Politechnika Rzeszowska

Politechnika Rzeszowska

im. I. Łukasiewicza

im. I. Łukasiewicza

wydział Zarządzania i Marketingu

wydział Zarządzania i Marketingu

grupa ćwiczeniowa 2a/1

grupa ćwiczeniowa 2a/1

Znaczenie i kompetencje organów

Znaczenie i kompetencje organów

terenowych administracji publicznej

terenowych administracji publicznej

Jolanta Konieczna-Jaworska

Jolanta Konieczna-Jaworska

Anna Żurek

Anna Żurek

Ewelina Woźniak

Ewelina Woźniak

Podstawy prawne dotyczące funkcjonowania

Podstawy prawne dotyczące funkcjonowania

terenowych organów administracji publicznej są

terenowych organów administracji publicznej są

zróżnicowane. Konstytucja

zróżnicowane. Konstytucja

Rzeczpospolitej Polskiej odnotowuje tylko w art.

Rzeczpospolitej Polskiej odnotowuje tylko w art.

152 istnienie wojewody jako przedstawiciela rządu.

152 istnienie wojewody jako przedstawiciela rządu.

Art.152 Konstytucji brzmi:

Art.152 Konstytucji brzmi:

1. Przedstawicielem Rady Ministrów w

1. Przedstawicielem Rady Ministrów w

województwie jest Wojewoda,

województwie jest Wojewoda,

2. Tryb powoływania i odwoływania oraz zakres

2. Tryb powoływania i odwoływania oraz zakres

działania wojewodów określa ustawa.

działania wojewodów określa ustawa.

W kwestii trybu jego powoływania i odwoływania

W kwestii trybu jego powoływania i odwoływania

oraz zakresu działania odsyła się do ustawy

oraz zakresu działania odsyła się do ustawy

zwykłej. Jest nią ustawa z dnia 5 czerwca 1998roku

zwykłej. Jest nią ustawa z dnia 5 czerwca 1998roku

o administracji rządowej w województwie (Dz. U. nr

o administracji rządowej w województwie (Dz. U. nr

91, poz. 557 z późniejszymi zmianami).

91, poz. 557 z późniejszymi zmianami).

Organizacja zespolonej administracji

Organizacja zespolonej administracji

rządowej.

rządowej.

Z ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r o administracji

Z ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r o administracji

rządowej w województwie wynika, że zadania tej

rządowej w województwie wynika, że zadania tej

administracji wykonują wojewoda, szefowie służb,

administracji wykonują wojewoda, szefowie służb,

inspekcji i straży w ramach zasady zespolenia

inspekcji i straży w ramach zasady zespolenia

administracji, terenowe organy rządowej

administracji, terenowe organy rządowej

administracji niezespolonej oraz organy samorządu

administracji niezespolonej oraz organy samorządu

terytorialnego na zasadzie zlecenia.

terytorialnego na zasadzie zlecenia.

Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r o

Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r o

administracji rządowej w województwie

administracji rządowej w województwie

art. 2 Administrację rządową na obszarze

art. 2 Administrację rządową na obszarze

województwa wykonują:

województwa wykonują:

1. wojewoda,

1. wojewoda,

2. działający pod zwierzchnictwem wojewody

2. działający pod zwierzchnictwem wojewody

kierownicy zespolonych służb, inspekcji, i straży,

kierownicy zespolonych służb, inspekcji, i straży,

wykonują zadania i kompetencje określone w

wykonują zadania i kompetencje określone w

ustawach, w imieniu:

ustawach, w imieniu:

a) wojewody, z ustawowego upoważnienia,

a) wojewody, z ustawowego upoważnienia,

b) własnym, jeżeli ustawy tak stanowią,

b) własnym, jeżeli ustawy tak stanowią,

3. organy administracji niezespolonej,

3. organy administracji niezespolonej,

4. organy samorządu terytorialnego, jeżeli

4. organy samorządu terytorialnego, jeżeli

wykonywanie zadań administracji rządowej wynika

wykonywanie zadań administracji rządowej wynika

z ustawy lub z zawartego porozumienia

z ustawy lub z zawartego porozumienia

Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r o

Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r o

administracji rządowej w województwie

administracji rządowej w województwie

c.d.

c.d.

5. Działający pod zwierzchnictwem starosty

5. Działający pod zwierzchnictwem starosty

kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży,

kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży,

wykonujący zadania i kompetencje określone w

wykonujący zadania i kompetencje określone w

ustawach,

ustawach,

6. organy innych samorządów, jeżeli wykonywanie

6. organy innych samorządów, jeżeli wykonywanie

zadań administracji rządowej następuje na

zadań administracji rządowej następuje na

podstawie ustawy lub porozumienia.

podstawie ustawy lub porozumienia.

Organizacyjne więzi prawne

Organizacyjne więzi prawne

.

.

Powoływanie i odwoływanie wojewody należy do

Powoływanie i odwoływanie wojewody należy do

kompetencji Prezesa Rady Ministrów. Czyni on to

kompetencji Prezesa Rady Ministrów. Czyni on to

na wniosek ministra właściwego do spraw

na wniosek ministra właściwego do spraw

administracji publicznej. Kierowników zespolonych

administracji publicznej. Kierowników zespolonych

służb, inspekcji i straży powołuje i odwołuje

służb, inspekcji i straży powołuje i odwołuje

wojewoda, z wyjątkiem komendanta wojewódzkiego

wojewoda, z wyjątkiem komendanta wojewódzkiego

Policji i komendanta wojewódzkiego Państwowej

Policji i komendanta wojewódzkiego Państwowej

Straży Pożarnej, którzy są powoływania za zgodą

Straży Pożarnej, którzy są powoływania za zgodą

wojewody.

wojewody.

