Rehabilitacja społeczna

Rehabilitacja społeczna

Celem rehabilitacji społecznej jest przygotowanie osoby

Celem rehabilitacji społecznej jest przygotowanie osoby

niepełnosprawnej do efektywnego uczestnictwa w życiu społecznym.

niepełnosprawnej do efektywnego uczestnictwa w życiu społecznym.

Podstawowymi wskaźnikami udanej rehabilitacji są:

Podstawowymi wskaźnikami udanej rehabilitacji są:

- w odniesieniu do osób niepełnosprawnych od urodzenia –

- w odniesieniu do osób niepełnosprawnych od urodzenia –

podejmowanie od wczesnego dzieciństwa ról społecznych

podejmowanie od wczesnego dzieciństwa ról społecznych

charakterystycznych dla osób pełnosprawnych (roli dziecka w

charakterystycznych dla osób pełnosprawnych (roli dziecka w

rodzinie, kolegi, ucznia…),

rodzinie, kolegi, ucznia…),

- reintegracja społeczna w przypadku wystąpienia niepełnosprawności

- reintegracja społeczna w przypadku wystąpienia niepełnosprawności

w okresie późniejszym – po usprawnieniu leczniczym osoba

w okresie późniejszym – po usprawnieniu leczniczym osoba

niepełnosprawna podejmuje pracę, na stanowisku wolnym od

niepełnosprawna podejmuje pracę, na stanowisku wolnym od

zagrożeń dla danej niepełnosprawności.

zagrożeń dla danej niepełnosprawności.

W procesie reintegracji społecznej można wyróżnić

W procesie reintegracji społecznej można wyróżnić

następujące etapy:

następujące etapy:

1. wycofanie się z poprzednich ról społecznych,

1. wycofanie się z poprzednich ról społecznych,

2. wstępną identyfikację z nowymi rolami lub pełnieniem

2. wstępną identyfikację z nowymi rolami lub pełnieniem

dawnych ról w nowych okolicznościach,

dawnych ról w nowych okolicznościach,

3. stopniowe wdrażanie do pełnienia nowych ról,

3. stopniowe wdrażanie do pełnienia nowych ról,

4. wbudowanie nowych ról w zintegrowaną całość z innymi

4. wbudowanie nowych ról w zintegrowaną całość z innymi

rolami

rolami

(B. Tobiasz-Adamczyk 1995)

(B. Tobiasz-Adamczyk 1995)

INSTRUMENTY REHABILITACJI SPOŁECZNEJ

INSTRUMENTY REHABILITACJI SPOŁECZNEJ

Cele rehabilitacji społecznej osiąga się w oparciu o długie i

Cele rehabilitacji społecznej osiąga się w oparciu o długie i

skoordynowane działanie wielu instytucji, organizacji i sił

skoordynowane działanie wielu instytucji, organizacji i sił

społecznych. Dotyczą one różnych segmentów życia.

społecznych. Dotyczą one różnych segmentów życia.

Można wyróżnić kilka typologii rehabilitacji społecznej.

Można wyróżnić kilka typologii rehabilitacji społecznej.

1. Ze względu na siły organizujące rehabilitację społeczną:

1. Ze względu na siły organizujące rehabilitację społeczną:

- instytucje rządowe,

- instytucje rządowe,

- organizacje pozarządowe.

- organizacje pozarządowe.

2. Ze względu na cele rehabilitacji społecznej- w aspekcie

2. Ze względu na cele rehabilitacji społecznej- w aspekcie

najważniejszych ról społecznych:

najważniejszych ról społecznych:

- rehabilitacja zawodowa – pełnienie roli zawodowej,

- rehabilitacja zawodowa – pełnienie roli zawodowej,

- rehabilitacja rodzinna – możliwie pełna partycypacja w życiu

- rehabilitacja rodzinna – możliwie pełna partycypacja w życiu

rodziny,

rodziny,

- rehabilitacja środowiskowa – uczestnictwo w życiu środowiska

- rehabilitacja środowiskowa – uczestnictwo w życiu środowiska

lokalnego.

lokalnego.

