Insulinoterapia

funkcjonalna

Włodzimierz Bednorz

Katedra i Klinika

Endokrynologii i Diabetologii

AM we Wrocławiu

Działanie insuliny

• Wpływ na metabolizm glukozy i

gromadzenie

składników odżywczych

z pokarmów

• nasila wychwyt glukozy przez komórki
• hamuje poposiłkowe wydzielanie

glukagonu

• nasila syntezę białek i tłuszczów
• nasila zużycie glukozy jako źródła energii

Działanie amyliny

• Hamuje poposiłkowe wydzielanie

glukagonu

• Spowalnia opróżnianie żołądka
• zmniejsza łaknienie i masę ciała

Działanie GLP / i

analogów/

• glukozozależne wydzielanie insuliny
• hamuje poposiłkowe wydzielanie

glukagonu

• spowalnia opróżnianie żołądka
• zmniejsza łaknienie i masę ciała
• bierze udział w zapewnieniu

„ dobrostanu”

komórek beta

Działanie glukagonu

• Stymuluje rozkład glikogenu

gromadzonego

w wątrobie

• nasila glukoneogenezę w wątrobie
• nasila ketogenezę w wątrobie

• Niewłaściwa forma hormonu

-cząsteczki

insuliny o zmienionych cechach
fizykochemicznych, dodatki, domieszki
farmaceutyczne

• Niewłaściwe miejsce podania

- tkanka

podskórna i naczynia krążenia dużego, a nie
żyła wrotna! Zmienna gęstość włośniczek tk.
podskórnej utrudnia przewidywanie tempa
wchłaniania poszczególnych preparatów insulin

• Niewłaściwy czas podania

- trudno

skoordynować poziomy glikemii z dawką
hormonu

Wady insulinoterapii

Wady insulinoterapii II

• Fizjologia: wątroba podlega ekspozycji na 2-3

krotny wzrost stężenia insuliny w porównaniu
z krążeniem obwodowym

• Wstrzykiwana obwodowo nie zapewnia tych

proporcji co powoduje niedostateczne
zahamowanie wytwarzania glukozy w wątrobie

• Nie hamuje wystarczająco wydzielania

glukagonu

• Terapeutyczne zwiększanie dawek insuliny

nasila hyperinsulinemie obwodową co może
powodować przyrost wagi ciała i hypoglikemię

Dawki insuliny

• PODSTAWOWA DAWKA DOBOWA
• dzieci przed pokwitaniem 0,5-07/j/kg/24h
• młodzież w okresie pokwitania 0,8- 1,2
• dorośli 0,5- 0,8
• DAWKA WYRÓWNAWCZA
•

1 jedn. insuliny krótkodziałającej

•

na każde 30-50 mg% cukru powyżej ustalonego

przez lekarza

•

poziomu/ 100- 130 mg%/

• KOREKTA DAWKI
• wysiłek -

zmniejszyć insulinę

–

dodatkowy posiłek - zwiększyć insulinę

Schematy insulinoterapii

• Metoda konwencjonalna

1 wstrzyknięcie insuliny - rano lub

wieczorem

/długodziałająca lub mieszanka /

2 wstrzyknięcia insuliny: rano i
wieczorem
/ długodziałające lub mieszanka/

Insulinoterapia

intensywna 1

• Baza - 2 dawki insuliny NPH /40-

50% dawki dobowej

• Bolusy -3 dawki insuliny regular

wg.sztywnego schematu

• ZALETA: prosty schemat terapeutyczny
• WADA:- konieczność utrzymywania

stałej diety i tryby życia

• - nie uwzględnia poziomu cukru

Insulinoterapia

funkcjonalna

zalety

• Dawki insuliny modyfikowane przez

aktualny pomiar glikemii

• plan dnia
• rodzaj i wielkość posiłków
• ewentualne zdarzenia losowe np. infekcje

• OPTYMALNE WYRÓWNANIE

CUKRZYCY

Insulinoterapia

funkcjonalna

• Oznaczanie

poziomów glikemii

• godz. 6.30 -7.00
• godz. 13.00 -14.00
• godz. 17.00 - 17.30
• godz. 22.00
• w razie potrzeby

• 2 bazy insuliny

długodziałającej
rano i wieczorem

• 3 wstrzyknięcia

insuliny
działającej
b.szybko lub
krótko

Dawki insuliny

krótkodziałającej

• A/ Insulina wyliczona w oparciu o

glikemię

• B/ Insulina wyliczona w oparciu o

planowane spożycie WW

• C/ Korekta dawki w zależności od

planowanego wysiłku

• Całkowita dawka ( A + B- C )

Wysiłkowa korekta dawki

• Baza pozostaje niezmieniona

• Indywidualnie ustalona przez lekarza

dawka insuliny krótkodziałającej

• od 10 - 40% redukcji insuliny

krótkodziałającej

Hypoglikemia

• Lekkie niedocukrzenie-

puszka coli,2

łyż.cukru,

szklanka soku

owocowego, słodka herbata

• Ciężkie niedocukrzenie-

1 mg

glukagonu s.c.,im.,

iv.

