CZYNNIKI ŚRODOWISKA

WARUNKUJĄCE I

KONTROLUJĄCE ROZWÓJ

CZŁOWIEKA

JUSTYNA GRUCA
EWA GONET
Gr. 5 b

Między człowiekiem , a światem

otaczającym go istnieje ścisły związek.
Człowiek istnieje , żyje działa i rozwija
się w tych związkach i dzięki tym
związkom .

Względnie stały układ elementów

otoczenia człowieka , ważnych dla jego
życia i zachowania się nazywamy jego
środowiskiem .

Elementami środowiska człowieka są

rzeczy , ludzie pozostający ze sobą w
różnych stosunkach.

Każdy człowiek jest również elementem

swojego środowiska.

EKOLOGIA CZŁOWIEKA –to nauka o

wzajemnych oddziaływaniach pomiędzy

człowiekiem a innymi organizmami

oraz o związkach pomiędzy człowiekiem

a innymi organizmami oraz o związkach

pomiędzy populacjami ludzkimi i

środowiskiem , w jakim żyją .

W życiu naszych przodków środowisko

dominowało nad człowiekiem ,

kształtując go według swoich

właściwości . Istnienie obecnych

pokoleń jest wynikiem zdolności

przystosowawczych , utrwalonych w

procesie ewolucji.

Do czynników kontrolujących i

warunkujących rozwój człowieka

należą :

1. Czynniki endogenne genetyczne

(determinanty)

2. Czynniki endogenne matki

(stymulatory)

3. Czynniki egzogenne ,

środowiskowe (modyfikatory )

DETERMINANTY

Rozwój organizmu ludzkiego

uwarunkowany jest czynnikami

dziedzicznymi czyli zespołem

odziedziczonych po rodzicach cech ,

które wyznaczają rozwój osobniczy

dlatego nazywane są determinantami .

Decydują one o pewnych niezmiennych

właściwościach gatunku jak również o

pewnych jakościowych cechach osobnika

, określając w chwili zapłodnienia z góry

nieodwracalny przebieg rozwoju.

STYMULATORY

Czynniki endogenne paragenetyczne

należą również do wrodzonych przyczyn
wpływających na proces rozwoju
osobniczego .

Polegają one na wpływie , w ciągu życia

płodowego na płód , czynników
związanych z genami matki , przemianą
materii , wspólnym dla matki i dziecka
środowiskiem wewnętrznym , ze
stopniem pokrewieństwa rodziców , z
ich wiekiem kolejnością ciąży matki .

MODYFIKATORY

Czynniki egzogenne mają bardzo duży

wpływ na rozwój fizyczny dziecka . To w
jaki sposób organizm będzie reagowal na
czynniki środowiskowe uwarunkowane
jest genetycznie , jednakże w procesie
rozwoju reakcje mogą się zmienić .
Reakcja organizmu na różnorodne
oddziaływanie czynników środowiskowych
zależy od rodzaju czynnika , jego
intensywności, czasu trwania.

Według N.Wolańskiego nieuzasadnione

jest rozważanie czy na rozwój większy
wpływ mają czynniki endogenne czy
egzogenne . Proporcje między
działaniem jednych i drugich czynników
są bardzo labilne .

Podział modyfikatorów :

 1. Modyfikatory naturalne –
-fauna i flora otoczenia (także pasożyty ,

bakterie, wirusy),w tym jako pożywienie ,

-zasoby wodne i mineralne w otoczeniu

-skład powietrza (w tym pyły i aerozole ),
-klimat(temperatura , wilgotność , ciśnienie

, ruch powietrza , nasłonecznienie ),

-ukształtowanie terenu ,
-siła grawitacji i przyspieszenie .

 Modyfikatory kutturowe
-zarobki,
-wykształcenie ,
-zawód ,
-wielkość i charakter środowiska

społecznego (miasto – wieś )

-tradycje , zwyczaje , religia .

CZYNNIKI EKOLOGICZNE –

to takie czynniki środowiska , które

powodują zmianę kierunku rozwoju
danego organizmu .

Gdy zadziała bodziec o odpowiedniej sile i

czasie działania , który wykracza poza
limit właściwy dla danego środowiska
lub poza nawyk właściwy danemu
gatunkowi , szlak rozwoju danego
osobnika wypada z właściwego mu
kanału rozwoju .

Liczba „czynników ekologicznych „ nie jest

tylko zależna od ich rozpowszechnienia w

środowisku , lecz także od wrażliwości

organizmu na czynniki zewnętrzne , tzw.

ekosensytywności i adaptabilności .

EKOSENSYTYWNOŚĆ to genetycznie

zdeterminowany , a modyfikowany

doświadczeniem organizmu poziom

tolerancji na różne bodźce

środowiska.Zwiększoną wrażliwość

wykazują osoby starsze i mężczyźni.

ADAPTABILNOŚĆ to genetycznie

uwarunkowana zdolność przystosowania

organizmu do zmian zachodzących w

środowisku.