Rola kursu walutowego w

gospodarce

1.

Istota i charakter kursu waluty

2.

Rodzaje kursów waluty

3.

Czynniki wpływające na kurs walutowy

4.

Ekonomiczne skutki zmian kursów

walut

5.

Operacje kursowe

Istota i charakter kursu waluty

Kurs walutowy – cena jednej waluty

wyrażona w drugiej walucie;
stosunek wymienny pomiędzy

walutami dwóch krajów

Funkcje:

1.

Informacyjna

2.

Cenotwórcza

Istota i charakter kursu waluty

Kurs walutowy jest ceną

strategiczną, gdyż wpływa na:



ceny produktów i komponentów
importowanych – zatem i na
strukturę cen w całej gospodarce



efektywność transakcji
eksportowych i importowych

Rola kursu waluty

Kurs walutowy



wyraża dynamikę i konkurencyjność

danej gospodarki względem reszty świata

(kryterium porównywalności gospodarek)



jest istotnym instrumentem polityki

gospodarczej



jest ważnym parametrem decyzyjnym



jest jednym z najważniejszych

instrumentów pośredniego zarządzania

handlem zagranicznym

Rodzaje kursów waluty

1. Stopień trwałości

-

Kursy sztywne

-

Kursy stałe

-

Kursy płynne

-

Formy przejściowe

Rodzaje kursów waluty

2. Ze względu na zasady kształtowania

(stopień ingerencji państwa)

-

Kursy stanowione

-

Kursy kształtujące się swobodnie

-

Kursy kształtujące się swobodnie w
określonych ramach

Rodzaje kursów waluty

3. Według kryterium czasu

-

Kursy kasowe (natychmiastowe,
spot)

-

Kursy terminowe (forward i futures)

Systemy kursowe



System kursów stałych
(stanowionych)



System kursów zmiennych
(rynkowych)

System kursów stałych

(stanowionych)



To system, w którym cena waluty
krajowej jest ustanawiana i
podtrzymywana przez rząd



Wymaga to posiadania
odpowiednich rezerw walutowych,
które są wykorzystywane w sytuacji
zachwiania równowagi w bilansie
płatniczym państwa

System kursów stałych

(stanowionych) c.d.



Interwencji dokonuje bank centralny
(pokrywa niedobór waluty lub
wchłania jej nadwyżkę)



Obrona kursu powinna być
koordynowana między państwami,
których obroty nie są
zrównoważone i powodują w ten
sposób zagrożenie kursu

System kursów stałych

(stanowionych) c.d.



System kursów stałych
funkcjonował w latach 1944-1973 –
system z Bretton Woods

System kursów zmiennych

(rynkowych)



To system, w którym kurs kształtuje
się autonomicznie pod wpływem
sytuacji na rynku (popytu i podaży
danych walut)



Interwencja banku centralnego nie
jest konieczna

System kursów zmiennych

(rynkowych) c.d.



W ramach kursów zmiennych wyróżnia

się:

1. Kurs płynny ( bez ograniczeń) – w pełni

autonomiczne kształtowanie się kursu

2. Kurs płynny z ograniczeniami – pośrednie

oddziaływanie władz walutowych na

poziom kursu, gdy jego poziom uznają za

niekorzystny dla gospodarki

System kursów zmiennych

(rynkowych) c.d.

3. Kurs płynny z interwencjami – bank

centralny wkracza z interwencją
przy odchyleniu się kursu poza
ustalony zakres

System kursów zmiennych

(rynkowych) c.d.



System kursów płynnych
wprowadzono, gdy pojawiły się
trudności ze zrównoważeniem
bilansów płatniczych, wywołane
m.in. przez kryzys energetyczny



Pierwszym krajem, który upłynnił w
1973 r. kurs swojej waluty była RFN

System mieszany



Wśród kursów mieszanych (stało-
zmiennych) wyróżnia się:

1.

Kursy kroczące – w których waluta jest
dewaluowana w określonych
interwałach czasowych o stałą kwotę
lub procent

2.

