KOMPLEKSOWY 

KOMPLEKSOWY 

REGIONALNY ZESPÓŁ 

REGIONALNY ZESPÓŁ 

BÓLOWY

BÓLOWY

(„ZESPÓŁ SUDECKA”)

(„ZESPÓŁ SUDECKA”)

Wstęp

Wstęp



„Zespół Sudecka” jest 

kompleksem zmian 

występujących w 

obrębie kończyny górnej 

lub dolnej w 

następstwie 

patologicznej reakcji 

układu współczulnego 

na bodziec urazowy lub 

inny.



Powszechnie jest on 

utożsamiany przede 

wszystkim z chorobą 

kości, która 

charakteryzuje się na 

radiogramie typowym, 

plamistym zanikiem 

struktury.



Powstawanie zespołu 

tłumaczy się  

pojawiającymi się po 

urazie lokalnymi 

zaburzeniami 

humoralnymi, 

powodującymi 

neurogenną reakcję 

zapalną. Doprowadza 

ona do ostrego zaniku 

kości i tkanek miękkich. 

Od czasów Sudecka 

powstało wiele teorii 

powstawania tego 

zespołu, z których 

żadna, niestety, nie 

wyjaśnia patogenezy 

tego schorzenia.

Epidemiologia

Zespół Sudecka występuje w 90% 
jako powikłanie pourazowe, 
najczęściej po złamaniu kości
promieniowej w miejscu typowym. 
Występuje zwykle u chorych w 
wieku 30-50 lat, 3 krotnie
częściej u kobiet. Zespół pojawia się 
również w obrębie kończyn dolnych, 
gdzie przebieg i
rokowanie kliniczne są odmienne.

Występowanie Zespółu 

Sudecka:

 

19-35% - po złamaniu kości 

promieniowej w miejscu 

typowym (złamanie Collesa)

1-2 % - po innych złamaniach

2-5 % - uszkodzenie nerwów 

obwodowych

10% - bez urazu

Czynnikami zwiększającymi 

ryzyko wystąpienia zespołu 

bez urazu są:

- choroba niedokrwienna i zawał serca,

- zespół bark-ręka

- uszkodzenia mózgu,

- zakażenia,

- uszkodzenia rdzenia kręgowego,

- zespół cieśni nadgarstka,

- zabieg chirurgiczny

- palenie papierosów

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny



Chorzy skarżą się na bardzo silne bóle, których 
nasilenie jest nieproporcjonalne do wielkości urazu. 
Kończyna jest obrzęknięta, ocieplona, zaczerwieniona 
lub zasiniona. Powyższe dolegliwości bardzo trudno 
poddają się leczeniu i bywają tak wielkie, że 
doprowadzają do amputacji

    

Obraz kliniczny ZKBR składa się 

z 3 charakterystycznych okresów:



Okres pierwszy – ostry



Okres drugi – dystrofii



Okres trzeci – atrofii

Okres pierwszy - ostry

Dolegliwości pojawiają się zwykle kilka dni po 
urazie (od kilku godzin do 3 miesięcy).
Dominuje samoistny, bardzo silny ból. Skóra jest 
nadwrażliwa na dotyk, minimalne bodźce 
wyzwalają silną reakcję bólową, która obejmuje 
obszar o wiele większy niż to wynika z
zakresu unerwienia czuciowego. Wyraźnie 
zaznacza się dysfunkcja układu autonomicznego 
kończyn jak: ocieplenie i zasinienie skóry, obrzęk, 
potliwość, pobudzony wzrost paznokci i włosów. 
Chorzy skarżą się na sztywność  stawów.  Po kilku 
tygodniach radiogramy uwidaczniają
plamkowy zanik podchrzęstny kości.

Okres drugi – dystrofii

Rozpoczyna się zwykle 3 miesiące po uszkodzeniu. 
Dolegliwości bólowe mają charakter stały.
Skóra jest chłodna w dotyku, błyszcząca, z 
upośledzonym owłosieniem. Badanie radiologiczne 
uwidacznia typowy plamkowy zanik kości 
beleczkowej oraz ścieńczenie kości korowej
Badanie scyntygraficzne wykazuje zróżnicowany 
wychwyt pomiędzy kończyną chorą i zdrową, 
szczególnie w okolicy okołostawowej. Biopsje 
stawów dowodzą zwłóknienia błony
maziowej bez histologicznych cech zapalenia

.

Okres trzeci – atrofii

Rozpoczyna się od 3 do 12 miesięcy od 
momentu wystąpienia dolegliwości. Skóra 
staje się na
stałe zasiniona, błyszcząca, gładka z 
utratą normalnych zmarszczek. Ruchy 
stawowe są
poważnie ograniczone, częste są trwałe 
przykurcze. W obrazie radiologicznym 
widoczny jest
dalszy postęp zaniku kostnego, łączenia 
kości, struktury kości. Zmiany zazwyczaj 
są już
nieodwracalne .

L

L

eczenie

eczenie



Niestety, nie opracowano dotąd 

wiarygodnego schematu leczenia 
choroby Sudecka. Większość 
doniesień opiera się na 
subiektywnej ocenie danej 
metody leczenia, a prace z 
placebo wykazały brak efektów 
leczniczych kolejnych metod.

Leczenie :

Leczenie :

1) w pierwszym okresie :

1) w pierwszym okresie :



Cel :



usmierzenie bólu i zmniejszenie wzmoonego 
przepływu krwi



unieruchomienie w pozycji czynnosciowej



cwiczenia czynne wykonywane do granicy bólu



kapiele oziebiajace zdrowej konczyny 
(wykorzystanie współdziałania odruchowej reakcji)



-leczenie farmakologiczne



Przeciwwskazania :



-zabiegów ciepłoleczniczych (spowoduja jeszcze 
wieksze przekrwienie – a tego nie chcemy)



-cwiczenia bierne

2) w drugim okresie :

2) w drugim okresie :



Cel :



- poprawa przepływu krwi



Srodki



-cwiczenia czynne



-kapiele rozgrzewajace zdrowej 
konczyny



-kapiele wirowe chorej konczyny



-masa za pomoca szczotki

3) w trzecim okresie :

3) w trzecim okresie :



Cel :



-wzmocnienie siły miesniowej



Srodki



-aparaty korekcyjne przykurczów 

i zniekształcen konczyn



-cwiczenia z obciaeniem

Podsumowanie

Podsumowanie

 

Niestety, Zespół Sudecka pozostaje nadal 

wyzwaniem terapeutycznym dla każdego 

lekarza ortopedy, specjalisty leczenia bólu, 

anestezjologa , rehabilitanta oraz psychologa.



Ostrożna rehabilitacja i fizykoterapia są 

wskazane na każdym etapie choroby, 

ponieważ zmniejszają obrzęk kończyny i 

poprawiają miejscowe krążenie krwi. Zbyt 

agresywne postępowanie może nawet nasilać 

ból. Konieczne jest podawanie leków 

przeciwbólowych oraz przeciwobrzękowych . 

Popularne jest stosowanie regionalnych blokad 

sympatykolitycznych .Jedynie 

wielodyscyplinarne podejście do leczenia 

KZBR pozwala na osiągnięcie pozytywnych 

wyników terapeutycznych.