

Dana

- niepodzielny semantycznie obiekt

(wiadomość) będący przedmiotem przetwarzania,
identyfikowany przez nazwę i mający określoną
wartość, którą może reprezentować symbol
numeryczny, alfabetyczny, alfanumeryczny i
specjalny albo wielkość analogowa.



Wiadomości

formułuje się i interpretuje w pewnej

konwencji – znanej nadawcy i odbiorcy, uzyskując
określone znaczenie (treść) czyli

informację

.



Wiadomość

jest to każdy przekaz (sygnał)

dotyczący jakiegoś zjawiska, zdarzenia czy
procesu, o określonym znaczeniu, wysyłany oraz
odbierany w świecie materii ożywionej i
nieożywionej.



Komunikat

jest to wyodrębniony zbiór znaków

danego alfabetu, nadawany i odbierany w
określonym porządku czasowym i przestrzennym.

Pojęcia podstawowe

2

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Istota informacji

Informacja jest czynnikiem
wpływającym na zmniejszanie niewiedzy
o zjawisku, którego dotyczy i umożliwia
sprawniejsze działanie

.

Interpretacja

Ocena, zastosowanie

Dane

Informacja

Wiedza

�

�

3

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Informatyka

– nauka o tworzeniu i

wykorzystaniu
systemów komputerowych, bądź też w
szerszym
rozumieniu – dyscyplina naukowa
zajmująca się teorią informacji
naukowej, technicznej i ekonomicznej.

(Słownik Wyrazów Obcych PWN, Warszawa 1997)

4

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Informatyka ekonomiczna

– dziedzina, która zespala

ogół celów, czynności, metod, środków i systemów
służących do wieloszczeblowego przetwarzania
rozmaitych danych ekonomicznych dla zaspokojenia
informacyjnych i komunikacyjnych potrzeb różnych
obiektów gospodarczych. Innymi słowy, jest to dziedzina
zajmująca się tymi metodami i technikami
informatycznymi, które znajdują zastosowanie w
organizacjach gospodarczych.

(E. Niedzielska „Informatyka Ekonomiczna”. Wrocław, AE, 2003)

Informatyka ekonomiczna

Informatyka ekonomiczna

jest to umownie wydzielony z

informatyki obszar badań naukowych, domena
kształcenia akademickiego oraz dziedzina praktyki
gospodarczej poświęcona metodyce
i pragmatyce zastosowania środków i narzędzi techniki
komputerowej w szeroko rozumianej ekonomii.

(E. Niedzielska, 12 marca 1998, spotkanie profesorów informatyki
w ekonomii – Instytut Informatyki Ekonomicznej, AE we Wrocławiu)

5

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

6

Informatyka ekonomiczna

to dziedzina

wiedzy

znajdująca się na pograniczu szeroko pojętych nauk

informatyki

oraz

ekonomii

, i łącząca te dwie nauki. W

praktyce informatyka ekonomiczna bywa postrzegana i
traktowana często jako

nauka

o zastosowaniach

informatyki w

biznesie

.

(http://pl.wikipedia.org/wiki/Informatyka_ekonomiczna)

Informatycy ekonomiczni

są elitą kształtującą

nowe

społeczeństwo informacyjne

, która ma duże

kompetencje w zakresie stosowania technologii
informacyjnej i posiada zdolności do kreowania
informacji traktowanej jako najcenniejsze dobro
służące do wzajemnej wymiany w różnych sferach
działalności człowieka.

Jedna z definicji Społeczeństwa
Informacyjnego

Społeczeństwo informacyjne jest to

ogół ludzi mających powszechne i

łatwe możliwości komunikowania

się oraz dostęp do potrzebnych im

informacji, poprawiających warunki

życia, wykonywanie pracy,

wypełnianie powinności

obywatelskich.

(Raportu 2. Kongresu Informatyki Polskiej (30 XI – 2 XII 1998))

7

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Trochę historii

Termin „społeczeństwo informacyjne” pochodzi z Japonii

(johoka shakai) [Ito, 1981]. Jako pierwszy użył go w 1963 roku

Tadao Umesamo w artykule na temat ewolucyjnej teorii

społeczeństwa opartego na „przemysłach informacyjnych”.

