LEKI

PRZECIWWIRUSOWE

Choroby wirusowe zwierząt:



profilaktyka – szczepienia



terapia – stosowanie leków

przeciwwirusowych ? ? ?

Przyczyny niepowodzeń terapii

przeciwwirusowej



Wirusy są wrażliwe na leki tylko w fazie

replikacji (namnażania) 

nie wykazują

wrażliwości w fazie latencji.



Występowanie obligatoryjnej zależności

replikacji wirusa od metabolizmu komórki

gospodarza.



Leczenie ostrych zakażeń wirusowych jest

problemem ponieważ często rozpoznanie

zostaje postawione po zakończeniu fazy

namnażania

Przyczyny niepowodzeń terapii

przeciwwirusowej



Leki przeciwwirusowe są przydatne w
terapii przewlekłych zakażeń wirusowych
oraz w profilaktyce ponownego rozwoju
zakażenia latentnego.



Leki blokujące replikację wirusów w
identyczny sposób oddziaływują na procesy
zachodzące w komórce gospodarza, przy
czym granica między dawką efektywną i
toksyczną jest bardzo wąska 

niski

współczynnik terapeutyczny.

Przyczyny niepowodzeń terapii

przeciwwirusowej



Wirusy

są

typowymi

pasożytami

wewnątrzkomórkowymi, wchodzącymi w
silny związek z atakowanymi komórkami
gospodarza.



Nie

mając

własnych

procesów

metabolicznych

i

nie

syntetyzując

własnego białka, korzystają z procesów
metabolicznych komórek gospodarza !!!!

Przyczyny niepowodzeń terapii

przeciwwirusowej



W skład wirusów wchodzą, oprócz jednej
lub dwóch nici DNA lub RNA, otoczka
białkowa i otoczka lipoproteinowa 

struktury

te

są

odpowiedzialne

za

mechanizmy cytotoksyczne wobec komórek
gospodarza.



Wiele

stosowanych

leków

przeciwwirusowych

wykazuje

szeroki

wachlarz

niepożądanych

działań

i

względnie niski wskaźnik terapeutyczny.

LEKI PRZECIWWIRUSOWE

INTERFERONY



Koci interferon omega



Interferon alfa

INTERFERON



W terapii stosowane są interferony alfa,
wytwarzane drogą rekombinacji DNA.



Interferon

wywiera

działanie

przeciwwirusowe

przez

hamowanie

transkrypcji i translacji wirusowego RNA,
indukuje syntezę przeciwwirusowego białka.



Nie zakłóca fizjologicznych funkcji komórek
gospodarza

INTERFERON

Doświadczalnie stosowany jest

w terapii :



kociej białaczki



wirusowego zapalenia żołądka i
jelit szczeniąt



wirusowych zapaleniach płuc u
bydła.

INTERFERON



Interferon nie jest substancją specyficzną
dla określonego wirusa i może być
aktywny wobec wielu wirusów.



Wykazuje

jednak

specyficzność

gatunkową w stosunku do gospodarza.

Interferon Omega



Interferon Omega pochodzenia kociego

wyprodukowany jest z użyciem metod

inżynierii genetycznej, jest interferonem

typu I, zbliżonym do interferonu alfa.



Mechanizm działania polega na nasileniu

niespecyficznej odporności organizmu psa

(szczególnie chorego na parwowirozę)

i kota

(zakażonego retrowirusami – FeLV, FIV).



Interferon nie działa bezpośrednio i

specyficznie na chorobotwórczego wirusa,

lecz osłabia następstwa jego obecności

poprzez zahamowanie wewnętrznych

mechanizmów syntezy w zakażonej komórce.

INTERFERON OMEGA

MECHANIZM PRZECIWWIRUSOWEGO

DZIAŁANIA:



Psy podanie dożylne



Koty podanie podskórne



Po iniekcji interferon omega wiąże się głównie
z komórkami zainfekowanymi wirusem,



W komórkach tych dochodzi do zahamowania
mechanizmu replikacji wirusa poprzez
zniszczenie mRNA i inaktywację białek
translacyjnych co zwiazane jest z aktywacją
syntazy 2’5’ oligo-adenylowej.



Wskazania: psy 

zmniejszenie

śmiertelności i nasilenia objawów
klinicznych jelitowej postaci parwowirozy
u psów powyżej 1 miesiąca życia.



