ODŻYWIANIE

DEFINICJA

Odżywianie - proces życiowy 

polegający na dostarczeniu 

pokarmu każdej żywej komórce. 

Pobrany pokarm jest 

wykorzystywany przez organizm 

jako materiał budulcowy, 

energetyczny i zapasowy.

Pożywienie w organizmie człowieka podlega 

przemianom biochemicznym dzięki którym 

wyzwala się energia. Wszystkie pokarmy składają 

się z podstawowych składników odżywczych.

PIRAMIDA  ZDROWEGO 

ŻYWIENIA

10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA

(Instytut Żywności i Żywienia)

 Dbaj o różnorodność spożywanych produktów
 Unikaj nadwagi i otyłości
 Produkty zbożowe powinny być głównym źródłem kalorii w 

Twoim żywieniu

 Spożywaj codziennie co najmniej dwie duże szklanki mleka
 Spożywaj z umiarem mięso i jego zamienniki. Wybieraj 

codziennie inny produkt z tej grupy

 Spożywaj codziennie dużo warzyw i owoców
 Ograniczaj spożycie tłuszczów, w szczególności zwierzęcych, 
       a także produktów zawierających cholesterol.
 Unikaj cukru i słodyczy
 Ograniczaj spożycie soli
 Unikaj alkoholu

CHOROBY ZWIĄZANE ZE 

ZŁYM ODŻYWIANIEM:

•Niedożywie

nie

•Otyłość
•Anoreksja
•Bulimia

NIEDOŻYWIENIE

Zbyt ubogie pożywienie lub jego złe 
wchłanianie czy trawienie powodują 
niedożywienie.
Skutkiem niedożywienia jest zazwyczaj 
utrata masy ciała i wychudzenie. Może być 
przyczyną znacznego osłabienia organizmu, 
depresji, apatii czy rozdrażnienia.

PRZYCZYNY 

NIEDOŻYWIENIA:

• Niedostateczna ilość spożywanych 

pokarmów.

• Nadmierne straty - biegunka, 

niewydolność nerek. 

• Choroby przewlekłe - przewodu 

pokarmowego, nerek, wątroby, serca i 

płuc, nowotwory. 

• Uzależnienia: leki, alkohol, narkotyki.
• Czynniki ekonomiczne i socjalne.

OTYŁOŚĆ

Otyłość - to nadmierne gromadzenie tłuszczu. Jest  
jednym z najczęściej występujących zaburzeń 
związanych z jedzeniem. Za otyłość uważamy 
przekroczenie o 20% lub więcej wagi liczonej dla 
określonego wzrostu.

RODZAJE 

OTYŁOŚCI

PRZYCZYNY OTYŁOŚCI:

• Przekarmianie

• Czynniki genetyczne- mogą zwiększać 

podatność na jej rozwój

• Czynniki biologiczne - uszkodzenie 

podwzgórza i jąder brzuszno-

przyśrodkowych podwzgórza mogą 

powodować rozwój otyłości

• Czynniki farmakologiczne - leki

• Czynniki środowiskowe - największe 

znaczenie ma aktywność fizyczna

• Czynniki psychologiczne (takie jak 

zaburzenia nastroju)

ANOREKSJA – JADŁOWSTRĘT 

PSYCHICZNY

• Jest to zaburzenie odżywiania się, 
polegające na celowej utracie wagi 
wywołanej i podtrzymywanej przez 
osobę chorą
• Anoreksję cechuje szybko 
postępujące wyniszczenie organizmu

BULIMIA

Inaczej żarłoczność psychiczna, 
chorobliwe objadanie się. 
Chorzy na bulimię, choć zdają 
sobie sprawę z utraty kontroli 
nad własnym zachowaniem 
związanym z odżywianiem się, 
przejadają się bardzo często, a 
następnie stosują sposoby 
kontrolowania wagi ciała, które 
mogą być niebezpieczne dla 
zdrowia.

DWA TYPY 
BULIMII:

• 

przeczyszczający czyli 

taki, w którym po napadzie 
żarłoczności następuje 
prowokowanie wymiotów 
oraz używanie środków 
przeczyszczających

• nieprzeczyszczający, 
chorzy w ramach działań 
kompensacyjnych stosują 
ścisłą dietę (często 
głodówkę), ograniczając 
ilość spożywanych 
pokarmów do minimum, 
bądź też wykonują dużo 
wyczerpujących ćwiczeń 
fizycznych (tzw. bulimia 
sportowa).

LITERATURA:

• W. Zatorski, Jak zdrowo się odżywiać
• A. Łuszczyńska ,Nadwaga i otyłość. 
Interwencje psychologiczne, 
• B. Józefik, M. Wolska, Anoreksja i 
bulimia u dzieci i młodzieży 
• Encyklopedia powszechna PWN, 
hasło: anoreksja, bulimia