Został on spopularyzowany przez futurologa Kenichi Koyamę w

rozprawie „Introduction to Information Theory” opublikowanej

po japońsku w 1968 roku.

Do Europy pojęcie „społeczeństwa informacyjnego”

dotarło w 1978 roku za pośrednictwem dwóch ekspertów,

Simona Nory i Alaina Minca w raporcie przedłożonym

prezydentowi Francji. W latach osiemdziesiątych przyjęło się

powszechnie także w Stanach Zjednoczonych.

Pojęcie to dotyczy krajów, w których, większość siły

roboczej to pracownicy informacyjni, bowiem społeczeństwo

staje się dopiero wtedy społeczeństwem informacyjnym, gdy

osiąga stopień rozwoju wymagający stosowania nowych technik

gromadzenia, przetwarzania, przekazywania oraz użytkowania

informacji i wytwarza multimedialną strukturę temu służącą.

8

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

W 1972 roku Masuda opracował kompleksowy plan

przeobrażania wszystkich sfer życia społecznego w oparciu
o rozwój sektora informacji i telekomunikacji.

Plan ten

obejmował następujące zasadnicze programy:

•bank danych administracyjnych,

•plan „miasta informatycznego” (Computero-polis),

•regionalny system zdalnej ochrony zdrowia,

•informatycznie ukierunkowane szkolnictwo,

•system ochrony środowiska,

•ośrodek „banku pomysłów” (Think Tanks),

•system informatyczny administracji,

•ośrodek przekwalifikowywania kadr,

•„komputerowy korpus pokoju” (niosący pomoc dla
krajów rozwijających się).

Trochę historii

9

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Trochę historii

Okres I 1945-

1950

komputeryzacja

wielkiej nauki

Okres II 1950-

1970

komputeryzacj

a zarządzania

Okres III

1970-1980

komputeryza

cja

informacji

społecznej

Okres IV

1980-2000

komputeryzacj

a

działań

jednostkowyc

h

Cel

obrona, rozwój,

badania

kosmosu

Produkt narodowy

brutto

dobrobyt,

opieka

społeczna

zadowolenie

Skala

wartościowani

a

prestiż narodowy

wzrost gospodarczy

dobrobyt

społeczny

rozwój osobowości

Podmiot

kraj

przedsiębiorstwo

ludność

osoba prywatna

Przedmiot

przyroda

organizacja

społeczeństwo

jednostka ludzka

Nauka

podstawowa

nauki przyrodnicze

nauki o

zarządzaniu

nauki społeczne

nauki

o zachowaniu

jednostki

Wzorzec

informacyjny

osiąganie celu

wydajność

rozwiązywanie

problemów

twórczość

intelektualna

Plan Masudy przeobrażania społeczeństwa w
społeczeństwo informacyjne (1972 rok)

10

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Trochę historii

Szczególnie od końca II wojny

światowej socjologowie próbują dokładniej
określić rodzaj dokonującej się transformacji.
Zaczynano od pojęcia „samotnego tłumu”
[Reisman, 1950], „rewolucji organizacyjnej”
[Boulding, 1953] oraz „człowieka
organizacji” [White, 1953], dochodząc do
takich określeń jak „wiek genów” [Sylvester i
Klotz, 1983], „drugi przełom przemysłowy”
[Pior i Sabel, 1984], „Człowiek Turinga”
[Bolter, 1984]. Najczęściej pojawiają się
określenia związane z komunikowaniem
(„rewolucja komunikacyjna” [Williams,
1982]) i informacją („wiek informacji”
[Dizard]) oraz „społeczeństwo sieciowe”
[Castells, 1996]).

11

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Trochę historii

Tempo wzrostu informacji jest wprost

proporcjonalne do kwadratu tempa wzrostu produkcji,
co powoduje, że w krajach przemysłowo rozwiniętych
rośnie liczba ludzi zatrudnionych w sektorze usług i
informacji. Dominacja zatrudnienia w tym sektorze to
jedna z cech strukturalnych społeczeństwa
informacyjnego. Do tego należy dodać wyraźnie
rosnący wpływ na tempo wzrostu gospodarczego tzw.
czynników jakościowych, do których zalicza się
umiejętności i postawy ludzkie, efektywność
organizacji i zarządzania, a więc czynniki uzależnione
od postępu w dziedzinie technik i technologii
informacyjnych. Uważa się, że u początku XXI wieku te
właśnie czynniki decydują o postępie cywilizacyjnym.
Ogląd rzeczywistości utwierdza w przekonaniu, że etap
historyczny wytężonej pracy już minął, ponieważ nie
wysiłek mięśni, lecz wysiłek intelektu wspomagany
przez urządzenia i techniki informacyjne (TI) jest
motorem postępu w gospodarce.