Wskazania: koty 

zmniejszenie

śmiertelności, zmniejszenie objawów
klinicznych i przedłużenie czasu
przeżycia kotów zakażonych
retrowirusami (FeLV i FIV)

INTERFERON OMEGA

Działania niepożądane:



Wzrost ciepłoty ciała (3-6 godzin po podaniu)



Wymioty



Luźne stolce lub umiarkowana biegunka

(tylko u kotów)



Przejściowe zmniejszenie liczby leukocytów,

płytek krwi i erytrocytów

(tylko u kotów)



Przejściowe zmęczenie w czasie trwania

leczenia

(tylko u psów)

INTERFERON OMEGA

Dawkowanie:



Psy : dożylnie 1x dziennie przez 3
kolejne dni w dawce 2,5 MJ/kg



Koty: podskórnie 1 x dziennie przez 5
kolejnych dni w dawce 1 MJ/kg.

Należy wykonać trzy kolejne cykle

pięciodniowych podań: 0, 14 i 60 dnia

INTERFERON OMEGA

Interakcje: nie stwierdzono interakcji z:



Antybiotykami



Roztworami nawadniającymi



Witaminami



Niesterydowymi lekami przeciwzapalnymi

Nie należy jednocześnie stosować

interferonu omega i szczepień
profilaktycznych.

Interferon

-



WSKAZANIA

: (pilotowe badania kliniczne)

Koty:



wirusowe zapalenie otrzewnej (FIP)



białaczka kotów (FeLV)



zakażenie wirusem niedoboru odporności (FIV)



Wirusowe zapalenie gałki ocznej wywołane przez
herpeswirusy.

Psy:



skórna postać T-komórkowego chłoniaka

Interferon

-



DAWKOWANIE:

Koty:



podawanie doustne w dawce 30 j./zwierzę co 24 h przez

okres 7 dni, 7 dni przerwy i kurację powtórzyć,



podawanie podskórne w dawce 10 j./kg przez 8 dni,

kurację można powtórzyć co 2 - 3 tygodnie,



synergizm z acyklowirem (50 mg/kg) i zydowudyną (10

mg/kg),

Skuteczność: zmniejszenie objawów klinicznych,

przedłużenie czasu przeżycia.

Psy:



podanie podskórne w dawce dziennej 1,5 - 2 x 10

6

j./m

2

przez 3 tygodnie.

Skuteczność: przedłużenie przeżycia o ok. 1 - 1,5 roku

Interferon-

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:



Indukcja syntezy przeciwciał neutralizujących
po podaniu podskórnym  brak
skuteczności !!!!



Po podaniu doustnym lek ulega rozmieszczeniu
w tkance limfatycznej nosogardzieli - nie ma
działania układowego, dlatego nie indukuje
wytwarzania przeciwciał anty-rH IFN-

LEKI WYWIERAJĄCE
DZIAŁANIE PRZECIWKO
HERPESVIRUS

•

Analogi nukleozydów

pirimidynowych

(idoksyurydyna i

triflurydyna)

•

Analogi nukleozydów purynowych

(widarabina, acyklowir,
gancyklowir, rybawiryna)

ANALOGI NUKLEOZYDÓW PIRIMIDOWYCH

IDOKSYURYDYNA (pre-drug)



Staje się aktywna po przemianie do trifosforanu.



W postaci fosforylowanej jest wszczepiana do

nowo

powstającego

łańcucha

DNA,

gdzie

zastępuje tymidynę i tym samym powoduje

powstanie

nieprawidłowego,

całkowicie

pozbawionego swej funkcji DNA.



Oporność

na

idoksyurydynę

rozwija

się

gwałtownie.



Lek działa zarówno na komórki wirusa jak i

gospodarza, w stosunku do których jest bardzo

toksyczny.



Stosowanie idoxyurydyny jest ograniczone tylko do
miejscowego leczenia wirusowego zapalenia spojówek
i rogówki, wywołanego wirusem opryszczki.



Preparaty okulistyczne: 0,1% roztwór (ALLERGEN,
STOXIL) lub 0,5% maść (STOXIL)



Krople powinny być podawane co 1 godzinę, w nocy co
2godziny, do worka spojówkowego po jednej kropli.

    Maść powinna być podawana 5xdziennie (co 4

godziny).



Leczenie powinno być kontynuowane przez 5-7 dni.



Objawy niepożądane:

podrażnienia, ból, swędzenie,

obrzęk brzegów spojówek, światłowstręt.

 

TRIFLURYDYNA



Hamuje

aktywność

polimerazy

DNA

odpowiedzialnej za inkorporację tymidyny

do wirusowego DNA.



Hamuje też ten proces w komórkach

gospodarza



Stosowana jest tylko w okulistyce do

leczenia

opryszczkowego

zapalenia

rogówki

i

nawrotowego zapalenia rogówki



Stosowana jest w postaci 0,1% roztworu
(VIROPTIC), który winien być podawany
po 1 kropli 6-8xdziennie.



Lek nie powinien być podawany jeżeli jest
obecne owrzodzenie rogówki !!!!!!