Kursy powiązane – w których kurs
walutowy jest powiązany z określoną
walutą lub koszykiem walut

System kursów w Polsce



W latach 1990-1991 funkcjonował kurs
bankowy o charakterze quasi-stałym,
który został uelastyczniony (upłynniony)
od IV kwartału 1991 r.



Od 14.10.1991 r. do 11.04.2000 polski
złoty miał kurs pełzający (stały
krótkookresowy)



W kantorach kursy kształtują się w
sposób quasi-elastyczny

System kursów w Polsce c.d.



Obecnie NBP nie stawia sobie za cel
określenia z góry poziomu kursu
złotego do innych walut, przy
zachowaniu prawa do interwencji , o ile
uzna je za konieczne do realizacji celu
inflacyjnego



Po przystąpieniu do strefy euro politykę
pieniężną będzie kształtował EBC

Europejski System Walutowy



Kurs płynny z interwencjami, w
ramach którego kursy walutowe mogą
się zmieniać w ustalonym przedziale
na zasadach kursów płynnych



Przekroczenie granic obliguje
europejski bank centralny do
interwencji

Czynniki wpływające na

kurs walutowy



Ekonomiczne



Polityczne



Psychologiczne

Czynniki ekonomiczne



Podaż walut obcych na rynku krajowym i
popyt na nie



Kształtowanie się bilansu handlowego i
płatniczego



Poziom stóp procentowych i stóp inflacji w
danym kraju w porównaniu z innymi
krajami



Poziom cen w kraju i zagranicą



Poziom bezrobocia

Czynniki ekonomiczne c.d.



Poziom rezerw walutowych brutto



Stopień reglamentacji waluty



Inwestycje portfelowe i
bezpośrednie



Polityka kursowa i pieniężno-
kredytowa banku centralnego



Spekulacje na rynkach walutowych

Czynniki polityczne



Stabilność polityczna

Czynniki psychologiczne



Optymistyczne lub pesymistyczne
przewidywania zmian koniunktury i
rozwoju gospodarki

Czynniki wpływające na

kurs walutowy



Krótkooresowe (określające
bieżący kurs spot)



Długookresowe (określające
pewien „idealny” kres, do którego
permanentnie dąży kurs
krótkookresowy)

Perspektywa krótkookresowe



Różnice stóp procentowych (dochodowość

depozytów bankowych)



Oczekiwania kursowe (kurs spot

przewidywany na przyszłość)

Dlaczego nie dochodzi do zupełnego

wyrównania się stóp procentowych w

świecie?

Obecny kurs jest w zasadniczy sposób

określany przez oczekiwania

Równowaga na rynku walutowym



Czyli popyt na daną walutę zrównuje
się z podażą danej waluty, gdy

Stopa procentowa w kraju jest równa

sumie stopy zagranicznej i wielkości

oczekiwanej deprecjacji waluty

krajowej (aprecjacji waluty

zagranicznej)

Warunek krótkookresowej

równowagi rynku walutowego



Warunek (odkrytego) parytetu stóp

procentowych – Uncovered Interest

Parity condition

K

t+1

-

K

t

R

e

= R

us

+ -----------

K

t



Zgodnie z tą zasadą, to wzajemna relacja

stóp procentowych – stopy krajowej i

zagranicznej – jest istotną determinantą

kursu krótkookresowego



Jeśli stopy te nie są sobie równe, to

wywołuje to od razu odchylenie (o taką

wielkość w punktach procentowych jak

różnica stóp) kursu krótkookresowego w

górę albo w dół od oczekiwanego w

przyszłości kursu długookresowego



Podstawą odniesienia jest kurs

długookresowy - ma zasadnicze

znaczenie dla wyznaczania kursu

krótkoterminowego



Gdyby stopy procentowe były równe

– kurs krótkookresowy byłby równy

kursowi przewidywanemu w

przyszłości



Kurs krótkookresowy (teraźniejszy)
opiera się na długookresowym –
choć się od niego odchyla właśnie o
różnicę stóp

Perspektywa długookresowa



Teoria parytetu sił nabywczych
walut (Purchasing Power Parity
theory)