3. Ze względu na pozycje osoby niepełnosprawnej w systemie

3. Ze względu na pozycje osoby niepełnosprawnej w systemie

rehabilitacji:

rehabilitacji:

- instytucje rehabilitujące (szpitale, sanatoria, przychodnie),

- instytucje rehabilitujące (szpitale, sanatoria, przychodnie),

- organizacje samopomocy niepełnosprawnych (stowarzyszenia,

- organizacje samopomocy niepełnosprawnych (stowarzyszenia,

grupy terapeutyczne),

grupy terapeutyczne),

rehabilitację środowiskową (instytucje pomocy społecznej)

rehabilitację środowiskową (instytucje pomocy społecznej)

(R. Ossowski 1999).

(R. Ossowski 1999).

Rehabilitacja zawodowa

Rehabilitacja zawodowa

P

P

odjęcie pracy zawodowej jest przejawem udanej rehabilitacji

odjęcie pracy zawodowej jest przejawem udanej rehabilitacji

społecznej, ponieważ:

społecznej, ponieważ:

-

-

człowiek przez pracę tworzy porządek w otoczeniu, który

człowiek przez pracę tworzy porządek w otoczeniu, który

jest zgodny z jego wizją świata. Dlatego w toku pracy pojawia

jest zgodny z jego wizją świata. Dlatego w toku pracy pojawia

się uczucie sprawstwa – możliwości zapanowania nad

się uczucie sprawstwa – możliwości zapanowania nad

światem, zorganizowania go zgodnie ze swoim planem, zatem

światem, zorganizowania go zgodnie ze swoim planem, zatem

praca jest też sposobem wyrażania siebie;

praca jest też sposobem wyrażania siebie;

-

-

jest środkiem zabezpieczającym egzystencję. Jest

jest środkiem zabezpieczającym egzystencję. Jest

podstawowym warunkiem utrzymania rodziny, niezależności.

podstawowym warunkiem utrzymania rodziny, niezależności.

Dzięki pracy człowiek zajmuje określoną pozycję społeczną i

Dzięki pracy człowiek zajmuje określoną pozycję społeczną i

może planować oraz realizować sens życia

może planować oraz realizować sens życia

.

.

R. Ossowski

R. Ossowski

1999

1999

Negatywne skutki bezrobocia w aspekcie rehabilitacji społecznej osób

Negatywne skutki bezrobocia w aspekcie rehabilitacji społecznej osób

niepełnosprawnych:

niepełnosprawnych:

- trudności w wypełnianiu roli małżeńsko-rodzicielskiej,

- trudności w wypełnianiu roli małżeńsko-rodzicielskiej,

- zepchnięcie na pozycje marginalną,

- zepchnięcie na pozycje marginalną,

- rozchwianie systemu wartości człowieka oraz poczucia własnej tożsamości,

- rozchwianie systemu wartości człowieka oraz poczucia własnej tożsamości,

- osłabienie poczucia sprawstwa i kierowania swoim życiem,

- osłabienie poczucia sprawstwa i kierowania swoim życiem,

- ograniczenie interakcji społecznych.

- ograniczenie interakcji społecznych.

Osoby niepełnosprawne mogą podejmować pracę w zakładach

Osoby niepełnosprawne mogą podejmować pracę w zakładach

zwykłych – na tak zwanym rynku pracy otwartym, w

zwykłych – na tak zwanym rynku pracy otwartym, w

zakładach pracy chronionej lub zakładach aktywności

zakładach pracy chronionej lub zakładach aktywności

zawodowej. Praca osób niepełnosprawnych na otwartym

zawodowej. Praca osób niepełnosprawnych na otwartym

rynku pracy, czyli w zakładach zwykłych może być

rynku pracy, czyli w zakładach zwykłych może być

organizowana:

organizowana:



na warunkach konkurencyjnych, co oznacza, że osoba z orzeczoną

na warunkach konkurencyjnych, co oznacza, że osoba z orzeczoną

niepełnosprawnością pracuje dokładnie na takich samych

niepełnosprawnością pracuje dokładnie na takich samych

warunkach jak ludzie pełnosprawni (w zakresie obowiązków,

warunkach jak ludzie pełnosprawni (w zakresie obowiązków,

odpowiedzialności, uprawnień, miejsca czasu pracy);

odpowiedzialności, uprawnień, miejsca czasu pracy);



na stanowiskach pracy odpowiednio dobranych oraz dopasowanych

na stanowiskach pracy odpowiednio dobranych oraz dopasowanych

do możliwości i potrzeb pracownika niepełnosprawnego

do możliwości i potrzeb pracownika niepełnosprawnego

(wyposażonych w dodatkowe narzędzia i urządzenia oraz z prawem

(wyposażonych w dodatkowe narzędzia i urządzenia oraz z prawem

do korzystania ze specjalnych uprawnień)

do korzystania ze specjalnych uprawnień)

