Czynniki środowiskowe

warunkujące i

kontrolujące rozwój

człowieka

Hatala Piotr

Januszyk Szymon

Gr.2A

Definicja

• Czynniki środowiskowe - stanowią

zespół czynników zewnętrznych,
które modyfikują pozytywnie lub
negatywnie genetycznie
uwarunkowany przebieg rozwoju
dziecka, kształtując w ten sposób
ostateczny fenotyp człowieka
dorosłego

Co obejmuje

pojęcie:czynniki

środowiskowe

• Środowisko naturalne ( powietrze, woda,

gleba)

• Żywność
• Warunki pracy ( mikroklimat

pomieszczeń, hałas, wibracje,
oświetlenie, inne rodzaje promieniowania
elektromagnetycznego, pyły substancje
chemiczne o działaniu toksycznym,
drażniącym i uczulającym oraz narażenie
na działanie czynników biologicznych)

Podział

• modyfikatory naturalne czyli

czynniki biogeograficzne

• Modyfikatory kulturowe czyli

czynniki społeczno -
ekonomiczne

Modyfikatory naturalne

• Fauna i flora
• Pasożyty, bakterie, wirusy
• Zasoby wodne i mineralne, w tym

mikroelementy gleby, wody

• Skład powietrz: pyły i aerozole
• Klimat
• Ukształtowanie terenu
• Grawitacja i przyśpieszenie

Modyfikatory kulturowe

• Zarobki
• Wykształcenie
• Wielkość i charakter środowiska

społecznego

• Miasto ,Wieś
• Tradycje
• Zwyczaje
• Religia

Wpływ klimatu na

procesy wzrastania i

rozwoju

• Niewielki
• Najkorzystniejsze tempo rozwoju

osiągają dzieci żyjące w klimacie

umiarkowanym

• Największe przyrosty wysokości

notowane są w miesiącach

wiosennych

• Największy przyrost masy ciała

następuje w okresach jesiennych

Żywienie

• mają decydujący wpływ na procesy

rozwoju człowieka

• niedobory żywieniowe białkowo –

kaloryczne, występujące w każdym

wieku, mogą spowodować poważne

zagrożenie nieprawidłowego wzrastania

i dojrzewania dziecka

• niedobór białka w najwcześniejszych

okresach życia prowadzi do zaburzeń

OUN, a w konsekwencji do niedorozwoju

umysłowego

• karmienie piersią (przez 6 miesięcy po

urodzeniu oraz łącznie z innymi

pokarmami w 1 i 2 roku życia) może

zapobiegać wielu chorobom,

szczególnie we wczesnym okresie

życia człowieka. Należą do nich:

• Nadwaga
• Otyłość
• Choroby alergiczne
• Inne choroby cywilizacyjne

Aktywność fizyczna

• pozytywnie wpływają na procesy

wzrastania

• prawidłowy wpływ na kształtowanie

się właściwych proporcji pomiędzy
poszczególnymi składnikami ciała
tj. tkanką mięśniową,
beztłuszczową masą ciała, tkanką
tłuszczową

Mechanizmy

utrzymywania

równowagi między

organizmem a

środowiskiem

• Czynniki środowiskowe możemy

podzielić ze względu na ich
natężenie:

• Jednorazowy krótkotrwały
• Trwający dłużej, powtarzający się, o

umiarkowanym nasileniu

• Długotrwały, silny
• Bardzo silny, decydujący o przeżyciu

Czynnik jednorazowy,

krótkotrwały

• odpowiedź organizmu na ten bodziec

polega na krótkotrwałej zmianie

obronnej lub mobilizacji organizmu do

przetrwania

• Przykłady:
• odruchy o działaniu obronnym
• reakcje emocjonalne (zmiana

częstotliwości tętna i oddechu)

• reakcje immunologiczne

Dłużej trwający,

powtarzający się

czynnik o

umiarkowanym

nasileniu

• odpowiedź organizmu polega na

odwracalnych zmianach

morfotycznych funkcji organów

• Przykłady:
• Aklimatyzacja
• Przyrost roboczy komórek

mięśniowych

• Wzrost masy kom.mięśniowych
• Zmiany behawioralne

Długotrwały, silny

bodziec

• Następują nieodwracalne zmiany

morfotycznych funkcji organizmu

• Przykłady:
• Zmiany budowy kośćca
• Przyrost liczby komórek
• Zmiany w ontogenezie

Bardzo silny bodziec,

decydujący o przeżyciu

–Bardzo rzadko występuje

• Może nastąpić zgon organizmu

• Przykłady:
• Selekcja
• Zgon osobników

nieprzystosowanych

CZYNNIK

EKOLOGICZNY

• Powstaje,gdy czynnik środowiskowy

przekroczy granice tolerancji

• Czynnik ten wprowadza organizm w

„grę ze środowiskiem” tzn. zmienia
kierunek rozwoju na tor równoległy
do zadanego mu

genetycznie

• Jeżeli siła i czas tego bodźca

środowiskowego jest duża organizm
może nie wrócić na tor genetyczny

• Wszyscy ludzie różnią się od

siebie współczynnikiem
tolerancji,jak również od
innych organizmów w różnych
sytuacjach

Dziękujemy uprzejmie

za uwagę

• Współpraca z tak wspaniałym

audytorium przez okres 2
tygodni były nieustającą
przyjemnością za co jesteśmy
ogromnie wdzięczni