USTALANIE PRZYCZYN

USTALANIE PRZYCZYN

I OKOLICZNOŚCI

I OKOLICZNOŚCI

POWSTANIA POŻARÓW

POWSTANIA POŻARÓW

SZKOLENIE INSPEKTORÓW

WYKONUJĄCYCH CZYNNOŚCI Z ZAKRESU OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ

W ZAKŁADACH PRACY

Pożary – są to niekontrolowane procesy

palenia, w miejscu do tego nie

przeznaczonym.

Kto sprowadza zdarzenie, które zagraża życiu

lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w

wielkich rozmiarach, mające postać:

1)

pożaru, ……….

podlega karze pozbawienia wolności

od roku do lat 10.

Rozporządzenie MSWiA z dnia 29 grudnia 1999r. w

sprawie szczegółowych zasad organizacji

Krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (Dz. U.

Nr 111, poz 1311) – Załącznik Nr 3 do rozp.

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997r. – Kodeks karny

(Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) – art. 163 § 1

Podział pożarów wg wielkości:

Pożar mały

Pożar mały – (zniszczenia o pow. do 70m

2

lub

objętości do 350m

3

); lasy, uprawy, torfowiska

i nieuż. o powierzchni do 1ha.

Pożar średni

Pożar średni – (pow. od 71m

2

do 300m

2

lub

objętości od );

lasy, uprawy, torfowiska i nieuż. o pow. od
1ha do 10ha.

Pożar duży

Pożar duży – (pow. od 301m

2

do 1000m

2

lub

objętości od 1501m

3

do 5000m

3

); lasy,

uprawy, torfowiska i nieuż. o powierzchni od
10ha do 100ha,

Pożar bardzo duży

Pożar bardzo duży – (powierzchnia lub

objętość

przekraczają

wartości

podane

wyżej).

Podział pożarów dla przypadków pozostałych

(pożary odwiertów naftowych, rurociągów

gazowych, paliwowych itp.):

Pożar mały

Pożar mały – (jeżeli podano do 4 prądów

gaśniczych).

Pożar średni

Pożar średni – (jeżeli podano 5 - 12 prądów

gaśniczych).

Pożar duży

Pożar duży – (jeżeli podano 13 - 36

prądów gaśniczych).

Pożar bardzo duży

Pożar bardzo duży – (jeżeli podano

powyżej 36 prądów gaśniczych bez

względów na ich rodzaj i wielkość).

Wykaz przyczyn powstania pożarów:

1.

nieostrożność osób dorosłych lub nieletnich

przy posługiwaniu się ogniem otwartym, w

tym papierosy, zapałki, przy wypalaniu

pozostałości roślinnych na polach, przy

posługiwaniu

się

substancjami

łatwo

palnymi

i

pirotechnicznymi,

przy

prowadzeniu

prac

pożarowo-

niebezpiecznych oraz w pozostałych

przypadkach,

2.

wady lub nieprawidłowa eksploatacja

urządzeń i instalacji elektrycznych, w

szczególności

przewody,

osprzęt

oświetlenia, odbiorniki bez urządzeń

grzewczych,

elektrycznych

urządzeń

ogrzewczych, w szczególności piece,

grzałki, kuchnie, elektrycznych urządzeń

ogrzewczych, urządzeń ogrzewczych na

paliwo stałe, ciekłe, gazowe, urządzeń

mechanicznych,

3.

wady procesów technologicznych

4.

nieprzestrzeganie

reżimów

technologicznych,

5.

nieprawidłowe

magazynowanie

substancji niebezpiecznych,

•

Posługiwaniem się ogniem otwartym w

tym papierosy i zapałki,

•

Przy wypalaniu pozostałości roślinnych,

•

Przy posługiwaniu się substancjami łatwo
zapalnymi i pirotechnicznymi,

•

Przy prowadzeniu prac pożarowo –
niebezpiecznych.

•

Posługiwaniem się ogniem otwartym w tym
papierosy i zapałki,

•

Przy wypalaniu pozostałości roślinnych,

•

Przy posługiwaniu się substancjami łatwo
zapalnymi i pirotechnicznymi,

•

Przy prowadzeniu prac pożarowo –
niebezpiecznych

3. Wady urządzeń i instalacji

elektrycznych, w szczególności

przewody, osprzęt oświetleniowy

odbiorniki bez urządzeń grzewczych.

