Choroby zakaźne w
Polsce 2005 roku
Wg. Przeglądu Epidemiologicznego
2007; 61: 177- 187
W 2005 r. w nadzorze nad chorobami
zakaźnymi w Polsce wprowadzono szereg
istotnych zmian - CELEM było dostosowanie
tego nadzoru do wymogów Unii Europejskiej:
Zgodnie z Decyzją Komisji Europejskiej (2002/253/KE),
na potrzeby nadzoru wprowadzono definicje chorób
zakaźnych i zakażeń
W 2005 r. definicje wprowadzono dla 60 jednostek
chorobowych
W definicjach przyjęto podział rozpoznań na:”możliwe”/
„prawdopodobne”/ „potwierdzone”
Powyższe zmiany dają możliwość
porównywania danych międzynarodowych i
dają wgląd w zakres i jakość diagnostyki
chorób zakaźnych w kraju
Docelowo, przewiduje się objęcie
definicjami wszystkich chorób objętych w
Polsce obowiązkiem zgłaszania
Mając na uwadze wymogi UE rozszerzono
też w 2005 r. (do 171 pozycji) zakres
danych objętych okresowymi raportami -
znalazły się tam wszystkie choroby objęte
nadzorem w UE (bez względu na to, czy i
jak często, są rejestrowane w Polsce)
*****
GRYPA (cz.1)
Najczęściej występującą choroba zakaźną
pozostaje w Polsce grypa i jej podejrzenia
GRYPA (cz.2)
W 2005 r. odnotowano 733 234 zachorowań
(zapadalność 1 921,4 na 100 000 ludności)
W porównaniu do 2004 r. nastąpił wzrost o
117,7 %
Utrzymującym się problemem jest niski
odsetek osób poddawanych corocznie
szczepieniom przeciw grypie
szczepienia mogłyby znacznie zmniejszyć liczbę zachorowań i
tym samym ograniczyć skutki zdrowotne i ekonomiczne grypy
„Plan pandemiczny” - będący planem
zaleceń na wypadek wystąpienia kolejnej
pandemii grypy, jest przygotowany i okresowo
aktualizowany w zależności od bieżącej oceny
potencjalnego zagrożenia
GRYPA (cz.3)
Szczególnie obserwowane są przypadki
zachorowania lub nosicielstwa grypy
H5N1 wśród dzikiego i hodowlanego
ptactwa
zwalczanie zagrożeń tą odmianą wirusa wśród ptaków
zmniejsza zagrożenie występowania zakażeń wśród
ludzi, ale całkowicie nie wyklucza możliwości, iż wirus
ten stanie się wirusem pandemicznym
*****
BAKTERYJNE I WIRUSOWE ZATRUCIA
I ZAKAŻENIA POKARMOWE (cz.1)
!!!! Liczba bakteryjnych zatruć i zakażeń
utrzymuje się od lat na wysokim poziomie
BAKTERYJNE I WIRUSOWE ZATRUCIA I
ZAKAŻENIA POKARMOWE (cz.2)
W 2005 r. odnotowano 15 815 zatruć
pokarmowych pałeczką Salmonella
Inne czynniki zakaźne są mocno
niedoszacowane
Poprawiła się diagnostyka zakażeń
pokarmowych wywołanych przez E.coli i
Campylobacter sp., w 2005 r. zarejestrowano:
–
1430 zachorowań wywołanych przez E.coli (w tym
4 wywołane przez odmianę enterokrowtoczną)
–
47 zachorowań wywołanych przez Campylobacter
–
111 zachorowań wywołanych przez Yersinia
BAKTERYJNE I WIRUSOWE ZATRUCIA I
ZAKAŻENIA POKARMOWE (cz.3)
NADAL w 3 357 przypadkach bakteryjnych
zatruć pokarmowych czynnik chorobotwórczy
pozostał nieokreślony
!!! Poważnym problemem epidemiologicznym
stanowią biegunki u dzieci do lat dwóch - w
tej grupie zatrucia pokarmowe i zakażenia
żołądkowo - jelitowe mogą mieć szczególnie
ciężki przebieg
W 2005 r. w grupie dzieci do lat 2
zarejestrowano:
–
5 242 bakteryjne zatrucia i zakażenia
–
6 877 zakażenia wirusowe
–
8 075 czynnik etiologiczny nie został ustalony
BAKTERYJNE I WIRUSOWE ZATRUCIA I
ZAKAŻENIA POKARMOWE (cz.4)
Obserwacja trendu wieloletniego
(od 2002 r.)