Teoria parytetu sił nabywczych

walut (PPP)



Jest ona wyprowadzona z prawa jednej
ceny



Prawo jednej ceny – na rynku
jakiegokolwiek przenośnego dobra, kiedy
spełnione są warunki doskonałej
konkurencji, gdzie transport nic nie kosztuje,
nie ma barier celnych ani pozacelnych –
ustala się na to dobro tylko jedna cena



Kraje A i B produkują dobro X

- w kraju A cena wynosi 4 USD
- w kraju B cena wynosi 2 GBP

To kurs wymienny tych dwóch walut

musiałby ustalić się na poziomie:

1 USD = 0,5 GBP; czyli 1 GBP = 2 USD



Gdyby kurs rynkowy odchylił się od

powyższego poziomu w jedną lub w

drugą stronę, wtedy oba

społeczeństwa zaopatrywałyby się w to

dobro tylko w jednym kraju (A lub B,

zależnie od kierunku odchyleń)



Produkcja drugiego kraju nie

znalazłaby w ogóle zbytu, ani na rynku

zewnętrznym, ani na wewnętrznym



Absolutna wersja teorii parytetu sił
nabywczych



Relatywna wersja teorii parytetu sił
nabywczych

Absolutna teoria PPP



Relacja sił nabywczych dwóch walut
wyznacza długookresowy kurs równowagi
tych walut



Wyznacznikiem długookresowego kursu
równowagi jest stosunek poziomów cen
w dwóch krajach (siła nabywcza
pieniądza jest definiowana jako
odwrotność poziomu cen)

Absolutna teoria PPP

P

A

K = ---------

P

B

K – kurs waluty B wyrażony w walucie

A

P

A

– poziom cen w kraju A

P

B

– poziom cen w kraju B

Długookresowy kurs spełniający

warunek parytetu sił nabywczych



czyli kurs PPP – jest to kurs, który –
kiedy zostaje użyty jako przelicznik
do wyrażenia cen obu krajów w tej
samej walucie – sprowadza ich ceny
do wzajemnej równości; zatem:

P

A

= K x P

B

Relatywna wersja teorii parytetu sił

nabywczych



Porównuje tempa zmian, a nie
absolutne wartości zmiennych, takich
jak kurs i poziomy cen



Twierdzi, iż w długim okresie dochodzi
do zrównania się tempa zmian kursu i
stosunku temp inflacji (temp zmian
poziomów cen) w dwóch różnych
obszarach walutowych

Relatywna wersja teorii parytetu sił

nabywczych c.d.



Ponieważ stosunek temp zmian dwóch
wielkości jest w przybliżeniu równy ich
różnicy → formułę tę można wyrazić
jako różnicę temp, a nie ich iloraz



Zatem (wg tej wersji teorii PPP) →
kurs zmienia się w czasie z
szybkością równą różnicy temp
inflacji w obu krajach

Relatywna wersja teorii parytetu sił

nabywczych c.d.



Jeśli w USA inflacja rozwijałaby się w
tempie 3% rocznie, a w Wielkiej
Brytanii – 7% rocznie, to wg
relatywnej teorii PPP kurs walutowy
(rozumiany jako cena 1 GBP
wyrażona w USD), powinien się
zmniejszać w tempie (przybliżonym)
4% rocznie (7% - 3% = 4%)

Zgodnie z teorią parytetu sił
nabywczych:



Wzrost ilości pieniądza w kraju
A (c.p.) → doprowadzi do wzrostu
ogólnego poziomu cen i takiego
samego wzrostu kursu pieniądza
kraju B (nastąpi deprecjacja waluty
kraju A)

I odwrotnie:



Powiększenie PKB w kraju A
(c.p.) → doprowadzi do obniżenia
poziomu cen i proporcjonalnego
umocnienia kursu waluty kraju A
(aprecjacji)

Analogicznie w odniesieniu do
stopy procentowej:



Wzrost stopy procentowej w kraju A
(c.p.):

→ wzrost ogólnego poziomu cen w

tym kraju

→ deprecjacja jego waluty (a tym

samym zwyżka międzynarodowej
wartości waluty kraju B)

Równowaga długookresowa



Równoczesne spełnienie dwóch
warunków:

1.

