Rozwój psychosomatyczny
w okresie dojrzewania
ZAKŁAD PROPEDEUTYKI PEDIATRII
AKADEMII MEDYCZNEJ W BIAŁYMSTOKU
Rozwój psychosomatyczny
w okresie dojrzewania
ZAKŁAD PROPEDEUTYKI PEDIATRII
AKADEMII MEDYCZNEJ W BIAŁYMSTOKU
Ontogeneza – Okres
postnatalny
Noworodkowy : do 28 dnia życia
Noworodkowy : do 28 dnia życia
Niemowlęcy : do 1 r.ż
Niemowlęcy : do 1 r.ż
Wczesnego dzieciństwa : 2-3 r.ż
Wczesnego dzieciństwa : 2-3 r.ż
Przedszkolny : 4-6 r.ż
Przedszkolny : 4-6 r.ż
Szkolny : 7-15 r.ż
Szkolny : 7-15 r.ż
Wczesnoszkolny : 7 - 10/12 r.ż
Wczesnoszkolny : 7 - 10/12 r.ż
Faza dojrzewania płciowego :10/12-
Faza dojrzewania płciowego :10/12-
15/16
15/16
Młodzieńczy : 16-20 r.ż
Młodzieńczy : 16-20 r.ż
Dojrzałości : 20/25 – 40/50r.ż
Dojrzałości : 20/25 – 40/50r.ż
Starzenia się : od 40/50 r.ż indywidualnie różnie
Starzenia się : od 40/50 r.ż indywidualnie różnie
Okres dojrzewania płciowego
Somatyczne objawy dojrzewania
Somatyczne objawy dojrzewania
uwarunkowane są licznymi
uwarunkowane są licznymi
czynnikami :
czynnikami :
genetycznymi
genetycznymi
środowiskowymi ( żywienie)
środowiskowymi ( żywienie)
klimatycznymi , rasowymi
klimatycznymi , rasowymi
neurohormonalnymi
neurohormonalnymi
OKRESY KRYTYCZNE ROZWOJU
–
(okresy o najwyższym tempie
wzrastania)
PŁODOWY
NOWORODKOWO-NIEMOWLĘCY
DOJRZEWANIA
PŁCIOWEGO
Największa wrażliwość na wpływy czynników
środowiskowych
0
5
10
15
20
25
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12 13 14 15 16 17 18
wiek w latach
ro
cz
ne
p
rz
yr
os
ty
w
ys
ok
oś
ci
w
c
m
Krzywa rytmu wzrastania
Proporcje ciała
Rozwój somatyczny
Roczne przyrosty wzrostu
Roczne przyrosty wzrostu
Masa ciala
Masa ciala
Zmiana proporcji typowo meski
Zmiana proporcji typowo meski
pas barkow tk
pas barkow tk
I-rzędowe
cechy płciowe
III-rzędowe
cechy płciowe
II-rzędowe
cechy płciowe
u płci męskiej – chłopców – jądra
u płci żeńskiej – dziewczynek - jajniki
u chłopców: prącie, gruczoł krokowy
u dziewczynek: jajowody, macica,
pochwa, gruczoł sutkowy
owłosienie łonowe i pachowe
różnice w barwie głosu
różnice w budowie i prop. ciała
zarost na twarzy u mężczyzn
gruczoły apokrynowe u kobiet
Ocena dojrzewania
płciowego
Ocena rozwoju cech płciowych 5
Ocena rozwoju cech płciowych 5
stopniowa skala Reynoldsa- Winnesa
stopniowa skala Reynoldsa- Winnesa
( Tannera )
( Tannera )
Stadium 1 – faza dziecięca, brak cech
Stadium 1 – faza dziecięca, brak cech
Stadium 2, 3, 4- fazy rozwojowe
Stadium 2, 3, 4- fazy rozwojowe
Stadium 5 – zaawansowanie rozwoju
Stadium 5 – zaawansowanie rozwoju
danej cechy typowe dla osób
danej cechy typowe dla osób
dojrzałych
dojrzałych
Piersi– wg Tannera
stadium I
stadium I
faza dziewczęca
faza dziewczęca
stadium II
stadium II
otoczka i brodawka uwypuklone w formie
otoczka i brodawka uwypuklone w formie
małego wzgórka,
małego wzgórka,
zwiększona średnica
zwiększona średnica
otoczki
otoczki
stadium III
stadium III
pierś i otoczka powiększone, otoczka
pierś i otoczka powiększone, otoczka
sutkowa nie wyróżnia się w zarysie piersi,
sutkowa nie wyróżnia się w zarysie piersi,
stadium IV
stadium IV
brodawka i otoczka sutkowa tworzą
brodawka i otoczka sutkowa tworzą
wtórny wzgórek w zarysie piersi,
wtórny wzgórek w zarysie piersi,
stadium V
stadium V
kształt dojrzały, sutki sterczące, otoczka
kształt dojrzały, sutki sterczące, otoczka
nie wyróżnia się w zarysie piersi .
nie wyróżnia się w zarysie piersi .
