Radioterapia jest

miejscową metodą

leczenia nowotworów

złośliwych, wykorzystującą

energię promieniowania

jonizującego.

Mechanizm działania

• Bezpośredni /efekt tarczy/ - polega na

uszkodzeniu najbardziej wrażliwych struktur
komórkowych /np.DNA, błony komórkowej/
przez wolny elektron powstały wskutek
absorpcji fotonu lub innej cząsteczki
promieniowania cząstkowego

• Efekt pośredni – występuje wskutek radiolizy

wody i jest spowodowany uszkodzeniem
struktur komórki przez wolne rodniki

PODZIAŁ RADIOTERAPII

- rodzaj promieniowania: elektromagnetyczne

lub cząsteczkowe

- energia promieniowania: konwencjonalne lub

megawoltowe

- lokalizacja źródła promieniowania względem

pacjenta: teleradioterapia lub brachyterapia

- wskazania terapeutyczne: radykalna

(samodzielna lub skojarzona), paliatywna

- zasada frakcjonowania: konwencjonalne lub

niekonwencjonalne

Formy teleradioterapii

• Radioterapia standardowa 2D

• Radioterapia konformalna – planowanie 3D

• Radioterapia z modulacją intensywności

dawki

• Radioterapia stereotaktyczna

/radiochirurgia, frakcjonowana RST/

U

45%

chorych na nowotwory złośliwe można

uzyskać trwałe wyleczenie (wg szacunków z
krajów UE).

U

22%

chorych główną metodą leczenia jest

zabieg

operacyjny,

u

18%

chorych

radioterapia, u pozostałych

5%

metody

systemowe.

Zdecydowana większość chorych otrzymuje

leczenie skojarzone obejmujące chirurgię,
radioterapię i metody systemowe.

Leczenie skojarzone

Zdecydowana większość chorych

otrzymuje

leczenie

skojarzone

obejmujące chirurgię, radioterapię i
chemioterapię.

• Rak kanału odbytu /radiochemioterapia/
• Rak płuca
• Rak przełyku
• Rak krtani
• Mięsaki taknek miękkich
• Rak pęcherza

RADIOTERAPIA Z

PLANOWANIEM

DWUWYMIAROWYM (2D)

Pojęcie radioterapii 2D oznacza takie leczenie
promieniami jonizującymi, w którym
określono obszar napromieniany oraz
obliczono rozkład dawki promieniowania
guza, na podstawie dwuwymiarowych
reprezentacji (zdjęć radiologicznych)
trójwymiarowej objętości

RADIOTERAPIA KONFORMALNA

Pojęcie radioterapii konformalnej oznacza
takie leczenie promieniami jonizującymi, w
którym dostosowano rozkład dawki
promieniowania do objętości zawierającej guz
nowotworowy wraz z marginesem tkanek
potencjalnie zajętych procesem
nowotworowym oraz z marginesem
uwzględniającym ruchomość guza, przy
udziale technik umożliwiających modyfikację
wiązek indywidualnie dla każdego chorego.

ETAPY RADIOTERAPII

KONFORMALNEJ

1.

Wyznaczenie

objętości

guza

nowotworowego

(obrazowanie) – na podstawie wykonanych obrazów

tomograficznych (KT, NMR) wyznaczenie w trzech

płaszczyznach objętości guza nowotworowego łącznie z

marginesem obejmującym potencjalny zasięg nowotworu i

ruchomość fizjologiczną określonej objętości.

2.

Obliczenie rozkładów dawek – na podstawie obrazów

tomograficznych przesyłanych sieciowo do komputerowych

systemów planowania leczenia wyznaczenie rozkładu

dawek, według kształtu guza, w technice trójwymiarowej

3.

Symulacja – weryfikacja warunków geometrycznych

radioterapii

na

aparacie

symulującym

akcelerator

terapeutyczny

(w

miejscu

źródła

promieniowania

terapeutycznego

umieszczona

diagnostyczna

lampa

rentgenowska).Umieszczenie

punktów

odniesienia

–

centratorów na pacjencie.

4.

Napromienianie

.Kontrola

geometryczna

i

dozymetryczna

SPECYFIKACJA PRZESTRZENNA

obszarow napromienianych w

radioterapii konformalnej

• GTV –obszar guza- na podstawie zmian

makroskopowych w badaniu podmiotowym i fizykalnym

i/lub wziernikowym i/lub obrazowym [radioterapeuta

analizuje i łączy informacje z tych badań w wiedzę o

lokalizacji i zasięgu GTV]

• pGTV – jw. + informacje z zabiegu operacyjnego i

pooperacyjnego badania histopatologicznego

• CTV – objetość tarczowa kliniczna- obszar

prawdopodobnego mikrorozsiewu choroby

nowotworowej - wiedza kliniczno-anatomiczna

• OAR – narządy krytyczne-zdrowe tkanki w pobliżu

obszarów tarczowych ,które są istotne dla

bezpieczeństwa i jakości zycia -wiedza kliniczno-

anatomiczno-radiobiologiczna

• PTV – planowana objętość tarczowa- obszar CTV

powiększony o margines geometrycznego błedu w

dostarczeniu radioterapii (błędy śród- i międzyfrakcyjne)