12

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Trochę historii

O tym, że nastąpiła rewolucja informatyczna,

świadczą nie tylko dane i wskaźniki techniczne (np.
dotyczące komputerów, systemów
telekomunikacyjnych, w tym satelitarnych, urządzeń
powielających informacje, a także różnego rodzaju
specjalistycznych systemów informatycznych), ale
także ekonomiczne analizy rozwoju społeczno-
gospodarczego krajów rozwiniętych. Rosnąca ilość
informacji oraz wzrost jej dostępności dla obywateli to
obecnie wyraźny trend w procesie rozwoju
społecznego. Tworzą się „społeczeństwa bogate w
informacje”, których cechy są zasadniczo odmienne od
„społeczeństw bogatych w zasoby materialne” i
opierających swoją gospodarkę na eksploatacji tych
zasobów.

13

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Trochę historii

Jednym z głównych rezultatów tej rewolucji

staje się przekształcanie współczesnych rozwiniętych
przemysłowo krajów w społeczeństwa informacyjne.
Pojęcie to wywodzi się z prac ekonomisty Fritza
Machlupa z lat 1950-tych, który jako pierwszy
analizował ten sektor ekonomii USA, który nazwał
„produkcją i dystrybucją wiedzy”. Trzydzieści różnych
dziedzin zgrupował w pięć kategorii: oświata, badania,
media komunikacji, maszyny informacyjne
(komputery) oraz usługi informacyjne (finanse,
ubezpieczenia, inwestycje). Oceniał wówczas, że w
1958 roku w USA ten sektor informacji dostarczał 29%
dochodu narodowego, a skupiał 31% siły roboczej.
Szacował również, że między 1947 a 1958 rokiem ten
sektor rozwijał się dwa razy szybciej niż wzrastał
dochód narodowy USA. Było więc oczywiste, że Stany
Zjednoczone stają się społeczeństwem opartym na
wiedzy naukowej i informacji.

14

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Trochę historii

Rok

Rolnictwo

Przemysł

Usługi

Informacja

1800

87.2

1.4

11.3

0.2

1850

49.5

33.8

12.5

4.2

1900

35.3

26.8

25.1

12.8

1950

11.9

38.2

19.0

30.8

1980

2.1

22.5

28.8

46.6

Udział siły roboczej w USA w czterech sektorach w
latach 1800-1980 [%]

Źródło: Bell, „The Social Framework for Information Society”, w M. L. Dertouzos: (red)
(1979). The Computer Age: A Twenty Year View, str. 185. Cambridge, Mass: MIT
Press.

15

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Trochę historii

Liczebność amerykańskich zawodów „informacyjnych”
1990 r.
(70,2 mln, tj. 58% ogółu zatrudnionych)

Źródło: Jonscher Ch.: Życie okablowane. Kim jesteśmy w epoce przekazu cyfrowego? Muza SA,
Warszawa 2001.

Pisarze, plastycy, artyści estradowi

2,1 mln

Nauczyciele, wykładowcy,
szkoleniowcy

6,1 mln

Naukowcy, lekarze, zawody
specjalistyczne

8,9 mln

Menedżerowie, zarządcy

13,5
mln

Sprzedawcy

14,4
mln

Księgowi, personel finansowy

6,0 mln

Pomocniczy personel techniczny

5,1 mln

Urzędnicy, personel kancelaryjny

14,1
mln

16

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Społeczeństwo Informacyjne -
podsumowanie



Społeczeństwo informacyjne to nowy typ społeczeństwa,

który ukształtował się w krajach, w których rozwój

nowoczesnych technologii teleinformatycznych osiągnął

bardzo szybkie tempo.



W społeczeństwie informacyjnym zarządzanie informacją,

jej jakość, szybkość przepływu są zasadniczymi czynnikami

konkurencyjności zarówno w przemyśle, jak i w usługach.

