Budowa błon

Budowa błon

biologicznych

biologicznych

Budowa błon

Budowa błon

biologicznych

biologicznych



połowa XVII w. – Robert Hooke

jako pierwszy zaobserwował
komórki pod mikroskopem.



1890 r. – Ernst Overton

zauważył, że substancje nie
polarne przechodzą przez błony
łatwiej niż substancje polarne.



1935 r. – Model Daniellego i

Davsona



1925 r. – doświadczenie

Gortela i Grendela



1960 r. – wprowadzenie

techniki

freeze fracturing

Freeze fracturing

Freeze fracturing

Warstwa wewnętrzna

Warstwa zewnętrzna

Kierunek
rozłupywani
a

lód

Freeze fracturing

Freeze fracturing

Freeze fracturing

Freeze fracturing

białko transmembranowe

Kierunek
rozłupywani
a



1935 r. –Danielli and Davson

model



1925 r. – Experiment of

Gortel and Grendel



1972 r. – Singer i Nicolson

przedstawiają model płynnej
mozaiki



1960 r. – wprowadzenie

techniki

freeze fracturing

Składniki błon biologicznych

Składniki błon biologicznych

• lipidy

• białka

• cukry

O

OH

OH

OH

6CH

2

OH

rodzaj błony

Białk

a

%

Lipidy

%

Błony plazmatyczne:
Erytrocyty
Komórki wątroby
mielina

49
54
18

43
36
79

Błona jądra

komórkowego ( n.
envelope)

66

32

siateczka

endoplazmatyczna

62

27

Mitochondrium:
błona zewnętrzna
błona wewnętrzna

55
78

45
22

Skład błon biologicznych

Skład błon biologicznych

Frakcja

Frakcja

lipidowa

lipidowa

• fosfolipidy

• glikolipidy

• cholesterol

fosfatydyloetanoloamina

sfingomielina

fosfatydylocholina

fosfatydyloseryna

C O

O

O

O

N

+

-

P

CH

CH

3

CH

3

CH

3

O

O

O

CH

2

CH

2

C O

CH

2

CH

2

O

O

O

C O

O

C O

COO

+

P

CH

-

CH

2

O

O

CH

2

CH

2

C

NH

3

H

Fosfolipidy

Fosfolipidy

CH

HO CH

CH

N

+

CH

CH

P

-

3

CH

3

3

O

O

O

O

2

NH

CH

CH

C O

CH

2

CH

2

NH

O

C

C

O

CH

O

O

O

CH

O

P

+

-

CH

2

2

O

O

CH

2

CH

2

3

Ułożenie lipidów w błonie

Ułożenie lipidów w błonie

Cholesterol

Cholesterol

CH

3

CH

3

CH

CH

2

CH

2

CH

CH

2

CH

3

CH

3

CH

3

OH

Cz.

hydrofilowa

Cz.

hydrofobowa

Asymetria lipidów w błonie

Asymetria lipidów w błonie

Fosfatydylocholina

Fosfatydyloetanoloam
ina

Fosfatydyloseryna

Sfingomielina

Fosfatydyloseryna
+ Fosfatydyloinozytol

0

2
0

2
0

4
0

4
0

6
0

6
0

8
0

8
0

10
0

10
0

%

Wewnętrzna monowarstwa

Zewnętrzna monowarstwa

Ludzkie
erytrocyty

Płytki krwi
świni

Komórki
wątroby szczura

Asymetria lipidów w błonie

Asymetria lipidów w błonie

Umocowanie białek w błonie

Asymetria białek w błonie

Asymetria białek w błonie

Model płynnej mozaiki

Model płynnej mozaiki

Asymetria błony

Asymetria błony

• Inny skład chemiczny
monowarstw lipidowych
• Występowanie
domen

1. Lipidy:

2. Białka:

• Różne białka po stronie
wewnętrznej i zewnętrznej
błony

2. Cukry:

• Występują głównie po
zewnętrznej stronie błony

Płynność błon biologicznych

Płynność błon biologicznych

rotacja

Dyfuzja boczna

flip-flop

W błonach zawierających
lipidy o przewadze wiązań
nasyconych – cholesterol

cholesterol

zwiększa płynność błony

zwiększa płynność błony

Wpływ
cholesterolu na
płynność błon

W błonach zawierających
lipidy o wiązaniach
nienasyconych –

cholesterol zmniejsza

cholesterol zmniejsza

płynność błony

płynność błony

Główne cechy modelu płynnej

Główne cechy modelu płynnej

mozaiki

mozaiki

• niezależne występowanie białek
integralnych i powierzchniowych

• asymetria rozmieszczenia lipidów
i białek

• płynność

Funkcje błon

Funkcje błon

• bariera dzięki której komórka
zachowuje odrębny skład

• zapewniają przenoszenie
informacji pomiędzy wnętrzem
komórki i jej otoczeniem

• kontrolują transport
substancji do i z komórki

• stanowią strukturalną
podstawę właściwego
funkcjonowania wielu enzymów

• rozpoznawanie obcych
komórek