Ważną rolę z zapewnieniu spoistości administracji

Ważną rolę z zapewnieniu spoistości administracji

rządowej odgrywa minister właściwy do spraw

rządowej odgrywa minister właściwy do spraw

administracji publicznej. Ustawodawca podkreślił

administracji publicznej. Ustawodawca podkreślił

kluczowe znaczenie tego ministra w procesie

kluczowe znaczenie tego ministra w procesie

właściwego funkcjonowania systemu

właściwego funkcjonowania systemu

organizacyjnego administracji publicznej

organizacyjnego administracji publicznej

kompetencji Prezesa Rady Ministrów do

kompetencji Prezesa Rady Ministrów do

upoważnienia ministra właściwego do spraw

upoważnienia ministra właściwego do spraw

administracji publicznej do wykonania w imieniu

administracji publicznej do wykonania w imieniu

Prezesa Rady Ministrów przysługujących mu

Prezesa Rady Ministrów przysługujących mu

uprawnień, z wyjątkiem

uprawnień, z wyjątkiem

powoływania i

powoływania i

odwoływania wojewody oraz rozstrzygania sporów

odwoływania wojewody oraz rozstrzygania sporów

między wojewodą a właściwym ministrem.

między wojewodą a właściwym ministrem.

Kompetencje wojewody.

Kompetencje wojewody.

Wojewoda jako przedstawiciel rządu w terenie jest

Wojewoda jako przedstawiciel rządu w terenie jest

organem administracji rządowej. Powoływany i

organem administracji rządowej. Powoływany i

odwoływany przez Prezesa Rady Ministrów jest

odwoływany przez Prezesa Rady Ministrów jest

zwierzchnikiem administracji zespolonej, organem

zwierzchnikiem administracji zespolonej, organem

nadzoru nad samorządem terytorialnym i organem

nadzoru nad samorządem terytorialnym i organem

wyższego stopnia w rozumieniu kodeksu

wyższego stopnia w rozumieniu kodeksu

postępowania administracyjnego.

postępowania administracyjnego.

Wojewoda wykonuje politykę rządu na szczeblu

Wojewoda wykonuje politykę rządu na szczeblu

województwa, dostosowuje cele polityki rządu do

województwa, dostosowuje cele polityki rządu do

warunków miejscowych, dokonuje kontroli działań

warunków miejscowych, dokonuje kontroli działań

administracji rządowej i samorządowej. Ponadto

administracji rządowej i samorządowej. Ponadto

koordynuje działalność wszystkich podmiotów

koordynuje działalność wszystkich podmiotów

administracyjnych w województwie.

administracyjnych w województwie.

Wszelkie kompetencje wojewody są objęte ogólną

Wszelkie kompetencje wojewody są objęte ogólną

klauzulą zawartą w art. 24 ustawy, w którym do

klauzulą zawartą w art. 24 ustawy, w którym do

kompetencji wojewody należą wszelkie sprawy z

kompetencji wojewody należą wszelkie sprawy z

zakresu administracji rządowej w województwie,

zakresu administracji rządowej w województwie,

niezastrzeżone na rzecz innych organów tej

niezastrzeżone na rzecz innych organów tej

administracji. Można je ująć w następujących

administracji. Można je ująć w następujących

grupach:

grupach:

1. Kontrola wykonania zadania z zakresu

1. Kontrola wykonania zadania z zakresu

administracji rządowej przez organy administracji

administracji rządowej przez organy administracji

niezespolonej i przez organy samorządu

niezespolonej i przez organy samorządu

terytorialnego, a także ustaleń Rady Ministrów,

terytorialnego, a także ustaleń Rady Ministrów,

zarządzeń i poleceń Prezesa Rady Ministrów przez

zarządzeń i poleceń Prezesa Rady Ministrów przez

same organy administracji niezespolonej (art. 15

same organy administracji niezespolonej (art. 15

pkt 1 i 2)

pkt 1 i 2)

2. Koordynacja poprzez zapewnienie współdziałania

2. Koordynacja poprzez zapewnienie współdziałania

wszystkich jednostek administracji rządowej i

wszystkich jednostek administracji rządowej i

samorządowej, działających i przez dostosowanie

samorządowej, działających i przez dostosowanie

szczególnych celów polityki rządu do miejscowych

szczególnych celów polityki rządu do miejscowych

warunków (art. 15 pkt 3 i 4)

warunków (art. 15 pkt 3 i 4)

3. Kierownictwo jednostkami administracji

3. Kierownictwo jednostkami administracji

rządowej i samorządowej w wyodrębnionych

rządowej i samorządowej w wyodrębnionych

dziedzinach administracji publicznej, tj. w zakresie

dziedzinach administracji publicznej, tj. w zakresie

zagrożenia życia, zdrowia, mienia oraz

zagrożenia życia, zdrowia, mienia oraz

zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa

zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa

oraz utrzymania porządku publicznego, ochrony

oraz utrzymania porządku publicznego, ochrony

praw obywatelskich, a także zapobiegania

praw obywatelskich, a także zapobiegania

zagrożeniom (art. 15 pkt 4)

zagrożeniom (art. 15 pkt 4)