Działania niepożądane:

obrzęk, pieczenie

powiek,

miejscowa

keratopatia,

nadwrażliwość na lek.

ANALOGI NUKLEOZYDÓW
PURYNOWYCH



Acyklowir



Gancyklowir



Widarabina



Rybawiryna

Jest to grupa leków przeciwwirusowych

stosowana

w

leczeniu

infekcji

uogólnionych lub miejscowych.

WIDARABINA (pre-drug)



Widarabina

ulega

wewnątrzkomórkowej

fosforylacji

do

trifosforanu

hamującego

konkurencyjnie

polimerazę

wrażliwych

wirusów.



Wrażliwe na widarabinę są:

wirusy opryszczki

,

Epstein-Barr,

ospy

oraz

wirus B zapalenia

wątroby

, słabiej wrażliwy jest wirus

cytomegalii



Lek stosowany jest miejscowo 0,3% maść

(VIRA-A) co 3 godziny przez 5-7 dni.

WIDARABINA



Widarabina stosowana jest w zakażeniach
układowych takich jak opryszczkowe zapalenie
mózgu oraz w zakażeniach varicella-zoster



W chorobach układowych widarabina podawana
jest w dawce 15 mg/kg/dobę, w dawkach
podzielonych co 12 godzin przez 10 dni



Działania niepożądane:

nudności, wymioty,

drżenia mięśniowe, zapalenie żył.



Widarabina wywiera działanie

hepatotoksyczne,

teratogenne, mutagenne, mielotoksyczne,

może

indukować nowotworzenie.

 

ACYKLOWIR (pre-drug)



Jest aktywnym lekiem wobec większości

wirusów z grupy Herpes



Lek staje się aktywny po wewnątrzkomórkowej

fosforylacji w komórkach zakażonych wirusem

opryszczki.



Acyklowir hamuje wbudowywanie trifosforanów

deoksynukleotydów do wirusowego DNA



Oporność na acyklowir wiąże się głównie z

wytwarzaniem szczepów pozbawionych swoistej

kinazy tymidynowej lub z utratą zdolności

rozpoznawania przez ten enzym acyklowiru

jako substratu.

ACYKLOWIR



Acyklowir jest lekiem z wyboru w terapii zapalenia

rogówki postaci pierwotnej i nawrotowej oraz opryszczce

narządów płciowych.



Jest jedynym lekiem stosowanym układowo w terapii

zakażenia wywołanego przez koci herpes wirus typu 1

((FHV-1)



Wykazuje synergizm z interferonami (IFN-α i IFN-omega)



Jest stosowany w terapii półpaśca i ospy, a także we

wczesnym okresie mononukleozy zakaźnej (skraca i

łagodzi ostry okres choroby)



Podawany jest zewnętrznie w postaci 5% maści lub pudru

(ZOVIRAX) lub doustne w postaci kapsułek lub zawiesiny

lub iniekcji dożylnych.

ACYKLOWIR



U pacjentów z nawracającymi infekcjami
może być stosowany nawet przez 6 miesięcy.



U kotów acyklowir podawany jest dożylnie w
dawce 5-15 mg/kg co 8 godzin przez 7 dni.



Działania

niepożądane:

zapalenie

żył,

nudności,

wymioty,

wysypki,

napady

padaczkowe, śpiączka, zaburzenia orientacji.

GANCYKLOWIR



Jest pochodną acyklowiru.



Jest aktywny w postaci fosforylowanej, która
hamuje syntezę wirusowego DNA poprzez
konkurencyjne hamowanie polimerazy DNA
wirusa i jest wbudowywana do wirusowego
DNA jako zakończenie łańcucha DNA.



Wykazuje

aktywność

wobec

wszystkich

herpes-wirusów łącznie z cytomegalowirusem
(CMV)

GANCYKLOWIR



Gancyklowir jest stosowany jedynie w postaci

iniekcji dożylnych (CYTOVENE)



U kotów podawany dożylnie (10 mg/kg co 8 godzin)

w terapii zakażeń wywołanych przez wirus FHV-1



Działania

niepożądane:

mielotoksyczność,

teratogenność, mutagenność, zaburzenia czynności

gonad, zaburzenia czynności wątroby, gorączka,

mocznica,

zaburzenia

ze

strony

przewodu

pokarmowego, zaburzenia neurologiczne.



Zaburzenia

występujące

ze

strony

układu

krwiotwórczego i OUN są przyczyną konieczności

zrezygnowania ze stosowania leku u około 1/3

pacjentów.

RYBAWIRYNA



Hamuje syntezę nukleotydów guaninowych oraz
aktywność polimerazy RNA.



