Leki nasenne
Leki nasenne
Czuwanie i sen
Czuwanie i sen
2 podstawowe stany fizjologiczne:
2 podstawowe stany fizjologiczne:
czuwanie (2/3) i sen (1/3 doby)
czuwanie (2/3) i sen (1/3 doby)
Czuwanie
Czuwanie
stan aktywności układu
stan aktywności układu
somatycznego.
somatycznego.
Sen
Sen
odpoczywa układ somatyczny
odpoczywa układ somatyczny
zmiany w czynności układu
zmiany w czynności układu
sercowo-naczyniowego,
sercowo-naczyniowego,
oddechowego, trawiennego,
oddechowego, trawiennego,
gruczołów dokrewnych.
gruczołów dokrewnych.
SEN
SEN
Sen
Sen
- zjawisko fizjologiczne,
- zjawisko fizjologiczne,
rytmiczne, charakteryzujące
rytmiczne, charakteryzujące
się zmian
się zmian
ą
ą
czynności mózgu,
czynności mózgu,
zniesieniem świadomości,
zniesieniem świadomości,
zmniejszeniem napięcia
zmniejszeniem napięcia
mięśniowego i osłabieniem
mięśniowego i osłabieniem
większości czynności
większości czynności
autonomicznych.
autonomicznych.
Czynniki snu (substancje
Czynniki snu (substancje
chemiczne):
chemiczne):
melatonina,
melatonina,
kwas gamma-aminomasłowy
kwas gamma-aminomasłowy
(GABA),
(GABA),
IL-1.
IL-1.
W czasie snu zmetabolizowany
W czasie snu zmetabolizowany
zostaje nadmiar czynników snu w
zostaje nadmiar czynników snu w
mózgowiu i poza nim.
mózgowiu i poza nim.
W czasie snu zmienia się
W czasie snu zmienia się
czynność bioelektryczna
czynność bioelektryczna
mózgu.
mózgu.
Sen- 2 faz
Sen- 2 faz
y
y
sen o wolnych ruchach gałek
sen o wolnych ruchach gałek
ocznych (NREM)-70-80%snu
ocznych (NREM)-70-80%snu
sen o szybkich ruchach gałek
sen o szybkich ruchach gałek
ocznych (REM)- kilka razy w
ocznych (REM)- kilka razy w
ciągu nocy, trwa kilka-
ciągu nocy, trwa kilka-
kilkanaście minut
kilkanaście minut
2 fazy snu
2 fazy snu
(naprzemiennie):
(naprzemiennie):
1-NREM(SEM)
1-NREM(SEM)
wolne fale o dużej amplitudzie ( sen
wolne fale o dużej amplitudzie ( sen
wolnofalowy)
wolnofalowy)
w EEG zapis synchronizacyjny
w EEG zapis synchronizacyjny
4 stadia
4 stadia
2-REM
2-REM
w EEG desynchronizacja ( fale szybkie o
w EEG desynchronizacja ( fale szybkie o
małej amplitudzie)
małej amplitudzie)
zmniejszenie napięcia mięśniowego
zmniejszenie napięcia mięśniowego
szybkie ruchy gałek ocznych
szybkie ruchy gałek ocznych
zapis EEG podobny do zapisu w trakcie
zapis EEG podobny do zapisu w trakcie
czuwania (sen paradoksalny- marzenia
czuwania (sen paradoksalny- marzenia
senne)
senne)
W czasie 8 h snu-
W czasie 8 h snu-
-
-
5,5 h NREM,
5,5 h NREM,
-
-
2,5 h REM
2,5 h REM
Leki nasenne zaburzają stosunek
Leki nasenne zaburzają stosunek
między tymi 2 rodzajami snu
między tymi 2 rodzajami snu
(wywołany sen nie daje pełnego
(wywołany sen nie daje pełnego
wypoczynku)
wypoczynku)
Bezsenn
Bezsenn
ość
ość
Bezsennością
Bezsennością
nazywamy zaburzenie snu
nazywamy zaburzenie snu
charakteryzujące się:
charakteryzujące się:
-
-
trudnością w zaśnięciu w odpowiednio
trudnością w zaśnięciu w odpowiednio
krótkim czasie (l.krótkodziałające np.
krótkim czasie (l.krótkodziałające np.
heksobarbital)
heksobarbital)
-
-
zbyt krótkim snem (poniżej 5 godzin) –
zbyt krótkim snem (poniżej 5 godzin) –
( leki dłużej działające np. fenobarbital,
( leki dłużej działające np. fenobarbital,
nkt. pochodne benzodia
nkt. pochodne benzodia
z
z
epiny)
epiny)
-
-
zbyt płytkim snem
zbyt płytkim snem
-
-
snem przerywanym okresami budzenia się
snem przerywanym okresami budzenia się
(czuwania)
(czuwania)
Bezsenność – 3 typy
Bezsenność – 3 typy
1
1
. Bezsenność spowodowana
. Bezsenność spowodowana
bodźcami z pierwszego układu
bodźcami z pierwszego układu
sygnałów płynących z
sygnałów płynących z
ekstero- i interoreceptorów (hałas,
ekstero- i interoreceptorów (hałas,
światło, ból, duszność)
światło, ból, duszność)
2. Bezsenność spowodowana
2. Bezsenność spowodowana
bodźcami z drugiego układu sygnałów,
bodźcami z drugiego układu sygnałów,
tzn. stanami emocjonalnymi
tzn. stanami emocjonalnymi
3. Bezsenność spowodowana
3. Bezsenność spowodowana
zmianami w OUN, np.: bezsenność
zmianami w OUN, np.: bezsenność
starcza (zmiany miażdżycowe) ,
starcza (zmiany miażdżycowe) ,
bezsenność wywołana guzami mózgu i
bezsenność wywołana guzami mózgu i
inne
inne
Bezsenność
Bezsenność
1. W bezsenności typu 1 staramy
1. W bezsenności typu 1 staramy
się usunąć nadmiernie nasilone
się usunąć nadmiernie nasilone
bodźce lub ich percepcję (odbiór),
bodźce lub ich percepcję (odbiór),
np.: w przypadku bólu podajemy
np.: w przypadku bólu podajemy
leki p/bólowe.
leki p/bólowe.
2. W bezsenności typu 2 stosuje
2. W bezsenności typu 2 stosuje
się leki antyemocjonalne tzw.
się leki antyemocjonalne tzw.
euhipniczne. Jeśli nie skutkują,
euhipniczne. Jeśli nie skutkują,
podajemy leki nasenne.
podajemy leki nasenne.
3. W typie 3- podajemy leki
3. W typie 3- podajemy leki
nasenne.
nasenne.
Bezsenność
Bezsenność
W przypadkach płytkiego,
W przypadkach płytkiego,
powierzchownego snu- stosuje
powierzchownego snu- stosuje
się leki pogłębiające sen, o
się leki pogłębiające sen, o
długotrwałym działaniu
długotrwałym działaniu
(np.: fenobarbital), pochodne
(np.: fenobarbital), pochodne
benzodiazepin o działaniu
benzodiazepin o działaniu
hipnotycznym
hipnotycznym
Ogólne właściwości leków
Ogólne właściwości leków
nasennych
nasennych
Leki nasenne (hypnotica) są to leki
Leki nasenne (hypnotica) są to leki
działające depresyjnie na OUN i
działające depresyjnie na OUN i
wywołujące w określonych
wywołujące w określonych
dawkach sen. Niektóre z nich
dawkach sen. Niektóre z nich
wywołują działanie głównie
wywołują działanie głównie
depresyjne na korę mózgu, układ
depresyjne na korę mózgu, układ
limbiczny i wzgórze, w wyniku
limbiczny i wzgórze, w wyniku
czego zmniejszają dopływ
czego zmniejszają dopływ
impulsów do układu wzbudzania
impulsów do układu wzbudzania
mózgu. Leki te nazywamy lekami
mózgu. Leki te nazywamy lekami
euhipnicznymi – ułatwiają one
euhipnicznymi – ułatwiają one
zasypianie.
zasypianie.
Inne leki wywierają działanie
Inne leki wywierają działanie
depresyjne bezpośrednio na układ
depresyjne bezpośrednio na układ
wzbudzania mózgu- są to tzw.
wzbudzania mózgu- są to tzw.
`hipnotyki` właściwe, działają
`hipnotyki` właściwe, działają
przez pogłębienie snu.Niektóre z
przez pogłębienie snu.Niektóre z
nich przedłużają czas trwania III i
nich przedłużają czas trwania III i
IV fazy snu i opóźniają czas
IV fazy snu i opóźniają czas
występowania fazy REM
występowania fazy REM
(barbiturany),zmniejszaja liczbę i
(barbiturany),zmniejszaja liczbę i
czas trwania.
czas trwania.
