Rozwój psychosomatyczny

w okresie dojrzewania

ZAKŁAD PROPEDEUTYKI PEDIATRII
AKADEMII MEDYCZNEJ W BIAŁYMSTOKU

Ontogeneza – Okres
postnatalny



Noworodkowy : do 28 dnia życia

Noworodkowy : do 28 dnia życia



Niemowlęcy : do 1 r.ż

Niemowlęcy : do 1 r.ż



Wczesnego dzieciństwa : 2-3 r.ż

Wczesnego dzieciństwa : 2-3 r.ż



Przedszkolny : 4-6 r.ż

Przedszkolny : 4-6 r.ż



Szkolny : 7-15 r.ż

Szkolny : 7-15 r.ż



Wczesnoszkolny : 7 - 10/12 r.ż

Wczesnoszkolny : 7 - 10/12 r.ż



Faza dojrzewania płciowego :10/12-

Faza dojrzewania płciowego :10/12-

15/16

15/16



Młodzieńczy : 16-20 r.ż

Młodzieńczy : 16-20 r.ż



Dojrzałości : 20/25 – 40/50r.ż

Dojrzałości : 20/25 – 40/50r.ż



Starzenia się : od 40/50 r.ż indywidualnie różnie

Starzenia się : od 40/50 r.ż indywidualnie różnie

Okres dojrzewania płciowego

Somatyczne objawy dojrzewania

Somatyczne objawy dojrzewania

uwarunkowane są licznymi

uwarunkowane są licznymi

czynnikami :

czynnikami :



genetycznymi

genetycznymi



środowiskowymi ( żywienie)

środowiskowymi ( żywienie)



klimatycznymi , rasowymi

klimatycznymi , rasowymi



neurohormonalnymi

neurohormonalnymi

OKRESY KRYTYCZNE ROZWOJU

–

(okresy o najwyższym tempie

wzrastania)



PŁODOWY



NOWORODKOWO-NIEMOWLĘCY



DOJRZEWANIA

PŁCIOWEGO

Największa wrażliwość na wpływy czynników

środowiskowych

0

5

10

15

20

25

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10 11 12 13 14 15 16 17 18

wiek w latach

ro

cz

ne

p

rz

yr

os

ty

w

ys

ok

oś

ci

w

c

m

Krzywa rytmu wzrastania

Proporcje ciała

Rozwój somatyczny



Roczne przyrosty wzrostu

Roczne przyrosty wzrostu



Masa ciala

Masa ciala



Zmiana proporcji typowo meski

Zmiana proporcji typowo meski

pas barkow tk

pas barkow tk

I-rzędowe

cechy płciowe

III-rzędowe

cechy płciowe

II-rzędowe

cechy płciowe

u płci męskiej – chłopców – jądra

u płci żeńskiej – dziewczynek - jajniki

u chłopców: prącie, gruczoł krokowy

u dziewczynek: jajowody, macica,

pochwa, gruczoł sutkowy

owłosienie łonowe i pachowe

różnice w barwie głosu

różnice w budowie i prop. ciała

zarost na twarzy u mężczyzn

gruczoły apokrynowe u kobiet

Ocena dojrzewania
płciowego



Ocena rozwoju cech płciowych 5

Ocena rozwoju cech płciowych 5

stopniowa skala Reynoldsa- Winnesa

stopniowa skala Reynoldsa- Winnesa

( Tannera )

( Tannera )



Stadium 1 – faza dziecięca, brak cech

Stadium 1 – faza dziecięca, brak cech



Stadium 2, 3, 4- fazy rozwojowe

Stadium 2, 3, 4- fazy rozwojowe



Stadium 5 – zaawansowanie rozwoju

Stadium 5 – zaawansowanie rozwoju

danej cechy typowe dla osób

danej cechy typowe dla osób

dojrzałych

dojrzałych

Piersi– wg Tannera



stadium I

stadium I



faza dziewczęca

faza dziewczęca



stadium II

stadium II



otoczka i brodawka uwypuklone w formie

otoczka i brodawka uwypuklone w formie

małego wzgórka,

małego wzgórka,

zwiększona średnica

zwiększona średnica

otoczki

otoczki



stadium III

stadium III



pierś i otoczka powiększone, otoczka

pierś i otoczka powiększone, otoczka

sutkowa nie wyróżnia się w zarysie piersi,

sutkowa nie wyróżnia się w zarysie piersi,



stadium IV

stadium IV



brodawka i otoczka sutkowa tworzą

brodawka i otoczka sutkowa tworzą

wtórny wzgórek w zarysie piersi,

wtórny wzgórek w zarysie piersi,



stadium V

stadium V



kształt dojrzały, sutki sterczące, otoczka

kształt dojrzały, sutki sterczące, otoczka

nie wyróżnia się w zarysie piersi .

nie wyróżnia się w zarysie piersi .