Społeczeństwo informacyjne

to

społeczeństwo, które nie tylko posiada rozwinięte
środki przetwarzania informacji i komunikowania,
lecz przetwarzanie informacji jest podstawą
tworzenia dochodu narodowego i dostarcza źródła
utrzymania większości społeczeństwa, a więc
wiedza i informacja w społeczeństwie
informacyjnym stają się tym samym czym kapitał i
praca w społeczeństwie przemysłowym.

17

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

1.

Informacja staje się podstawowym zasobem ekonomicznym,
tj. środkiem wzrostu, akumulacji oraz konkurencyjności.

2.

Informacja jest w coraz większym stopniu czynnikiem życia
społecznego i politycznego.

3.

Rosnąca fala informacji wymusza szybki rozwój środków i
usług komunikacyjnych, które z kolei muszą sprostać
kolejnej fali informacji.

4.

W gospodarce dominuje sfera usług

, przede wszystkim usług

nowoczesnych (bankowość, finanse, telekomunikacja,
informatyka, badania i rozwój oraz zarządzanie.

5.

Gospodarka oparta na wiedzy.

6.

Wysoki poziom skolaryzacji społeczeństwa.

7.

Wysoki poziom alfabetyzmu funkcjonalnego w
społeczeństwie.

8.

Postępujący proces decentralizacji społeczeństwa.

9.

Życie społeczeństw rozwiniętych nie koncentruje się już w
ośrodkach miejskich;

renesans społeczności lokalnej.

Cechy Społeczeństwa
Informacyjnego

18

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

1.

Wysoka dynamika zmian (rozwoju) sieci komunikacji
społecznej.

2.

Wzrost efektywności systemów informacyjnych
stymuluje wzrost zmian ilościowych i jakościowych w
społecznej sieci komunikacji oraz w polityce
informacyjnej w systemie społecznym.

3.

Zmiany sieci komunikacyjnej „indukują” zmiany
pozostałych „komponentów” struktury społecznej.

4.

Kierunek zmian społecznych oraz kierunek postępu w
technologiach informacyjnych są silnie skorelowane
(istnieje sprzężenie zwrotne; hipoteza A. Charkiewicza:
ilość informacji rośnie proporcjonalnie do kwadratu
wartości potencjału gospodarczego).

5.

Wzrost efektywności systemów informacyjnych jest
warunkiem koniecznym, lecz niewystarczającym do
tego, aby powstało „społeczeństwo informacyjne”.

6.

Społeczeństwo, jako wielki system, charakteryzuje
syntetyczna funkcja mocy społecznej, czyli potencjalnej
siły, której system może użyć do zmiany istniejącej
struktury społecznej na inną lub też do utrzymania
aktualnej struktury.

Czynniki wpływające na powstanie
Społeczeństwa Informacyjnego

19

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Utopijnie Społeczeństwo Informacyjne jest zwykle

widziane w kategoriach:



deterministycznego stanu systemu jednoznacznie

ocenianego pozytywnie jako formacja cywilizacyjna
otwierająca nową erę w rozwoju ludzkości, z właściwymi
tej postaci wyznacznikami aksjologicznymi w postaci:

•

przechodzenia od mechanistycznej do systemowej
wizji świata, w której nawet niewielkie zmiany
warunków początkowych, a więc działania
indywidualne, mogą niekiedy w zasadniczy sposób
wpłynąć na bieg historii,

•

odchodzenia od wielu paradygmatów oświeceniowych,
w tym utożsamiania rozwoju z postępem,

•

ewolucji systemu wartości, prowadzącej do
zwiększenia adaptacyjności zarówno jednostek, jak i
całych społeczeństw do narastającej zmienności
otoczenia jako wyznacznik początku XXI wieku,



społeczeństwa zapewniającego jednakowe szanse

dostępu do globalnych zasobów informacyjnych,
reprezentowanych przez tzw. globalną Sieć.

Społeczeństwo Informacyjne -
podsumowanie

20

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Społeczeństwo Informacyjne nie może być

traktowane jako jeden stan i zwykle rozpatruje się
następujące jego warianty:

A.

Wariant pesymistyczny

, w tym:



system Orwella (społeczeństwo kontrolowane),



system rozproszony (społeczeństwo zatomizowane,

zdezintegrowane, indywidualistyczne, podatne na
konflikty grupowe, przemoc i terroryzm).

