Choroby zakaźne w

Polsce 2005 roku

Wg. Przeglądu Epidemiologicznego

2007; 61: 177- 187



W 2005 r. w nadzorze nad chorobami
zakaźnymi w Polsce wprowadzono szereg
istotnych zmian - CELEM było dostosowanie
tego nadzoru do wymogów Unii Europejskiej:



Zgodnie z Decyzją Komisji Europejskiej (2002/253/KE),
na potrzeby nadzoru wprowadzono definicje chorób
zakaźnych i zakażeń



W 2005 r. definicje wprowadzono dla 60 jednostek
chorobowych



W definicjach przyjęto podział rozpoznań na:”możliwe”/
„prawdopodobne”/ „potwierdzone”



Powyższe zmiany dają możliwość
porównywania danych międzynarodowych i
dają wgląd w zakres i jakość diagnostyki
chorób zakaźnych w kraju



Docelowo, przewiduje się objęcie
definicjami wszystkich chorób objętych w
Polsce obowiązkiem zgłaszania



Mając na uwadze wymogi UE rozszerzono
też w 2005 r. (do 171 pozycji) zakres
danych objętych okresowymi raportami -
znalazły się tam wszystkie choroby objęte
nadzorem w UE (bez względu na to, czy i
jak często, są rejestrowane w Polsce)

*****

GRYPA (cz.1)



Najczęściej występującą choroba zakaźną
pozostaje w Polsce grypa i jej podejrzenia

GRYPA (cz.2)



W 2005 r. odnotowano 733 234 zachorowań

(zapadalność 1 921,4 na 100 000 ludności)



W porównaniu do 2004 r. nastąpił wzrost o
117,7 %



Utrzymującym się problemem jest niski
odsetek osób poddawanych corocznie
szczepieniom przeciw grypie



szczepienia mogłyby znacznie zmniejszyć liczbę zachorowań i
tym samym ograniczyć skutki zdrowotne i ekonomiczne grypy



„Plan pandemiczny” - będący planem
zaleceń na wypadek wystąpienia kolejnej
pandemii grypy, jest przygotowany i okresowo
aktualizowany w zależności od bieżącej oceny
potencjalnego zagrożenia

GRYPA (cz.3)



Szczególnie obserwowane są przypadki
zachorowania lub nosicielstwa grypy
H5N1 wśród dzikiego i hodowlanego
ptactwa



zwalczanie zagrożeń tą odmianą wirusa wśród ptaków
zmniejsza zagrożenie występowania zakażeń wśród
ludzi, ale całkowicie nie wyklucza możliwości, iż wirus
ten stanie się wirusem pandemicznym

*****

BAKTERYJNE I WIRUSOWE ZATRUCIA

I ZAKAŻENIA POKARMOWE (cz.1)



!!!! Liczba bakteryjnych zatruć i zakażeń
utrzymuje się od lat na wysokim poziomie

BAKTERYJNE I WIRUSOWE ZATRUCIA I

ZAKAŻENIA POKARMOWE (cz.2)



W 2005 r. odnotowano 15 815 zatruć
pokarmowych pałeczką Salmonella



Inne czynniki zakaźne są mocno
niedoszacowane



Poprawiła się diagnostyka zakażeń
pokarmowych wywołanych przez E.coli i
Campylobacter sp., w 2005 r. zarejestrowano:

–

1430 zachorowań wywołanych przez E.coli (w tym
4 wywołane przez odmianę enterokrowtoczną)

–

47 zachorowań wywołanych przez Campylobacter

–

111 zachorowań wywołanych przez Yersinia

BAKTERYJNE I WIRUSOWE ZATRUCIA I

ZAKAŻENIA POKARMOWE (cz.3)



NADAL w 3 357 przypadkach bakteryjnych
zatruć pokarmowych czynnik chorobotwórczy
pozostał nieokreślony



!!! Poważnym problemem epidemiologicznym
stanowią biegunki u dzieci do lat dwóch - w
tej grupie zatrucia pokarmowe i zakażenia
żołądkowo - jelitowe mogą mieć szczególnie
ciężki przebieg



W 2005 r. w grupie dzieci do lat 2
zarejestrowano:

–

5 242 bakteryjne zatrucia i zakażenia

–

6 877 zakażenia wirusowe

–

8 075 czynnik etiologiczny nie został ustalony

BAKTERYJNE I WIRUSOWE ZATRUCIA I

ZAKAŻENIA POKARMOWE (cz.4)



Obserwacja trendu wieloletniego

(od 2002 r.)

wskazuje :

–

wyraźny wzrost zakażeń wirusowych

–

brak istotnych zmian w liczbie zakażeń
bakteryjnych

–

brak istotnych zmian w liczbie zakażeń o nie
ustalonej etiologii



!!! Nastąpił rzeczywisty wzrost liczby zakażeń
wirusowych, a nie tylko rozszerzenie zakresu
badań diagnostycznych

