Zaburzenia ciepłoty

Zaburzenia ciepłoty

ciała

ciała

Michał Holecki

Michał Holecki

Katedra i Zakład Patofizjologii

Katedra i Zakład Patofizjologii

ŚAM w Katowicach

ŚAM w Katowicach

Zaburzenia ciepłoty

Zaburzenia ciepłoty

ciała

ciała

•

Występują w wyniku dużych i gwałtownych wahań

Występują w wyniku dużych i gwałtownych wahań

temperatury środowiska zewnętrznego

temperatury środowiska zewnętrznego

przekraczających zdolności przystosowawcze ustroju i

przekraczających zdolności przystosowawcze ustroju i

jego ośrodka termoregulacji oraz wówczas, gdy w

jego ośrodka termoregulacji oraz wówczas, gdy w

środowisku wewnętrznym organizmu powstają

środowisku wewnętrznym organizmu powstają

zmiany, pod wpływem których dochodzi do zaburzenia

zmiany, pod wpływem których dochodzi do zaburzenia

pobudliwości ośrodka termoregulacji

pobudliwości ośrodka termoregulacji

Hipotermia

Hipotermia

•

Dochodzi do niej gdy temperatura otoczenia

Dochodzi do niej gdy temperatura otoczenia

ulegnie takiemu obniżeniu, że mimo

ulegnie takiemu obniżeniu, że mimo

zwiększenia procesów dysymilacji i

zwiększenia procesów dysymilacji i

zmniejszenia oddawania ciepła organizm

zmniejszenia oddawania ciepła organizm

traci nadmierne ilości ciepła i temperatura

traci nadmierne ilości ciepła i temperatura

jego zostaje obniżeniu.

jego zostaje obniżeniu.

Hipertermia

Hipertermia

•

Dochodzi do niej gdy temperatura otoczenia i

Dochodzi do niej gdy temperatura otoczenia i

nasycenie wilgocią są tak duże, że organizm nie może

nasycenie wilgocią są tak duże, że organizm nie może

oddawać ciepła do otoczenia, wówczas mimo

oddawać ciepła do otoczenia, wówczas mimo

zmniejszenia procesów dysymilacji jego ciepłota

zmniejszenia procesów dysymilacji jego ciepłota

podnosi się

podnosi się

•

Zaburzenia hipertermii występujące w przebiegu

Zaburzenia hipertermii występujące w przebiegu

różnorodnych procesów chorobowych określamy

różnorodnych procesów chorobowych określamy

nazwą:

nazwą:

GORĄCZKA

GORĄCZKA

Gorączka

– jest to ogólny odczyn ustroju na

działanie czynników szkodliwych, wyrażający się
podwyższeniem ciepłoty ciała powyżej normy
fizjologicznej.

Gorączka

– jest następstwem zaburzenia czynności

ośrodka termoregulacji pod wpływem działających
nań patologicznych bodźców lub impulsów
nerwowych. Zaburzenie to polega na tym, ze ośrodek
termoregulacji nastawia się na wyższą ciepłotę niż
normalnie i w odpowiedni sposób reguluje
wytwarzanie i oddawanie ciepła. Mechanizm
gorączki polega więc na przestawieniu samego
mechanizmu regulującego.

Przyczyny gorączki

Przyczyny gorączki

•

Ciała gorączkotwórcze – pirogeny

Ciała gorączkotwórcze – pirogeny

•

Czynniki fizyczne

Czynniki fizyczne

•

Impulsy odruchowo-nerwowe

Impulsy odruchowo-nerwowe

Ciała pirogenne

Ciała pirogenne

•

Związki chemiczne powstające

Związki chemiczne powstające

w ustroju

w ustroju

lub dostające się

lub dostające się

do niego z

do niego z

zewnątrz.

zewnątrz.

Większość ma

Większość ma

charakter białkowy

charakter białkowy

lub

lub

związków białka z innymi ciałami. Substancje te działają na

związków białka z innymi ciałami. Substancje te działają na

ośrodek termoregulacji pobudzająco lub drażniąco,

ośrodek termoregulacji pobudzająco lub drażniąco,

docierając do ośrodka wraz z krwią. Przyjmuje się, ze

docierając do ośrodka wraz z krwią. Przyjmuje się, ze

pirogeny wywierają na ośrodek termoregulacyjny wpływ

pirogeny wywierają na ośrodek termoregulacyjny wpływ

zarówno bezpośredni, jak również pośrednio przez

zarówno bezpośredni, jak również pośrednio przez

drażnienie odpowiednich receptorów w ścianach naczyń

drażnienie odpowiednich receptorów w ścianach naczyń

krwionośnych.

krwionośnych.

•

Do ciał pirogennych zaliczamy:

Do ciał pirogennych zaliczamy:

jady bakteryjne, substancje

jady bakteryjne, substancje

zewnątrzpochodne, substancje wewnątrzpochodne

zewnątrzpochodne, substancje wewnątrzpochodne

Ciała pirogenne

Ciała pirogenne

•

Substancje chemiczne zewnątrzpochodne

Substancje chemiczne zewnątrzpochodne

szereg związków chemicznych białkowych (np. surowica –

szereg związków chemicznych białkowych (np. surowica –

obcogatunkowe białko) i niebiałkowych –leki, trucizny

obcogatunkowe białko) i niebiałkowych –leki, trucizny

nieorganiczne

nieorganiczne

•

Substancje wewnątrzustrojowe

Substancje wewnątrzustrojowe

wytwarzają się w organizmie w wyniku każdego

wytwarzają się w organizmie w wyniku każdego

uszkodzenia tkanek -urazy, zmiażdżenia, wylewy,

uszkodzenia tkanek -urazy, zmiażdżenia, wylewy,

aseptycznie wykonane zabiegi chirurgiczne, przy rozpadzie

aseptycznie wykonane zabiegi chirurgiczne, przy rozpadzie

guzów nowotworowych, w białaczkach, po oparzeniach.

guzów nowotworowych, w białaczkach, po oparzeniach.