B.

Wariant optymistyczny

, w tym:



system wolności wyboru (społeczeństwo „uwolnione” od

przymusu pracy, z nadmiarem czasu wolnego, sprzyjające
pełnemu rozwojowi osobowości),



system homeostatyczny (sieć komunikacji wzmacnia

homeostazę społeczną).

C.

Wariant „pośredni”

, w tym:



społeczeństwo informacyjne typu obecnych demokracji

zachodnich,



społeczeństwo quasi-informacyjne (struktura

zatrudnienia jak w społeczeństwie informacyjnym,
pozostałe elementy struktury społecznej jak w systemie
industrialnym).

Społeczeństwo Informacyjne -
podsumowanie

21

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

W Społeczeństwie Informacyjnym zachodzi

zjawisko cyfrowego wykluczenia, które wiąże się
bezpośrednio z wykluczeniem społecznym rozumianym
jako sytuacja, w której jednostki zostają pozbawione
pełnego uczestnictwa w społeczeństwie. Na to
wykluczenie są szczególnie narażone osoby:



niepełnosprawne,



o niskim statusie majątkowym, nie mogące sobie

pozwolić na zakup sprzętu komputerowego i
oprogramowania,



o niskim wykształceniu, nie mających możliwości i chęci

dokształcania się,



obawiające się nowości, odnoszące się z rezerwą do

kontaktu z nowoczesnymi technologiami,



charakteryzujące się brakiem świadomości, co do

skutków odsunięcia od społeczeństwa informacyjnego.

Społeczeństwo Informacyjne -
podsumowanie

22

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Ze względu na realną możliwość cyfrowego

wykluczenia Społeczeństwo Informacyjne podlega
stratyfikacji, której typologię wysuwa, m.in. U. Eco,
twierdząc, iż społeczeństwo w erze dostępu do
Internetu podzieli się na trzy klasy:



proletariuszy

, nie mających dostępu do

komputerów i książek, uzależnionych od przekazu
audiowizualnego, czyli telewizji,



drobnomieszczaństwo

, potrafiące posługiwać się

komputerami, ale biernie,



nomenklaturę

, potrafiącą posługiwać się

komputerem do wykonywania
analiz oraz potrafiącą dokonywać celowej selekcji
informacji.

Społeczeństwo Informacyjne -
podsumowanie

23

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Ocena stopnia ukształtowania się społeczeństwa

informacyjnego opiera się w większości przypadków na

analizie standardowych mierników, np.:



indeks informatyzacji,



stopień telefonizacji,



wskaźnik wyposażenia gospodarstw domowych w sprzęt

gospodarstwa domowego,



liczba komputerów osobistych użytkowanych w miejscu

pracy,



zbiorczy indeks informacyjny:



ilość informacji,



powszechność środków masowej komunikacji,



jakość aktywności informacyjnych,



piśmienność cyfrowa (poziom umiejętności związanych

z szeroko pojętym komunikowaniem się z Internetem).

Społeczeństwo Informacyjne -
podsumowanie

24

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w
Europie

Idea społeczeństwa informacyjnego została

potraktowana w Europie jako jeden ze sposobów na
doścignięcie Stanów Zjednoczonych w ich rozwoju
gospodarczym. Jako wzorzec posłużyła koncepcja
ogłoszona przez wiceprezydenta Al. Gore’a w 1993 r.,
która m.in. miała na celu budowę Krajowej Infrastruktury
Informacyjnej (NII – National Information
Infrastructure), z wykorzystaniem środków sektora
prywatnego i już w grudniu 1993 r. opublikowano Białą
Księgę o „Rozwoju, Konkurencyjności i Zatrudnieniu”, a w
maju 1994 r. raport Martina Bangemanna „Europa i
Społeczeństwo Globalnej Informacji – Zalecenia Rady
Europy”. Biała księga przedstawiała potencjalny wpływ
technologii informacyjnych na gospodarczy i społeczny
rozwój Europy, ze szczególnym uwzględnieniem
zmniejszenia bezrobocia. Z kolei raport Bangemanna
zalecał, aby podstawą tworzenia Społeczeństwa
Informacyjnego były finanse sektora prywatnego i
mechanizmy rynkowe, natomiast sektor publiczny
powinien skupić się na regulacjach prawnych, ochronie
obywateli i konsumentów oraz podnoszeniu świadomości
społeczeństwa.

