KOMPLEKSOWY
KOMPLEKSOWY
REGIONALNY ZESPÓŁ
REGIONALNY ZESPÓŁ
BÓLOWY
BÓLOWY
(„ZESPÓŁ SUDECKA”)
(„ZESPÓŁ SUDECKA”)
Wstęp
Wstęp
„Zespół Sudecka” jest
kompleksem zmian
występujących w
obrębie kończyny górnej
lub dolnej w
następstwie
patologicznej reakcji
układu współczulnego
na bodziec urazowy lub
inny.
Powszechnie jest on
utożsamiany przede
wszystkim z chorobą
kości, która
charakteryzuje się na
radiogramie typowym,
plamistym zanikiem
struktury.
Powstawanie zespołu
tłumaczy się
pojawiającymi się po
urazie lokalnymi
zaburzeniami
humoralnymi,
powodującymi
neurogenną reakcję
zapalną. Doprowadza
ona do ostrego zaniku
kości i tkanek miękkich.
Od czasów Sudecka
powstało wiele teorii
powstawania tego
zespołu, z których
żadna, niestety, nie
wyjaśnia patogenezy
tego schorzenia.
Epidemiologia
Zespół Sudecka występuje w 90%
jako powikłanie pourazowe,
najczęściej po złamaniu kości
promieniowej w miejscu typowym.
Występuje zwykle u chorych w
wieku 30-50 lat, 3 krotnie
częściej u kobiet. Zespół pojawia się
również w obrębie kończyn dolnych,
gdzie przebieg i
rokowanie kliniczne są odmienne.
Występowanie Zespółu
Sudecka:
19-35% - po złamaniu kości
promieniowej w miejscu
typowym (złamanie Collesa)
1-2 % - po innych złamaniach
2-5 % - uszkodzenie nerwów
obwodowych
10% - bez urazu
Czynnikami zwiększającymi
ryzyko wystąpienia zespołu
bez urazu są:
- choroba niedokrwienna i zawał serca,
- zespół bark-ręka
- uszkodzenia mózgu,
- zakażenia,
- uszkodzenia rdzenia kręgowego,
- zespół cieśni nadgarstka,
- zabieg chirurgiczny
- palenie papierosów
Obraz kliniczny
Obraz kliniczny
Chorzy skarżą się na bardzo silne bóle, których
nasilenie jest nieproporcjonalne do wielkości urazu.
Kończyna jest obrzęknięta, ocieplona, zaczerwieniona
lub zasiniona. Powyższe dolegliwości bardzo trudno
poddają się leczeniu i bywają tak wielkie, że
doprowadzają do amputacji
Obraz kliniczny ZKBR składa się
z 3 charakterystycznych okresów:
Okres pierwszy – ostry
Okres drugi – dystrofii
Okres trzeci – atrofii
Okres pierwszy - ostry
Dolegliwości pojawiają się zwykle kilka dni po
urazie (od kilku godzin do 3 miesięcy).
Dominuje samoistny, bardzo silny ból. Skóra jest
nadwrażliwa na dotyk, minimalne bodźce
wyzwalają silną reakcję bólową, która obejmuje
obszar o wiele większy niż to wynika z
zakresu unerwienia czuciowego. Wyraźnie
zaznacza się dysfunkcja układu autonomicznego
kończyn jak: ocieplenie i zasinienie skóry, obrzęk,
potliwość, pobudzony wzrost paznokci i włosów.
Chorzy skarżą się na sztywność stawów. Po kilku
tygodniach radiogramy uwidaczniają
plamkowy zanik podchrzęstny kości.
Okres drugi – dystrofii
Rozpoczyna się zwykle 3 miesiące po uszkodzeniu.
Dolegliwości bólowe mają charakter stały.
Skóra jest chłodna w dotyku, błyszcząca, z
upośledzonym owłosieniem. Badanie radiologiczne
uwidacznia typowy plamkowy zanik kości
beleczkowej oraz ścieńczenie kości korowej
Badanie scyntygraficzne wykazuje zróżnicowany
wychwyt pomiędzy kończyną chorą i zdrową,
szczególnie w okolicy okołostawowej. Biopsje
stawów dowodzą zwłóknienia błony
maziowej bez histologicznych cech zapalenia
.
Okres trzeci – atrofii
Rozpoczyna się od 3 do 12 miesięcy od
momentu wystąpienia dolegliwości. Skóra
staje się na
stałe zasiniona, błyszcząca, gładka z
utratą normalnych zmarszczek. Ruchy
stawowe są
poważnie ograniczone, częste są trwałe
przykurcze. W obrazie radiologicznym
widoczny jest
dalszy postęp zaniku kostnego, łączenia
kości, struktury kości. Zmiany zazwyczaj
są już
nieodwracalne .
L
L
eczenie
eczenie
Niestety, nie opracowano dotąd
wiarygodnego schematu leczenia
choroby Sudecka. Większość
doniesień opiera się na
subiektywnej ocenie danej
metody leczenia, a prace z
placebo wykazały brak efektów
leczniczych kolejnych metod.
Leczenie :
Leczenie :
1) w pierwszym okresie :
1) w pierwszym okresie :
Cel :
usmierzenie bólu i zmniejszenie wzmoonego
przepływu krwi
unieruchomienie w pozycji czynnosciowej
cwiczenia czynne wykonywane do granicy bólu
kapiele oziebiajace zdrowej konczyny
(wykorzystanie współdziałania odruchowej reakcji)
-leczenie farmakologiczne
Przeciwwskazania :
-zabiegów ciepłoleczniczych (spowoduja jeszcze
wieksze przekrwienie – a tego nie chcemy)
-cwiczenia bierne
2) w drugim okresie :
2) w drugim okresie :
Cel :
- poprawa przepływu krwi
Srodki
-cwiczenia czynne
-kapiele rozgrzewajace zdrowej
konczyny
-kapiele wirowe chorej konczyny
-masa za pomoca szczotki
3) w trzecim okresie :
3) w trzecim okresie :
Cel :
-wzmocnienie siły miesniowej
Srodki
-aparaty korekcyjne przykurczów
i zniekształcen konczyn
-cwiczenia z obciaeniem
Podsumowanie
Podsumowanie
Niestety, Zespół Sudecka pozostaje nadal
wyzwaniem terapeutycznym dla każdego
lekarza ortopedy, specjalisty leczenia bólu,
anestezjologa , rehabilitanta oraz psychologa.
Ostrożna rehabilitacja i fizykoterapia są
wskazane na każdym etapie choroby,
ponieważ zmniejszają obrzęk kończyny i
poprawiają miejscowe krążenie krwi. Zbyt
agresywne postępowanie może nawet nasilać
ból. Konieczne jest podawanie leków
przeciwbólowych oraz przeciwobrzękowych .
Popularne jest stosowanie regionalnych blokad
sympatykolitycznych .Jedynie
wielodyscyplinarne podejście do leczenia
KZBR pozwala na osiągnięcie pozytywnych
wyników terapeutycznych.