Leki nasenne- cd
Leki nasenne- cd
L
L
eki nasenne są lekami
eki nasenne są lekami
nieswoistymi, działającymi
nieswoistymi, działającymi
wyłącznie objawowo.
wyłącznie objawowo.
W mniejszych dawkach działają
W mniejszych dawkach działają
uspokajająco.
uspokajająco.
W większych dawkach wywołują
W większych dawkach wywołują
sen.
sen.
W jeszcze większych dawkach
W jeszcze większych dawkach
niektóre wywołują znieczulenie
niektóre wywołują znieczulenie
ogólne.
ogólne.
Leki nasenne upośledzają
Leki nasenne upośledzają
sprawność psychofizyczną i
sprawność psychofizyczną i
uniemożliwiają prowadzenie
uniemożliwiają prowadzenie
pojazdów mechanicznych.
pojazdów mechanicznych.
Prawie wszystkie leki nasenne
Prawie wszystkie leki nasenne
są w pewnym
są w pewnym
stopniu
stopniu
truciznami i przy
truciznami i przy
długotrwałym używaniu nie są
długotrwałym używaniu nie są
obojętne dla organizmu.
obojętne dla organizmu.
Leki nasenne
Leki nasenne
wywołują przyzwyczajenie i
wywołują przyzwyczajenie i
tolerancję
tolerancję
zmuszają do podwyższenia dawek
zmuszają do podwyższenia dawek
leku
leku
niektóre wywołują wiele działań
niektóre wywołują wiele działań
niepożądanych
niepożądanych
Pochodne benzodiazepiny
Pochodne benzodiazepiny
1.Działają depresyjnie na układ
1.Działają depresyjnie na układ
limbiczno-talamiczny. W wyniku
limbiczno-talamiczny. W wyniku
tego występuje działanie
tego występuje działanie
usp
usp
o
o
kajające, anksjolityczne,
kajające, anksjolityczne,
nasenne, przeciwdrgawkowe.
nasenne, przeciwdrgawkowe.
2.Działają hamująco na połączenia
2.Działają hamująco na połączenia
wielosynaptyczne w rdzeniu
wielosynaptyczne w rdzeniu
kręgowym (zwiotczenie mięśni
kręgowym (zwiotczenie mięśni
prążkowanych).
prążkowanych).
3.Powodują zmniejszenie
3.Powodują zmniejszenie
przepływy mózgowego oraz
przepływy mózgowego oraz
zmniejszają zużycie tlenu przez
zmniejszają zużycie tlenu przez
tkankę mózgową.
tkankę mózgową.
4.Nie działają p/bólowo, ale
4.Nie działają p/bólowo, ale
nieznacznie zmniejszają reakcję na
nieznacznie zmniejszają reakcję na
bodźce bólowe.
bodźce bólowe.
5.Działają przez receptory
5.Działają przez receptory
benzodiazepinowe, ich pobudzenie
benzodiazepinowe, ich pobudzenie
powoduje wzrost aktywności
powoduje wzrost aktywności
neuronów GABA-ergicznych.
neuronów GABA-ergicznych.
Działania niepożądane:
Działania niepożądane:
Uczucie senności i zmęczenia
Uczucie senności i zmęczenia
Upośledzenie sprawność
Upośledzenie sprawność
psychofizyczną i zaburzenia
psychofizyczną i zaburzenia
funkcji poznawczych
funkcji poznawczych
Zawroty głowy, zaburzenia
Zawroty głowy, zaburzenia
widzenia, oczopląs
widzenia, oczopląs
Obniżenie napięcia mięśniowego,
Obniżenie napięcia mięśniowego,
niezborność ruchów
niezborność ruchów
Zaburzenia ze strony przewodu
Zaburzenia ze strony przewodu
pokarmowego
pokarmowego
Działania niepożądane cd.
Działania niepożądane cd.
Rzadko:
Rzadko:
Skórne odczyny uczuleniowe
Skórne odczyny uczuleniowe
Reakcje paradoksalne-
Reakcje paradoksalne-
pobudzenie psychoruchowe
pobudzenie psychoruchowe
(szczególnie u dzieci i osób
(szczególnie u dzieci i osób
starszych)
starszych)
Anemia, leukopenia,
Anemia, leukopenia,
trombocytopenia
trombocytopenia
Wzrost aktywności AST,ALAT, FA
Wzrost aktywności AST,ALAT, FA
Długotrwałe stoswanie może
Długotrwałe stoswanie może
prowadzić do stanu
prowadzić do stanu
zależności.
zależności.
Po nagłym odstawieniu mogą
Po nagłym odstawieniu mogą
wystąpić
wystąpić
objawy abstynencyjne:
objawy abstynencyjne:
pobudzenie psychoruchowe
pobudzenie psychoruchowe
psychoza
psychoza
halucynacje
halucynacje
zaburzenia zachowania, drgawki
zaburzenia zachowania, drgawki
Wg WHO zażywanie leków z tej
Wg WHO zażywanie leków z tej
grupy przez okres dłuższy niż 4
grupy przez okres dłuższy niż 4
miesiące zawsze prowadzi do
miesiące zawsze prowadzi do
wytworzenia zależności lekowej.
wytworzenia zależności lekowej.
Okres leczenia nie powinien
Okres leczenia nie powinien
przekraczać 4 tygodni
przekraczać 4 tygodni
( zwłaszcza dotyczy to dużych dawek)
( zwłaszcza dotyczy to dużych dawek)
Nagłe ich odstawienie
Nagłe ich odstawienie
bzd
bzd
powoduje objawy zespołu
powoduje objawy zespołu
abstynencji .
abstynencji .
Po odstawieniu pochodnych
Po odstawieniu pochodnych
benzodiazepiny
benzodiazepiny
zwykle
zwykle
występuje
występuje
krótkotrwałe pogorszenie
krótkotrwałe pogorszenie
samopoczucia z wystąpieniem
samopoczucia z wystąpieniem
niepokoju i bezsenności zwane
niepokoju i bezsenności zwane
zespołem odbicia (rebound).
zespołem odbicia (rebound).
Zespół odstawienia:
Zespół odstawienia:
pobudzenie psychoruchowe,
pobudzenie psychoruchowe,
drżenie i skurcze mięśni,
drżenie i skurcze mięśni,
nadwrażliwość na bodźce
nadwrażliwość na bodźce
(dźwięki, światło, zapach),
(dźwięki, światło, zapach),
wrażenie poruszania się
wrażenie poruszania się
przedmiotów, zaburzenia pamięci,
przedmiotów, zaburzenia pamięci,
omamy, zaburzenia świadomości
omamy, zaburzenia świadomości
(splątanie), stany lękowe,
(splątanie), stany lękowe,
obniżenie nastroju, derealizacja,
obniżenie nastroju, derealizacja,
depersonalizacja, tachykardia,
depersonalizacja, tachykardia,
zlewne poty, biegunki, drgawki.
zlewne poty, biegunki, drgawki.
Objawy zespołu odstawienia mogą
Objawy zespołu odstawienia mogą
wystąpić bezpośrednio po
wystąpić bezpośrednio po
przerwaniu leczenia lub po kilku-
przerwaniu leczenia lub po kilku-
kilkunastu dniach po zaprzestaniu
kilkunastu dniach po zaprzestaniu
stosowania leku i świadczą o
stosowania leku i świadczą o
powstaniu fizycznego
powstaniu fizycznego
uzależnienia.
uzależnienia.
Dawki należy stopniowo
Dawki należy stopniowo
zmniejszać.
zmniejszać.
Nawet po jednorazowym podaniu,
Nawet po jednorazowym podaniu,
może wystąpić tzw. reakcja
może wystąpić tzw. reakcja
paradoksalna
paradoksalna
.
.
Pochodne benzodiazepiy mogą
Pochodne benzodiazepiy mogą
wywołać koszmarne sny, zwłaszcza
wywołać koszmarne sny, zwłaszcza
na początku stosowania.
na początku stosowania.
Interakcje
Interakcje
Potęgują działanie leków
Potęgują działanie leków
wpływających na ośrodkowy układ
wpływających na ośrodkowy układ
nerwowy , neuroleptyków,
nerwowy , neuroleptyków,
opioidów, leków
opioidów, leków
przeciwhistaminowych I-generacji.
przeciwhistaminowych I-generacji.
