Uzdolnienie – wrodzone predyspozycje w dziedzinie intelektualnej, ruchowej lub artystycznej przejawiające się ponadprzeciętnym stopniem sprawności w danej dziedzinie lub zdolnością do szybkiego uczenia się.
Charakterystyka ucznia zdolnego:
Ambitny
Wykazuje chęć rozwijania swoich zdolności
Z chęcią bierze udział w konkursach związanych z jego uzdolnieniami
Łatwość w rozwoju pewnych predyspozycji
Oryginalny, pomysłowy, otwarty na nowości, ekspresyjny, badawczy, uważny, pracowity
Chętny do współpracy
Ma szerokie zdolności
Sposoby pomiaru zdolności:
Testy inteligencji
Testy psychologiczne
Nominacje
Autonomizacja
Ocena wykonywanych zadań i prac w konkretnej dziedzinie
Skale wskaźnikowe (np. opracowany przez Renzulliego Nauczycielski Formularz Oceny Postawy Twórczej Ucznia)
Koncepcja Inteligencji Wielkorakiej Howarda Gardnera – Gardner podzielił inteligencję na 8 odrębnych bloków: logiczno-matematyczna, językowa, przyrodnicza, muzyczna, przestrzenna, cielesno-kinetyczna, interpersonalna.
Zdaniem Gardnera inteligencja to zdolność do rozwiązywania problemów, wytwarzania nowych idei lub wytworów. Oznacza to, że łączy ją ze zdolnościami twórczymi.
Zagrożenia rozwojowe dzieci zdolnych:
Mogą za bardzo skupić się na rozwijaniu danej zdolności przez co nie dbają o dobry rozwój w innych dyscyplinach.
Trudności w nawiązywaniu więzi z rówieśnikami
Asynchronia i dysynchronia
Problemy emocjonalne
Przykłady programów edukacyjnych wspierających zdolności twórcze:
Inkubacyjny Model Nauczania Elissa P. Tourrance’a
Odyseja Umysłu
Twórcze rozwiązywanie problemów Osborna i Parnesa
CORT (Cognitive Research Trust) Edwarda de Bono