sportowa.



13. - 14. Zastosowanie teorii w interpretacji sprawności

13. - 14. Zastosowanie teorii w interpretacji sprawności

człowieka

człowieka

•

Teoria cech. Sprawność fizyczna jako suma zdolności motorycznych.

Teoria cech. Sprawność fizyczna jako suma zdolności motorycznych.

•

Teoria całości. Teoria pola.

Teoria całości. Teoria pola.

•

Teoria działania (komponenty działania).

Teoria działania (komponenty działania).

•

Teoria samoorganizacji.

Teoria samoorganizacji.



15. - 16. Rozwój ruchowy człowieka w ontogenezie

15. - 16. Rozwój ruchowy człowieka w ontogenezie

•

Definicje rozwoju.

Definicje rozwoju.

•

Fazy motorycznego rozwoju.

Fazy motorycznego rozwoju.



Faza odruchów (odruch postawy, okres zbierania i zapamiętywania informacji,

Faza odruchów (odruch postawy, okres zbierania i zapamiętywania informacji,

okres przetwarzania informacji) Faza ruchów elementarnych (okres

okres przetwarzania informacji) Faza ruchów elementarnych (okres

hamowania odruchów, okres prekontrolny).

hamowania odruchów, okres prekontrolny).



Faza ruchów fundamentalnych (okres wstępny, okres podstawowy, okres

Faza ruchów fundamentalnych (okres wstępny, okres podstawowy, okres

ruchów dojrzałych). Model rozwoju motorycznego (w ciągu życia) Faza

ruchów dojrzałych). Model rozwoju motorycznego (w ciągu życia) Faza

ruchów specyficznych.

ruchów specyficznych.



17. - 18. Uczenie motoryczne jako problem teoretyczny i

17. - 18. Uczenie motoryczne jako problem teoretyczny i

praktyczny

praktyczny

•

Czynności, umiejętności i nawyki (zautomatyzowane komponenty

Czynności, umiejętności i nawyki (zautomatyzowane komponenty

świadomego działania).

świadomego działania).

•

Uczenie motoryczne - etapy, fazy - sekwencyjna progresja, poziomy.

Uczenie motoryczne - etapy, fazy - sekwencyjna progresja, poziomy.



19.

19.

Program motoryczny

Program motoryczny

•

Informacja zwrotna - rodzaje informacji zwrotnej.

Informacja zwrotna - rodzaje informacji zwrotnej.

•

Uczenie dzieci programów motorycznych.

Uczenie dzieci programów motorycznych.



20.

20.

Sprawność i niepełna sprawność

Sprawność i niepełna sprawność

•

Rozumienie niepełnosprawności.

Rozumienie niepełnosprawności.

•

Rehabilitacja sportowa.

Rehabilitacja sportowa.

•

Igrzyska olimpijskie i paraolimpijskie.

Igrzyska olimpijskie i paraolimpijskie.

•

Dziecko niepełnosprawne

Dziecko niepełnosprawne

w szkole.

w szkole.

•

Przyczyny niskiej sprawności motorycznej.

Przyczyny niskiej sprawności motorycznej.

•

Rozwój zdolności motorycznych u dzieci niepełnosprawnych pod

Rozwój zdolności motorycznych u dzieci niepełnosprawnych pod

wpływem określonych programów motorycznych.

wpływem określonych programów motorycznych.



21. - 22. Pojęcie obciążenia w lekcji wychowania

21. - 22. Pojęcie obciążenia w lekcji wychowania

fizycznego, rekreacji i rehabilitacji

fizycznego, rekreacji i rehabilitacji

•

Komponenty obciążenia: częstość, czas trwania wysiłku, intensywność, długość

Komponenty obciążenia: częstość, czas trwania wysiłku, intensywność, długość

przerwy między powtórzeniami i miedzy seriami ćwiczeń, stopień trudności

przerwy między powtórzeniami i miedzy seriami ćwiczeń, stopień trudności

ćwiczenia.

ćwiczenia.