Omeprazol przedłuża okres
Omeprazol przedłuża okres
biologicznego półtrwania i
biologicznego półtrwania i
zmniejsza eliminację
zmniejsza eliminację
benzodiazepin o ponad 50%.
benzodiazepin o ponad 50%.
Przeciwwskazania
Przeciwwskazania
-nadwrażliwość na pochodne
-nadwrażliwość na pochodne
benzodiazepiny
benzodiazepiny
-
-
zatrucia innymi lekami psychotropowymi,
zatrucia innymi lekami psychotropowymi,
alkoholem, opioidami
alkoholem, opioidami
-
-
miastenia
miastenia
-
-
jaskra z wąskim kątem przesączania
jaskra z wąskim kątem przesączania
-porfiria
-porfiria
-
-
niewydolność oddechowa
niewydolność oddechowa
-ciąża (I trymestr)
-ciąża (I trymestr)
-poważne uszkodzenie wątroby, nerek
-poważne uszkodzenie wątroby, nerek
(względne)
(względne)
-
-
osoby prowadzącym pojazdy
osoby prowadzącym pojazdy
mechaniczne
mechaniczne
Zastosowanie
Zastosowanie
1. Bezsenność
1. Bezsenność
2. Padaczka- również stan
2. Padaczka- również stan
padaczkowy (diazepam,
padaczkowy (diazepam,
klonazepam)
klonazepam)
3. Premedykacja przed
3. Premedykacja przed
znieczuleniem ogólnym
znieczuleniem ogólnym
4. Stany lękowe i napięcia z
4. Stany lękowe i napięcia z
pobudzeniem
pobudzeniem
Nieliczne podaje się parenteralnie:
Nieliczne podaje się parenteralnie:
diazepam, klonazepam,
diazepam, klonazepam,
c
c
hlordiazepoksyd.
hlordiazepoksyd.
W leczeniu lęku u dzieci stosuje
W leczeniu lęku u dzieci stosuje
się pochodne o słabszym działaniu
się pochodne o słabszym działaniu
tłumiącym i krótkim okresie
tłumiącym i krótkim okresie
półtrwania ( klobazam, lorazepam)
półtrwania ( klobazam, lorazepam)
Preparaty
Preparaty
bzd stosowanych głownie
bzd stosowanych głownie
jako leki nasenne
jako leki nasenne
1.Nitrazepam-
1.Nitrazepam-
(
(
Nitrazepam
Nitrazepam
)0,005g –20
)0,005g –20
tabl.
tabl.
s
s
tosuje się doustnie 0,005-0,01g pół
tosuje się doustnie 0,005-0,01g pół
godziny przed snem.
godziny przed snem.
2.Midazolam-
2.Midazolam-
(
(
Dormicum
Dormicum
)
)
tabl. powl.0,0075
tabl. powl.0,0075
(10 tabl)
(10 tabl)
0,015g
0,015g
(100 tabl)
(100 tabl)
doustnie 0,015-0,03g na noc
doustnie 0,015-0,03g na noc
.
.
(
(
Dormicum
Dormicum
)
)
roztwór do wstrz.
roztwór do wstrz.
5mg/ml,5mg/5ml,50mg/10 ml, 15
5mg/ml,5mg/5ml,50mg/10 ml, 15
mg/3ml
mg/3ml
(
(
Fulsed, Midanium, Sopodorm
Fulsed, Midanium, Sopodorm
)
)
3. Estazolam-
3. Estazolam-
(
(
Estazolam
Estazolam
)
)
tabl.
tabl.
0,002g,
0,002g,
(20 tabl) 1 tabl
(20 tabl) 1 tabl
doustnie
doustnie
przed snem.
przed snem.
4. Lorazepam-
4. Lorazepam-
(
(
Lorafen
Lorafen
)
)
tabl.
tabl.
0,001
0,001
(25 tabl)
(25 tabl)
i 0,0025g
i 0,0025g
(25 tabl)
(25 tabl)
,
,
doustnie 0,001-0,002g przed snem
doustnie 0,001-0,002g przed snem
5. Oxazepam- tabl. 0,01g
5. Oxazepam- tabl. 0,01g
(20 tabl)
(20 tabl)
,
,
doustnie 0,01-0,02g przed snem.
doustnie 0,01-0,02g przed snem.
•
6. Alprazolam-
6. Alprazolam-
(
(
Xanax
Xanax
)
)
- tabl.
- tabl.
0,001g, 0,002g, 0,25mg,
0,001g, 0,002g, 0,25mg,
0,5 mg – po 30 tabl
0,5 mg – po 30 tabl
doustnie 0,0005-0,001g przed snem
doustnie 0,0005-0,001g przed snem
( inaczej w leczeniu zaburzeń lęku)
( inaczej w leczeniu zaburzeń lęku)
(Xanax SR) 0,001g, 0,002g, 0,5 mg- po 30
(Xanax SR) 0,001g, 0,002g, 0,5 mg- po 30
tabl, raz na dobę
tabl, raz na dobę
(Afobam) 0,25 mg , 0,5 mg ( 30 tabl)
(Afobam) 0,25 mg , 0,5 mg ( 30 tabl)
(Neurol, Alprazomerck, Alprox, Zomiren)
(Neurol, Alprazomerck, Alprox, Zomiren)
•
7. Flunitrazepam-
7. Flunitrazepam-
(
(
Rohypnol
Rohypnol
)
)
tabl
tabl
powlekane 0,001 g
powlekane 0,001 g
(10 tabl)
(10 tabl)
Diazepam- Relanium, Valium
Diazepam- Relanium, Valium
Zatrucie
Zatrucie
Częsta przyczyna zatruć.
Częsta przyczyna zatruć.
Względnie mała toksyczność.
Względnie mała toksyczność.
Specyficzna odtrutka-
Specyficzna odtrutka-
Flumazenil
Flumazenil
Objawy zatrucia
Objawy zatrucia
:
:
Zaburzenia równowagi i
Zaburzenia równowagi i
koordynacji psychoruchowej,
koordynacji psychoruchowej,
oczopląs, senność, śpiączki.
oczopląs, senność, śpiączki.
Rzadko depresja ośrodka
Rzadko depresja ośrodka
oddechowego i hipotermia.
oddechowego i hipotermia.
Leczenie
Leczenie
Flumazenil (Anexate)- znosi
Flumazenil (Anexate)- znosi
działanie leku po podaniu
działanie leku po podaniu
dożylnym 0,5-1 mg . Krótki czas
dożylnym 0,5-1 mg . Krótki czas
działania, dawki trzeba powtarzać
działania, dawki trzeba powtarzać
co 20-60 min. Ryzyko wystąpienia
co 20-60 min. Ryzyko wystąpienia
drgawek.
drgawek.
Po ok. 1 minuty obserwuje się
Po ok. 1 minuty obserwuje się
wybudzenie ze śpiączki.
wybudzenie ze śpiączki.
Płukanie żołądka
Płukanie żołądka
Węgiel aktywowany
Węgiel aktywowany
Wszystkie leki z grupy bzd wykazują
Wszystkie leki z grupy bzd wykazują
dzałanie nasenne
dzałanie nasenne
Silnie nasennie działają:
Silnie nasennie działają:
nitrazepam, flunitrazepam, flurazepam,
nitrazepam, flunitrazepam, flurazepam,
estazolam
estazolam
Głównie nasennie: estazolam,
Głównie nasennie: estazolam,
flunitrazepam, midazolam, nitrazepam
flunitrazepam, midazolam, nitrazepam
Działanie głównie anksjolityczne:
Działanie głównie anksjolityczne:
alprazolam, chlordiazepoksyd,
alprazolam, chlordiazepoksyd,
diazepam, klorazepam, lorazepam,
diazepam, klorazepam, lorazepam,
oksazepam
oksazepam
Clonazepam
Clonazepam
Głownie przeciwpadaczkowo,
Głownie przeciwpadaczkowo,
przeciwlękowo, szybko uzależnia
przeciwlękowo, szybko uzależnia
Działanie:
Działanie:
działa na struktury oun, w
działa na struktury oun, w
szczególności na układ limbiczny i
szczególności na układ limbiczny i
podwzgórze (ułatwia
podwzgórze (ułatwia
przekaźnictwo GABA-ergiczne)
przekaźnictwo GABA-ergiczne)
silne i długotrwałe dzialanie
silne i długotrwałe dzialanie
przeciwdrgawkowe
przeciwdrgawkowe
działanie przeciwlękowe i
działanie przeciwlękowe i
uspokajające
uspokajające
umiarkowanie nasennie
umiarkowanie nasennie
umiarkowanie rozluźnia napięcie
umiarkowanie rozluźnia napięcie
mięśniowe
mięśniowe
Biotransformowany w wątrobie,
Biotransformowany w wątrobie,
wydalany z moczem i przez
wydalany z moczem i przez
przewód pokarmowy.
przewód pokarmowy.