Owłosienie łonowe
dziewcząt – wg Tannera



stadium I

stadium I



faza dziewczęca

faza dziewczęca



stadium II

stadium II



włosy rzadkie, słabo pigmentowane, proste

włosy rzadkie, słabo pigmentowane, proste

w środkowej linii warg sromowych większych,

w środkowej linii warg sromowych większych,



stadium III

stadium III



włosy gęstsze, ciemniejsze, zaczynają się

włosy gęstsze, ciemniejsze, zaczynają się

skręcać,

skręcać,



stadium IV

stadium IV



włosy gęste, grube, skręcone zajmują mniejszą

włosy gęste, grube, skręcone zajmują mniejszą

powierzchnię niż u dorosłego

powierzchnię niż u dorosłego



stadium V

stadium V



forma trójkąta charakterystyczna dla dorosłych

forma trójkąta charakterystyczna dla dorosłych

kobiet, rozprzestrzeniają się na wewnętrzną

kobiet, rozprzestrzeniają się na wewnętrzną

powierzchnię ud.

powierzchnię ud.

Owłosienie łonowe chłopców
– wg Tannera



stadium I

stadium I



brak owłosienia

brak owłosienia



stadium II

stadium II



włosy rzadkie, długie lekko pigmentowane,

włosy rzadkie, długie lekko pigmentowane,



stadium III

stadium III



włosy ciemniejsze, zaczynają się lekko

włosy ciemniejsze, zaczynają się lekko

skręcać, zajmują małą powierzchnię ,

skręcać, zajmują małą powierzchnię ,



stadium IV

stadium IV



podobne do typu dojrzałego, ale zajmuje

podobne do typu dojrzałego, ale zajmuje

mniejszą powierzchnię, włosy gęste, skręcone

mniejszą powierzchnię, włosy gęste, skręcone



stadium V

stadium V



zajmowana powierzchnia jak u dorosłego,

zajmowana powierzchnia jak u dorosłego,

rozprzestrzenia się na wewnętrzną stronę ud

rozprzestrzenia się na wewnętrzną stronę ud

Stadia rozwoju prącia –
wg Tannera



stadium I

stadium I



faza dziecięca,

faza dziecięca,



stadium II

stadium II



niewielkie powiększenie

niewielkie powiększenie

,

,



stadium III

stadium III



wydłużenie,

wydłużenie,



stadium IV

stadium IV



powiększenie

długości

i

grubości,

powiększenie

długości

i

grubości,

powiększenie żołędzi

powiększenie żołędzi



stadium V

stadium V



rozmiary jak u dorosłego

rozmiary jak u dorosłego

Jądra i moszna – wg
Tannera



stadium I

stadium I



faza dziecięca,

faza dziecięca,



stadium II

stadium II



wydłużenie moszny, skóra cienka, różowa

wydłużenie moszny, skóra cienka, różowa

,

,



stadium III

stadium III



powiększenie,

powiększenie,



stadium IV

stadium IV



powiększenie jąder, ściemnienie skóry moszny

powiększenie jąder, ściemnienie skóry moszny



stadium V

stadium V



rozmiary jak u dorosłego

rozmiary jak u dorosłego

Dojrzewanie płciowe



3 różne tory rozwojowe dojrzewania

3 różne tory rozwojowe dojrzewania



wcześnie

wcześnie

dojrzewający :

dojrzewający :

endomorficzny typ budowy ciała,

endomorficzny typ budowy ciała,



przeciętnie

przeciętnie

dojrzewające

dojrzewające



późno

późno

dojrzewający:

dojrzewający:

ektomorficzny typ budowy ciała

ektomorficzny typ budowy ciała

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

2

3

4

5

8-14

Ax

P

8 - 13

10 – 16,5

MENARCHE

9,5

14,5

POKWITANIOWY

SKOK

WYSOKOŚCI

M

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

2

3

4

5

10-15

14-18

Ax

OWŁOSIENIE

ŁONOWE

P

10 – 13.5

14,5 - 18

JĄDRA

11 – 14,5

13,5 - 17

PRĄCIE

10,5 - 16

13 – 17,5

POKWITANIOWY

SKOK

WYSOKOŚCI

Dojrzewanie płciowe
chłopców
-odrębności



Większa intensywność procesów

Większa intensywność procesów

wzrastania i dojrzewania

wzrastania i dojrzewania



Odmienny rytm wzrastania

Odmienny rytm wzrastania



Odmienna dynamika zmian

Odmienna dynamika zmian

komponentów ciała – większy

komponentów ciała – większy

przyrost masy mięśniowej i tkanki

przyrost masy mięśniowej i tkanki

kostnej, mniejszy tkanki tłuszczowej

kostnej, mniejszy tkanki tłuszczowej