4. Wydawania poleceń organom administracji

4. Wydawania poleceń organom administracji

rządowej, w wyżej wymienionych sytuacjach

rządowej, w wyżej wymienionych sytuacjach

nadzwyczajnych także organom samorządu

nadzwyczajnych także organom samorządu

terytorialnego. Polecenia te nie mogą dotykać

terytorialnego. Polecenia te nie mogą dotykać

rozstrzygnięć co do istoty sprawy załatwionej w

rozstrzygnięć co do istoty sprawy załatwionej w

drodze decyzji administracji (art. 16)

drodze decyzji administracji (art. 16)

5. reprezentowanie Rady Ministrów na

5. reprezentowanie Rady Ministrów na

uroczystościach państwowych i w trakcie

uroczystościach państwowych i w trakcie

oficjalnych wizyt przedstawicieli państw obcych

oficjalnych wizyt przedstawicieli państw obcych

(art. 15 pkt 15)

(art. 15 pkt 15)

Formy prawne realizacji zadań przez organy

Formy prawne realizacji zadań przez organy

administracji zespolonej.

administracji zespolonej.

Wojewoda oraz kierownicy zespolonych służb,

Wojewoda oraz kierownicy zespolonych służb,

inspekcji i straży realizują nałożone na nich zadania

inspekcji i straży realizują nałożone na nich zadania

i załatwiają sprawy poprzez określone w przepisach

i załatwiają sprawy poprzez określone w przepisach

ustrojowych i materialnoprawnych form działania

ustrojowych i materialnoprawnych form działania

.

.

Szczególnie bogato został wyposażony wojewoda,

Szczególnie bogato został wyposażony wojewoda,

który bowiem wydaje nie tyle decyzje

który bowiem wydaje nie tyle decyzje

administracyjne, ale podejmuje również inne akty

administracyjne, ale podejmuje również inne akty

administracyjne (np: rozstrzygnięcia nadzorcze w

administracyjne (np: rozstrzygnięcia nadzorcze w

systemie samorządu terytorialnego), zawiera

systemie samorządu terytorialnego), zawiera

porozumienia i stosuje środki koordynacyjne.

porozumienia i stosuje środki koordynacyjne.

Zgodnie z ustawą wojewoda na podstawie i w

Zgodnie z ustawą wojewoda na podstawie i w

granicach upoważnień w niej zawartych stanowi

granicach upoważnień w niej zawartych stanowi

akty prawa miejscowego obowiązującego na

akty prawa miejscowego obowiązującego na

obszarze województwa lub jego części.

obszarze województwa lub jego części.

Wydanym przez wojewodę wojewódzkim dzienniku

Wydanym przez wojewodę wojewódzkim dzienniku

urzędowym ogłasza się między innymi:

urzędowym ogłasza się między innymi:

- akty prawa miejscowego stanowionego przez

- akty prawa miejscowego stanowionego przez

sejmik województwa, wojewodę i organy

sejmik województwa, wojewodę i organy

administracji niezespolonej,

administracji niezespolonej,

- akty Prezesa Rady Ministrów uchylające akty

- akty Prezesa Rady Ministrów uchylające akty

prawa miejscowego stanowionego przez wojewodę

prawa miejscowego stanowionego przez wojewodę

i organy administracji niezespolonej,

i organy administracji niezespolonej,

- akty prawa miejscowego stanowione przez organ

- akty prawa miejscowego stanowione przez organ

powiatu i gminy,

powiatu i gminy,

- statuty związków międzygminnych oraz statuty

- statuty związków międzygminnych oraz statuty

zawiązków powiatowych,

zawiązków powiatowych,

- uchwałę budżetową województwa oraz

- uchwałę budżetową województwa oraz

sprawozdania budżetu województwa,

sprawozdania budżetu województwa,

-statuty urzędu wojewódzkiego i inne….

-statuty urzędu wojewódzkiego i inne….

Struktura aparatu pomocniczego w

Struktura aparatu pomocniczego w

administracji publicznej.

administracji publicznej.

Struktura aparatu pomocniczego wojewody

Struktura aparatu pomocniczego wojewody

obejmuje jednostki organizacyjne i stanowiska o

obejmuje jednostki organizacyjne i stanowiska o

różnym charakterze. Wprawdzie ustawa określa

różnym charakterze. Wprawdzie ustawa określa

urząd wojewódzki jako aparat pomocniczy

urząd wojewódzki jako aparat pomocniczy

wojewody, ale w obrębie urzędu występują

wojewody, ale w obrębie urzędu występują

wskazane ustawowo szczególne jednostki

wskazane ustawowo szczególne jednostki

organizacyjne, stanowiska i osoby. Ponadto zgodnie

organizacyjne, stanowiska i osoby. Ponadto zgodnie

z aktami ustawy o administracji rządowej w

z aktami ustawy o administracji rządowej w

województwie zespolenie służb, inspekcji i straży w

województwie zespolenie służb, inspekcji i straży w

zasadzie powinno nastąpić w urzędzie

zasadzie powinno nastąpić w urzędzie

wojewódzkim (jeżeli ustawa nie przewiduje inaczej)

wojewódzkim (jeżeli ustawa nie przewiduje inaczej)

Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy I i II

Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy I i II

wojewody oraz kierowników zespolonych służb,

wojewody oraz kierowników zespolonych służb,

inspekcji i straży wojewódzkich, dyrektora

inspekcji i straży wojewódzkich, dyrektora

generalnego urzędu wojewódzkiego oraz

generalnego urzędu wojewódzkiego oraz

dyrektorów wojewódzkich. Osoby te wykonują

dyrektorów wojewódzkich. Osoby te wykonują

funkcje kierownicze w urzędzie i jednocześnie

funkcje kierownicze w urzędzie i jednocześnie

wchodzą w skład kolegium doradczego.

wchodzą w skład kolegium doradczego.