Przechodzi do mleka matki.
Przechodzi do mleka matki.
Wskazania:
Wskazania:
Wszelkie postaci padaczki u dzieci
Wszelkie postaci padaczki u dzieci
i dorosłych
i dorosłych
Wzmożone napięcie mięśniowe
Wzmożone napięcie mięśniowe
Bezsenność i zaburzenia snu
Bezsenność i zaburzenia snu
(organiczne uszkodzenie oun)
(organiczne uszkodzenie oun)
Neuralgie
Neuralgie
Wspomagająco w psychozach
Wspomagająco w psychozach
Alprazolam
Alprazolam
Przeciwlękoweo i poprawia nastrój
Przeciwlękoweo i poprawia nastrój
Diazepam
Diazepam
(Relanium)
(Relanium)
Działanie:
Działanie:
Przeciwlękowo
Przeciwlękowo
Uspokajająco
Uspokajająco
Nasennie
Nasennie
Powoduje relaksację mięśni
Powoduje relaksację mięśni
szkieletowych
szkieletowych
Zmniejsza napięcie, lęk,
Zmniejsza napięcie, lęk,
drażliwość, pobudliwość,
drażliwość, pobudliwość,
agresywność.
agresywność.
Działa prawdopodobnie przez
Działa prawdopodobnie przez
hamowanie neuroprzekaźnika
hamowanie neuroprzekaźnika
GABA(interakcja receptorów
GABA(interakcja receptorów
błonowych z receptorami GABA)
błonowych z receptorami GABA)
Zwiększa napływ jonów
Zwiększa napływ jonów
chlorkowych do wnętrza neuronu,
chlorkowych do wnętrza neuronu,
co prowadzi do hiperpolaryzacji
co prowadzi do hiperpolaryzacji
błon i zahamowania czynności
błon i zahamowania czynności
neuronu.
neuronu.
Wydalany głównie z moczem.
Wydalany głównie z moczem.
Wskazania:
Wskazania:
Krótkotrwałe leczenie stanów lękowych
Krótkotrwałe leczenie stanów lękowych
(2-4 tygodnie).
(2-4 tygodnie).
Lek uspokajający
Lek uspokajający
Środek do premedykacji.
Środek do premedykacji.
Leczenie objawów nagłego odstawienia
Leczenie objawów nagłego odstawienia
alkoholu(?).
alkoholu(?).
Pomocniczo w leczeniu niektórych
Pomocniczo w leczeniu niektórych
typów padaczki.
typów padaczki.
Stany zwiększonego napięcia
Stany zwiększonego napięcia
mięśniowego.
mięśniowego.
Nie należy stosować
Nie należy stosować
w monoterapii w leczeniu depresji
w monoterapii w leczeniu depresji
lub
lub
l
l
ę
ę
ku związanego z depresją
ku związanego z depresją
przewlekłych psychoz, fobii,
przewlekłych psychoz, fobii,
natręctw
natręctw
Unikać stosowania
Unikać stosowania
u osób z alkoholizmem i
u osób z alkoholizmem i
uzależnieniem od leków w
uzależnieniem od leków w
wywiadzie
wywiadzie
Pochodne kwasu
Pochodne kwasu
barbiturowego
barbiturowego
Barbiturany-działanie:
Barbiturany-działanie:
1.Działają depresyjnie na OUN,
1.Działają depresyjnie na OUN,
szczególnie na ośrodki podkorowe i
szczególnie na ośrodki podkorowe i
korę.
korę.
2.Hamują one procesy przemiany
2.Hamują one procesy przemiany
materii komórki nerwowej i utrudniają
materii komórki nerwowej i utrudniają
przenoszenie podniet
przenoszenie podniet
między neuronami, m.in. poprzez
między neuronami, m.in. poprzez
hamowanie uwalniania
hamowanie uwalniania
neuroprzekaźników (acetylocholiny
neuroprzekaźników (acetylocholiny
i noradrenaliny)
i noradrenaliny)
3.Działają nasennie, w większych
3.Działają nasennie, w większych
dawkach- narkotycznie
dawkach- narkotycznie
Barbiturany-działanie cd:
Barbiturany-działanie cd:
4.
4.
W dawkach 5- 10 krotnie
W dawkach 5- 10 krotnie
mniejszych od nasennych niektóre
mniejszych od nasennych niektóre
pochodne kwasu
pochodne kwasu
barbiturowego działają
barbiturowego działają
uspokajająco.
uspokajająco.
5. Niektóre z nich działają
5. Niektóre z nich działają
przeciwpadaczkowo oraz hamująco
przeciwpadaczkowo oraz hamująco
na nkt. ośrodki autonomiczne
na nkt. ośrodki autonomiczne
(termoregulacyjny, wymiotny,
(termoregulacyjny, wymiotny,
oddechowy)
oddechowy)
Zatrucie ostre
Zatrucie ostre
Przedawkowanie przypadkowe czy
Przedawkowanie przypadkowe czy
w celach samobójczych(najczęściej)
w celach samobójczych(najczęściej)
prowadzi do
prowadzi do
głębokiej śpiączki toksycznej z
głębokiej śpiączki toksycznej z
niedomogą krążenia
niedomogą krążenia
(obniżenie RR,
(obniżenie RR,
słabe i szybkie
słabe i szybkie
tętno) i oddychania (oddech typu
tętno) i oddychania (oddech typu
Cheyne-Stokesa).Skóra- początkowo
Cheyne-Stokesa).Skóra- początkowo
wilgotna i ciepła,
wilgotna i ciepła,
staje się sina i blada, spadek
staje się sina i blada, spadek
temperatury ciała. Stan taki może
temperatury ciała. Stan taki może
trwać kilka dni.
trwać kilka dni.
Śmierć następuje
Śmierć następuje
wskutek porażenia
wskutek porażenia
ośrodka oddechowego.
ośrodka oddechowego.
Barbiturany
Barbiturany
Długotrwałe przyjmowanie leków
Długotrwałe przyjmowanie leków
tej grupy prowadzi do
tej grupy prowadzi do
przyzwyczajenia. Wyraża się
przyzwyczajenia. Wyraża się
ono słabszym działaniem leku oraz
ono słabszym działaniem leku oraz
pojawieniem się objawów
pojawieniem się objawów
abstynencji po
abstynencji po
nagłym odstawieniu leku
nagłym odstawieniu leku
(eufomania barbiturowa).
(eufomania barbiturowa).
Zatrucie przewlekłe
Zatrucie przewlekłe
Występuje zwykle wskutek używania
Występuje zwykle wskutek używania
tych leków o długotrwałym działanie.
tych leków o długotrwałym działanie.
Dochodzi
Dochodzi
wtedy do kumulacji i zatrucia.
wtedy do kumulacji i zatrucia.
Objawia się ono: zaburzeniami
Objawia się ono: zaburzeniami
psychicznymi-
psychicznymi-
zmienność nastrojów, zaburzenia
zmienność nastrojów, zaburzenia
pamięci i myślenia, bezsennością,
pamięci i myślenia, bezsennością,
zaburzeniami czynności układu
zaburzeniami czynności układu
autonomicznego, wysypkami na
autonomicznego, wysypkami na
skórze, uszkodzeniem narządów
skórze, uszkodzeniem narządów
miąższowych (wątroby i nerek)
miąższowych (wątroby i nerek)
Zastosowanie
Zastosowanie
Barbiturany jako leki nasenne są
Barbiturany jako leki nasenne są
coraz rzadziej stosowane głownie
coraz rzadziej stosowane głownie
ze względu na
ze względu na
łatwość wywołania
łatwość wywołania
przyzwyczajenia, znaczną
przyzwyczajenia, znaczną
toksyczność, objawy
toksyczność, objawy
ponarkotyczne.
ponarkotyczne.
Ograniczają one sprawność
Ograniczają one sprawność
psychofizyczną kierowców
psychofizyczną kierowców
pojazdów mechanicznych.
pojazdów mechanicznych.
Przeciwwskazania
Przeciwwskazania
1. Choroba Parkinsona
1. Choroba Parkinsona
2. Choroby wątroby
2. Choroby wątroby
3.Zatrucie lekami
3.Zatrucie lekami
psychotropowymi
psychotropowymi
4.Porfiria
4.Porfiria
5.Uszkodzenie wątroby, nerek,
5.Uszkodzenie wątroby, nerek,
mięśnia sercowego.
mięśnia sercowego.