Warunku parytetu sił nabywczych walut

2.

Warunku efektywnego parytetu stóp
procentowych

Kurs walutowy ustala się na takim poziomie,

że jest zgodny z obiema zasadami
równocześnie

Zasada oczekiwanego parytetu
(równości) stóp procentowych



Obowiązuje ona w każdej chwili na

efektywnym rynku walutowym



Jest to inaczej - warunek wymaganej

jednakowej rentowności (opłacalności)

lokat w kraju i za granicą



Równość oczekiwanych stóp rentowności

zachodzi w świadomości uczestników

rynku – dotyczy ich pragnień i

antycypacji, jest kategorią

psychologiczną, ale ma rzeczywiste skutki

→ determinuje ich dzisiejsze zachowanie

Zasada oczekiwanego parytetu
(równości) stóp procentowych c.d.



Uczestnicy rynku postępują w taki
sposób, że krajowa stopa
procentowa zrównuje się (w ich
oczekiwaniach) z sumą zagranicznej
stopy procentowej i spodziewanej
procentowej aprecjacji waluty
zagranicznej

Zasada oczekiwanego parytetu
(równości) stóp procentowych c.d.



Zasada ta obowiązuje zawsze – w
krótkim i długim okresie



W długim okresie obowiązuje ona
obok i równocześnie z zasadą PPP

Ekonomiczne skutki zmian kursów

walut



Najbardziej istotne skutki zmian
kursów walut to ich wpływ na:

1.

Bilans handlowy i płatniczy

2.

Inflację

3.

Obroty kapitałowe

Wpływ na bilans handlowy i
płatniczy



Dewaluacja waluty powoduje, że
eksport jest tańszy, a import
droższy

Jednak eksporterzy różnicują obniżki

cen w zależności od struktury rynku
i przewidywanej elastyczności
cenowej popytu – często obniżki
cen są niższe od stopnia dewaluacji

Wpływ na bilans handlowy i
płatniczy c.d.



Po dewaluacji eksporterzy i
importerzy dokonują zmian w
wyborze rynków i kontrahentów



Dewaluacja wywołuje pośrednio
wzrost cen towarów krajowych
wytwarzanych na rynek
wewnętrzny

Wpływ na bilans handlowy i
płatniczy c.d.



Dewaluacja i rewaluacja wpływają
na terms of trade

ceny w eksporcie
Terms of trade = --------------------------
ceny w imporcie

Wpływ na bilans handlowy i
płatniczy c.d.



Dewaluacja waluty → pogorszenie
terms

of trade



Rewaluacja waluty → poprawa
terms of

trade

Przykład



Kurs złotego obniżono z

1 USD = 3,60 PLN na 1 USD = 3,80 PLN



Firma importuje towary wartości

100 USD



Cena transakcyjna w imporcie wynosiła
100 USD x 3,60 PLN = 360 PLN



Po dewaluacji: 380 PLN

Przykład c.d.



Przedsiębiorstwo eksportuje towar,
którego cena krajowa wynosi 360
PLN



Cena transakcyjna w eksporcie
wynosi 360 PLN : 3,60 PLN = 100
USD



Po dewaluacji cena jest niższa:
360 PLN : 3,80 PLN = 94,73 USD

Przykład c.d.



Terms of trade przed dewaluacją:

100 USD (ceny w eksporcie)

----------------------------------------- x 100 = 100

100 USD (ceny w imporcie)



Terms of trade po dewaluacji

94,73 USD (ceny w eksporcie)

--------------------------------------------- x 100 = 94,73

100 USD (ceny w imporcie)



Po dewaluacji terms of trade
pogarszają się



Po rewaluacji terms of trade
poprawiają się

Wpływ na bilans handlowy i
płatniczy c.d.