W art. 37 określono skład kolegium następująco:

W art. 37 określono skład kolegium następująco:

- wojewodowie,

- wojewodowie,

- dyrektor generalny urzędu,

- dyrektor generalny urzędu,

- komendant wojewódzki Policji,

- komendant wojewódzki Policji,

-komendant wojewódzki Państwowej Straży

-komendant wojewódzki Państwowej Straży

Pożarnej,

Pożarnej,

- inne osoby wymienione w statucie.

- inne osoby wymienione w statucie.

Organizację zespolonej administracji rządowej w

Organizację zespolonej administracji rządowej w

województwie określa statut urzędu

województwie określa statut urzędu

wojewódzkiego, nadawany przez wojewodę i

wojewódzkiego, nadawany przez wojewodę i

zatwierdzony przez Prezesa Rady Ministrów.

zatwierdzony przez Prezesa Rady Ministrów.

Statut ten jest ogłoszony w wojewódzkim dzienniku

Statut ten jest ogłoszony w wojewódzkim dzienniku

urzędowym.

urzędowym.

Terenowe organy administracji

Terenowe organy administracji

niezespolonej.

niezespolonej.

Organy te nosiły różne nazwy. Dawniej określano je

Organy te nosiły różne nazwy. Dawniej określano je

jako jednostki niepodporządkowane radom

jako jednostki niepodporządkowane radom

narodowym. Ustawa z dnia 22 czerwca 1990r o

narodowym. Ustawa z dnia 22 czerwca 1990r o

terenowych organach rządowej administracji

terenowych organach rządowej administracji

ogólnej określa je jako organy administracji

ogólnej określa je jako organy administracji

specjalnej. Dziś noszą nazwę organów administracji

specjalnej. Dziś noszą nazwę organów administracji

niezespolonej.

niezespolonej.

Są to wyspecjalizowane organy administracji,

Są to wyspecjalizowane organy administracji,

których kompetencje mieszczą się w ramach

których kompetencje mieszczą się w ramach

jednego resortu. Oparte są z reguły na zasadzie

jednego resortu. Oparte są z reguły na zasadzie

centralizacji.

centralizacji.

W załączniku do ustawy z dnia 5 czerwca 1998r

W załączniku do ustawy z dnia 5 czerwca 1998r

wyliczono natomiast następujące organy

wyliczono natomiast następujące organy

administracji niezespolonej:

administracji niezespolonej:

1) dowódca okręgów wojskowych, szefów

1) dowódca okręgów wojskowych, szefów

wojewódzkich sztabów wojskowych, wojskowych

wojewódzkich sztabów wojskowych, wojskowych

komendantów uzupełnień,

komendantów uzupełnień,

2) dyrektorów izb skarbowych, naczelników

2) dyrektorów izb skarbowych, naczelników

urzędów skarbowych, inspektorów kontroli

urzędów skarbowych, inspektorów kontroli

skarbowej,

skarbowej,

3) dyrektorów okręgowych urzędów górniczych i

3) dyrektorów okręgowych urzędów górniczych i

specjalistycznych urzędów górniczych,

specjalistycznych urzędów górniczych,

4) dyrektorów okręgowych urzędów miar i

4) dyrektorów okręgowych urzędów miar i

naczelników obwodowych urzędów miar,

naczelników obwodowych urzędów miar,

5) dyrektorów okręgowych urzędów probierczych i

5) dyrektorów okręgowych urzędów probierczych i

naczelników obwodowych urzędów probierczych,

naczelników obwodowych urzędów probierczych,

6) dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki

6) dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki

wodnej,

wodnej,

7) dyrektorów urzędów celnych i regionalnych

7) dyrektorów urzędów celnych i regionalnych

inspektorów celnych,

inspektorów celnych,

8) dyrektorów urzędów morskich,

8) dyrektorów urzędów morskich,

9) dyrektorów urzędów statystycznych,

9) dyrektorów urzędów statystycznych,

10) inspektorów dozoru technicznego żeglugi

10) inspektorów dozoru technicznego żeglugi

morskiej,

morskiej,

11) kierowników inspektoratów żeglugi

11) kierowników inspektoratów żeglugi

śródlądowej,

śródlądowej,

12) komendantów oddziałów Straży Granicznej,

12) komendantów oddziałów Straży Granicznej,

komendantów strażnic oraz komendantów

komendantów strażnic oraz komendantów

granicznych placówek kontrolnych i dywizjonów

granicznych placówek kontrolnych i dywizjonów

Straży Granicznej,

Straży Granicznej,

13) jednostki terenowe podległe Prezesowi Agencji

13) jednostki terenowe podległe Prezesowi Agencji

Rynku Rolnego,

Rynku Rolnego,

14) okręgowych inspektorów rybołustwa

14) okręgowych inspektorów rybołustwa

morskiego.

morskiego.

