Uczeń zdolny

Uczeń zdolny

ZDOLNOŚĆ

ZDOLNOŚĆ

- w psychologii pojęcie

- w psychologii pojęcie

u

u

ż

ż

ywane

do

określania

tych

ywane

do

określania

tych

właściwości

psychiki

człowieka,

właściwości

psychiki

człowieka,

które

warunkują

możliwo

które

warunkują

możliwo

ś

ś

ci

ci

skutecznej

skutecznej

działalno

działalno

ś

ś

ci

w

ci

w

okre

okre

ś

ś

lonych

dziedzinach,

przy

lonych

dziedzinach,

przy

wykonywaniu ró

wykonywaniu ró

ż

ż

nych zadań, n

nych zadań, n

a

a

przykład:

przykład:

nauki szkolnej.

nauki szkolnej.

Tadeusz

Tadeusz

Lewowicki określa ucznia

Lewowicki określa ucznia

zdolnego jako tego, który

zdolnego jako tego, który

charakteryzuje się

charakteryzuje się

przynajmniej jedną

przynajmniej jedną

z następujących cech:

z następujących cech:

wysokim poziomem zdolności

wysokim poziomem zdolności

ogólnych, inteligencji (I.I. powyżej 120

ogólnych, inteligencji (I.I. powyżej 120

punktów),

punktów),

wysokim poziomem zdolności

wysokim poziomem zdolności

specjalnych, uzdolnie

specjalnych, uzdolnie

ń

ń

,

,

wysokimi osiągni

wysokimi osiągni

ę

ę

ciami lub

ciami lub

możliwościami tych osi

możliwościami tych osi

ą

ą

gni

gni

ę

ę

ć w

ć w

nauce b

nauce b

ą

ą

d

d

ź

ź

w innych dziedzinach

w innych dziedzinach

działalności warto

działalności warto

ś

ś

ciowej społecznie,

ciowej społecznie,

osiągni

osiągni

ę

ę

ciami oryginalnymi i

ciami oryginalnymi i

twórczymi lub mo

twórczymi lub mo

ż

ż

liwościami takich

liwościami takich

osi

osi

ąg

ąg

ni

ni

ęć

ęć

.

.

DOBÓR UCZNIÓW ZDOLNYCH

DOBÓR UCZNIÓW ZDOLNYCH

Doboru uczniów zdolnych można dokonywać w

Doboru uczniów zdolnych można dokonywać w

oparciu o następujące kryteria:

oparciu o następujące kryteria:

grupowe testy inteligencji,

grupowe testy inteligencji,

opinie nauczycieli,

opinie nauczycieli,

testy osiągnięć szkolnych i oceny szkolne,

testy osiągnięć szkolnych i oceny szkolne,

indywidualne testy inteligencji,

indywidualne testy inteligencji,

szacunki społecznej i emocjonalnej dojrzałości,

szacunki społecznej i emocjonalnej dojrzałości,

wywiady z rodzicami,

wywiady z rodzicami,

temperament i ambicje uczniów.

temperament i ambicje uczniów.

/G. Szumski: Dobór i zdolnych kształcenie

/G. Szumski: Dobór i zdolnych kształcenie

uczniów. WSPS, 1995/.

uczniów. WSPS, 1995/.

CHARAKTERYSTYKA DZIECKA

CHARAKTERYSTYKA DZIECKA

ZDOLNEGO

ZDOLNEGO



Dzieci zdolne wykazują

Dzieci zdolne wykazują

wyj

wyj

ą

ą

tkowe

tkowe

zdolności

zdolności

b

b

ą

ą

dź umiejętno

dź umiejętno

ś

ś

ci

ci

na przykład:

na przykład:

dar wczesnego czytania, przed rozpocz

dar wczesnego czytania, przed rozpocz

ę

ę

ciem

ciem

nauki szkolnej, wcześnie ujawniony talent

nauki szkolnej, wcześnie ujawniony talent

muzyczny.

muzyczny.



Można zauważyć także pewne różnice

Można zauważyć także pewne różnice

charakterologiczne:

charakterologiczne:

pewność siebie

pewność siebie

, z jak

, z jak

ą

ą

dziecko przystępuje do rozwiązywania nowego

dziecko przystępuje do rozwiązywania nowego

problemu oraz

problemu oraz

rozpi

rozpi

ę

ę

to

to

ść

ść

uwagi

uwagi

cechuj

cechuj

ą

ą

c

c

ą

ą

ten

ten

proces.

proces.



Opinia własnego

Opinia własnego

„ja”

„ja”

jest często równie

jest często równie

ż

ż

wygórowana, aczkolwiek najcz

wygórowana, aczkolwiek najcz

ęś

ęś

ciej zostaje utworzona

ciej zostaje utworzona

w oparciu o wypowiedzi osób dorosłych o nim samym.

w oparciu o wypowiedzi osób dorosłych o nim samym.



Dzieci utalentowane wyprzedaj

Dzieci utalentowane wyprzedaj

ą

ą

najcz

najcz

ę

ę

ściej w nauce

ściej w nauce

swoich rówieśników, oczywi

swoich rówieśników, oczywi

ś

ś

cie zdarzają się sytuacje

cie zdarzają się sytuacje

odwrotne. Często kończ

odwrotne. Często kończ

ą

ą

szkoł

szkoł

ę

ę

podstawow

podstawow

ą

ą

rok

rok

wcze

wcze

ś

ś

niej.

niej.