•

Czas wymaganego odpoczynku.

Czas wymaganego odpoczynku.

•

Planowanie obciążeń w lekcji wychowania fizycznego.

Planowanie obciążeń w lekcji wychowania fizycznego.

•

Indywidualne zróżnicowanie zdolności uczniów do przetwarzania wysiłków

Indywidualne zróżnicowanie zdolności uczniów do przetwarzania wysiłków

(zwiększonych) i pokonywania stresów.

(zwiększonych) i pokonywania stresów.

•

Kryteria planowania obciążeń. Obciążenia w prewencji zdrowia. Obciążenia

Kryteria planowania obciążeń. Obciążenia w prewencji zdrowia. Obciążenia

wysiłkowe w prewencji wtórnej.

wysiłkowe w prewencji wtórnej.

LITERATURA

LITERATURA



Czabański B. (2000):

Czabański B. (2000):

Kształcenie

Kształcenie

psychomotoryczne

psychomotoryczne

. AWF, Wrocław.

. AWF, Wrocław.



Osiński W. (2003):

Osiński W. (2003):

Antropomotoryka

Antropomotoryka

, wyd.2,

, wyd.2,

seria: Podręczniki. Poznań, AWF, 2003;49.

seria: Podręczniki. Poznań, AWF, 2003;49.



Pilicz S., R. Przywęda R., Trześniowski R.

Pilicz S., R. Przywęda R., Trześniowski R.

(1993):

(1993):

Skale punktowe do oceny

Skale punktowe do oceny

sprawności fizycznej polskiej młodzieży

sprawności fizycznej polskiej młodzieży

.

.

AWF, Warszawa.

AWF, Warszawa.



Pilicz S., Przywęda R., Dobosz J. Nowacka-

Pilicz S., Przywęda R., Dobosz J. Nowacka-

Dobosz S. (2002):

Dobosz S. (2002):

Punktacja sprawności

Punktacja sprawności

fizycznej młodzieży polskiej, wg

fizycznej młodzieży polskiej, wg

Międzynarodowego Testu Sprawności

Międzynarodowego Testu Sprawności

Fizycznej. Kryteria pomiaru wydolności

Fizycznej. Kryteria pomiaru wydolności

organizmu testem Coopera

organizmu testem Coopera

. Studia i

. Studia i

monografie, AWF, Warszawa.

monografie, AWF, Warszawa.



Raczek J., Młynarski W., Ljach W. (2003):

Raczek J., Młynarski W., Ljach W. (2003):

Kształtowanie i diagnozowanie

Kształtowanie i diagnozowanie

koordynacyjnych zdolności motorycznych

koordynacyjnych zdolności motorycznych

.

.

AWF, Katowice.

AWF, Katowice.



Stupicki R., Przywęda R., Milde K. (2002):

Stupicki R., Przywęda R., Milde K. (2002):

Centylowe Siatki Sprawności Fizycznej

Centylowe Siatki Sprawności Fizycznej

Polskiej Młodzieży wg testów EUROFIT

Polskiej Młodzieży wg testów EUROFIT

.

.

AWF, Warszawa.

AWF, Warszawa.



Wyżnikiewicz-Kopp Z. (1992): Koordynacyjne

Wyżnikiewicz-Kopp Z. (1992): Koordynacyjne

zdolności ruchowe dzieci i młodzieży.

zdolności ruchowe dzieci i młodzieży.



Trzaskoma Z., Trzaskoma Ł.:

Trzaskoma Z., Trzaskoma Ł.:

Kompleksowe

Kompleksowe

zwiększanie siły mięśniowej sportowców

zwiększanie siły mięśniowej sportowców

.

.

Biblioteka Trenera.

Biblioteka Trenera.

Zdolności motoryczne

Zdolności motoryczne



Z

Z

dolności

motoryczne

dolności

motoryczne

można

zdefiniować

jako

można

zdefiniować

jako

indywidualne

psychofizyczne

właściwości

człowieka,

indywidualne

psychofizyczne

właściwości

człowieka,

określające poziom jego możliwości ruchowych.

określające poziom jego możliwości ruchowych.