Samorząd terytorialny.

Samorząd terytorialny.

Zgodnie z nową przyjętą w 1997r Konstytucją,

Zgodnie z nową przyjętą w 1997r Konstytucją,

ustrój terytorialny Rzeczpospolitej Polskiej

ustrój terytorialny Rzeczpospolitej Polskiej

zapewnia decentralizację władzy publicznej.

zapewnia decentralizację władzy publicznej.

Zasadniczy podział terytorialny państwa

Zasadniczy podział terytorialny państwa

uwzględniający więzi społeczne, gospodarcze oraz

uwzględniający więzi społeczne, gospodarcze oraz

kulturowe zadań publicznych określa ustawa (art.

kulturowe zadań publicznych określa ustawa (art.

15). Ogół mieszkańców jednostek zasadniczego

15). Ogół mieszkańców jednostek zasadniczego

podziału terytorialnego stanowi z mocy prawa

podziału terytorialnego stanowi z mocy prawa

wspólnotę samorządową.

wspólnotę samorządową.

Wzorcem i punktem wyjścia dla wszystkich

Wzorcem i punktem wyjścia dla wszystkich

rozwiązań samorządowych jest gmina, uważana

rozwiązań samorządowych jest gmina, uważana

początkowo za pierwotną wspólnotę o charakterze

początkowo za pierwotną wspólnotę o charakterze

przedpaństwowym, opierają swój byt na

przedpaństwowym, opierają swój byt na

naturalnym prawie lokalnych zbiorowości ludzkich

naturalnym prawie lokalnych zbiorowości ludzkich

do decydowania o własnych sprawach.

do decydowania o własnych sprawach.

Takie pojęcie przydatne w okresie walki politycznej

Takie pojęcie przydatne w okresie walki politycznej

o samorząd, stanowiło gminę w pozycji wobec

o samorząd, stanowiło gminę w pozycji wobec

państwa, a szczególnie wobec administracji

państwa, a szczególnie wobec administracji

rządowej z administracją państwową.

rządowej z administracją państwową.

Samorząd terytorialny i jego podstawowy element

Samorząd terytorialny i jego podstawowy element

składowy (gmina) był jednak powiązany z

składowy (gmina) był jednak powiązany z

państwem, niezależnie od panujących poglądów

państwem, niezależnie od panujących poglądów

doktrynalnych szczegółowych rozwiązań

doktrynalnych szczegółowych rozwiązań

ustrojowoprawnych. Gmina jest powołana do życia,

ustrojowoprawnych. Gmina jest powołana do życia,

ukształtowana organizacyjnie i funkcjonalnie przez

ukształtowana organizacyjnie i funkcjonalnie przez

państwo w osobie ustawodawcy.

państwo w osobie ustawodawcy.

Ustawa a dnia 8 marca 1990 r o samorządzie

Ustawa a dnia 8 marca 1990 r o samorządzie

gminnym (Dz.U. nr 142, poz. 1591 z

gminnym (Dz.U. nr 142, poz. 1591 z

późniejszymi zmianami, zwana dalej ustawą gminną

późniejszymi zmianami, zwana dalej ustawą gminną

lub u.s.g.) przyjmuje w art. 1, że przez gminę

lub u.s.g.) przyjmuje w art. 1, że przez gminę

należy rozumieć wspólnotę samorządową oraz

należy rozumieć wspólnotę samorządową oraz

odpowiednie terytorium.

odpowiednie terytorium.

Ze względu na to, że gmina jest zbiorowością o

Ze względu na to, że gmina jest zbiorowością o

charakterze terytorialnym, drugim jej elementem

charakterze terytorialnym, drugim jej elementem

składowym jest obszar. W tym zakresie polskie

składowym jest obszar. W tym zakresie polskie

gminy stały się sukcesorami podmiotów stopnia

gminy stały się sukcesorami podmiotów stopnia

podstawowego, należących do zniesionego systemu

podstawowego, należących do zniesionego systemu

rad narodowych.

rad narodowych.

Ustawa gminna zastrzega ( art.18) do wyłącznej

Ustawa gminna zastrzega ( art.18) do wyłącznej

właściwości rady gminy – przy sformułowaniu jej

właściwości rady gminy – przy sformułowaniu jej

właściwości – przede wszystkim:

właściwości – przede wszystkim:

