KREW

1. Skład
osocze (środowisko płynne), w

którym zanurzone są elementy
morfotyczne

• krwinki czerwone (erytrocyty)
• krwinki białe (leukocyty)
• płytki krwi (trombocyty)

2. Funkcje krwi

• Transportowa - składników odżywczych

– gazów (CO

2

i H

2

O) , - hormonów

• regulacja temperatury ciała
• utrzymywanie równowagi kwasowo-zasadowej
• wyrównuje ciśnienie osmotyczne w tkankach
• obronna (zapora inwazyjna dla drobnoustrojów -

eliminacja substancji obcych o charakterze białkowym.

U wszystkich zw. odczyn krwi jest lekko zasadowy pH

7,2-7,5

Stałość tego odczynu utrzymywana jest przez związki

chem. pełniące rolę buforów.

Do mechanizmów buforujących zaliczamy:
- układ węglanowy
- układ hemoglobinowy
- układ fosforanowy i białkowy

UKŁAD CZERWONOKRWINKOWY

Krwinki czerwone

- bezjądrzaste okrągłe jądro o dwuwklęsłym

kształcie; barwnik hemoglobina

- otoczona błoną komórkową zbudowana z

lipoprotein i sacharydów – zapewnia krwince kształt
i ujemny ładunek

- głównym zadaniem jest transport tlenu
- energia do procesów metabolicznych pobierana jest

z beztlenowego rozkładu glukozy i pentozy

- w czasie starzenia się krwinek zmniejsza się akt.

enz. glikolitycznych a wzrasta akt. enz.
proteolitycznych – fragmentacja i hemoliza ( w
wątrobie i śledzionie)

Zachowanie się krwinek czerwonych w

roztworach anizotonicznych; hemoliza
krwinek

Roztwór hipertoniczny – ma wyższe ciśnienie

osmotyczne od krwinek, następuje więc utrata
wody z krwinki do roztworu w celu wyrównania
ciśnień w obu środowiskach; krwinka zmniejsza
swoją wielkość, zmienia kształt.

Roztwór hipotoniczny – o niższym ciśnieniu

osmotycznym niż w krwince woda przenika z
otoczenia do krwinki, w wyniku czego krwinka
ulega powiększeniu, a czasami pęka i hemoglobina
wydostaje się na zewnątrz - hemoliza

Czynniki wywołujące hemolizę

1. chemiczne – uszkadzają otoczkę i strukturę

krwinki przez rozpuszczenie ciał
tłuszczowych lub uszkodzenie białka (eter,
chloroform, kwasy zasady, mydła, saponiny,
lecytyna)

2. biologiczne – powoduja hemolizę przez

uszkodzenie struktury krwinki (ciała
odpornościowe, toksyny bakteryjne, jady
niektórych gadów)

3. fizyczne – mechaniczne niszczenie otoczki i

struktury krwinki (energia elektr., UV,
zamrażanie i rozmrażanie, podgrzewanie)

ERYTROPOEZA – proces powstawania i

rozwoju krwinek czerwonych, odbywa się

w szpiku kostnym trwa ok.. 100 godzin

Proerytroblast

Erytroblast

zasadochłonny

Erytroblast

wielobarwliwy

Erytroblast

kwasochłonny

Retikulocyt

Erytrocyt

Czynniki regulujące erytropoezę
1. Erytropoetyna – glikoproteina o

znacznej zawartości kwasu
sialowego, wytwarzana w
nerkach; łączy się z receptorem
komórek pnia CFU-E.

2. Osoczowy inhibitor erytropoezy
3. Nerkowy inhibitor erytropoetyny
4. Chalon erytrocytarny

RETIKULOCY
T

HEMOGLOBINA

- 96% cząsteczki to białko – globina
- 4% barwnik – hem
Globina zbudowana z 4 łańcuchów peptydowych

zawierających po 150 aminokwasów ułożonych
w odpowiedniej, genetycznie warunkowanej
sekwencji

Łańcuchy Hb człowieka α,β, γ, δ , we wczesnym

rozwoju zarodkowym występują łańcuchy ε i ζ.

Rodzaje hemoglobiny
Hb A składa się z 2 łańcuchów α i 2 β (ok. 98% Hb)
Hb A

2

składa się z

2 łańc. α i 2 δ

Hb F – płodowa składa się z 2 łańcuchów α i 2 γ

HEM – barwnik hemoglobiny

Zbudowany jest z centralnie położonego

żelaza 2+ połączonego z czterema

wzajemnie powiązanymi pierścieniami

pirolowymi

Z każdym z 4 łańcuchów peptydowych globiny wiąże

się 1 cząsteczka HEMU

Każda cząsteczka HEMU ma zdolność do luźnego

przyłączania 1 cząsteczki tlenu, a więc cząst. Hb

może przyłączyć 4 cząsteczki tlenu

Rodzaje połączeń hemoglobiny

oksyHb – utlenowana Hb
CO

2

Hb – karbhemoglobina

Methemoglobina – Hb utleniona z żelazem 3+
COHb - karboksyhemoglobina

Tematy ćwiczeń

1.

Oglądanie niebarwionych rozmazów krwi

2.

Hemoliza krwinek czerwonych wywołana
czynnikami fizycznymi i chemicznymi

3.

Liczenie krwinek czerwonych

4.

Ilościowe oznaczanie Hb

5.

Indeks hemoglobiny

6.

Hematokryt

7.

Oznaczanie szybkości opadania krwinek
czerwonych - OB

OBLICZANIE ILOŚCI KRWINEK CZERWONYCH

Ilość poszczególnych składników komórkowych
krwi określa się w przeliczeniu na 1 μl krwi. Ilość
ta jest w pewnym zakresie wartością stałą dla
danego gatunku.
U różnych gatunków zwierząt domowych ilość
krwinek czerwonych waha się w granicach od 4
do 14 mln. W 1 μl.