–

narasta zapadalność na biegunki rotawirusowe - w
2005 r. zarejestrowano ich 9 996 (nadal rzadko
rejestruje się i diagnozuje biegunki norowirusowe)

ŚWINKA



Liczba zachorowań na świnkę w 2005 r. wynosiła
71 945 (zapadalność 188,5 na 100 000)



W porównaniu do 2004 r. nastąpił spadek o 46,8%



Z uwagi na wprowadzenie szczepień MMR w
nadchodzących latach należy oczekiwać spadkowej
tendencji zapadalności na tę chorobę

KRZTUSIEC



Liczba zachorowań na krztusiec w 2005 r.
wynosiła 1 925 (zapadalność 5,04 na 100 000)



W porównaniu do 2004 r. nastąpił spadek o 34,9%



Nadal utrzymuje się tendencja przesuniecia
zapadalności do starszych grup wiekowych

WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY

TYPU B i C ( cz1.)



!!!! WZW typu B i C należą do największych
problemów epidemiologicznych w Polsce



Mimo sukcesu jakim było ograniczenie liczby
nowych zachorowań na WZW typu B
(program szczepień), liczba osób
rozwijających przewlekłe postacie choroby
jest bardzo duża i stanowi poważny problem
zdrowia publicznego w Polsce



!!!! Szczególny niepokój budzi wzrastająca
liczba nowo wykrytych zakażeń WZW typu C



Liczba zachorowań na WZW typ C w 2005 r.
wynosiła 2 997 (zapadalność 7,85 na 100 000)

WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY

TYPU B i C ( cz 2.)



W porównaniu do 2004 r. nastąpił wzrost o
38,9%



Jest to kolejny rok, w którym liczba nowo
wykrytych zakażeń WZW typu C przekroczyła
liczbę zakażeń na WZW. typu B



W 2005 r. różnica ta wynosiła 1 270 zakażeń



!!!! Ciężkie następstwa dla zdrowia oraz koszt
opieki i leczenia osób z WZW typu C, wskazują
na pilną konieczność wdrożenia szeroko
zakrajanych programów profilaktyki tej
choroby, ze szczególnym uwzględnieniem
zapobiegania zakażeniom w zakładach opieki
zdrowotnej

WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU A



Rok 2005 był kolejnym rokiem spadku liczby
zakażeń na WZW typu A (obniżył się z 95 do 54
przypadków - czyli o 47,3% -)



!!! Tak niska zapadalność powoduje obniżenie
odporności naturalnej przeciwko WZW typu A w
naszym społeczeństwie i powinna skłaniać do
prowadzenia szczepień przeciw tej chorobie
(zwłaszcza osób zatrudnionych przy produkcji żywności
i handlu nią)

RÓŻYCZKA



W roku 2005 w porównaniu do 2004 nastąpił
wzrost zachorowania na różyczkę o 63,5% (7
946 vs 4 857)



!!!! Różyczka jest schorzeniem, któremu można
zapobiegać przez szczepienia

ODRA



W 2005 r. liczba zachorowań na odrę
wynosiła 13, w porównaniu z 11
zachorowaniami w 2004 r.



Te niskie liczby związane są ze skutecznym
programem szczepień



!

!! Wzrastająca liczba uchodźców oraz

niekorzystna sytuacja epidemiologiczna
odry u naszych wschodnich sąsiadów
wskazuje na konieczność poprawy czułości
nadzoru epidemiologicznego i skutecznego
przestrzegania wymogu laboratoryjnego
potwierdzania tej choroby

BORELIOZA z LYME



W 2005 r. liczba zachorowań wzrosła o 14,9%

Zgłaszalność boreliozy ulega stałej poprawie, ale
nadal jest stosunkowo niska, szczególnie w
rejonach, w których uważa się, że borelioza nie
występuje endemicznie

AIDS



W 2005 r. zarejestrowano 146 zgłoszeń
zachorowań na AIDS

(co stanowi spadek o 15,6%

do 2004 r.)



!!! Nadal problemem pozostaje

:

–

niski odsetek zgłoszeń, w których
uwzględniono czynniki ryzyka zakażenia

–

narastający odsetek osób, które uległy
zakażeniu drogą heteroseksualną

KIŁA; RZEŻĄCZKA; GRUŹLICA



Odnotowano spadek zachorowań
zgłaszanych w ramach odrębnych
systemach nadzoru:



gruźlicy



chorób przenoszonych drogą płciową
(kiły i rzeżączki)



Zapadalność na gruźlicę układu
oddechowego zmniejszyła się o 2,5%, a
na wszystkie postacie gruźlicy o 2,3%



Zapadalność na kiłę ogółem obniżyła się
o 3,7%, a na rzeżączkę o 22,0%

PODSUMOWANIE (cz 1.)



