Szyny zgryzowe w
leczeniu dysfunkcji
narządu żucia.
Deprogramator i płytka
podjęzykowa.

Beata Gomółka,

gr. 5

Szyny okluzyjne (szyny zgryzowe,
szyny nagryzowe, aparaty
nagryzowe)



Służą do leczenia objawowego

(używane w nocy i kilka godz. w

ciągu dnia) lub przyczynowego

(przez całą dobę) zaburzeń i

schorzeń czynnościowych US



Mogą być wykorzystywane w

diagnostyce czynnościowej, by

wykluczyć niektóre schorzenia,

w celu określenia przyczyn

objawów dysfunkcji



Służą zmniejszeniu dolegliwości

bólowych (50-80% pacjentów)

Szyny okluzyjne



Eliminują zawsze istniejące stosunki kontaktowe

zębów przeciwstawnych



Zadaniem ich jest zmiana czynności mięśni i

stawów, a przez to wytworzenie nowej, harmonijnej

pionowej i poziomej relacji żuchwy do szczęki



Ta zmiana relacji ma pozytywne oddziaływanie

neuromięśniowe na zaburzenia położenia i

ruchomości żuchwy



Przy ich stosowaniu należy się zawsze liczyć z

wystąpieniem nowego położenia żuchwy, które

musi być następnie przejęte podczas ostatecznego

leczenia (szlifowanie), przywracającego

fizjologiczne stosunki kontaktowe łuków zębowych

Płytka Sved’a – obejmująca zęby przednie

Płytka Gelb’a-
obejmująca
zęby boczne

Podział szyn
okluzyjnych :

Szyny odruchowe

Szyny
wyrównujące

Szyny pozycyjne

Szyny
długoczasowe

Szyny odruchowe



Inaczej:

Szyny dezorientujące

Szyny odciążające

Szyny elastyczne



To wyłącznie szyny krótkoczasowe, max 8-14

dni



Użytkowane tylko w okresach zwiększonej

czynności para funkcjonalnej (podczas

nadmiernego obciążenia psychoemocjonalnego )



Szyna ta nie eliminuje parafunkcji, lecz tylko jej

objawy, hamując okresowo znaczne obciążenie

mięśni US, powodując ich rozluźnienie,

złagodzenie objawów bólowych zębów, przyzębia,

mięśni żucia, ssż

Szyny odruchowe



Przy dłuższym noszeniu (i adaptacji) szyna

odruchowa może działać jak czynnik wyzwalający

(trigger) i jest używana parafunkcjonalnie

(pacjent zaciska zęby lub zgrzyta na szynie

zębami -> uszkodzenia zębów, przyzębia, mm,

ssż)



Zęby przednie lub boczne nie są podparte na

szynie i mogą się wydłużyć



Należy więc wyjaśnić pacjentowi sposób

użytkowania szyny



Ważne są regularne wizyty kontrolne

Do szyn odruchowych zaliczane
są:

Interceptor

Szyna ekscentryczna

Szyna elastyczna (z tworzywa
miękkiego)

Szyna z miniplastu (niewyrównana
przez szlifowanie)

Przednie plateau

Interceptor



Stosowanie wskazane przy nawracających

miopatiach uwarunkowanych parafunkcjami, które

występują wyłącznie w okresach nadmiernego

stresu (bruksizm)



Wykonany jako:

Szyna z miniplastu

Szyna odlana z metalu



Szyna ta ma punktowo ukształtowane kontakty z

przeciwstawnymi szeregami zębowymi, co powoduje

powstanie odstępu międzyokluzyjnego ok. 2-5 mm

Szyny ekscentryczne



Zawsze wykonywane indywidualnie



Z miniplastu, najczęściej na szczękę



Mechaniczna przeszkoda (szyna zaopatrzona
w pętle z drutu) powoduje, że nie mogą być
przyjmowane parafunkcjonalne pozycje
żuchwy



Pacjent powinien ją nosić nieregularnie ( w
sytuacjach zwiększonego obciążenia
psychoemocjonalnego)

Szyny elastyczne (miękkie szyny
okluzyjne)