wskazuje :
–
wyraźny wzrost zakażeń wirusowych
–
brak istotnych zmian w liczbie zakażeń
bakteryjnych
–
brak istotnych zmian w liczbie zakażeń o nie
ustalonej etiologii
!!! Nastąpił rzeczywisty wzrost liczby zakażeń
wirusowych, a nie tylko rozszerzenie zakresu
badań diagnostycznych
–
narasta zapadalność na biegunki rotawirusowe - w
2005 r. zarejestrowano ich 9 996 (nadal rzadko
rejestruje się i diagnozuje biegunki norowirusowe)
ŚWINKA
Liczba zachorowań na świnkę w 2005 r. wynosiła
71 945 (zapadalność 188,5 na 100 000)
W porównaniu do 2004 r. nastąpił spadek o 46,8%
Z uwagi na wprowadzenie szczepień MMR w
nadchodzących latach należy oczekiwać spadkowej
tendencji zapadalności na tę chorobę
KRZTUSIEC
Liczba zachorowań na krztusiec w 2005 r.
wynosiła 1 925 (zapadalność 5,04 na 100 000)
W porównaniu do 2004 r. nastąpił spadek o 34,9%
Nadal utrzymuje się tendencja przesuniecia
zapadalności do starszych grup wiekowych
WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY
TYPU B i C ( cz1.)
!!!! WZW typu B i C należą do największych
problemów epidemiologicznych w Polsce
Mimo sukcesu jakim było ograniczenie liczby
nowych zachorowań na WZW typu B
(program szczepień), liczba osób
rozwijających przewlekłe postacie choroby
jest bardzo duża i stanowi poważny problem
zdrowia publicznego w Polsce
!!!! Szczególny niepokój budzi wzrastająca
liczba nowo wykrytych zakażeń WZW typu C
Liczba zachorowań na WZW typ C w 2005 r.
wynosiła 2 997 (zapadalność 7,85 na 100 000)
WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY
TYPU B i C ( cz 2.)
W porównaniu do 2004 r. nastąpił wzrost o
38,9%
Jest to kolejny rok, w którym liczba nowo
wykrytych zakażeń WZW typu C przekroczyła
liczbę zakażeń na WZW. typu B
W 2005 r. różnica ta wynosiła 1 270 zakażeń
!!!! Ciężkie następstwa dla zdrowia oraz koszt
opieki i leczenia osób z WZW typu C, wskazują
na pilną konieczność wdrożenia szeroko
zakrajanych programów profilaktyki tej
choroby, ze szczególnym uwzględnieniem
zapobiegania zakażeniom w zakładach opieki
zdrowotnej
WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU A
Rok 2005 był kolejnym rokiem spadku liczby
zakażeń na WZW typu A (obniżył się z 95 do 54
przypadków - czyli o 47,3% -)
!!! Tak niska zapadalność powoduje obniżenie
odporności naturalnej przeciwko WZW typu A w
naszym społeczeństwie i powinna skłaniać do
prowadzenia szczepień przeciw tej chorobie
(zwłaszcza osób zatrudnionych przy produkcji żywności
i handlu nią)
RÓŻYCZKA
W roku 2005 w porównaniu do 2004 nastąpił
wzrost zachorowania na różyczkę o 63,5% (7
946 vs 4 857)
!!!! Różyczka jest schorzeniem, któremu można
zapobiegać przez szczepienia
ODRA
W 2005 r. liczba zachorowań na odrę
wynosiła 13, w porównaniu z 11
zachorowaniami w 2004 r.
Te niskie liczby związane są ze skutecznym
programem szczepień
!
!! Wzrastająca liczba uchodźców oraz
niekorzystna sytuacja epidemiologiczna
odry u naszych wschodnich sąsiadów
wskazuje na konieczność poprawy czułości
nadzoru epidemiologicznego i skutecznego
przestrzegania wymogu laboratoryjnego
potwierdzania tej choroby
BORELIOZA z LYME
W 2005 r. liczba zachorowań wzrosła o 14,9%
Zgłaszalność boreliozy ulega stałej poprawie, ale
nadal jest stosunkowo niska, szczególnie w
rejonach, w których uważa się, że borelioza nie
występuje endemicznie
AIDS
W 2005 r. zarejestrowano 146 zgłoszeń
zachorowań na AIDS
(co stanowi spadek o 15,6%
do 2004 r.)
!!! Nadal problemem pozostaje
:
–
niski odsetek zgłoszeń, w których
uwzględniono czynniki ryzyka zakażenia
–
narastający odsetek osób, które uległy
zakażeniu drogą heteroseksualną
KIŁA; RZEŻĄCZKA; GRUŹLICA
Odnotowano spadek zachorowań
zgłaszanych w ramach odrębnych
systemach nadzoru:
gruźlicy
chorób przenoszonych drogą płciową
(kiły i rzeżączki)
Zapadalność na gruźlicę układu
oddechowego zmniejszyła się o 2,5%, a
na wszystkie postacie gruźlicy o 2,3%
Zapadalność na kiłę ogółem obniżyła się
o 3,7%, a na rzeżączkę o 22,0%
PODSUMOWANIE (cz 1.)