25

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w
Europie

Najważniejsze postulaty ujęte w Raporcie

Bangemanna, które w dalszych latach wyznaczały
politykę Unii Europejskiej w tym obszarze. Są to:



rozwojem Społeczeństwa Informacyjnego powinien kierować

wolny rynek, co oznacza tworzenie warunków uczciwej
konkurencji w dziedzinie usług informacyjnych i
telekomunikacyjnych,



zapewnienie powszechnego dostępu do usług,

współdziałania programów, usług i aplikacji informacyjnych
na terenie UE,



pochodzenie środków finansowych na rozwój społeczeństwa

informacyjnego przede wszystkim z sektora prywatnego,



ochrona i promowanie różnic językowych i kulturowych w

UE,



ochrona prywatności i bezpieczny przepływ informacji,



rozwój współpracy z krajami mniej rozwiniętymi

gospodarczo, w tym z krajami Europy Środkowej i
Wschodniej,



ogół społeczeństwa musi być świadomy nowych możliwości,

jakie niesie Społeczeństwo Informacyjne oraz posiadać
dostęp do właściwych szkoleń na wszystkich poziomach
edukacji.

26

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w
Europie

Raport Bangemanna, proponował 10

następujących inicjatyw w celu rozwoju
nowoczesnych technik informacyjnych:



telepraca,



szkolenie na odległość,



sieci łączące uczelnie i jednostki badawcze,



usługi teleinformatyczne dla małych i średnich

przedsiębiorstw,



zarządzanie ruchem drogowym,



kontrola ruchu powietrznego,



sieci na użytek zdrowia,



komputeryzacja sektora zamówień publicznych,



transeuropejska sieć administracji publicznej,



infostrada dla obszarów miejskich.

27

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Europie

Cechą charakterystyczną rozwoju Społeczeństwa

Informacyjnego w Unii Europejskiej jest to, że
inicjatywa budowy takiego społeczeństwa należała do
unijnych ośrodków administracyjnych (Rada Europy).
Praktycznie nie widać w tych działaniach nurtu
społecznego, z jednym wyjątkiem z 1999 r., którym była
inicjatywa federacji europejskich stowarzyszeń
informatycznych CEPIS (Council of European
Professional Informatics Societes), które prezentowało
pogląd, że idea Społeczeństwa Informacyjnego
gwałtownie zmienia życie wszystkich obywateli i korzyści
wynikające z tego przekształcenia muszą być jednakowo
dostępne dla wszystkich. CEPIS zaproponowała Kartę
Praw Obywateli Społeczeństwa Informacyjnego, dążąc, by
nikt nie został pozbawiony dostępu do osiągnięć
Społeczeństwa Informacyjnego i została zarazem
zapewniona ochrona praw osobistych.

28

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Europie

Karta Praw Obywateli Społeczeństwa
Informacyjnego (projekt)

Idea Społeczeństwa Informacyjnego, wraz z całą

sferą gospodarki elektronicznej, niesie ze sobą wiele
niezwykłych możliwości i wyzwań. Dlatego też ludzie
potrzebują zachęty do uczestnictwa w tych procesach, a
także pełnej ochrony - zarówno prawnej, jak i technicznej
- gwarantującej najwyższy możliwy poziom ufności.
Regulacje prawne muszą więc uwzględniać następujące
aspekty, wynikające bezpośrednio z fundamentalnych
zmian zachodzących w naszych społeczeństwach:

1.

Dostęp do Internetu oraz zasobów informacyjnych

powinien być powszechny; nie można dopuścić do
powstania barier ekonomicznych, tak jak nie ma ich
dzisiaj np. w dostępie do bibliotek publicznych.

29

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w
Europie

2.

Informacja powinna spełniać oczekiwania dotyczące
jej wiarygodności. Nigdy nie może to być informacja
wprowadzająca w błąd. Wszelkie ustalenia komercyjne
(np. zamówienia w e-handlu lub transakcje finansowe)
winny być weryfikowalne i wiążące dla obu stron.
Potrzebne są regulacje gwarantujące autentyczność
informacji i minimalizujące ryzyko jej przechwycenia i
sfałszowania.