Pod ich wpływem występuje tak zwana gorączka

Pod ich wpływem występuje tak zwana gorączka

aseptyczna.

aseptyczna.

Czynniki fizyczne

Czynniki fizyczne

•

Największe znaczenie mają mechaniczne urazy

Największe znaczenie mają mechaniczne urazy

ośrodka układu nerwowego powodujące

ośrodka układu nerwowego powodujące

bezpośrednie pobudzenie ośrodka termoregulacji.

bezpośrednie pobudzenie ośrodka termoregulacji.

•

Gorączka zatem pojawia się po urazach czaszki,

Gorączka zatem pojawia się po urazach czaszki,

wstrząśnieniach mózgu, wzroście ciśnienia

wstrząśnieniach mózgu, wzroście ciśnienia

śródczaszkowego. Sztucznie można wywołać

śródczaszkowego. Sztucznie można wywołać

gorączkę przez nakłucie III komory mózgu

gorączkę przez nakłucie III komory mózgu

(zwierzęta)

(zwierzęta)

Impulsy odruchowo-

Impulsy odruchowo-

nerwowe

nerwowe

•

Impulsy biegnące do ośrodka termoregulacji z

Impulsy biegnące do ośrodka termoregulacji z

kory mózgowej u osób wrażliwych, pod wpływem

kory mózgowej u osób wrażliwych, pod wpływem

silnych przeżyć emocjonalnych (gorączka

silnych przeżyć emocjonalnych (gorączka

nerwowa vel emocjonalna vel psychiczna –

nerwowa vel emocjonalna vel psychiczna –

czasami zwana białą gorączką).

czasami zwana białą gorączką).

Przebieg

Przebieg

gorączki

gorączki

•

Okres narastania

Okres narastania

•

Okres szczytowy

Okres szczytowy

•

Okres zejścia

Okres zejścia

Przebieg gorączki

Przebieg gorączki

•

Okres narastania

Okres narastania

Gromadzenie ciepła w ustroju przez ograniczenie oddawania i wzmożenie

Gromadzenie ciepła w ustroju przez ograniczenie oddawania i wzmożenie

wytwarzania. Gorączkujący ma skórę bladą, suchą, odczuwa zimno i

wytwarzania. Gorączkujący ma skórę bladą, suchą, odczuwa zimno i

dreszcze.

dreszcze.

•

Okres szczytowy

Okres szczytowy

organizm osiąga temperaturę, na jaką ośrodek termoregulacji „został

organizm osiąga temperaturę, na jaką ośrodek termoregulacji „został

nastawiony” w wyniku działania substancji pirogennych. Oddawanie ciepła

nastawiony” w wyniku działania substancji pirogennych. Oddawanie ciepła

jest proporcjonalne do jego wytwarzania. Objawy – zaczerwieniona skóra,

jest proporcjonalne do jego wytwarzania. Objawy – zaczerwieniona skóra,

poty

poty

•

Okres zejścia

Okres zejścia

Czynniki gorączkotwórcze już nie działają, ośrodek termoregulacji wraca do

Czynniki gorączkotwórcze już nie działają, ośrodek termoregulacji wraca do

fizjologicznej wrażliwości. Intensywne poty – uwolnienie nadmiaru ciepła.

fizjologicznej wrażliwości. Intensywne poty – uwolnienie nadmiaru ciepła.

Rodzaje

Rodzaje

gorączki

gorączki

•

Ciągła

Ciągła

wahania dobowe najwyżej o

wahania dobowe najwyżej o

1

1

°

°

-

Dur brzuszny

Dur brzuszny

-

Zapalenie płuc

Zapalenie płuc

-

Płonica

Płonica

-

HIV

HIV

-

Gorączka plamista

Gorączka plamista

-

Zapalenie sutka

Zapalenie sutka

-

Malaria

Malaria

•

Zwalniająca

Zwalniająca

wahania dobowe większe niż

wahania dobowe większe niż

1

1

°

°

-

Gruźlica

Gruźlica

-

Ropniak

Ropniak

-

Mononukloza

Mononukloza

-

Ostra gorączka

Ostra gorączka

reumatyczna

reumatyczna

Rodzaje gorączki

Rodzaje gorączki

•

Przerywana

Przerywana

wahania temperatury

wahania temperatury

wieksze niż 2

wieksze niż 2

°

°

-

Posocznica

Posocznica

-

Zapalenie opłucnej

Zapalenie opłucnej

-

Odmiedniczkowe

Odmiedniczkowe

zapalenie nerek

zapalenie nerek

•

Falująca

Falująca

nieregularne napady z

nieregularne napady z

wolnymi od gorączki

wolnymi od gorączki

przerwami

przerwami

-

Bruceloza

Bruceloza

-

Ziarnica złośliwa

Ziarnica złośliwa

-

Mięsaki

Mięsaki

Rodzaje gorączki

Rodzaje gorączki

•

Dwufazowa

Dwufazowa

Dwuszczytowa

Dwuszczytowa

-

choroby wirusowe –

choroby wirusowe –

polyomielitis

polyomielitis

-

leptospirozy

leptospirozy

-

ropień – niewystarczająca

ropień – niewystarczająca

antybiotykoterapia

antybiotykoterapia

•

Ponawiająca się

Ponawiająca się

- zakrzepowe zapalenie żył

- zakrzepowe zapalenie żył

- guzy

- guzy

- dna

- dna

- malaria

- malaria