Oczywiście, są to tylko te właściwości, które związane są z odpowiednim

Oczywiście, są to tylko te właściwości, które związane są z odpowiednim

wykonaniem działań motorycznych. Jako przykłady można tutaj wymienić

wykonaniem działań motorycznych. Jako przykłady można tutaj wymienić

takie właściwości osobnicze, jak: maksymalny pobór tlenu, wysoka

takie właściwości osobnicze, jak: maksymalny pobór tlenu, wysoka

ruchliwość procesów nerwowych, szybkość operatywnego myślenia,

ruchliwość procesów nerwowych, szybkość operatywnego myślenia,

parametry budowy somatycznej (wysokość i ciężar ciała) itp.

parametry budowy somatycznej (wysokość i ciężar ciała) itp.



O zdolnościach motorycznych człowieka sądzi się na podstawie jego

O zdolnościach motorycznych człowieka sądzi się na podstawie jego

osiągnięć w procesie uczenia się lub wykonywania określonej czynności

osiągnięć w procesie uczenia się lub wykonywania określonej czynności

ruchowej (jej oddzielnych elementów lub całościowych działań). Jednak

ruchowej (jej oddzielnych elementów lub całościowych działań). Jednak

zdolności nie sprowadzają się tylko do umiejętności i nawyków ruchowych,

zdolności nie sprowadzają się tylko do umiejętności i nawyków ruchowych,

o ich poziomie (przede wszystkim zdolnościach koordynacyjnych)

o ich poziomie (przede wszystkim zdolnościach koordynacyjnych)

wnioskuje się na podstawie szybkości i łatwości, z jakimi osobnik nabywa te

wnioskuje się na podstawie szybkości i łatwości, z jakimi osobnik nabywa te

umiejętności i nawyki.

umiejętności i nawyki.

Rozwój zdolności determinują różne zadatki wrodzone

Rozwój zdolności determinują różne zadatki wrodzone

(dziedziczne), takie jak:

(dziedziczne), takie jak:



właściwości anatomiczno-morfologiczne mózgu i systemu nerwowego

właściwości anatomiczno-morfologiczne mózgu i systemu nerwowego

-

-

właściwości procesów nerwowych: siła, ruchliwość, zrównoważenie,

właściwości procesów nerwowych: siła, ruchliwość, zrównoważenie,

indywidualne warianty budowy kory mózgowej, stopień dojrzałości funkcjonalnej

indywidualne warianty budowy kory mózgowej, stopień dojrzałości funkcjonalnej

jej oddzielnych obszarów itp.

jej oddzielnych obszarów itp.



fizjologiczne

fizjologiczne

- właściwości systemów sercowo-naczyniowego i oddechowego:

- właściwości systemów sercowo-naczyniowego i oddechowego:

maksymalny pobór tlenu, wskaźniki krążenia peryferyjnego itd.

maksymalny pobór tlenu, wskaźniki krążenia peryferyjnego itd.



biologiczne

biologiczne

- właściwości zakwaszenia podczas wysiłków fizycznych, regulacji

- właściwości zakwaszenia podczas wysiłków fizycznych, regulacji

endokrynologicznej, przemiany materii, energetyki skurczów mięśniowych itd.

endokrynologicznej, przemiany materii, energetyki skurczów mięśniowych itd.



budowa ciała

budowa ciała

- wysokość ciała i długość kończyn, masa ciała, masa

- wysokość ciała i długość kończyn, masa ciała, masa

tkanki mięśniowej i tłuszczowej itd.

tkanki mięśniowej i tłuszczowej itd.



genetyczne

genetyczne

.

.



n

n

a proces rozwoju zdolności wpływ wywierają oczywiście również tzw.

a proces rozwoju zdolności wpływ wywierają oczywiście również tzw.

zadatki

zadatki

psychodynamiczne

psychodynamiczne

(cechy procesów psychicznych, temperament, charakter,

(cechy procesów psychicznych, temperament, charakter,

właściwości regulacji i samoregulacji stanów psychicznych itp.).

właściwości regulacji i samoregulacji stanów psychicznych itp.).



