Jony

Jan Szewieczek

Jan Szewieczek

Regulacja stężenia wapnia –
zawartość



Kościec zawiera 99% wapnia

Kościec zawiera 99% wapnia

ustrojowego

ustrojowego



Stężenie w surowicy 9-11 mg/dl

Stężenie w surowicy 9-11 mg/dl



50% wapnia w surowicy występuje w

50% wapnia w surowicy występuje w

postaci zjonizowanej (wapń wolny)

postaci zjonizowanej (wapń wolny)



35 % wapnia w surowicy związane z

35 % wapnia w surowicy związane z

albuminami

albuminami



15 % jako mleczany i dwuwęglany

15 % jako mleczany i dwuwęglany

Regulacja stężenia wapnia - PTH



Parathormon (PTH) – hormon peptydowy przytarczyc,

Parathormon (PTH) – hormon peptydowy przytarczyc,

wydzielanie

wydzielanie





, gdy stężenie wapnia zjonizowanego

, gdy stężenie wapnia zjonizowanego







Działa na nerki

Działa na nerki



zwiększa biosyntezę 1,25(OH)

zwiększa biosyntezę 1,25(OH)

2

2

-D

-D

3

3



zwiększa wydalanie fosforanów oraz reabsorpcję

zwiększa wydalanie fosforanów oraz reabsorpcję

Ca

Ca



Działa na kości

Działa na kości



pobudza osteoblasty i osteoklasty

pobudza osteoblasty i osteoklasty



w większych stężeniach pobudza głównie osteolizę,

w większych stężeniach pobudza głównie osteolizę,

co prowadzi do wzrostu stężenia wapnia w

co prowadzi do wzrostu stężenia wapnia w

surowicy

surowicy

Regulacja stężenia wapnia –
witamina D

3

(cholekalcyferol)



Źródła:

Źródła:



prowitamina D3 syntezowana w skórze

prowitamina D3 syntezowana w skórze

(prom. UV)

(prom. UV)



pożywienie (wątroba, żółtko, tran)

pożywienie (wątroba, żółtko, tran)



Aktywna postać 1,25(OH)

Aktywna postać 1,25(OH)

2

2

-D

-D

3

3

po hydroksylacji w

po hydroksylacji w

wątrobie i nerkach

wątrobie i nerkach



Pobudza wzrost i mineralizację kości

Pobudza wzrost i mineralizację kości



Zwiększa wchłanianie wapnia i fosforanów w

Zwiększa wchłanianie wapnia i fosforanów w

jelicie

jelicie



Hamuje wydzielanie PTH

Hamuje wydzielanie PTH

Regulacja stężenia wapnia – PTH i
OH

2

-D

3



W dobowej diecie 500-1000 mg, z tego

W dobowej diecie 500-1000 mg, z tego

wchłaniane w jelicie cienkim 30 %

wchłaniane w jelicie cienkim 30 %



Z moczem wydalane 100-280 mg / dobę

Z moczem wydalane 100-280 mg / dobę



Spadek kalcemii

Spadek kalcemii





wzrost PTH

wzrost PTH





wzrost resorpcji Ca z kości, hamowanie

wzrost resorpcji Ca z kości, hamowanie

wydalania Ca z moczem, wzrost syntezy

wydalania Ca z moczem, wzrost syntezy

1,25(OH)

1,25(OH)

2

2

-D

-D

3

3





zwiększenie

zwiększenie

wchłaniania wapnia z jelita

wchłaniania wapnia z jelita

Hiperkalcemia - przyczyny



Nowotwory (60%) (rak płuca, sutka, prostaty,

Nowotwory (60%) (rak płuca, sutka, prostaty,

szpiczak)

szpiczak)



wydzielanie PTHrP

wydzielanie PTHrP



osteoliza kości (przerzuty) – działanie cytokin npl

osteoliza kości (przerzuty) – działanie cytokin npl



Przyczyny endokrynne

Przyczyny endokrynne



pierwotna nadczynność przytarczyc

pierwotna nadczynność przytarczyc



nadczynność tarczycy

nadczynność tarczycy



niedoczynność kory nadnerczy

niedoczynność kory nadnerczy



Unieruchomienie

Unieruchomienie



Leki (wit. D, tiazydy, wit. A)

Leki (wit. D, tiazydy, wit. A)



Choroby ziarniniakowe (sarkoidoza)

Choroby ziarniniakowe (sarkoidoza)

Hiperkalcemia - objawy



Nerki

Nerki



zaburzone zagęszczeni i zakwaszenie moczu

zaburzone zagęszczeni i zakwaszenie moczu



wielomocz

wielomocz



kamica nerkowa

kamica nerkowa



Przewód pokarmowy

Przewód pokarmowy



nudności, wymioty

nudności, wymioty



zaparcia

zaparcia



Serce

Serce



tachykardia, skurcze dodatkowe

tachykardia, skurcze dodatkowe



nadwrażliwość na digoksynę

nadwrażliwość na digoksynę



Układ nerwowy

Układ nerwowy



depresja

depresja



osłabienie mięśni

osłabienie mięśni

Hipokalcemia - przyczyny



Niedobór wapnia w diecie

Niedobór wapnia w diecie



Niedobór witaminy D

Niedobór witaminy D



niedobór witaminy D w diecie i brak słońca

niedobór witaminy D w diecie i brak słońca



zespoły złego wchłaniania (tłuszcze)

zespoły złego wchłaniania (tłuszcze)



Zaburzona synteza aktywnej witaminy D3

Zaburzona synteza aktywnej witaminy D3



marskość wątroby

marskość wątroby



przewlekła niewydolność nerek

przewlekła niewydolność nerek



Niedoczynność przytarczyc

Niedoczynność przytarczyc



Nadmierne odkładanie Ca w kościach (bifosfoniany, fluor)

Nadmierne odkładanie Ca w kościach (bifosfoniany, fluor)



Nadmierne odkładanie wapnia w tkankach miękkich (ozt)

Nadmierne odkładanie wapnia w tkankach miękkich (ozt)



Nadmierna utrata nerkowa (furosemid, kwasica cewkowa)

Nadmierna utrata nerkowa (furosemid, kwasica cewkowa)

Hipokalcemia - objawy



Napady tężyczki (napady zdrętwienia i symetrycznych

Napady tężyczki (napady zdrętwienia i symetrycznych

kurczów tonicznych mięśni kończyn górnych, twarzy,

kurczów tonicznych mięśni kończyn górnych, twarzy,

kończyn dolnych przy zachowanej świadomości)

kończyn dolnych przy zachowanej świadomości)



Równoważniki tężyczki (zaburzenia widzenia, napad

Równoważniki tężyczki (zaburzenia widzenia, napad

astmy, skurcz naczyń wieńcowych, brzusznych lub

astmy, skurcz naczyń wieńcowych, brzusznych lub

mózgowych z migreną lub utratą przytomności)

mózgowych z migreną lub utratą przytomności)



Zaburzenia neurologiczne (pląsawica, parkinsonizm)

Zaburzenia neurologiczne (pląsawica, parkinsonizm)



Zaburzenia psychiczne (depresja, otępienie)

Zaburzenia psychiczne (depresja, otępienie)



Zaćma

Zaćma



Szorstka i sucha skóra, łamliwość paznokci, ubytki

Szorstka i sucha skóra, łamliwość paznokci, ubytki

szkliwa

szkliwa