;

;



we wspomaganej formie zatrudnienia, która polega na

we wspomaganej formie zatrudnienia, która polega na

zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, zwłaszcza z głębszą

zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, zwłaszcza z głębszą

niepełnosprawnością, na specjalnym stanowisku, które łączy się z

niepełnosprawnością, na specjalnym stanowisku, które łączy się z

obecnością osoby asystenta lub instruktora (zadaniem ich jest

obecnością osoby asystenta lub instruktora (zadaniem ich jest

między innymi pomoc niepełnosprawnemu w przystosowaniu się

między innymi pomoc niepełnosprawnemu w przystosowaniu się

do środowiska pracy i wspieranie w opanowaniu niezbędnych

do środowiska pracy i wspieranie w opanowaniu niezbędnych

umiejętności, uzyskaniu wydajności zgodnie z oczekiwaniami

umiejętności, uzyskaniu wydajności zgodnie z oczekiwaniami

pracodawcy)

pracodawcy)

.

.

T. Majewski, B. Szczepankowski:

T. Majewski, B. Szczepankowski:

Rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych.

Rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych.

Problem niepełnosprawności.

Problem niepełnosprawności.

„Zeszyty informacyjno-metodyczne doradcy

„Zeszyty informacyjno-metodyczne doradcy

zawodowego”, Warszawa 1998.

zawodowego”, Warszawa 1998.

Z

Z

akład

akład

y

y

pracy chronionej to przedsiębiorstwa stwarzające warunki do pracy

pracy chronionej to przedsiębiorstwa stwarzające warunki do pracy

osobom, które w związku z niepełnosprawnością nie są w stanie pracować w

osobom, które w związku z niepełnosprawnością nie są w stanie pracować w

zwykłych warunkach na otwartym rynku.

zwykłych warunkach na otwartym rynku.

Specyfika tych zakładów polega na:

Specyfika tych zakładów polega na:



odpowiednio dobranym rodzaju działalności gospodarczej, profilu i

odpowiednio dobranym rodzaju działalności gospodarczej, profilu i

technologii produkcji lub usług;

technologii produkcji lub usług;



przystosowaniu stanowisk i przestrzeni pracy do potrzeb zatrudnionych

przystosowaniu stanowisk i przestrzeni pracy do potrzeb zatrudnionych

tam osób niepełnosprawnych;

tam osób niepełnosprawnych;



warunkach pracy zgodnych z zaleceniami prawnymi, zasadami

warunkach pracy zgodnych z zaleceniami prawnymi, zasadami

bezpieczeństwa i higieny pracy, nie pogłębiających niepełnosprawności

bezpieczeństwa i higieny pracy, nie pogłębiających niepełnosprawności

(na przykład w zakresie oświetlenia, poziomu hałasu, temperatury);

(na przykład w zakresie oświetlenia, poziomu hałasu, temperatury);



zapewnieniu podstawowej i specjalistycznej opieki lekarskiej,

zapewnieniu podstawowej i specjalistycznej opieki lekarskiej,

poradnictwa i usług rehabilitacyjnych

poradnictwa i usług rehabilitacyjnych

.

.

T. Majewski:

T. Majewski:

Specyficzne problemy związane z pracą zawodową osób

Specyficzne problemy związane z pracą zawodową osób

niepełnosprawnych,

niepełnosprawnych,

[w:] B. Szczepankowska, J. Mikulski (red.):

[w:] B. Szczepankowska, J. Mikulski (red.):

Osoby

Osoby

niepełnosprawne w środowisku lokalnym. Wyrównywanie szans.

niepełnosprawne w środowisku lokalnym. Wyrównywanie szans.

Centrum

Centrum

Badawczo-Rozwojowe Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Warszawa 1999.

Badawczo-Rozwojowe Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Warszawa 1999.