Owłosienie łonowe
dziewcząt – wg Tannera
stadium I
stadium I
faza dziewczęca
faza dziewczęca
stadium II
stadium II
włosy rzadkie, słabo pigmentowane, proste
włosy rzadkie, słabo pigmentowane, proste
w środkowej linii warg sromowych większych,
w środkowej linii warg sromowych większych,
stadium III
stadium III
włosy gęstsze, ciemniejsze, zaczynają się
włosy gęstsze, ciemniejsze, zaczynają się
skręcać,
skręcać,
stadium IV
stadium IV
włosy gęste, grube, skręcone zajmują mniejszą
włosy gęste, grube, skręcone zajmują mniejszą
powierzchnię niż u dorosłego
powierzchnię niż u dorosłego
stadium V
stadium V
forma trójkąta charakterystyczna dla dorosłych
forma trójkąta charakterystyczna dla dorosłych
kobiet, rozprzestrzeniają się na wewnętrzną
kobiet, rozprzestrzeniają się na wewnętrzną
powierzchnię ud.
powierzchnię ud.
Owłosienie łonowe chłopców
– wg Tannera
stadium I
stadium I
brak owłosienia
brak owłosienia
stadium II
stadium II
włosy rzadkie, długie lekko pigmentowane,
włosy rzadkie, długie lekko pigmentowane,
stadium III
stadium III
włosy ciemniejsze, zaczynają się lekko
włosy ciemniejsze, zaczynają się lekko
skręcać, zajmują małą powierzchnię ,
skręcać, zajmują małą powierzchnię ,
stadium IV
stadium IV
podobne do typu dojrzałego, ale zajmuje
podobne do typu dojrzałego, ale zajmuje
mniejszą powierzchnię, włosy gęste, skręcone
mniejszą powierzchnię, włosy gęste, skręcone
stadium V
stadium V
zajmowana powierzchnia jak u dorosłego,
zajmowana powierzchnia jak u dorosłego,
rozprzestrzenia się na wewnętrzną stronę ud
rozprzestrzenia się na wewnętrzną stronę ud
Stadia rozwoju prącia –
wg Tannera
stadium I
stadium I
faza dziecięca,
faza dziecięca,
stadium II
stadium II
niewielkie powiększenie
niewielkie powiększenie
,
,
stadium III
stadium III
wydłużenie,
wydłużenie,
stadium IV
stadium IV
powiększenie
długości
i
grubości,
powiększenie
długości
i
grubości,
powiększenie żołędzi
powiększenie żołędzi
stadium V
stadium V
rozmiary jak u dorosłego
rozmiary jak u dorosłego
Jądra i moszna – wg
Tannera
stadium I
stadium I
faza dziecięca,
faza dziecięca,
stadium II
stadium II
wydłużenie moszny, skóra cienka, różowa
wydłużenie moszny, skóra cienka, różowa
,
,
stadium III
stadium III
powiększenie,
powiększenie,
stadium IV
stadium IV
powiększenie jąder, ściemnienie skóry moszny
powiększenie jąder, ściemnienie skóry moszny
stadium V
stadium V
rozmiary jak u dorosłego
rozmiary jak u dorosłego
Dojrzewanie płciowe
3 różne tory rozwojowe dojrzewania
3 różne tory rozwojowe dojrzewania
wcześnie
wcześnie
dojrzewający :
dojrzewający :
endomorficzny typ budowy ciała,
endomorficzny typ budowy ciała,
przeciętnie
przeciętnie
dojrzewające
dojrzewające
późno
późno
dojrzewający:
dojrzewający:
ektomorficzny typ budowy ciała
ektomorficzny typ budowy ciała
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
2
3
4
5
8-14
Ax
P
8 - 13
10 – 16,5
MENARCHE
9,5
14,5
POKWITANIOWY
SKOK
WYSOKOŚCI
M
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
2
3
4
5
10-15
14-18
Ax
OWŁOSIENIE
ŁONOWE
P
10 – 13.5
14,5 - 18
JĄDRA
11 – 14,5
13,5 - 17
PRĄCIE
10,5 - 16
13 – 17,5
POKWITANIOWY
SKOK
WYSOKOŚCI
Dojrzewanie płciowe
chłopców
-odrębności
Większa intensywność procesów
Większa intensywność procesów
wzrastania i dojrzewania
wzrastania i dojrzewania
Odmienny rytm wzrastania
Odmienny rytm wzrastania
Odmienna dynamika zmian
Odmienna dynamika zmian
komponentów ciała – większy
komponentów ciała – większy
przyrost masy mięśniowej i tkanki
przyrost masy mięśniowej i tkanki
kostnej, mniejszy tkanki tłuszczowej
kostnej, mniejszy tkanki tłuszczowej