- uchwalanie statutu gminy,

- uchwalanie statutu gminy,

- ustalanie wynagrodzenia jednoosobowego organu

- ustalanie wynagrodzenia jednoosobowego organu

wykonawczego, stanowienie o kierunkach jego

wykonawczego, stanowienie o kierunkach jego

działania oraz przyjmowanie sprawozdań z jego

działania oraz przyjmowanie sprawozdań z jego

działalności,

działalności,

powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy, który

powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy, który

jest głównym księgowym budżetu, oraz sekretarzy

jest głównym księgowym budżetu, oraz sekretarzy

gminy- na wniosek wójta,

gminy- na wniosek wójta,

-

uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie

uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie

sprawozdań z wykonania budżetu oraz

sprawozdań z wykonania budżetu oraz

podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub

podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub

nieudzielenia absolutorium organowi

nieudzielenia absolutorium organowi

wykonawczemu,

wykonawczemu,

- uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków

- uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków

zagospodarowania przestrzennego gminy oraz

zagospodarowania przestrzennego gminy oraz

miejscowych planów zagospodarowania

miejscowych planów zagospodarowania

przestrzennego,

przestrzennego,

- uchwalanie programów gospodarczych,

- uchwalanie programów gospodarczych,

- ustalanie zakresu działania jednostek

- ustalanie zakresu działania jednostek

pomocniczych, zasad przekazywania im składników

pomocniczych, zasad przekazywania im składników

mienia do korzystania oraz zasad przekazywania

mienia do korzystania oraz zasad przekazywania

środków budżetowych na realizację zadań przez te

środków budżetowych na realizację zadań przez te

jednostki,

jednostki,

- podejmowanie uchwał w sprawach podatków i

- podejmowanie uchwał w sprawach podatków i

opłat w granicach określonych w odrębnych

opłat w granicach określonych w odrębnych

ustawach ( chodzi o ustawę o podatkach i opłatach

ustawach ( chodzi o ustawę o podatkach i opłatach

lokalnych- por. rozdział XIII),

lokalnych- por. rozdział XIII),

Przed 2002 r. zarząd składał się z 2-3 osób( na

Przed 2002 r. zarząd składał się z 2-3 osób( na

mocy nowelizacji z 2001r.- do 5 osób, a w gminach

mocy nowelizacji z 2001r.- do 5 osób, a w gminach

do 20 000 mieszkańców tylko z 3 osób) z grona

do 20 000 mieszkańców tylko z 3 osób) z grona

radnych lub spoza składu rady. Liczbę członków

radnych lub spoza składu rady. Liczbę członków

zarządu określa statut.

zarządu określa statut.

Zarząd był wybierany przez radę w ciągu 3

Zarząd był wybierany przez radę w ciągu 3

miesięcy ( na mocy nowelizacji z 2001 r. poprzednio

miesięcy ( na mocy nowelizacji z 2001 r. poprzednio

6 miesięcy) od daty ogłoszenia wyników wyborów

6 miesięcy) od daty ogłoszenia wyników wyborów

( art. 28 ust. 1 ustawy gminnej w brzmieniu sprzed

( art. 28 ust. 1 ustawy gminnej w brzmieniu sprzed

2002 r.) , jeżeli nie doszło do wyboru w tym

2002 r.) , jeżeli nie doszło do wyboru w tym

terminie, rada gminy uległa z mocy prawa

terminie, rada gminy uległa z mocy prawa

rozwiązaniu i przeprowadzone były wybory

rozwiązaniu i przeprowadzone były wybory

przedterminowe, a do czasu wyboru zarządu przez

przedterminowe, a do czasu wyboru zarządu przez

nową radę funkcję organów gminy pełniła osoba

nową radę funkcję organów gminy pełniła osoba

wyznaczona w tym celu przez Prezesa Rady

wyznaczona w tym celu przez Prezesa Rady

Ministrów na wniosek ministra właściwego do

Ministrów na wniosek ministra właściwego do

spraw administracji publicznej ( art. 28 a).

spraw administracji publicznej ( art. 28 a).

Przewodniczący zarządu był wybierany

Przewodniczący zarządu był wybierany

bezwzględną większością głosów ustawowego

bezwzględną większością głosów ustawowego

składu rady, w głosowaniu tajnym ( art. 28 ust.2 ).

składu rady, w głosowaniu tajnym ( art. 28 ust.2 ).

Wójt (burmistrz, prezydent miasta) jest wybierany

Wójt (burmistrz, prezydent miasta) jest wybierany

w wyborach bezpośrednich, a poza szczególnym

w wyborach bezpośrednich, a poza szczególnym

przypadkiem określonym w art. 96 ust. 2 ustawy

przypadkiem określonym w art. 96 ust. 2 ustawy

gminnej w nowym brzmieniu- odwołać go można

gminnej w nowym brzmieniu- odwołać go można

tylko w drodze referendum. Referendum to może

tylko w drodze referendum. Referendum to może

nastąpić z inicjatywy rady gminy. Artykuły 28a i

nastąpić z inicjatywy rady gminy. Artykuły 28a i

28b ustawy w nowym brzmieniu dostosowują do

28b ustawy w nowym brzmieniu dostosowują do

nowej sytuacji dotychczasowe rozróżnianie

nowej sytuacji dotychczasowe rozróżnianie

odwołania przewodniczącego zarządu ( i zarządu)

odwołania przewodniczącego zarządu ( i zarządu)

w związku z nieudzieleniem absolutorium oraz z

w związku z nieudzieleniem absolutorium oraz z

innej przyczyny niż nieudzieleniem absolutorium.

innej przyczyny niż nieudzieleniem absolutorium.

Organy jednostek pomocniczych gminy.

Organy jednostek pomocniczych gminy.

Ustawa o samorządzie innym, pozostawia radzie

Ustawa o samorządzie innym, pozostawia radzie

gminy znaczną swobodę w tworzeniu jednostek

gminy znaczną swobodę w tworzeniu jednostek

pomocniczych i wyboru rodzaju tych jednostek.

pomocniczych i wyboru rodzaju tych jednostek.

Gminy, które decydują się na utworzenie jednostek

Gminy, które decydują się na utworzenie jednostek

pomocniczych, nie maja jednak większej swobody w

pomocniczych, nie maja jednak większej swobody w

zakresie ustalania organów tych jednostek.

zakresie ustalania organów tych jednostek.