Zakres przeciwwirusowego działania obejmuje:

wirusy grypy, grypy rzekomej, opryszczki, ospy
krowiej i nagminnego zapalenia przyusznic oraz
retrowirusy.



W medycynie rybawiryna stosowana jest u
niemowląt z niedoborami immunologicznymi,
wrodzonymi

wadami

serca

lub

dysplazją

oskrzelowo-płucną.

Rybawiryna jest aktywna wobec:



Wirusa FIV



Wirusa FeLV



Wirusa FHV-1



Kaliciwirusa kotów (FCV)



Koronawirusa kotów (FCoV)



Wirusa parainfluenzy psów (CPiV)

BARDZO TOKSYCZNA DLA PSÓW I

KOTÓW  masywna hemoliza

RYBAWIRYNA



U ludzi lek jest podawany dożylnie i w
postaci inhalacji.



Dawkowanie:

(prep.

VIRAZOLE)

do

inhalacji lub iniekcja dożylna 2g/pacjenta
(1 dzień-dawka nasycająca), przez następne
4 dni 1 g co 6 godzin, przez kolejne 6 dni
0,5 g co 8 godzin.



Działanie niepożądane:

hemoliza, niechęć

do pobierania pokarmu, spadek wagi,
uszkodzenie szpiku kostnego, zaburzenia
gastryczne.

LEKI WYWIERAJĄCE DZIAŁANIE
PRZECIWKO RETROVIRUS

ZYDOWUDYNA (pre-drug)



Jest analogiem tymidyny, po wniknięciu do

komórki ulega fosforylacji przy udziale kinazy

tymidynowej do trifosforanu zidowudyny, który

hamuje konkurencyjnie odwrotną transkryptazę

wirusa.



Rozwijająca się oporność na zydowudynę jest

wynikiem punktowych mutacji w wielu kodonach

wirusa.



Wrażliwe

na

działanie

zydowudyny

są

retrowirusy, w tym wirus HIV i T-limfotropowy

wirus białaczki

ZYDOWUDYNA



Zydowudyna

zmniejszając

replikację

wirusów zwiększa również przejściowo
liczbę

limfocytów

T

indukująco-

wspomagających.



Efektem takiego działania jest wydłużenie
czasu przeżycia pacjentów chorych na
AIDS, a także zminimalizowanie lub
opóźnienie

pojawienia

się

klinicznych

objawów choroby.



Zydowudyna nie jest lekiem leczącym
zakażenia wirusem HIV !!!!

ZYDOWUDYNA

Zydowudyna jest podawana u kotów



w

terapii białaczki kociej (FeLV)



w terapii kociego nabytego zespołu braku
odporności (FIV)



Lek należy podawać doustnie lub podskórnie
w dawce 5 mg/kg co 12 godzin przez okres 5
tygodni  4 tygodnie przerwy  kurację

powtórzyć



Synergizm z interferonem



Kotki ciężarne zakażone wirusem FIV muszą
być poddane terapii zydowudyną 

hamowanie transmisji in utero

ZYDOWUDYNA

Działania niepożądane:



miopatia,



zaburzenia neurologiczne,



uszkodzenia wątroby,



owrzodzenia przełyku,



uszkodzenie

szpiku

kostnego

(niedokrwistość, małopłytkowość i

granulocytopenia)

 

INNE LEKI PRZECIWWIRUSOWE



Amantadyna

AMANTADYNA



Hamuje odsłanianie i uwalnianie wirusowego
genomu w zakażonej komórce oraz jego
penetrację do wnętrza komórki gospodarza.



Amantadyna stosowana jest w profilaktyce
grypy, wykazuje aktywność we wczesnych
stadiach interakcji wirus-gospodarz.



Amantadyna może być stosowana w leczeniu
grypy u koni.



Dawkowanie: 5 mg/kg dożylnie co 4 godziny
przez 7-10 dni



Wykazuje

wysoką

skuteczność

i

bezpieczeństwo

stosowania,

koszt

ok.

600$/dzień !!!!

AMANTADYNA



Działania niepożądane:

zaburzenia ze strony OUN

,

co

wiąże

się

z

wpływem

amantadyny

na

przekaźnictwo dopaminergiczne i manifestuje się

zwiększeniem pobudliwości, zaburzeniami snu,

występowaniem omamów, reakcjami lękowymi,

ponadto wywiera działanie cholinolityczne.



Amantadyna przechodzi do OUN



Jest antagonistą receptora NMDA



Przy równoczesnym podaniu z NLPZ

obserwuje się bardzo silne działanie

przeciwbólowe  terapia chronicznego bólu

u psów i kotów 

NOWE WSKAZANIE DO

STOSOWANIA LEKU 

per os 3 mg/kg/dobę