Objawy

neuroglikopenii- konieczna pomoc lekarska

Intensywna

insulinoterapia

wady

• Konieczność częstego oznaczania

glikemii

• Umiejętność liczenia ilości WW
• Umiejętność obliczania aktualnej

dawki insuliny

• Potrzeba ścisłej współpracy z

lekarzem przeszkolonym w tym
zakresie

Pompy insulinowe

» Disetronic i MiniMed

• stały podskórny wlew insuliny
• dawka bazalna w okresie międzyposiłkowym i nocnym
• bolusy przed posiłkami
• różne programy / bazy i bolusów/
• sygnalizacja błędów technicznych
• konieczność dobrej edukacji
• konieczność częstych pomiarów glikemii
• duży koszt pomp i cewników

•

Pompy insulinowe

korzyści

• Polepszenie skuteczności leczenia i

wskaźników wyrównania cukrzycy

• zmniejszenie dobowych wahań

glikemii

• zmniejszenie częstości i ciężkości

hypoglikemii

• poprawa jakości życia, zbliżenie

stylu życia do osób zdrowych

Insulinoterapia w

cukrzycy t.2

• Znaczna hyperglikemia początkowa
• nieskuteczność leków doustnych
• konieczność szybkiej normalizacji glikemii/

stany ostre/

• dodatkowe choroby
• okres okołooperacyjny
• przygotowanie do ciąży, ciąża
• ostry zawał serca i stan kilku tygodni po zawale
• obecność hyperglikemii poposiłkowej

Opory przed

insulinoterapią

• PACJENCI-
• ból, inwazyjność, niewygoda

organizacyjna, konieczność pomiarów

glikemii

• ryzyko hypoglikemii
• brak edukacji i doświadczenia
• sytuacja społeczna
• przekonanie, że insulinoterapia to istotne

pogorszenie choroby

Obawy przed

insulinoterapią

• LEKARZE-
• braki w edukacji diabetologicznej
• braki edukacji w zakresie znaczenia

insulinoterapii dla zapobiegania
powikłaniom mikro i makroangiopatycznym

• konieczność zwiększenia pracy z chorym na

cukrzycę

organizowanie dodatkowo

edukacji

• dodatkowe koszty

Począt
ek
działa
nia

Szczyt
działania

Czas
działania

Wkłady
do pena

Firma

Solution

neutralisWOS

Wieprzowe

WOS

MaxirapidWOS

30

min

2,5-5h

7-8h

NIE

Polfa

Tarchomin

Actrapid HM

NovoNordisk

Gensulin R

Bioton

Humulin R

Eli Lilly

Humanizo

wane

Insuman Rapid

30

min

1-3h

5-7h

TAK

Aventis

Humalog(Lispro)

Eli Lilly

Analogi

NovoRapid(B28AS

PART)

10-15

min

40-90

min

3-4h

TAK

Insuliny

krótkodziałające

Insuliny średnio-długo działające

(pośredni czas działania)

Począt

ek

działa

nia

Szczyt

działa

nia

Czas

działa

nia

Wkła

dy do

pena

Firma

Isophanicum

WOS

1-2h

4-12h 18-20h

SemilenteWO

S

1-1,5h 4-8h

12h

Wieprzowe

WOS

Lente WOS

2h

6-12h 24h

NIE

Polfa

Tarchomi

n

Insulatard HM

NovoNor

disk

Gensulin N

Bioton

Humulin N

Eli Lilly

Humanizo

wane

Insuman Basal

1-1,5h 2-8h

18-24h TAK

Aventis

Insuliny długo działające

Począt

ek

działa

nia

Szczyt

działania

Czas

działa

nia

Wkła

dy do

pena

Firma

Wieprzowe

WOS

Ultralente

WOS

2-4h 12-17h

24-

30h

NIE Polfa

Tarchomi

n

Humulin U

Eli Lilly

Humanizo

wane

Ultratard

HM

4h

8-24h

28h

NIE

NovoNor

disk

Analogii

Glargine

(Lantus)

2-4h bezszczyt

owa

24h

NIE Aventis

Gotowe mieszanki

insulin

Nazwa mieszanki

Proporcje zawartych insulin

Firma

Gensulin M 10

M 20

M 30

M 40

M 50

Gensulin R/Gensulin N = 10/90

20/80

30/70

40/60

50/50

Bioton

(Warszawa

)

Humulin M 1

M 2

M 3

M 4

Humulin R/Humulin N = 10/90

20/80

30/70

40/60

Eli Lilly

Insuman-Comb 15/85

25/75

50/50

Insuman Rapid/Insuman Basal= 15/85

25/75

50/50

Aventis

Actrapid / Insulatard = 10/90

20/80
30/70

40/60

Mixtard 10 HM

20 HM

30 HM

40 HM

50 HM

50/50

NovoNordi

sk

Humalog Mix 25

LisPro / LisPro protaminowej NPL=

25/75

Mix 50

50/50

Eli Lilly