4. Nieprawidłowa eksploatacja

urządzeń i instalacji elektrycznych.

5. Wady elektrycznych urządzeń

ogrzewczych w szczególności piece,

grzałki, kuchnie

6. Nieprawidłowa eksploatacja

elektrycznych urządzeń ogrzewczych.

7. Wady urządzeń ogrzewczych na

paliwo stałe.

8. Nieprawidłowa eksploatacja

urządzeń ogrzewczych na paliwo

stałe.

9. Wady urządzeń ogrzewczych na

paliwo ciekłe.

10. Nieprawidłowa eksploatacja

urządzeń ogrzewczych na paliwo
ciekłe.

11. Wady urządzeń ogrzewczych na

paliwo gazowe.

12. Nieprawidłowa eksploatacja

urządzeń ogrzewczych na paliwo
gazowe.

13. Wady urządzeń mechanicznych.

14. Nieprawidłowa eksploatacja

urządzeń mechanicznych.

15. Wady procesów technologicznych.
16. Nieprzestrzeganie reżimów

technologicznych.

17. Nieprawidłowe magazynowanie

substancji niebezpiecznych.

18. Wady środków transportu.
19. Samozapalenie biologiczne.

20. Samozapalenie chemiczne.
21. Wyładowania atmosferyczne.
22. Wady konstrukcji budowlanych.
23. Nieprawidłowa eksploatacja

konstrukcji budowlanych.

24. Elektryczność statyczna.
25. Podpalenia umyślne, w tym akty

terroru.

26. Pożary jako następstwo innych

miejscowych zagrożeń.

27. Inne przyczyny.
28 Nieustalone.

Wykaz

przyczyn

powstania

miejscowych

zagrożeń

1.

wady

bądź

nieprawidłowa

eksploatacja

urządzeń

i

instalacji

elektrycznych,

w

szczególności przewody, osprzęt oświetlenia,

odbiorniki bez urządzeń grzewczych,

2.

wady

bądź

nieprawidłowa

eksploatacja

elektrycznych

urządzeń

ogrzewczych,

w

szczególności piece, grzałki, kuchnie,

3.

wady lub nieprawidłowa eksploatacja urządzeń

i instalacji gazowych, w szczególności zbiorniki,

przewody, odbiorniki gazu,

4.

wady

lub

nieprawidłowa

eksploatacja

urządzeń mechanicznych,

5.

wady bądź nieprawidłowa eksploatacja
urządzeń

ogrzewczych

innych

niż

elektryczne,

6.

uszkodzenia sieci i instalacji przesyłowych,
doprowadzających, odprowadzających media
komunalne i technologiczne (w opisie należy
podać, jakie medium),

7.

wady procesów technologicznych,

8.

nieprzestrzeganie reżimów technologicznych,

9.

nieprawidłowe magazynowanie substancji
niebezpiecznych,

10.

nieprawidłowe technologie składowania,

11.

wady lub nieprawidłowa eksploatacja środków
transportu,

niezachowanie

zasad

bezpieczeństwa ruchu środków transportu,

12.

wady

lub

nieprawidłowa

eksploatacja

konstrukcji budowlanych,

13.

nieprawidłowe

wykonywanie

prac

instalacyjnych, remontowych, montażowych,
budowlanych,

14.

nieprawidłowe

zabezpieczenie

wykopów,

studni, włazów itp.,

15.

osunięcia

się

gruntów,

miałów,

innych

materiałów sypkich,

16.

wady

lub

nieprawidłowa

eksploatacja

zbiorników ciśnieniowych,

17.

huragany, silne wiatry, tornada, gwałtowne
opady

atmosferyczne, wyładowania

atmosferyczne, gwałtowne przybory wód,
zatory lodowe,

18.

uszkodzenia, zaniedbania w utrzymaniu
szlaków komunikacyjnych,

19.

niewłaściwe

zabezpieczenie

hodowanych

zwierząt, owadów, gadów, ptaków,

20.

nietypowe zachowania się zwierząt, owadów
stwarzające zagrożenie,

21.

akcje terrorystyczne,

22.

nieumyślne działanie człowieka,

23.

celowe działanie człowieka,

24.

inne miejscowe zagrożenia powstałe w

wyniku pożarów,

25.

nieustalone,

26.

inne przyczyny.