6.Ciąża, karmienie piersią.
6.Ciąża, karmienie piersią.
Interakcje
Interakcje
Wzmagają metabolizm leków
Wzmagają metabolizm leków
przeciwkrzepliwych,
przeciwkrzepliwych,
przeciwpadaczkowych,
przeciwpadaczkowych,
nkt.antybiotyków (gryzeofulwina),
nkt.antybiotyków (gryzeofulwina),
estrogenów- zmniejszają siłę i czas
estrogenów- zmniejszają siłę i czas
działania tych leków.
działania tych leków.
Wypierają z wiązań z białkami leki
Wypierają z wiązań z białkami leki
przeciwkrzepliwe i przeciwcukrzycowe-
przeciwkrzepliwe i przeciwcukrzycowe-
przejściowo zwiększają stężenie we
przejściowo zwiększają stężenie we
krwi i działanie farmakologiczne.
krwi i działanie farmakologiczne.
Wzmagają działanie psychodepresyjne
Wzmagają działanie psychodepresyjne
alkoholu.
alkoholu.
Preparaty
Preparaty
Fenobarbital
Fenobarbital
działa nasennie,
działa nasennie,
przeciwpadaczkowo, w mniejszych
przeciwpadaczkowo, w mniejszych
dawkach uspakajająco, poza tym
dawkach uspakajająco, poza tym
przeciwwymiotnie,
przeciwwymiotnie,
spasmolitycznie.
spasmolitycznie.
kumuluje się i wywołuje objawy
kumuluje się i wywołuje objawy
ponarkotyczne, tzn. po
ponarkotyczne, tzn. po
przebudzeniu chory odczuwa
przebudzeniu chory odczuwa
senność, znużenie i bóle głowy.
senność, znużenie i bóle głowy.
Zastosowanie
Zastosowanie
Fenobarbitalu
Fenobarbitalu
1.Lek nasenny pogłębiający sen
1.Lek nasenny pogłębiający sen
2.Lek uspokajający
2.Lek uspokajający
3.Lek przeciwpadaczkowy
3.Lek przeciwpadaczkowy
4.Lek przeciwwymiotny (obecnie
4.Lek przeciwwymiotny (obecnie
rzadko stosowany)
rzadko stosowany)
5.Lek wzmagający działanie
5.Lek wzmagający działanie
przeciwbólowe anelgetyków.
przeciwbólowe anelgetyków.
Fenobarbital
Fenobarbital
Preparaty
Preparaty
Luminalum- tabl. 0,015 i 0,1g,
Luminalum- tabl. 0,015 i 0,1g,
czopki-0,015g, doustnie 0,1-0,2
czopki-0,015g, doustnie 0,1-0,2
przed snem.
przed snem.
Cyklobarbital
Cyklobarbital
-działa silnie nasennie
-działa silnie nasennie
- nie kumuluje się
- nie kumuluje się
- powoduje nieznaczne objawy
- powoduje nieznaczne objawy
ponarkotyczne
ponarkotyczne
Preparaty
Preparaty
Fenobarbital- Luminalum tabl
Fenobarbital- Luminalum tabl
0,015 ; 0,1 g, czopki 0,015g, inj
0,015 ; 0,1 g, czopki 0,015g, inj
0,2/1ml
0,2/1ml
-Milocardin krople (15
-Milocardin krople (15
ml kropli zawiera : 0,3 g soli
ml kropli zawiera : 0,3 g soli
sodowej fenobarbitalu, 0,3g estru
sodowej fenobarbitalu, 0,3g estru
bromizo-walerianowego, 0,021 g
bromizo-walerianowego, 0,021 g
olejku miętowego, 0,003 g olejku
olejku miętowego, 0,003 g olejku
chmielowego, 7,2 g etanolu)
chmielowego, 7,2 g etanolu)
Amidy i aminy
Amidy i aminy
Etynamat
Etynamat
- jest to pochodna cykloheksanolu
- jest to pochodna cykloheksanolu
- wywiera działanie uspakajające
- wywiera działanie uspakajające
- szybkie i średnio długie (3-5 godzin)
- szybkie i średnio długie (3-5 godzin)
działanie nasenne
działanie nasenne
- jest dobrze tolerowany
- jest dobrze tolerowany
- ma małą toksyczność
- ma małą toksyczność
Valmid- tabl.0,5 g, dawka 0,5-
Valmid- tabl.0,5 g, dawka 0,5-
1tab.- uspakajająco, nasennie- 1-2 tabl.
1tab.- uspakajająco, nasennie- 1-2 tabl.
Pochodna tiazolu
Pochodna tiazolu
Klometiazol
Klometiazol
-działa nasennie (ułatwia
-działa nasennie (ułatwia
zasypianie)
zasypianie)
-działa uspakajająco
-działa uspakajająco
-działa przeciwdrgawkowo
-działa przeciwdrgawkowo
Mechanizm działania nie jest
Mechanizm działania nie jest
znany.
znany.
Klometiazol cd:
Klometiazol cd:
Stosowany jako lek nasenny, ale też
Stosowany jako lek nasenny, ale też
w: majaczeniu alkoholowym,
w: majaczeniu alkoholowym,
stanach ostrego
stanach ostrego
pobudzenia i stanach maniakalnych,
pobudzenia i stanach maniakalnych,
rzucawce porodowej i stanach
rzucawce porodowej i stanach
przedrzucawkowych
przedrzucawkowych
u osób starszych w zaburzeniach
u osób starszych w zaburzeniach
snu, niepokoju, pobudzeniu,
snu, niepokoju, pobudzeniu,
dezorientacji
dezorientacji
u stanie padaczkowym u dzieci i
u stanie padaczkowym u dzieci i
dorosłych
dorosłych
Klometiazol
Klometiazol
jest lekiem mało toksycznym
jest lekiem mało toksycznym
może powodować zaburzenia ze
może powodować zaburzenia ze
strony przewodu pokarmowego
strony przewodu pokarmowego
Zaburzenia ze strony dróg
Zaburzenia ze strony dróg
oddechowych:wzmożone
oddechowych:wzmożone
wydzielanie śluzu, mrowienie i
wydzielanie śluzu, mrowienie i
pieczenie w nosie, podrażnienie
pieczenie w nosie, podrażnienie
spojówek
spojówek
zawroty i bóle głowy
zawroty i bóle głowy
lekozależność przy dłuższym
lekozależność przy dłuższym
stosowaniu.
stosowaniu.
Klometiazol
Klometiazol
Zatrucie: zaburzenia świadomości
Zatrucie: zaburzenia świadomości
aż do śpiączki,zaburzenia
aż do śpiączki,zaburzenia
oddychania, hipotermia, zapaść
oddychania, hipotermia, zapaść
krążeniowa, zgon. Brak odtrutki.
krążeniowa, zgon. Brak odtrutki.
Leczenie objawowe.
Leczenie objawowe.
Heminervin – kaps. 0,3 g
Heminervin – kaps. 0,3 g
etanodisulfonianu klometiazolu,
etanodisulfonianu klometiazolu,
co odpowiada 0,192 g
co odpowiada 0,192 g
klometiazolu (100 kaps)
klometiazolu (100 kaps)
Pochodne cyklopironów
Pochodne cyklopironów
Zopiklon
Zopiklon
-pochodna cyklopirolonu
-pochodna cyklopirolonu
-nowy środek
-nowy środek
-mechanizm działania jest związany z
-mechanizm działania jest związany z
receptorem benzodiazepinowym przez
receptorem benzodiazepinowym przez
układ GABA-ergiczny.
układ GABA-ergiczny.
działa
działa
nasennie,
nasennie,
usp
usp
o
o
kajająco ,
kajająco ,
przeciwlękowo
przeciwlękowo
,
,
miorelaksacyjnie
miorelaksacyjnie
,przeciwdrgawkowo.