Wywołują efekt „soft” porównywalny do

„nagryzania na watę”, do nagryzania na

poduszeczkę z wodą



Poprzez wyrównanie zaburzeń okluzji następuje

efekt harmonizacji- dzięki równomiernym

bodźcom z proprioreceptorów przyzębia

mięśnie żucia zostają zrelaksowane



Przy dłuższym ich stosowaniu należy liczyć się
z możliwością przesuwania zębów (są miękkie),
co powoduje zaburzenia okluzji (zwłaszcza
szyny wykonywane seryjnie np. ”Aquilizer” czy
pozycjonery TJM) – bezwzględna kontrola

Szyny elastyczne (miękkie szyny
okluzyjne)



Indywidualne - wykonywane technika tłoczenia
wgłębnego (na modelu szczeki z folii „Erkolen”
o grubości 1,5 mm) i stosowane tylko wtedy,
gdy szyny wyrównujące nie dają żadnych
efektów u pacjentów z parafunkcjami



Działanie szyny i zmiany okluzji musza być
kontrolowane w odstępach 8-14 dniowych

Aqualizer składa się z 2 poduszek z płynem,
które są połączone rurką przenoszącą

Szyny z miniplastu (nie
doszlifowane)



Wykonywane techniką tłoczenia wgłębnego

(na modelu szczęki lub żuchwy z folii o

grubości 1- 1,5 mm i zakładane w ustach

pacjenta bez wyrównywania)



Zwiększa się wymiar pionowy i następuje

wyłączenie istniejącej pozycji nawykowego

zaguzkowania i powoduje powstawanie

„terapeutycznego kontaktu

przedwczesnego” (występuje przypadkowo,

niesymetrycznie)



Po 3-8 dniach należy szynę skontrolować i

wyrównać przez szlifowanie, by uniknąć

nowego wzoru parafunkcji

Przednie plateau (przedni nagryz)



Oddziałuje odruchowo tak jak Interceptor czy

niedoszlifowana szyna z miniplastu



Przednia płaska pow. nagryzowa z tworzywa

do kontaktu z dolnymi siekaczami powoduje

wyłączenie kontaktów zębów bocznych,

przez co może przerwać wzór parafunkcji



Musi być kontrolowana po 3-8 dniach i

przekształcona w szynę wyrównującą



Wskazane przy miopatiach uwarunkowanych

parafunkcjami, które zostały wywołane

zaburzeniami okluzji na zębach bocznych

Szyny wyrównujące



Stosowane w terapii przyczynowej, eliminują

istniejącą okluzję, powinny wytwarzać idealne

stosunki zgryzowe (zharmonizowanie czynności

mięśni i stawów)



Wyłączają czynnik wyzwalający schorzenie ->

ułatwia to dalsze leczenie



Wskazane przy:

dento-, mio- i artropatiach uwarunkowanych

okluzyjnie lub parafunkcjonalnie



Szyna może być stosowana długoczasowo

(szyna dla zgrzytających) - szczególnie wtedy, gdy

nie udało się wcześniej opanować parafunkcji

Szyny wyrównujące



Po zastosowaniu tej szyny powinno się

uzyskać obustronne, równomierne kontakty

wszystkich zębów w okluzji statycznej i

dynamicznej oraz prowadzenie zębów

przednich z dyskluzją zębów bocznych



Zazwyczaj wykonuje się ja na szczękę,

ponieważ jest noszona przez pacjenta tylko

okresowo, najczęściej w nocy



Wizyty: po 8-12 dniach, potem po 4 tyg.



Leczenie trwa około 8- 12 tyg.



Po ustaniu dolegliwości mięśniowo-

twarzowych szyna wyrównująca powinna

być noszona przez pacjenta nadal, ale tylko

w nocy, aż do czasu przeprowadzenia

ponownej analizy okluzji i zastosowania na

jej postawie definitywnych środków

terapeutycznych

Szyny wyrównujące



Odpowiednikami szyn wyrównujących
są:

Szyna Michigan (szyna Asha)

Szyna odciążająca

Szyna stabilizująca

Szyna relaksująca

Szyna Druma

Szyny pozycyjne /
pozycjonujące



Celem jej stosowania jest zmiana

stosunków

wewnątrzstawowych i

obciążenia ssż



Wskazania do stosowania:

repozycja krążka stawowego

przemieszczonego w kierunku

przednio-przyśrodkowym

Korekta położenia kompleksu

głowa- krążek w panewce stawowej

Odciążenie struktur stawowych w

razie zmian strukturalnych i przy

dotylnym przemieszczeniu krążka

Wyrównanie zmian obciążenia w

ssż

Szyny pozycyjne /
pozycjonujące



Odpowiednikami są:

Szyny repozycyjne

Szyny protruzyjne

Szyny FARRARA

Szyny odciążające

Szyny dystrakcyjne

Repozycja



Do repozycji głowy żuchwy na krążku
stawowym są polecane różne
metody, zależnie od tego, jaki jest
stopień przemieszczenia:

Samorepozycja

Manualna repozycja

Instrumentalna repozycja

Samorepozycja



Pacjentom udaje się podczas ruchów

żuchwy umiejscowić głowę żuchwy z

powrotem we wklęsłości krążka



To „wskoczenie” kłykcia jest związane

najczęściej z wyraźnym ruchem

kłykcia ku dołowi i przyśrodkowo, a

także ze słyszalnym trzaskiem

początkowym lub pośrednim

Repozycja manualna



Jest wykonywana podczas
prowadzenia żuchwy przy użyciu
odwróconego „uchwytu Hipokratesa”



Zalecana się ja przy trwałym,
całkowitym przemieszczeniu krążka
stawowego w kierunku przednio-
przyśrodkowym

Repozycja manualna



Kciuk prawej ręki (po lewej stronie pacjenta)

lub lewej ręki (po prawej stronie pacjenta)

kładziemy na dolny łuk zębowy. Palec

wskazujący obejmuje kąt żuchwy, zaś

pozostałe palce utrzymują krawędź żuchwy.

Żuchwę należy teraz ze znacznym uciskiem

prowadzić w kierunku grzbietowo- dolnym.

Torebka stawowa powinna zostać lekko

napięta (pacjent odczuwa ból), po

naciągnięciu torebki zmieniamy kierunek

nacisku na dolno-protruzyjny, aby żuchwa

mogła przyjąć prawidłowe normalne położenie

w części wklęsłej krążka

Repozycja
instrumentalna



Jej celem jest uzyskanie dokładnych pomiarów w

strzałkowym, pionowym i poprzecznym kierunku,

wyznaczających pozycję głowy żuchwy, w której

powstaje prawidłowa relacja głowa- krążek stawowy



Dzieli się na 2 etapy:

- instrumentalne wykreślenie ruchów (rotograf,

aksjograf)

przeniesienie danych do pozycjonera



Jest wskazana przy:
częściowych i całkowitych przemieszczeniach krążka

przednio- przyśrodkowych z repozycją w okluzji

statycznej, gdy nie udało się uzyskać stabilnej relacji

głowa- krążek przez repozycję manualną, czyli gdy

głowa żuchwy podczas prób stabilizacji ciągle

ześlizguje się do pozycji patologicznej

Szyny długoczasowe



Stabilizuje czynnościową pozycję głów żuchwy

(CPG)



Zapewnia fizjologiczną czynność łuków zębowych



Może być polecana do dalszego leczenia po

stosowaniu szyny pozycjonującej



Musi być wykonana z materiału odpornego na

ścieranie (używana przez wiele lat), dobrze

umocowana na zębach pacjenta – wiec powinna być

tak wykonana by nie powodowała żadnych uszkodzeń

zębów, przyzębia i błony śluzowej



Zazwyczaj jako: lany szkielet metalowy, którego pow.

żujące ukształtowano z kompozytu



Prawie zawsze umieszcza się ją na żuchwie

NTI – TSS
(Deprogramator)

„

Deprogramator napięcia

mięśniowego bazujący na
naturalnym odruchu
obronnym"

( Neoceptive Trigeminal

Inhibition - Tension
Suppression System )

„Proprioceptywny hamulec

nerwu trójdzielnego”

Szyna NTI w jamie ustnej

Deprogramator



Jest to poliwęglanowa matryca, obejmująca swym zasięgiem
siekacze górne, uszczelniana indywidualnie specjalnym
materiałem szybkopolimeryzującym Snap



Zastosowanie szyny NTI nie wymaga wykonania wycisków na
modele robocze, ponieważ standardowa matryca jest
uszczelniana indywidualnie w jamie ustnej pacjenta
specjalnym materiałem.