!!! Niska i nierównomierna w stosunku
do innych chorób czułość nadzoru
epidemiologicznego pozostaje ważnym
problemem systemu zdrowia
publicznego w Polsce (podkreśla się różną
jakość nadzoru w poszczególnych
województwach)
Niedostateczna jest kompletność zgłoszeń
(szczególnie dotyczy to informacji o drogach
zakażenia HIV)
Z powodu chorób zakaźnych i
pasożytniczych w 2005 r - wg danych GUS -
zmarło w Polsce 2 578 osób
PODSUMOWANIE (cz 2.)
Udział tych zgonów w ogólnej liczbie
zgonów w Polsce (368 285) wyniósł 0,70%
Umieralność z powodu chorób zakaźnych
i pasożytniczych wyniosła w 2005 r. 6,8 -
na 100 000
(wartość były porównywane z
2004 r. odpowiednio 0,68% i 6,5/100 000)
W miastach choroby zakaźne były
przyczyną 0,75% ogółu zgonów
Ogólna umieralność z powodu chorób
zakaźnych w miastach wynosiła 7,0/100
000 i była wyższa od umieralności na wsi
(6,3) o 12,1%
PODSUMOWANIE (cz 3.)
Znaczącą różnice na niekorzyść miast
odnotowano w grupach wieku:
–
35 - 39 lat (miasto 4,1/100 000 - wieś 2,0//
różnica 2- krotna)
–
25 - 29 lat (odpowiednio: miasto 1,7 - wieś 0,9)
–
30 - 34 lat (odpowiednio: miasto 3,5 - wieś 2,0)
Utrzymywało się wyraźne terytorialne
zróżnicowanie z powodu chorób zakaźnych:
W 2005 r. udział zgonów z powodu chorób
zakaźnych wahał się:
–
0,47% woj. lubelskie (umieralność 5,0/ 100 000)
–
0,48% woj. podlaskie (umieralność 4,7/100 000)
PODSUMOWANIE (cz 4.)
–
0,98% woj. śląskie (umieralność 9,7/100 000)
–
1,13% woj. lubuskie (10,2/100 000)
Stosunek najwyższego - w skali województw -
współczynnika umieralności do współczynnika
najniższego wynosił 2,2 : 1
Tak jak w latach poprzednich, udział chorób
zakaźnych w przyczynach zgonów mężczyzn
(0,83%; umieralność 8,9/100 000)
znacznie
przewyższał udział tych chorób w przyczynach
zgonów kobiet
(odpowiednio 0,55% i 4,8)
W 2005 r. nadumieralność mężczyzn
odnotowano we wszystkich grupach wieku
powyżej 19 lat
PODSUMOWANIE (cz 5.)
Podobnie jak w latach poprzednich, najwyższą
umieralność z powodu chorób zakaźnych
odnotowano wśród osób starszych:
–
w grupie 80 - 84 lata wynosiła ona 35,0/100 000
–
w grupie powyżej 85 lat wynosiła 50,8/100 000
!!! Największy procentowy udział miały
choroby zakaźne w umieralności dzieci (gł.
najmłodszych)
–
wiek 0 - 4 lat - 4,3%:
niemowlęta - 2,7%; umieralność 17,7/100 000
dzieci w 2 roku życia - 7,4%
dzieci w 3 roku życia - 5,9%
dzieci w wieku 5 -9 lat - 2,8%
dzieci w wieku 10 - 14 lat - 1,7%
PODSUMOWANIE (cz 6.)
Około 90% wszystkich zgonów z powodu
chorób zakaźnych w 2005 r. spowodowała
łącznie:
–
gruźlica i jej późne następstwa (809 zgonów, w
tym 10 osób w wieku 20 - 29 lat) - 32,4% ogółu
zgonów z powodu chorób zakaźnych
–
posocznica (bez meningokowowych i bez
uwzględnienia posocznicy noworodków) - (967
zgonów, w tym 43 dzieci w 1 roku życia) - 37,5%
ogółu zgonów z powodu chorób zakaźnych
–
wirusowe zapalenie wątroby (wszystkie typy) -
(220 zgonów) - 8,5% ogółu zgonów z powodu
chorób zakaźnych
PODSUMOWANIE (cz 7.)
–
choroby wywołane przez HIV (121 zgonów) -
4,7% ogółu zgonów z powodu chorób
zakaźnych
–
bakteryjne zapalenie opon mózgowych
i/lub mózgu (117 zgonów) - 4,5%
–
grypa (52 zgony) - 2,0%
!!! Na przestrzeni ostatnich lat zwraca
uwagę zmniejszająca się liczba zgonów z
powodu gruźlicy i zwiększająca się liczba
zgonów z powodu posocznicy
!!! Niepokoi fakt, że aż w 863 przypadkach
89,2% zgonów z powodu posocznicy nie
określono czynnika etiologicznego