Wpływ dewaluacji na eksport i import
występuje ze zmiennym nasileniem



Skutki dewaluacji pojawiają się i wygasają
po 2-4 latach od jej przeprowadzenia



W ciągu kilku pierwszych miesięcy –
obniżka cen eksportu w walutach obcych
nie wywołuje znacznego wzrostu
wolumenu eksportu → negatywny wpływ
na bilans handlowy

Wpływ na bilans handlowy i
płatniczy c.d.



Po upływie kilku miesięcy → następuje

poprawa bilansu handlowego na

skutek zmian w popycie

zagranicznym na eksport i w popycie

krajowym na import

Jednak → im szybsze tempo wzrostu

cen krajowych, tym wcześniej zanika

faza poprawy bilansu handlowego

Wpływ na inflację



Zmiany kursów walut powodują

powstanie inflacji i jej przenoszenie z

kraju do kraju przez eksport i import



Dewaluacja waluty → z reguły wywołuje

inflację kroczącą



Inflacja prowadzi do deprecjacji waluty i

późniejszej jej dewaluacji

Wpływ na inflację



Wzrost cen wewnętrznych pobudza
import i osłabia eksport



Kraje o niższym tempie inflacji stają
się bardziej konkurencyjne w
eksporcie w porównaniu z krajami o
wyższym tempie inflacji

Wpływ na inflację

Inflacja przenosi się z kraju do kraju

głównie przez międzynarodowy

mechanizm cen, na który wywierają

wpływ zmiany kursów walut

→ rewaluacja waluty krajowej – może

ograniczyć import inflacji

→ dewaluacja waluty krajowej – może

nasilić import inflacji

Wpływ na obroty kapitałowe



Niepewność związana ze zmianą
kursu oficjalnego lub rynkowego →
jest źródłem ryzyka kursowego

Lepsze warunki dla

międzynarodowych obrotów
kapitałowych istnieją w systemie
stałych kursów walutowych

Operacje kursowe



Operacje spot – dostarczenie

waluty w ciągu dwóch dni roboczych



Operacje terminowe (forward) –

dostarczanie kupowanych i

sprzedawanych walut po upływie

pewnego czasu, zazwyczaj po 30,

60, 90 lub 180 dniach po kursie

uzgodnionym przez kontrahentów w

chwili zawierania transakcji

Operacje kursowe c.d.

Transakcje terminowe:

-

Zabezpieczające przed ryzykiem kursowym w

czasie od zawarcia kontraktu do wpływu

należności za eksport lub do uregulowania

zobowiązania za import

-

Spekulacyjne – zawierane przez spekulantów,

którzy przewidują, że kurs kasowy w przyszłości

zmieni się, i chcą na tym zarobić. Nie

zabezpieczają się przed ryzykiem kursowym –

świadomie to ryzyko podejmują, grając na zwyżkę

lub zniżkę kursu danej waluty

Operacje kursowe c.d.



Swap – szczególny rodzaj transakcji
walutowej; transakcja dokonywana z reguły
przez banki

-

polega na równoczesnym zawarciu transakcji
kasowej i terminowej na tę samą walutę i
sumę

-

waluta obca nabyta w ramach swapu tylko
przejściowo powiększy rezerwy walutowe
banku, gdyż po pewnym czasie trzeba ją
odsprzedać

Operacje kursowe c.d.

-

są szeroko stosowane w celu
przejściowej poprawy stanu rezerw
walutowych kraju w okresach
wzmożonych nacisków
spekulacyjnych na ich walutę - w
określonych warunkach może
przyczynić się do zahamowania
spekulacji

Operacje kursowe c.d.



Arbitraż walutowy – polega na
wykorzystaniu różnic kursów tej
samej waluty na różnych rynkach

- Bank kupuje daną walutę na rynku,

na którym jej kurs jest niższy i
natychmiast sprzedaje ją na rynku,
gdzie kurs jest wyższy – zarabiając
na różnicy kursów

Operacje kursowe c.d.

Transakcje arbitrażowe – działają w

kierunku wyrównania się kursu danej
waluty na różnych rynkach

→ wzrost popytu na walutę na rynku o

niższym kursie – wywołuje presję na
poprawę jej kursu

→ wzrost podaży na rynku o wyższym

kursie – wywołuje obniżenie jej kursu