,przeciwdrgawkowo.
działanie uspokajające i nasenne-
działanie uspokajające i nasenne-
podobne do bzd
podobne do bzd
przeciwlękowo, miorelaksacyjnie-
przeciwlękowo, miorelaksacyjnie-
słabiej niż bzd
słabiej niż bzd
przeciwdrgawkowo- krócej
przeciwdrgawkowo- krócej
jego działanie znosi flumazenil
jego działanie znosi flumazenil
szybko wchłania się z przewodu
szybko wchłania się z przewodu
pokarmowego, działanie nasenne po 30
pokarmowego, działanie nasenne po 30
minutach
minutach
metaboilizowany w watrobie
metaboilizowany w watrobie
Zastosowanie:
Zastosowanie:
bezsenność
bezsenność
krótkotrwała, przewlekła, przejściowa
krótkotrwała, przewlekła, przejściowa
( do 4 tygodni)
( do 4 tygodni)
Przeciwwskazania:
Przeciwwskazania:
niewyrównana
niewyrównana
niewydolność krążeniowo-oddechowa,
niewydolność krążeniowo-oddechowa,
miastenia, niewydolność wątroby,
miastenia, niewydolność wątroby,
nerek, ciąża.
nerek, ciąża.
cd:
cd:
Działanie niepożądane:
Działanie niepożądane:
-wystąpienie gorzkiego lub
-wystąpienie gorzkiego lub
metalicznego smaku w ustach
metalicznego smaku w ustach
-bóle, zawroty głowy, reakcje skórne
-bóle, zawroty głowy, reakcje skórne
alergiczne
alergiczne
-wzrost AST, ALT, FA
-wzrost AST, ALT, FA
-trudności w koncentracji
-trudności w koncentracji
-senność i zmęczenie
-senność i zmęczenie
-reakcje paradoksalne
-reakcje paradoksalne
-przedawkowanie:zahamowanie OUN;
-przedawkowanie:zahamowanie OUN;
od senności do śpiączki
od senności do śpiączki
Preparat:
Preparat:
Imovane- tabl. 0,0075g,
Imovane- tabl. 0,0075g,
( 20 tabl)
( 20 tabl)
1 tabl. przed snem
1 tabl. przed snem
Zopiratio – tabl 0,0075 g ( 20 tabl)
Zopiratio – tabl 0,0075 g ( 20 tabl)
Imidazopirydyny
Imidazopirydyny
Zolpidem
Zolpidem
-silnie działa nasennie
-silnie działa nasennie
-wybiórczo blokuje receptory
-wybiórczo blokuje receptory
GABA
GABA
-ułatwia zasypianie
-ułatwia zasypianie
-zmniejsza liczbę przebudzeń
-zmniejsza liczbę przebudzeń
nocnych
nocnych
-wydłuża czas trwania snu i
-wydłuża czas trwania snu i
pogłębia go
pogłębia go
-w większych dawkach działa
-w większych dawkach działa
przeciwdrgawkowo i miorelacyjnie
przeciwdrgawkowo i miorelacyjnie
Zolpidem - cd
Zolpidem - cd
Zastosowanie:
Zastosowanie:
w różnych stanach bezsenności
w różnych stanach bezsenności
(okazjonalna,
(okazjonalna,
chroniczna)
chroniczna)
– do 4 tyg
– do 4 tyg
Działanie niepożądane:
Działanie niepożądane:
-
-
wywołuje lekozależność
wywołuje lekozależność
-
-
zawroty głowy
zawroty głowy
-
-
niepewny chód
niepewny chód
-
-
wymioty i biegunki
wymioty i biegunki
-
dezorientacja , euforia
dezorientacja , euforia
-
zaburzenia świadomości, zaburzenia
zaburzenia świadomości, zaburzenia
pamięci, zespół depresyjny
pamięci, zespół depresyjny
-potliwość, bladość,niedocisnienie
-potliwość, bladość,niedocisnienie
ortostatyczne
ortostatyczne
Preparat
Preparat
y
y
:
:
Stilnox- tabl. 0,01g,
Stilnox- tabl. 0,01g,
( 20 tabletek)
( 20 tabletek)
doustnie 1-2 tabl. przed snem
doustnie 1-2 tabl. przed snem
Hypnogen 0,01g , (20 tabl)
Hypnogen 0,01g , (20 tabl)
Zolpic 0,01g , (20 tabl)
Zolpic 0,01g , (20 tabl)
Sanval 0,01 g (20 tabl)
Sanval 0,01 g (20 tabl)
Leki roślinne
Leki roślinne
Preparaty z:
Preparaty z:
-
-
kozłka lekarskiego
kozłka lekarskiego
(Valeriana
(Valeriana
officinalis)
officinalis)
-
-
szyszek chmielu
szyszek chmielu
(Lupulina)
(Lupulina)
-
-
głogu
głogu
(Crataegus oxycantha)
(Crataegus oxycantha)
-
-
melisy
melisy
(Folium Melissae)
(Folium Melissae)
-
-
tysiącznika
tysiącznika
(Herba Millefolii)
(Herba Millefolii)
-
-
miłka wiosennego
miłka wiosennego
(Adonis
(Adonis
vernalis)
vernalis)
-
-
rumianku
rumianku
(Anthodium
(Anthodium
Chamomillae)
Chamomillae)
Ocena kliniczna leków
Ocena kliniczna leków
nasennych
nasennych
1. Najczęściej stosowaną grupą
1. Najczęściej stosowaną grupą
są pochodne benzodiazepiny
są pochodne benzodiazepiny
(wada to lekozależność i zjawisko
(wada to lekozależność i zjawisko
tolerancji)
tolerancji)
2. Benzodiazepiny dzieli się na 2
2. Benzodiazepiny dzieli się na 2
grupy: długo i krótko działające
grupy: długo i krótko działające
3. Krótko działające (lorazepam,
3. Krótko działające (lorazepam,
temazepam, triazolam) stosuje się
temazepam, triazolam) stosuje się
u ludzi w podeszłym wieku
u ludzi w podeszłym wieku
Ocena kliniczna leków
Ocena kliniczna leków
nasennych
nasennych
4. Długo działające (flurazepam,
4. Długo działające (flurazepam,
flunitrazepam, nitrazepam)
flunitrazepam, nitrazepam)
stosujemy tam, gdzie nie ma
stosujemy tam, gdzie nie ma
p/wskazań, działanie może się
p/wskazań, działanie może się
rozciągnąć na następny dzień.
rozciągnąć na następny dzień.
5. Barbiturany nie są zalecane
5. Barbiturany nie są zalecane
(lekozależność, niebezpieczne przy
(lekozależność, niebezpieczne przy
przedawkowaniu, interakcje)
przedawkowaniu, interakcje)
Leczenie bezsenności należy
Leczenie bezsenności należy
rozpocząć od podawania leków
rozpocząć od podawania leków
uspokajających i nasennych
uspokajających i nasennych
pochodzenia roślinnego.
pochodzenia roślinnego.
Nie można tego samego typu leku
Nie można tego samego typu leku
podawać przez zbyt długi czas.
podawać przez zbyt długi czas.
Zopiklon i zolpidem- silne
Zopiklon i zolpidem- silne
działanie, mniej działań
działanie, mniej działań
niepożądanych
niepożądanych
Inne leki o działaniu
Inne leki o działaniu
anksjolitycznym,
anksjolitycznym,
uspokajająco-nasennym
uspokajająco-nasennym
Hydroksyzyna
Hydroksyzyna
Pochodna dwufenylometanu
Pochodna dwufenylometanu
Działa sedatywnie, przeciwhistaminowo
Działa sedatywnie, przeciwhistaminowo
i cholinolitycznie, rozkurczowo, słabo
i cholinolitycznie, rozkurczowo, słabo
nasennie
nasennie
Przeciwwskazania:
ciąża,
okres
Przeciwwskazania:
ciąża,
okres
karmienia, nadwrażliwość na lek
karmienia, nadwrażliwość na lek
,
,
zatrucie lekami, uszkodzenie wątroby i
zatrucie lekami, uszkodzenie wątroby i
nerek
nerek
Działania
niepożądane
:
senność,
Działania
niepożądane
:
senność,
suchość
blon
śluzowych,
spadek
suchość
blon
śluzowych,
spadek
ciśnienia tętniczego
ciśnienia tętniczego
Dawkowanie: 30-100 mg/24 h
Dawkowanie: 30-100 mg/24 h
Hydroksyzyna-preparaty:
Hydroksyzyna-preparaty:
Atarax- syrop 0,002 g/ml (200 ml)
Atarax- syrop 0,002 g/ml (200 ml)
- tabl.powlekane 0,025g (25
- tabl.powlekane 0,025g (25
tabl.)
tabl.)