Ponadto uczniowie ci wyróżniają si

Ponadto uczniowie ci wyróżniają si

ę

ę

:

:



niezaspokojon

niezaspokojon

ą

ą

ciekawości

ciekawości

ą

ą

,

,



szybkim rozumieniem,

szybkim rozumieniem,



rozległymi wiadomościami,

rozległymi wiadomościami,



dobr

dobr

ą

ą

pami

pami

ę

ę

ci

ci

ą

ą

,

,



bogatym słownictwem,

bogatym słownictwem,



wyj

wyj

ąt

ąt

kowymi zainteresowaniami.

kowymi zainteresowaniami.



ich my

ich my

ś

ś

lenie i pamięć opiera się na

lenie i pamięć opiera się na

zwi

zwi

ą

ą

zkach

zkach

logicznych

logicznych

,

,



nie maj

nie maj

ą

ą

problemów z

problemów z

abstrahowaniem poj

abstrahowaniem poj

ęć

ęć

, ani

, ani

wysnuwaniem

wysnuwaniem

wniosków

wniosków

,

,



szybko tworzą

szybko tworzą

zale

zale

ż

ż

no

no

ś

ś

ci przyczynowo skutkowe

ci przyczynowo skutkowe

,

,



łatwo

łatwo

porz

porz

ą

ą

dkuj

dkuj

ą

ą

i subtelnie różnicuj

i subtelnie różnicuj

ą

ą

materiał nauczania,

materiał nauczania,



chętnie bawi

chętnie bawi

ą

ą

si

si

ę

ę

z dzie

z dzie

ć

ć

mi starszymi, wol

mi starszymi, wol

ą

ą

gry i

gry i

zabawy przez siebie wybierane,

zabawy przez siebie wybierane,



bardziej interesuj

bardziej interesuj

ę

ę

si

si

ę

ę

indywidualnymi zabawami,

indywidualnymi zabawami,



rówieśnicy uwa

rówieśnicy uwa

ż

ż

aj

aj

ą

ą

je cz

je cz

ę

ę

sto za dzieci „inne”,

sto za dzieci „inne”,



ich

ich

aspiracje

aspiracje

ż

ż

yciowe

yciowe

s

s

ą

ą

wyra

wyra

ź

ź

nie wy

nie wy

ż

ż

sze ani

sze ani

ż

ż

eli

eli

pozostałych uczniów,

pozostałych uczniów,



posiadaj

posiadaj

ą

ą

prawdziwe

prawdziwe

pasje

pasje

n

n

a przykład

a przykład

: czytanie

: czytanie

ksi

ksi

ąż

ąż

ek, a ich lektury s

ek, a ich lektury s

ą

ą

bardziej zró

bardziej zró

ż

ż

nicowane.

nicowane.

POCHODZENIE SPOŁECZNE

POCHODZENIE SPOŁECZNE

Stan dochodów rodzin z których

Stan dochodów rodzin z których

pochodzą dzieci zdolne jest najcz

pochodzą dzieci zdolne jest najcz

ęś

ęś

ciej bardzo

ciej bardzo

dobry, a warunki domowe lepsze od przeci

dobry, a warunki domowe lepsze od przeci

ę

ę

tnych.

tnych.

Rodziny te posiadają spore biblioteki, rodzice dbają o

Rodziny te posiadają spore biblioteki, rodzice dbają o

rozbudzenia zainteresowa

rozbudzenia zainteresowa

ń

ń

kulturowych i

kulturowych i

intelektualnych dziecka.

intelektualnych dziecka.

Większo

Większo

ść

ść

spośród uczniów utalentowanych stanowi

spośród uczniów utalentowanych stanowi

ą

ą

jedynacy lub dzieci pierworodne. Rodzice tych dzieci

jedynacy lub dzieci pierworodne. Rodzice tych dzieci

najcz

najcz

ęś

ęś

ciej otrzymali staranne wykształcenia i

ciej otrzymali staranne wykształcenia i

wykonują zawody wolne oraz zajmuj

wykonują zawody wolne oraz zajmuj

ą

ą

wysokie

wysokie

stanowiska.

stanowiska.

PRZYSTOSOWANIE SPOŁECZNE

Dzieci o ilorazie inteligencji w granicach 125 -
155 punktów nie mają problemów
przystosowawczych, natomiast uczniowie
osiągający wyższe wyniki w testach I.I.
charakteryzują trudności adaptacyjne.

Muszą one uczyć się przystosowania społecznego,
trzeba je, często strzec przed agresją wobec
kolegów, starają się podporządkować sobie
grupy rówieśnicze.
Grozi im również nadmierny egocentryzm i
poczucie wyższości.

Wyższa inteligencja często wiąże się
także z większą empatią i
wrażliwością, co wynika z szerszego
pola ich doświadczeń i większego
zaangażowania emocjonalnego.

Efektem tego jest częste przeżywanie
skrajnych uczuć i zaburzenia w
nawiązywaniu kontaktów
społecznych.

Nie zrównoważone zdolności mogą
również prowadzić do zaburzeń w
życiu dorosłym.