Liczenie krwinek przeprowadza się przy użyciu
stolików Thoma. W stoliku cała siatka jest
kwadratem o boku 1mm i powierzchni 1 mm2,
podzielonym na 400 małych kwadracików, w
których boki mają rozmiary 1/20mm. Wszystkie
kwdraciki podzielone są dodatkowymi liniami,
tworząc zespoły dużych kwadratów, z których
każdy zawiera po 16 małych kwadracików.

Liczymy krwinki w 5 dużych, a więc w
80 małych kwadratach

Ilość krwinek w 1μl (x) obliczamy :

X=

il. Krwinek czerw.(80

kwadr.)x4000x100

80

4000-liczba, która sprowadza
wartość do objętości 1μl
100-rozcieńczenie
80-ilość kwadratów, w których
liczono krwinki

Oznaczanie Hb metodą Sahliego-
metoda kolorymetryczna

Hemoglobinę zawartą w ściśle
określonej objętości krwi
przekształca się w kwaśną hematynę
przez dodanie HCl. Hematyna ma
kolor brunatny, a intensywność jej
zabarwienia zależy wyłącznie od
ilości hemoglobiny, nie zaś stopnia
jej utlenowania.
Barwę hematyny otrzymanej z próbki
badanej krwi porównujemy z barwą
wzorca. Do oznaczania używa się
hemoglobinometru.

Indeks Hemoglobiny

Wskaźnik barwny mówi o zawartości
hemoglobiny w krwince czerwonej. Wskaźnik
barwny jest stosunkiem prawidłowej ilości
hemoglobiny wyrażonej w procentach do
prawidłowej ilości krwinek czerwonych,
wyrażonej również w procentach. Normalnie
ilość Hb i erytrocytów wynosi 100%, to indeks
hemoglobinowy jest równy 1,0. Wskaźnik
równy jedności wskazuje na prawidłową ilość
Hb w każdej z krwinek. Jeśli jest niższy od 1,0,
świadczy o zmniejszeniu ilości Hb poniżej
normy. Gdy indeks jest wyższy od 1,0 ma
miejsce zwiększenie ilości hemoglobiny
powyżej normalnej ilości.

Indeks Hb= 100%Hb =1

100%erytrocytów

Normochromemia prawidłowa ilość
Hb, hipochromemia zmniejszona
ilość Hb.

Średnia ilość

Hb

(w mmol/l Hb /Fe)

Zakres

konie

7,76

6,21-9,93

bydło

6,83

4,96-8,69

owce

7,45

4,96-9,93

świnie

8,07

6,21-9,93

człowiek

9,93

9,00-9.93

U tego samego osobnika oznaczamy ilość
hemoglobiny wyrażając w % oraz ilość krwinek
czerwonych w 1 nl, wyrażając ją również w
procentach w stosunku do normy.
U człowieka za normę przyjęto 5 mln erytrocytów
w 1 nl.
Jeżeli u tego osobnika było 80% Hb i 4,5 mln.
krwinek (90% normy), to indeks barwny = 80/90
= 0,88

U zwierząt wskaźnik barwny obliczamy ze
stosunku wyrażonego wzorem:

INDEKS =

znaleziona wartość Hb :

znalez.il.krw.cz.

normalna wart.Hb

norm.il.krw.cz.

6,68mmol/l Hb/Fe/ = 88% : 6,5 mln.krw.cz. =71%
7,76mmol/l Hb/Fe/ 100% 8,5 mln 100%

Wartość hematokrytowa – stosunek objętości

składników komórkowych do objętości osocza

Gatunek
zwierzęcia

Czło
wiek

Konie

Bydło

Świni
e

Owce

Psy

Wartość
hematokry
towa

0,4 –
0,48

0,42

0,35 –
0,42

0,42

0,38

0,45

Znając wartość Ht, ilość Hb i liczbe krwinek czerwonych
w 1μl krwi można obliczyć:

-średnią obj. krwinek (fl)

x = (Ht *10) / E

-średnią zaw. Hb w krwinkach y = (Hb *10) / E
-Średnią procentową zaw. Hb w krwince z = (Hb/Ht) *
100

OZNACZANIE SZYBKOŚCI SEDYMENTACJI
(OPADANIA) KRWINEK CZERWONYCH( ODCZYN
BIERNACKIEGO-OB)
OB- szybkość z jaką niekrzepnąca krew rozdziela się w
naczyniu na górną warstwę osocza i dolną zawierającą
krwinki jest w warunkach fizjologicznych wielkością stałą,
zależną od ciężaru właściwego krwinek i osocza oraz od
wielkości opadających cząsteczek.
Na szybkość sedymentacji wpływają:
1) stosunek albumin do globulin, wzrost globulin
przyspiesza opad.
2) liczba erytrocytów, zmniejszanie ilości erytrocytów
przyspiesza opad
3) ciężar właściwy krwinek, zwiększenie ciężaru
przyspiesza opad
4) ilość Hb w krwince ( wzrost ilości Hb przyspiesza opad)
5) zlepianie się krwinek w większe agregaty przyspiesza
opad

Prawidłowe wartości opadu u zwierząt

domowych

Gatunek
zwierząt

Czas

15mi
n

30
min

60
min

2h

24h

Konie

40

60

69

72

75

Bydło

 

0,5

1 - 2

3 - 4

10 - 12

Psy

 

1

2

4-6

20

Świnie

 

2,5

5

10

45

Człowiek

 

 

3 - 9

15