Grupy źródeł inicjujących pożar

Grupy źródeł inicjujących pożar



otwarty płomień,



gorące powierzchnie i żarzące się ciała,



ciepło tarcia,



ciepło reakcji chemicznej, jako główna

przyczyna samozapalenia,



iskry różnego pochodzenia (elektryczne,

mechaniczne, wskutek reakcji chemicznej).



Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o

Państwowej Straży Pożarnej (J.t.: Dz. U. z

2006 r. Nr 96, poz. 667; z późn. zm.):



Art. 13 ust. 6 pkt 13 - do zadań komendanta

powiatowego

(miejskiego)

PSP

należy

wstępne

ustalanie

przyczyn

oraz

okoliczności powstania i rozprzestrzeniania

się pożaru oraz miejscowego zagrożenia;



Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych

i Administracji z dnia 24 października 2005 r. w

sprawie czynności kontrolno-rozpoznawczych

przeprowadzanych przez Państwową Straż

Pożarną (Dz. U. Nr 225, poz. 1934) - tryb,

zakres oraz zasady przeprowadzania czynności

kontrolno rozpoznawczych z zakresu ppoż.

pozwalających określić przyczyny powstania i

okoliczności rozprzestrzeniania się pożaru,



Rozporzadzenie Ministra Sprawiedliwości z

dnia 24 stycznia 2005r. W sprawie biegłych

sądowych (Dz. U. z dnia 26 stycznia 2005r.)

Istotne dane uzyskane z przeprowadzonego
rozpoznania:



rodzaj palącego się obiektu i jego konstrukcja,



bezpośrednie zagrożenie ludzi lub zagrożenie
pośrednie ze względu na odcięcie drogi
ewakuacji,



rodzaj materiałów palnych występujących w
obiekcie,



możliwość wejścia do płonącego obiektu,



potrzeba wyłączenia zasilania instalacji
elektrycznej (czy odcięto dopływ prądu i kiedy),



zadziałanie (bądź nie) stałych urządzeń
gaśniczych,



charakterystyczne cechy pożaru (kolor i
intensywność dymu, dynamika pożaru –
gdzie pożar rozwija się najsilniej, kierunek
rozprzestrzeniania – wpływ wentylacji na
rozprzestrzenianie się pożaru, kolor
płomieni, itp.),



stan pożaru w chwili rozpoczęcia działań
przez pierwszy zastęp.

Głównym celem udziału biegłego podczas
oględzin pogorzeliska jest ujawnienie śladów
niezbędnych budowy i weryfikacji wersji o
przyczynie pożaru:



ustalenie rodzaju oraz cech wypaleń i
deformacji oraz innych śladów powstałych na
elementach konstrukcji budowlanych,



ustalenie cech śladów charakterystycznych
dla ogniska pożaru (miejsca powstania
pożaru),



ustalenie cech śladów charakterystycznych
dla kierunków rozprzestrzeniania się pożaru,



ustalenie

przedmiotów

i

śladów

wymagających

zabezpieczenia

i

udokumentowania

(utrwalenia),

jako

potencjalnych dowodów w sprawie,



zebranie danych przedstawiających warunki,
w których powstał i rozwijał się pożar (był
zauważony i i ugaszony),



wyjaśnienie innych zjawisk zachodzących
podczas trwania pożaru oraz ich wpływ na
przebieg i lokalizację pożaru.

Ponadto biegły powinien:



Zapoznać się z charakterystyką badanego

obiektu lub jego części, tj. przeznaczeniem (czy

był wykorzystywany właściwie), ogólnych

danych architektoniczno-budowlanych, danych

dot. materiałów konstrukcyjnych oraz użytych

do wystroju wnętrz, rodzaju i ilości

rozmieszczenia materiałów palnych, sposobu

ich składowania, rodzaju, ilości i

rozmieszczenia urządzeń wykrywczych i

sygnalizacji pożaru (czy działały), rodzaju, ilości

i rozmieszczenia stałych (półstałych) urządzeń

gaśniczych (czy i kiedy zostały uruchomione),

itp.