Hydroxyzinum draż 0,01 g i
Hydroxyzinum draż 0,01 g i
0,025g(30 draż)
0,025g(30 draż)
inj 0,1g/2ml (5 amp)
inj 0,1g/2ml (5 amp)
syrop 0,16%(1 g
syrop 0,16%(1 g
syropu zawiera 0,0016 g
syropu zawiera 0,0016 g
hydroksyzyny) (250 g)
hydroksyzyny) (250 g)
Hydroksyzyna syrop 0,01 g/5ml
Hydroksyzyna syrop 0,01 g/5ml
(120ml)
(120ml)
Propranolol
Propranolol
Wskazania:
Wskazania:
niezbyt
nasilony
lęk
niezbyt
nasilony
lęk
uogólniony, zespoły lękowe z objawami
uogólniony, zespoły lękowe z objawami
ze
strony
układu
sercowo-
ze
strony
układu
sercowo-
naczyniowego, stany lęku i napięcia (lęk
naczyniowego, stany lęku i napięcia (lęk
sceniczny i egzaminacyjny),drżenia w
sceniczny i egzaminacyjny),drżenia w
przebiegu leczenia neuroleptykami i
przebiegu leczenia neuroleptykami i
litem.
litem.
Nie
powoduje
uzależnienia
ani
Nie
powoduje
uzależnienia
ani
nadmiernej sedacji.
nadmiernej sedacji.
Nieskuteczny w przewlekłym lęku
Nieskuteczny w przewlekłym lęku
napadowym z agorafobią.
napadowym z agorafobią.
Propranolol inj 0,001g/ml
Propranolol inj 0,001g/ml
tabl 0,01 g (50 tabl)
tabl 0,01 g (50 tabl)
0,04 g (50 tabl)
0,04 g (50 tabl)
Haloperidol
Haloperidol
Lek neuroleptyczny pochodna
Lek neuroleptyczny pochodna
butyrofenonu
butyrofenonu
Działanie:
Działanie:
Przeciwpsychotyczne
Przeciwpsychotyczne
Silne działanie uspokajające
Silne działanie uspokajające
Słabe działanie przeciwdepresyjne
Słabe działanie przeciwdepresyjne
Znosi objawy niepokoju, wrogości,
Znosi objawy niepokoju, wrogości,
zmniejsza agresywność, pobudzenie
zmniejsza agresywność, pobudzenie
psychoruchowe, urojenia i omamy
psychoruchowe, urojenia i omamy
Przeciwwymiotne
Przeciwwymiotne
Zwiększa wydzielanie prolaktyny, może
Zwiększa wydzielanie prolaktyny, może
hamować owulację
hamować owulację
Haloperidol cd.
Haloperidol cd.
Wskazania:
Wskazania:
Ostre stany pobudzenia
Ostre stany pobudzenia
psychomotorycznego
psychomotorycznego
Psychozy schizofreniczne
Psychozy schizofreniczne
Powikłania psychotyczne chorób
Powikłania psychotyczne chorób
somatycznych
somatycznych
Ostra lub przewlekła schizofrenia
Ostra lub przewlekła schizofrenia
Stany maniakalne
Stany maniakalne
Pląsawice
Pląsawice
Czasem w kurczowym kręczu karku
Czasem w kurczowym kręczu karku
Haloperidol cd.
Haloperidol cd.
Przeciwwskazania:
Przeciwwskazania:
Nadwrażliwość
Nadwrażliwość
Choroba Parkinsona
Choroba Parkinsona
Stany śpiączkowe wywołane
Stany śpiączkowe wywołane
środkami działającymi depresyjnie
środkami działającymi depresyjnie
na oun
na oun
Ciąża i okres karmienia piersią
Ciąża i okres karmienia piersią
Ostra niewydolność krążenia
Ostra niewydolność krążenia
Haloperidol cd.
Haloperidol cd.
Nie podawać z litem
Nie podawać z litem
Ostrożnie w padaczce,
Ostrożnie w padaczce,
niewydolności wątroby i nerek,
niewydolności wątroby i nerek,
osób starszych
osób starszych
Nie podawać dzieciom do 3 r.ż.
Nie podawać dzieciom do 3 r.ż.
Liczne działania niepożądane i
Liczne działania niepożądane i
interakcje
interakcje
Tabletki i krople
Tabletki i krople
Promazyna
Promazyna
Łagodny neuroleptyk z grupy pochodnych
Łagodny neuroleptyk z grupy pochodnych
fenotiazyny
fenotiazyny
Działanie:
Działanie:
Silnie uspokajające na początku leczenia
Silnie uspokajające na początku leczenia
Słabe działanie przeciwwytwórcze
Słabe działanie przeciwwytwórcze
Przeciwlękowe
Przeciwlękowe
Słabe przeciwautystyczne
Słabe przeciwautystyczne
Przeciwwymiotnie
Przeciwwymiotnie
Wpływa na układ wegetatywny i
Wpływa na układ wegetatywny i
pozapiramidowy
pozapiramidowy
Promazyna cd.
Promazyna cd.
Wskazania:
Wskazania:
Psychozy wieku podeszłego z
Psychozy wieku podeszłego z
pobudzeniem psychomotorycznym
pobudzeniem psychomotorycznym
Psychozy somatogenne z objawami
Psychozy somatogenne z objawami
lęku i niepokoju
lęku i niepokoju
Rzadko w schizofrenii
Rzadko w schizofrenii
Objawowo przy nudnościach i
Objawowo przy nudnościach i
wymiotach
wymiotach
Promazyna cd.
Promazyna cd.
Przeciwwskazania:
Przeciwwskazania:
nadwrażliwość
nadwrażliwość
zatrucie lekami wpływającymi na
zatrucie lekami wpływającymi na
oun, środkami fosforoorganicznymi,
oun, środkami fosforoorganicznymi,
alkoholem
alkoholem
złośliwy zespół neuroleptyczny w
złośliwy zespół neuroleptyczny w
wywiadzie
wywiadzie
niewydolność wątroby
niewydolność wątroby
choroby serca i inne
choroby serca i inne
Liczne interakcje!
Liczne interakcje!
Leki uspokajające
Leki uspokajające
Leki uspokajajace
Leki uspokajajace
Leki uspokajające (sedativa) są to
Leki uspokajające (sedativa) są to
leki, które zmniejszają
leki, które zmniejszają
pobudliwość ośrodkowego układu
pobudliwość ośrodkowego układu
nerwowego, działając ogólnie
nerwowego, działając ogólnie
hamująco. Zmniejszają stan
hamująco. Zmniejszają stan
podniecenia psychicznego i
podniecenia psychicznego i
wzmożonego napięcia
wzmożonego napięcia
emocjonalnego.
emocjonalnego.
Działanie
Działanie
hamujące na procesy
hamujące na procesy
emocjonalne
emocjonalne
hamujące na sferę ruchową kory
hamujące na sferę ruchową kory
mózgu (przeciwpadaczkowo)
mózgu (przeciwpadaczkowo)
niekiedy ograniczają świadomość
niekiedy ograniczają świadomość
utrudniają pracę umysłową i
utrudniają pracę umysłową i
wywołują senność.
wywołują senność.
Leki uspokajające stosuje się w
Leki uspokajające stosuje się w
stanach podniecenia psychicznego,
stanach podniecenia psychicznego,
w nerwicach.
w nerwicach.
Ich zastosowanie zostało ostatnio
Ich zastosowanie zostało ostatnio
znacznie ograniczone ze względu
znacznie ograniczone ze względu
na coraz szersze wprowadzanie do
na coraz szersze wprowadzanie do
lecznictwa bardziej swoiście
lecznictwa bardziej swoiście
działających leków kojacych
działających leków kojacych
(anksjolitycznych).
(anksjolitycznych).
Do leków uspokajających zaliczamy
Do leków uspokajających zaliczamy
związki bromu; preparaty roślinne:
związki bromu; preparaty roślinne:
kozłek
lekarski
(
kozłek
lekarski
(
V
V
aleriana
aleriana
officinalis),
rumianek
pospolity
officinalis),
rumianek
pospolity
(Matricaria
chamomilla),
(Matricaria
chamomilla),
męczennica (Passiflora incamata)
męczennica (Passiflora incamata)
róg
dwuszyjkowy
(Cra-taegus
róg
dwuszyjkowy
(Cra-taegus
oxyacantha) i in.
oxyacantha) i in.
Niekiedy do wywołania działania
Niekiedy do wywołania działania
uspokajającego używa się leków
uspokajającego używa się leków
nasennych w niewielkich dawkach
nasennych w niewielkich dawkach
(np. fenobarbital).
(np. fenobarbital).
Związki bromu
Związki bromu
Działanie neurotropowe związków
Działanie neurotropowe związków
bromu
zależy
wyłącznie
od
bromu
zależy
wyłącznie
od
zawartości
wolnego
jonu
zawartości
wolnego
jonu
bramkowego. Działanie (słabe)
bramkowego. Działanie (słabe)
występuje dopiero po kilku dniach
występuje dopiero po kilku dniach
podawania
-
po
nasyceniu
podawania
-
po
nasyceniu
organizmu.
organizmu.