Swoboda ta jest większa w przypadku utworzenia

Swoboda ta jest większa w przypadku utworzenia

sołectwa

sołectwa

– jednostki typowej dla obszarów

– jednostki typowej dla obszarów

wiejskich ( art. 36 ustawy). Organem

wiejskich ( art. 36 ustawy). Organem

uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie

uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie

wiejskie, a organem wykonawczym – sołtys,

wiejskie, a organem wykonawczym – sołtys,

którego działalność wspomaga rada sołecka. W

którego działalność wspomaga rada sołecka. W

zbieraniu uczestniczą stali mieszkańcy sołectwa

zbieraniu uczestniczą stali mieszkańcy sołectwa

uprawnieni do głosowania. Mieszkańcy ci wybierają

uprawnieni do głosowania. Mieszkańcy ci wybierają

sołtysa i członków rady sołeckiej w głosowaniu

sołtysa i członków rady sołeckiej w głosowaniu

tajnym i bezpośrednim, zgodnie z zasadami w

tajnym i bezpośrednim, zgodnie z zasadami w

trybie określonymi w statusie sołectwa, ustalonym

trybie określonymi w statusie sołectwa, ustalonym

przez rade gminy.

przez rade gminy.

Organy jednostek pomocniczych nie są formalnie

Organy jednostek pomocniczych nie są formalnie

organami gminy, co poza przypadkiem wyposażenia

organami gminy, co poza przypadkiem wyposażenia

ich w uprawnienia do wydawania decyzji

ich w uprawnienia do wydawania decyzji

administracyjnych (w imieniu właściwego organu

administracyjnych (w imieniu właściwego organu

gminy) powodowało do niedawna poważne

gminy) powodowało do niedawna poważne

trudności z zaskarżeniem ich uchwał do sądu

trudności z zaskarżeniem ich uchwał do sądu

administracyjnego na zasadach określonych w art.

administracyjnego na zasadach określonych w art.

101 i 101 a ustawy gminnej.

101 i 101 a ustawy gminnej.

Powiat.

Powiat.

Art. 164 Konstytucji dopuszcza tworzenie w drodze

Art. 164 Konstytucji dopuszcza tworzenie w drodze

ustawy innych jednostek samorządu terytorialnego

ustawy innych jednostek samorządu terytorialnego

lub lokalnego niż gmina. Do takich jednostek należy

lub lokalnego niż gmina. Do takich jednostek należy

powiat. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r o

powiat. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r o

samorządzie powiatowym (Dz.U. nr 142,

samorządzie powiatowym (Dz.U. nr 142,

poz. 1592 z późniejszymi zmianami) stanowi w art.

poz. 1592 z późniejszymi zmianami) stanowi w art.

1, że powiat należy rozumieć jako lokalną

1, że powiat należy rozumieć jako lokalną

wspólnotę samorządową oraz odpowiednie

wspólnotę samorządową oraz odpowiednie

terytorium. Powiat, tak jak gmina ma wymiar

terytorium. Powiat, tak jak gmina ma wymiar

społeczny. Kompetencje w zakresie tworzenia,

społeczny. Kompetencje w zakresie tworzenia,

łączenia, podziału oraz znoszenia powiatów należy

łączenia, podziału oraz znoszenia powiatów należy

do Rady Ministrów, która rozstrzyga o tym po

do Rady Ministrów, która rozstrzyga o tym po

zasięgnięciu opinii zainteresowanych rad gmin, rad

zasięgnięciu opinii zainteresowanych rad gmin, rad

powiatów i sejmików województwa w drodze

powiatów i sejmików województwa w drodze

rozporządzenia określającego gminy wchodzące w

rozporządzenia określającego gminy wchodzące w

skład powiatów, oraz nazwy powiatów i siedziby ich

skład powiatów, oraz nazwy powiatów i siedziby ich

władz.

władz.

Województwa.

Województwa.

Województwo jest jednostką samorządu

Województwo jest jednostką samorządu

terytorialnego, przewidzianą w art. 164 Konstytucji

terytorialnego, przewidzianą w art. 164 Konstytucji

zgodnie z którym ustawa określa inne niż gmina

zgodnie z którym ustawa określa inne niż gmina

jednostki samorządu regionalnego algo lokalnego.

jednostki samorządu regionalnego algo lokalnego.

Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. O samorządzie

Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. O samorządzie

województwa (Dz. U. nr 142, poz. 1590 z

województwa (Dz. U. nr 142, poz. 1590 z

późniejszymi zmianami) stanowi w art. 1 że

późniejszymi zmianami) stanowi w art. 1 że

województwo oznacza jednostkę samorządu

województwo oznacza jednostkę samorządu

terytorialnego – regionalną wspólnotę

terytorialnego – regionalną wspólnotę

samorządową, największa jednostką zasadniczego

samorządową, największa jednostką zasadniczego

podziału terytorialnego kraju w celu wykonywania

podziału terytorialnego kraju w celu wykonywania

administracji publicznej. Województwo, tak jak

administracji publicznej. Województwo, tak jak

gmina i powiat ma wymiar społeczny.

gmina i powiat ma wymiar społeczny.

