Układ Limbiczny

Układ Limbiczny

Układ rąbkowy

Układ brzeżny

Analizator emocjonalny

Mózg trzewny

• W skład układu limbicznego

wchodzą:

• struktury zlokalizowane na podstawnej

i przyśrodkowej powierzchni półkul
mózgowych zaliczane poprzednio do
węchomózgowia

• zespół jąder podkorowych.

• Struktury korowe

– Opuszka węchowa
– Guzek węchowy
– Płat gruszkowaty
– Hipokamp
– Zakręt hipokampa
– Zakręt obręczy
– Kora w okolicy

• Pól wyspy
• Płata skroniowego
• Zakrętów

oczodołowych

• Struktury podkorowe

– Ciała migdałowate
– Przegroda przezroczysta
– Niektóre jądra

• Wzgórza
• Podwzgórza
• Śródmózgowia

Funkcje układu limbicznego

• Analizuje znaczenie emocjonalne bodźców.
• Kontroluje wyrażanie emocji.
• Uczestniczy w kodowaniu śladów pamięci

świeżej i uczenia się.

• Uczestniczy w regulacji rytmów

biologicznych takich jak czuwanie lub sen.

• Kieruje czynnościami popędowo-

emocjonalnymi.

– Pobieranie pokarmu, agresja, obrona, popęd

seksualny

Funkcje korowych struktur

układu limbicznego

Wpływy ze strony korowych ośrodków związane są

z pobudzeniem układu siatkowatego lub ze wzrostem
aktywności jąder podwzgórza.

• Zakręt obręczy, tylna część zakrętów

oczodołowych oraz biegun przedni płata
skroniowego stanowią tzw. Mózg trzewny.

– Wpływają na aktywność ruchową.
– Regulują aktywność układu autonomicznego

i wydzielanie dokrewne.

– Kierują czynnościami popędowo-emocjonalnymi.

Drażnienie ośrodków

korowych prowadzi do:

• Różnokierunkowych zmian w czynnościach

wegetatywnych. (zmiany akcji serca,
zmiany ciśnienia krwi, zmiany
w czynnościach motorycznych
i wydzielniczych przewodu pokarmowego)

• Drażnienie przedniego bieguna płata

skroniowego wyzwala reakcje agresywne
i obronne, uczucie niepokoju, strachu
czasami napady padaczkowe

• Wycięcie zakrętu obręczy wywołuje

niepokój ruchowy, nadpobudliwość,
agresywność.

• Uszkodzenia zakrętów oczodołowych

i przedniego bieguna płata skroniowego
prowadzą do wzrostu aktywności płciowej,
nasilenia poszukiwania pokarmu.

• Hipokamp ma związek z reakcjami

czuwania i orientacji. Uczestniczy

w procesach zapamiętywania oraz w fazie

płytkiej (REM) snu. Działa hamująco na

układ siatkowaty.

– Drażnienie hipokampu powoduje utratę

oddechu i utratę świadomosci.

– Hipokamp wykazuje właściwości bioelektryczne

w postaci fal τ o amplitudzie do 500 mV. Fale

te są wynikiem krążenia impulsu po

zamkniętych kręgach neuronalnych.

Pola czuciowe

i kojarzeniowe

kory mózgu

Zakręt obręczy

Zakręt hipokampa
i hipokamp

sklepienie

Ciała suteczkowate
podwzgórza

Jądro przednie

wzgórza

Funkcje podkorowych

struktur układu

limbicznego

• Podwzgórze ma wpływ na wiele czynności

wegetatywnych.

• Ciała migdałowate

– zbudowane są z wielu jąder:

• Filogenetycznie starsze – węchomózgowie
• Filogenetycznie młodsze – impulsy głównie z hipokampa

i płata gruszkowatego

– Uczestniczą w analizie bodźców pod kątem ich

znaczenia emocjonalnego.

– Regulują czynności wegetatywne i reakcje

motywacyjno-popędowe ( pokarmowe, seksualne)

– Pełnią rolę w zachowaniu ochronnym (ucieczka),

czynnościach seksualnych i macierzyńskich.

• Drażnienie ciała migdałowatego wywołuje

efekty:

– Wegetatywne
– Somatyczne (przeciwstronne ruchy gałek

ocznych, żucie, połykanie)

– Dokrewne (wpływ na wydzielanie hormonów

przysadki)

– Zmiany w zachowaniu (wściekłość, agresja,

strach)

• Usunięcie ciał migdałowatych powoduje

obniżenie agresywności oraz wzrost
pobudliwości płciowej.

Kręgi funkcjonalne

w układzie limbicznym

• Między neuronami układu siatkowatego

śródmózgowia, a układem limbicznym

krążą impulsacje za pośrednictwem sieci

neuronalnych przebiegających przez

podwzgórze. Dzięki temu impulsy

aferentne ze śródmózgowia biegnące do

układu limbicznego pobudzają też ośrodki

podwzgórza. Po dotarciu do układu

limbicznego zostają one przekształcone

w eferentne impulsy modulujące zwrotnie

czynności podwzgórza i hamujące ośrodki

układu siatkowatego śródmózgowia.

• Wyróżnia się szereg kręgów

limbiczno-śródmózgowych np.

– Krąg Papeza
– Krąg Nauty

• Układy nagrody i kary to neuronalne sieci

wielosynaptyczne znajdujące się w:

– ścianach bocznych komory III

– pęczku przyśrodkowym przodomózgowia

– istocie szarej okołokomorowej

• Przekazują one pobudzenie do różnych struktur

mózgowych za pomocą neuronów:

– katecholaminrgicznych i dopaminergicznych – układ

nagrody (zdobywania)

– cholinergicznych – układ kary (unikania)

• Układy nagrody i kary kierują w dużym stopniu

zachowaniem zwierzęcia. Znajdują się one

w równowadze dopóki nie pojawi się potrzeba

biologiczna (np. uczucie zimna, głodu itp.). W takim

przypadku następuje zmiana zachowania mająca na

celu zaspokojenie potrzeby.

Przykładem kręgu funkcjonalnego
jest układ nagrody i kary.

• Popędy to wewnętrzne źródło działania

zwierzęcia. Uruchamiają aktywność organizmu

ukierunkowaną na zaspokojenie danej potrzeby

biologicznej lub unikanie zagrożenia. Po ich

zaspokojeniu w pracy organizmu następują

zmiany. Pojawiają się też subiektywne odczucia –
emocje.

– W emocjach wyróżniamy:

• → aspekty subiektywne (przyjemne lub przykre

doznania)

• → aspekty obiektywne (zmiany zachowania)

• Zachowanie popędowo-emocjonalne to złożona

czynność odruchowa. Od zwykłego odruchu

odróżnia je to, że jest ono wynikiem

wewnątrzustrojowych zmian fizjologicznych –
popędów.

Dziękujemy za

Dziękujemy za

uwagę

uwagę