Do rozpoczęcia realizacji działań ruchowych zdolności są ukrytymi, niezrealizowanymi

Do rozpoczęcia realizacji działań ruchowych zdolności są ukrytymi, niezrealizowanymi

zadatkami anatomiczno-fizjologicznymi lub możliwościami potencjalnymi, które mogą

zadatkami anatomiczno-fizjologicznymi lub możliwościami potencjalnymi, które mogą

pozostać na zawsze w danej formie, jeśli nie stworzy się odpowiednich warunków dla ich

pozostać na zawsze w danej formie, jeśli nie stworzy się odpowiednich warunków dla ich

rozwoju.

rozwoju.

Struktura zdolności motorycznych człowieka

Struktura zdolności motorycznych człowieka

[Gundlach,

[Gundlach,

1970]

1970]

zdolności

zdolności

kondycyjne

kondycyjne

zdolności

zdolności

koordynacyjne

koordynacyjne

gibkość

gibkość

zdolności motoryczne

Schemat klasyfikacji zdolności

Schemat klasyfikacji zdolności

motorycznych

motorycznych

Zdolności motoryczne

Zdolności motoryczne

Koordynacyjne

Koordynacyjne

(informacyjne)

Kondycyjne

Kondycyjne

(energetyczne)

KZM przejawiające się w poszczególnych
formach działań ruchowych, specjalne KZM

•

siłowe

•

wytrzymałościowe

•

szybkościowe

•

gibkość

Specyficzne KZM:

•

zdolność równowagi

•

zdolność reakcji

•

zdolność orientacji

•

zdolność różnicowania parametrów ruchu

•

zdolność rytmizacji

•

zdolność dostosowania i przestawienia

motorycznego

•

zdolność stabilności westybularnej

•

zdolność sprzężenia (łączenia)

Połączenia zdolności kondycyjnych:

•

wytrzymałość siłowa

•

wytrzymałość szybkościowa

•

zdolności szybkościowo-siłowe

Połączenia KZM:

•

zdolność orientacji i różnicowania

•

zdolność reakcji i orientacji

•

zdolność dostosowania i przestawienia oraz

rytmizacji itd.

Wszelkie możliwe połączenia zdolności kondycyjnych i koordynacyjnych:

•

zdolności wytrzymałości i orientacji

•

zdolności gibkości i sprzężenia

•

zdolności siłowe i zdolność różnicowania itd..

Cechy ruchu i ich podstawowe

Cechy ruchu i ich podstawowe

charakterystyki

charakterystyki

wg Schnabla

wg Schnabla

(Raczek i wsp. 1994)

(Raczek i wsp. 1994)

Nazwa cechy

Nazwa cechy

Charakterystyka

Charakterystyka

Struktura

Struktura

przestrzenno - czasowa organizacja ruchu

przestrzenno - czasowa organizacja ruchu

Rytm

Rytm

dynamiczno - czasowe uporządkowanie ruchu

dynamiczno - czasowe uporządkowanie ruchu

Sprzężenie

Sprzężenie

wzajemny stosunek, ich połączenie lub przenoszenie

wzajemny stosunek, ich połączenie lub przenoszenie

Płynność

Płynność

ciągłość przebiegu ruchu

ciągłość przebiegu ruchu

Dokładność

Dokładność

stopień zgodności między wynikiem a celem

stopień zgodności między wynikiem a celem

Stałość

Stałość

stopień zgodności powtarzanych ruchów

stopień zgodności powtarzanych ruchów

Zakres

Zakres

przestrzenna rozległość przebiegu ruchu

przestrzenna rozległość przebiegu ruchu

Moc

Moc

wielkość wpływu siły w ruchu

wielkość wpływu siły w ruchu

Tempo

Tempo

częstotliwość wykonywania ruchów

częstotliwość wykonywania ruchów