!!! Niska i nierównomierna w stosunku
do innych chorób czułość nadzoru
epidemiologicznego pozostaje ważnym
problemem systemu zdrowia
publicznego w Polsce (podkreśla się różną
jakość nadzoru w poszczególnych
województwach)



Niedostateczna jest kompletność zgłoszeń
(szczególnie dotyczy to informacji o drogach
zakażenia HIV)



Z powodu chorób zakaźnych i
pasożytniczych w 2005 r - wg danych GUS -
zmarło w Polsce 2 578 osób

PODSUMOWANIE (cz 2.)



Udział tych zgonów w ogólnej liczbie
zgonów w Polsce (368 285) wyniósł 0,70%



Umieralność z powodu chorób zakaźnych
i pasożytniczych wyniosła w 2005 r. 6,8 -
na 100 000

(wartość były porównywane z

2004 r. odpowiednio 0,68% i 6,5/100 000)



W miastach choroby zakaźne były
przyczyną 0,75% ogółu zgonów



Ogólna umieralność z powodu chorób
zakaźnych w miastach wynosiła 7,0/100
000 i była wyższa od umieralności na wsi
(6,3) o 12,1%

PODSUMOWANIE (cz 3.)



Znaczącą różnice na niekorzyść miast
odnotowano w grupach wieku:

–

35 - 39 lat (miasto 4,1/100 000 - wieś 2,0//
różnica 2- krotna)

–

25 - 29 lat (odpowiednio: miasto 1,7 - wieś 0,9)

–

30 - 34 lat (odpowiednio: miasto 3,5 - wieś 2,0)



Utrzymywało się wyraźne terytorialne
zróżnicowanie z powodu chorób zakaźnych:



W 2005 r. udział zgonów z powodu chorób
zakaźnych wahał się:

–

0,47% woj. lubelskie (umieralność 5,0/ 100 000)

–

0,48% woj. podlaskie (umieralność 4,7/100 000)

PODSUMOWANIE (cz 4.)

–

0,98% woj. śląskie (umieralność 9,7/100 000)

–

1,13% woj. lubuskie (10,2/100 000)



Stosunek najwyższego - w skali województw -
współczynnika umieralności do współczynnika
najniższego wynosił 2,2 : 1



Tak jak w latach poprzednich, udział chorób
zakaźnych w przyczynach zgonów mężczyzn

(0,83%; umieralność 8,9/100 000)

znacznie

przewyższał udział tych chorób w przyczynach
zgonów kobiet

(odpowiednio 0,55% i 4,8)



W 2005 r. nadumieralność mężczyzn
odnotowano we wszystkich grupach wieku
powyżej 19 lat

PODSUMOWANIE (cz 5.)



Podobnie jak w latach poprzednich, najwyższą
umieralność z powodu chorób zakaźnych
odnotowano wśród osób starszych:

–

w grupie 80 - 84 lata wynosiła ona 35,0/100 000

–

w grupie powyżej 85 lat wynosiła 50,8/100 000



!!! Największy procentowy udział miały
choroby zakaźne w umieralności dzieci (gł.
najmłodszych)

–

wiek 0 - 4 lat - 4,3%:



niemowlęta - 2,7%; umieralność 17,7/100 000



dzieci w 2 roku życia - 7,4%



dzieci w 3 roku życia - 5,9%



dzieci w wieku 5 -9 lat - 2,8%



dzieci w wieku 10 - 14 lat - 1,7%

PODSUMOWANIE (cz 6.)



Około 90% wszystkich zgonów z powodu
chorób zakaźnych w 2005 r. spowodowała
łącznie:

–

gruźlica i jej późne następstwa (809 zgonów, w
tym 10 osób w wieku 20 - 29 lat) - 32,4% ogółu
zgonów z powodu chorób zakaźnych

–

posocznica (bez meningokowowych i bez
uwzględnienia posocznicy noworodków) - (967
zgonów, w tym 43 dzieci w 1 roku życia) - 37,5%
ogółu zgonów z powodu chorób zakaźnych

–

wirusowe zapalenie wątroby (wszystkie typy) -
(220 zgonów) - 8,5% ogółu zgonów z powodu
chorób zakaźnych

PODSUMOWANIE (cz 7.)

–

choroby wywołane przez HIV (121 zgonów) -
4,7% ogółu zgonów z powodu chorób
zakaźnych

–

bakteryjne zapalenie opon mózgowych
i/lub mózgu (117 zgonów) - 4,5%

–

grypa (52 zgony) - 2,0%



!!! Na przestrzeni ostatnich lat zwraca
uwagę zmniejszająca się liczba zgonów z
powodu gruźlicy i zwiększająca się liczba
zgonów z powodu posocznicy



!!! Niepokoi fakt, że aż w 863 przypadkach
89,2% zgonów z powodu posocznicy nie
określono czynnika etiologicznego