Szyna jest osadzana na
górnych siekaczach
centralnych w taki sposób,
aby linia pośrodkowa dolnych
siekaczy przypadała na
środku tzw. belki (elementu
powodującego dyskluzję)

Deprogramator



Koncepcja działania NTI opiera się tak jak w
przypadku deprogramatora na odruchu obronnym,
wyzwalanym podczas ruchów parafunkcjonalnych
dzięki odruchowym mechanizmom regulacyjnym,
zapewniającym natychmiastowe zmniejszenie sił
zgryzowych (aparat odciążający)



Odruch ten występuje najmocniej na siekaczach i
dlatego NTI jest nazywana: szyną na siekacze.

Deprogramator



Wskazaniem do zastosowania:

napięciowe i migrenowe bóle głowy

ból mięśni lub stawów będący efektem
intensywnego uprawiania parafunkcji
zwarciowych i niezwarciowych



Przeciwwskazaniem do zastosowania:

rozchwianie zębów w przednim odcinku łuku
zębowego

choroby ogólne tj. padaczka

Co warto wiedzieć o NTI…



Pacjent powinien użytkować szynę kilka godzin w ciągu

dnia i w okresie spoczynku nocnego.



Nie zaleca się spożywania pokarmów i przyjmowania napojów

w szynie NTI.



Dentysta wykonuje ją w 20 minut !!!



Nie trzeba korzystać z pracowni techniki dentystycznej



Pacjent otrzymuje szynę w trakcie 1 wizyty !!!



Dopasowanie szyny następuje przy pomocy szybko

twardniejącego polimeru, jest łatwe (niczym pobranie

wycisku) - może wykonać to nawet pomocniczy personel

dentystyczny



Szyna jest tania i gwarantuje oczekiwany efekt



NTI jest mała, przejrzysta, ledwo widoczna a za tym samym

łatwa i przyjemna w użyciu



Jest tak wygodna, że pacjent może używać jej w pracy w

ciągu dnia (specjalna, kosmetyczna wersja dzienna).



NTI istnieje na amerykańskim rynku od 1998 roku

Płytka podjęzykowa



To rodzaj odpowiednio ukształtowanej

symetrycznie pogrubionej płyty językowej (takie

ukształtowanie odpowiada wyciskowi tej okolicy),

co pozwala na utrzymywanie języka na tej

powierzchni w linii środkowej, tzn. zgodnie z

położeniem centralnym żuchwy



Można ją stosować przez całą dobę



To zalecenie wynika z istnienia koordynacji

ruchowej językowo- żuchwowej, zgodnie z którą

przemieszczanie się i układanie żuchwy następuje

zgodnie z ruchem i położeniem języka

Płytka podjęzykowa



Obejmuje powierzchnie wszystkich dolnych

zębów, przy czym w odcinkach bocznych jej

zasięg powinien przekraczać równik na ok. 1 mm.



W odcinku przednim płytka pokrywa pow.

językowe zębów po brzegi sieczne



Brzeg płytki należy doszlifować tak, aby nie miał

kontaktu z zębami przeciwstawnymi w zwarciu

centrycznym, jak i ekscentrycznym



Zęby górne nie powinny kontaktować z

powierzchnia płytki nawet podczas krańcowych

ruchów zwarciowych płytki

Płytka podjęzykowa



Chory powinien utrzymywać język

swobodnie na górnej powierzchni płytki



Powoduje to uniesienie języka ku górze i

odruchowe opuszczenie żuchwy ku dołowi



Zapewnia utrzymanie szpary spoczynkowej

i zapobiega zaciskaniu zębów



W pierwszym okresie (przez kilka dni)

użytkowania płytki pacjent może odczuwać

przykre „pociąganie żuchwy ku dołowi”



Stosowanie płytki jest celowe tylko w przypadkach
z prawidłową wysokością zwarcia (w
przeciwieństwie do deprogramatora, który może
być stosowany w przypadkach z prawidłową, jak i
zmniejszoną wysokością zwarcia)



Przedstawione wyżej gotowe szyny
zgryzowe (okluzyjne) i aparaty
odciążające (deprogramator i płytka
podjęzykowa) mogą być stosowane
naprzemiennie

Np. chorzy mogą w nocy stosować szynę lub płytkę podjęzykowa, zaś

w dzień, w zależności od istniejących wskazań płytkę lub

deprogramator