Związki bromu hamują czynność
Związki bromu hamują czynność
komórek nerwowych poprzez
komórek nerwowych poprzez
wypieranie jonu chlorkowego przez
wypieranie jonu chlorkowego przez
jon bramkowy z neuronów.
jon bramkowy z neuronów.
Wzmagają procesy hamowania w
Wzmagają procesy hamowania w
korze mózgu, dzięki czemu w
korze mózgu, dzięki czemu w
stanach podniecenia psychicznego
stanach podniecenia psychicznego
wywołują uspokojenie i zmniejszenie
wywołują uspokojenie i zmniejszenie
siły reakcji emocjonalnej na
siły reakcji emocjonalnej na
docierające do kory bodźce. Hamują
docierające do kory bodźce. Hamują
wrażliwość komórek ruchowych
wrażliwość komórek ruchowych
kory mózgu - stosowało się je
kory mózgu - stosowało się je
dawniej m.in. w padaczce.
dawniej m.in. w padaczce.
Zmniejszają również pobudliwość
Zmniejszają również pobudliwość
seksualną oraz ułatwiają zasypianie.
seksualną oraz ułatwiają zasypianie.
Upośledzają procesy kojarzeniowe.
Upośledzają procesy kojarzeniowe.
Zatrucie
Zatrucie
Długotrwałe stosowanie większych
Długotrwałe stosowanie większych
dawek związków bromu może
dawek związków bromu może
powodować zatrucie zwane
powodować zatrucie zwane
bromicą.
bromicą.
Bromica charakteryzuje się
Bromica charakteryzuje się
zaburzeniami ze strony
zaburzeniami ze strony
ośrodkowego układu nerwowego,
ośrodkowego układu nerwowego,
przewodu pokarmowego,
przewodu pokarmowego,
gruczołów skóry i błon śluzowych.
gruczołów skóry i błon śluzowych.
Stosuje się wówczas
Stosuje się wówczas
ch
ch
lorek
lorek
sodowy w większych ilościach.
sodowy w większych ilościach.
Zastosowanie:
Zastosowanie:
Obecnie bardzo ograniczone.
Obecnie bardzo ograniczone.
Dawniej stosowane preparaty to
Dawniej stosowane preparaty to
bromek
bromek
sodowy (Natrium bromatum),
sodowy (Natrium bromatum),
bromek potasowy (Kalium
bromek potasowy (Kalium
bromatum) bromek wapniowy
bromatum) bromek wapniowy
(Calcium bromatum), bromek
(Calcium bromatum), bromek
amonowy (Ammonium bromatum)
amonowy (Ammonium bromatum)
- w dawkach od 0,05 do 1,0 g
- w dawkach od 0,05 do 1,0 g
dziennie.
dziennie.
Kłącze kozłka
Kłącze kozłka
lekarskiego
lekarskiego
Kłącze kozłka lekarskiego
Kłącze kozłka lekarskiego
(Rhisoma Valerianae) -
(Rhisoma Valerianae) -
głównyskładnik czynny olejek
głównyskładnik czynny olejek
eteryczny Działa on nieznacznie
eteryczny Działa on nieznacznie
uspokajająco na korę mózgu,
uspokajająco na korę mózgu,
zwłaszcza w przypadkach
zwłaszcza w przypadkach
wzmożonej pobudliwości nerwowej,
wzmożonej pobudliwości nerwowej,
a nieznacznie pobudzająco w
a nieznacznie pobudzająco w
małych dawkach na ośrodki
małych dawkach na ośrodki
autonomiczne
autonomiczne
(naczynioruchowy,oddechowy),
(naczynioruchowy,oddechowy),
napięcie mięśni gładkich (działa
napięcie mięśni gładkich (działa
spazmolitycznie) i rozszerza
spazmolitycznie) i rozszerza
naczynia wieńcowe.
naczynia wieńcowe.
Wartość lecznicza waleriany jest
Wartość lecznicza waleriany jest
na ogół przeceniana.
na ogół przeceniana.
Ograniczone.
Ograniczone.
W stanach podniecenia
W stanach podniecenia
psychicznego.
psychicznego.
W zaburzeniach krążenia
W zaburzeniach krążenia
pochodzenia nerwowego
pochodzenia nerwowego
(nerwice).
(nerwice).
Inne preparaty roślinne o
Inne preparaty roślinne o
działaniu
działaniu
uspokajającym
uspokajającym
W lecznictwie stosuje się obecnie
W lecznictwie stosuje się obecnie
bardzo wiele preparatów z
bardzo wiele preparatów z
surowców roślinnych o działaniu
surowców roślinnych o działaniu
uspokajającym zawierających w
uspokajającym zawierających w
różnych zestawieniach przede
różnych zestawieniach przede
wszystkim wyciągi z kozłka
wszystkim wyciągi z kozłka
lekarskiego, szyszek chmielu,
lekarskiego, szyszek chmielu,
kwiatostanu rumianku, z
kwiatostanu rumianku, z
męczennicy, głogu, miłorzębu i
męczennicy, głogu, miłorzębu i
wielu innych roślin zawierających
wielu innych roślin zawierających
związki o działaniu uspokajającym.
związki o działaniu uspokajającym.
Nervosol (płyn)
Nervosol (płyn)
Nervosol K (krople)
Nervosol K (krople)
Nervosan-(granulat)
Nervosan-(granulat)
Nerwovar , Nerwovit (zioła
Nerwovar , Nerwovit (zioła
sypkie)
sypkie)
Passispasmin (syrop)
Passispasmin (syrop)
Passispasmol (krople)
Passispasmol (krople)
Nervendragees ratiopharm
Nervendragees ratiopharm
(drażetki)
(drażetki)
Są to względnie bezpieczne
Są to względnie bezpieczne
preparaty tzn. bez wyraźnych i
preparaty tzn. bez wyraźnych i
niebezpiecznych reakcji,
niebezpiecznych reakcji,
powszechnie stosowane
powszechnie stosowane
Inne leki o działaniu
Inne leki o działaniu
sedatywnym:
sedatywnym:
Niektóre neuroleptyki:
Niektóre neuroleptyki:
chlorprotiksen, haloperydol,
chlorprotiksen, haloperydol,
klozapina,
klozapina,
promazyna,zuklopentyksol
promazyna,zuklopentyksol
Niektóre TLPD:
Niektóre TLPD:
doksepina
doksepina
Podział chemiczny leków
Podział chemiczny leków
nasennych:
nasennych:
Pochodne benzodiazepiny:
Pochodne benzodiazepiny:
nitrazepam,
nitrazepam,
flurazepam,estazolam,
flurazepam,estazolam,
klonazepam, temazepam,
klonazepam, temazepam,
triazolam, lormetazepam,
triazolam, lormetazepam,
flunitrazepam, midazolam.
flunitrazepam, midazolam.
Barbiturany:
Barbiturany:
-pochodne kwasu barbiturowego:
-pochodne kwasu barbiturowego:
fenobarbital, cyklobarbital,
fenobarbital, cyklobarbital,
pentobarbital, allobarbital
pentobarbital, allobarbital
-pochodne kwasu N-
-pochodne kwasu N-
metylobarbiturowego:
metylobarbiturowego:
heksobarbital, metylfenobarbital.
heksobarbital, metylfenobarbital.
-
-
pochodne kwasu
pochodne kwasu
tiobarbiturowego:
tiobarbiturowego:
tiopental
tiopental
Amidy i aminy:
Amidy i aminy:
etynamat
etynamat
Pochodne tiazolu:
Pochodne tiazolu:
klometiazol
klometiazol
Pochodne cyklopironów:
Pochodne cyklopironów:
zopiklon
zopiklon
Pochodne imidazopirydyny:
Pochodne imidazopirydyny:
zolpidem
zolpidem
Alkohole, aldehydy i ich
Alkohole, aldehydy i ich
chlorowcopochodne:
chlorowcopochodne:
metylpentynol,
metylpentynol,
chlorowinylopentynol, wodzian
chlorowinylopentynol, wodzian
chloralu
chloralu
Ureidy:
Ureidy:
bromizowal, karbromal
bromizowal, karbromal
Pochodne piperydyny:
Pochodne piperydyny:
metyprylon
metyprylon
Pochodne chinazolonu:
Pochodne chinazolonu:
metakwalon
metakwalon
Pochodne karbinolu:
Pochodne karbinolu:
metylpentynol
metylpentynol