Ustalić rodzaj i rozmieszczenie instalacji

oraz urządzeń (elektrycznych, ogrzewczych,
gazowych, wentylacyjnych i innych
występujących w przestrzeniach objętych
pożarem)

– stan techniczny (zabezpieczenie niezbędnej
dokumentacji, zapisów kontrolnych, itp.),

- rodzaj i ilości rozmieszczenia odbiorników

prądu elektrycznego i ich stan,
- lokalizacji i stanu technicznego urządzeń
zabezpieczających (tablice bezpiecznikowe,
skrzynki i szafy rozdzielcze),

- występujących ewentualnych zakłóceń w
dopływie gazu do kuchenek, pieców i innych
urządzeń gazowych,
- rodzajów wentylacji oraz usytuowania
otworów kanałów nawiewnych i wywiewnych,
- jakie występowały urządzenia grzejne, i jaki
był ich stan,
- które źródła ciepła mogły stanowić
przyczynę pożaru ze względu na generowanie
wysokich temperatur , bliską odległość od
materiałów palnych,
- czy występowały awarie systemu CO -
informacja ważna ze względu na dogrzewanie,



Zapoznać się z procesem technologicznym, tj.

jaka była technologia produkcji, które z

aparatów i urządzeń zawierały substancje palne

– ich ilość i rodzaj oraz czy istniała możliwość

wydostania się tych substancji na zewnątrz

urządzeń w czasie ich normalnej pracy, czy w

okresie poprzedzającym pożar występowały

uszkodzenia aparatów i urządzeń – jaki i kiedy

oraz kiedy je naprawiano, czy występowały

zakłócenia procesy technologicznego, warunki

reżimów technologicznych jak ciśnienie,

temperatura i czy były one zachowane,

wzajemne oddziaływanie na siebie różnych

substancji i materiałów stosowanych w procesie

technologicznym, jakie zdarzenie pożarowo

niebezpieczne mogło występować w procesie

technologicznym,



Ustalić inne specyficzne okoliczności,

mogące mieć wpływ na powstanie i

rozprzestrzenianie się pożaru
– kto przebywał w obiekcie bezpośrednio

przed i po powstaniu pożaru,
- jakie czynności były wykonywane,
- kto obsługiwał maszyny i urządzenia

znajdujące się w centrum pożaru,
- jakie dane wskazywały przyrządy kontrolne

w krytycznym momencie,
- czy istnieje dokumentacja dotycząca

ochrony przeciwpożarowej obiektu (np.

książka kontroli obiektu, baza danych

systemu monitorującego),
- czy i w jaki sposób obiekt był zabezpieczony

przed dostępem osób postronnych.

Miejsce powstania pożaru – miejsce, w którym
wystąpiło zainicjowanie procesu spalania.
Można je ustalić w oparciu o analizę charakteru
uszkodzeń, śladów wypaleń, a także śladów
powstałych w strefie oddziaływania cieplnego.
Przystępując do ustalania miejsca powstania
pożaru należy dokonać:



analizy warunków występujących w obiekcie lub
jego części, konstrukcji obiektu, charakterystyk
materiałów palnych, ich ilości i rozmieszczenia,



określenia czasu palenia oraz oddziaływania

cieplnego płomieni lub wysokich temperatur
na materiały palne i elementy konstrukcyjne,



warunków cieplnych w strefie spalania z

uwzględnieniem

zachowania

się

występujących

materiałów

palnych

w

przypadku ich nagłego schłodzenia podczas
akcji gaśniczej,



warunków wymiany gazowej w strefie

spalania

i

jej

wpływ

na

kierunki

rozprzestrzeniania się pożaru,



przebiegu gaszenia pożaru.



Grupy śladów wypaleń i uszkodzeń:

- powstające w miejscu zainicjowania
pożaru,
- powstające w jego bezpośrednim otoczeniu
(na powierzchni podłoża, ścian i elementów
wyposażenia),
- powstające bezpośrednio nad miejscem
powstania pożaru.