Nowe województwa utworzone są przez ustawę z

Nowe województwa utworzone są przez ustawę z

dnia 24 lipca 1998r o wprowadzeniu zasadniczego

dnia 24 lipca 1998r o wprowadzeniu zasadniczego

trójstopniowego podziału terytorialnego państwa.

trójstopniowego podziału terytorialnego państwa.

Ustawa ta stanowi, że zmiana granic województw,

Ustawa ta stanowi, że zmiana granic województw,

w tym związana z tworzeniem, łączeniem,

w tym związana z tworzeniem, łączeniem,

dzieleniem, znoszeniem powiatów, następuje w

dzieleniem, znoszeniem powiatów, następuje w

drodze rozporządzenia Rady Ministrów, po

drodze rozporządzenia Rady Ministrów, po

zasięgnięciu opinii organów jednostek samorządu

zasięgnięciu opinii organów jednostek samorządu

terytorialnego, których zmiana dotyczy.

terytorialnego, których zmiana dotyczy.

Organy województwa.

Organy województwa.

Liczebność sejmiku województwa

Liczebność sejmiku województwa

również była

również była

pierwotnie określana przez Ordynację wyborczą

pierwotnie określana przez Ordynację wyborczą

( uchylony art. 160). Sejmik liczył 45 radnych w

( uchylony art. 160). Sejmik liczył 45 radnych w

województwach do 2 mln. mieszkańców oraz po 5

województwach do 2 mln. mieszkańców oraz po 5

radnych na każde rozpoczęte 500 000

radnych na każde rozpoczęte 500 000

mieszkańców. Od nowelizacji z 2001 r. skład

mieszkańców. Od nowelizacji z 2001 r. skład

sejmiku określa art. 16 ust.6 ustawy wojewódzkiej.

sejmiku określa art. 16 ust.6 ustawy wojewódzkiej.

Do sejmiku od 2002 r. wchodzi 30 radnych w

Do sejmiku od 2002 r. wchodzi 30 radnych w

województwie liczącym do 2 mln mieszkańców, a w

województwie liczącym do 2 mln mieszkańców, a w

województwach większych – po 3 radnych na każde

województwach większych – po 3 radnych na każde

rozpoczęte 500 000 mieszkańców. Wybory

rozpoczęte 500 000 mieszkańców. Wybory

przeprowadza się w od 5 do 15 –mandatowych

przeprowadza się w od 5 do 15 –mandatowych

okręgów, którymi zasadniczo są powiaty lub ich

okręgów, którymi zasadniczo są powiaty lub ich

części.

części.

Zadania województwa.

Zadania województwa.

Regionalne usytuowanie samorządu województwa

Regionalne usytuowanie samorządu województwa

sprawia, że jest on właściwy w sprawach określenia

sprawia, że jest on właściwy w sprawach określenia

strategii rozwoju województwa, realizowanej przez

strategii rozwoju województwa, realizowanej przez

programy wojewódzkie, uwzględniającej zgodnie z

programy wojewódzkie, uwzględniającej zgodnie z

ustawą następujące cele:

ustawą następujące cele:

- pielęgnowanie polskości oraz rozwój i

- pielęgnowanie polskości oraz rozwój i

kształtowanie świadomości narodowej,

kształtowanie świadomości narodowej,

obywatelskiej i kulturowej mieszkańców,

obywatelskiej i kulturowej mieszkańców,

- pobudzenie aktywności gospodarczej,

- pobudzenie aktywności gospodarczej,

- podnoszenie poziomu konkurencyjności i

- podnoszenie poziomu konkurencyjności i

innowacyjności gospodarki województwa,

innowacyjności gospodarki województwa,

- zachowanie wartości środowiska kulturowego i

- zachowanie wartości środowiska kulturowego i

przyrodniczego przy uwzględnieniu potrzeb

przyrodniczego przy uwzględnieniu potrzeb

przyszłych pokoleń,

przyszłych pokoleń,

- kształtowanie i utrzymywanie ładu

- kształtowanie i utrzymywanie ładu

przestrzennego.

przestrzennego.

Bibliografia

Bibliografia

Literatura

Literatura

1.

1.

Z. Leoński „Przekształcenia terenowego aparatu

Z. Leoński „Przekształcenia terenowego aparatu

administracji państwowej” Ossolineum 1977r

administracji państwowej” Ossolineum 1977r

2. A. Jaroszyńska „Terenowa administracja

2. A. Jaroszyńska „Terenowa administracja

rządowa” Warszawa 1990r

rządowa” Warszawa 1990r

3. E. Ura „Prawo administracyjne” Warszawa 2008r

3. E. Ura „Prawo administracyjne” Warszawa 2008r

wyd. LexisNexix

wyd. LexisNexix

Spis aktów prawnych

Spis aktów prawnych

1. ustawa z dnia 05 czerwca 1998r o administracji

1. ustawa z dnia 05 czerwca 1998r o administracji

rządowej w województwie Dz. U. 2001.80.872

rządowej w województwie Dz. U. 2001.80.872

2. Ustawa z dnia 22.03.1990r o pracowniach

2. Ustawa z dnia 22.03.1990r o pracowniach

terytorialnych Dz. U. 01.142.1593

terytorialnych Dz. U. 01.142.1593

Spis stron internetowych

Spis stron internetowych

1.

1.

www.kprm.gov.pl

www.kprm.gov.pl

2.

2.

http://www.kprm.gov.pl

http://www.kprm.gov.pl

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