3.

Obywatele muszą mieć możliwość działania w
Społeczeństwie Informacyjnym bez obaw, że dane
dotyczące ich zgodnych z prawem zachowań i
interesów mogą być kiedyś wykorzystane przeciwko
nim. Uzyskiwanie informacji (np. na temat dóbr
konsumpcyjnych czy postaw politycznych) nie
powinno łączyć się z niebezpieczeństwem, że
zarejestrowane zostaną czyjeś indywidualne
preferencje.

30

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Europie

4.

Każdy musi być pewien, że dostępne są środki
zadośćuczynienia w przypadku naruszenia
autentyczności oraz prywatności informacji.
Obywatele muszą uzyskiwać pomoc w stosowaniu tych
środków, jeśli zajdzie tego potrzeba, zasady odpo
wiedzialności zaś muszą być jasne i nie zdeformowane
interesami silniejszych uczestników życia
społecznego.

5.

Społeczności mają obowiązek umożliwiania
obywatelom zdobycia umiejętności potrzebnych do
uczestnictwa w Społeczeństwie Informacyjnym, a
zwłaszcza korzy stania z możliwości i stawiania czoła
wyzwaniom wynikającym z szerokiego
wykorzystywania Internetu. Rządy państw oraz
organizacje międzynarodowe, np. Unia Europejska, są
odpowiedzialne za zagwarantowanie realizacji
powyższych zasad. Kluczowymi sferami są takie, w
których istnieje zagrożenie ze strony innej
działalności władz, na przykład:

31

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Europie

a)

ochrona przed łamaniem zabezpieczeń
kryptograficznych przez obce siły w przypadkach,
gdy zabezpieczenia takie są legalnie używane w
danym kraju;

b)

ochrona przed pozyskiwaniem informacji przez
rządy innych państw w sytuacji, gdy obywatele są
nieświadomi tego, że ich dane są dostępne dla
innych państw lub też tego, że inne państwa mogą
zbierać taką informację.

Propozycja przyjęcia Karty Praw Obywateli

Społeczeństwa Informacyjnego okazała się
jedyną taką próbą podjętą przez
organizacje społeczne, ale szybko upadła.

32

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Europie

Całościowy plan budowy społeczeństwa

informacyjnego został przyjęty na posiedzeniu
w Lizbonie 23-24 marca 2000 roku (tzw.
strategia lizbońska), natomiast ostatnim
dokumentem przyjętym w 2005 na szczycie
Rady Europy był program „European
Information Society” 2010, który podkreślił, że
technologie informacyjne są fundamentem
trwałego wzrostu i warunkiem budowy
społeczeństwa informacyjnego. Wynika z niego,
że oficjalnym stanowiskiem Europy jest budowa
Globalnego Społeczeństwa Informacyjnego.

33

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Polsce

I Kongres Informatyki Polskiej (1994) określił

społeczeństwo informacyjne jako

Społeczeństwo charakteryzujące się
przygotowaniem i zdolnością do
użytkowania systemów informatycznych,
skomputeryzowane i wykorzystujące
usługi telekomunikacji do przesyłania i
zdalnego przetwarzania informacji.

34

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Polsce

Spośród wielu innych określeń społeczeństwa

informacyjnego warto przytoczyć następujące:



społeczeństwo informacyjne to społeczeństwo, które nie

tylko posiada rozwinięte środki przetwarzania informacji i
komunikowania, lecz środki te są podstawą tworzenia
dochodu narodowego i dostarczają źródła utrzymania
większości społeczeństwa. [Goban-Klas/Sienkiewicz 1999],



społeczeństwo staje się społeczeństwem informacyjnym, gdy

osiąga stopień rozwoju oraz skali i skomplikowania procesów
społecznych i gospodarczych wymagający zastosowania
nowych technik gromadzenia, przetwarzania, przekazywania i
użytkowania olbrzymiej masy informacji generowanej przez
owe procesy. W takim społeczeństwie:

•

informacja i wynikająca z niej wiedza oraz technologie
są podstawowym czynnikiem wytwórczym, a
wszechstronnym czynnikiem rozwoju jest
wykorzystywanie teleinformatyki,

•

siła robocza składa się w większości z pracowników
informacyjnych,

•

większość dochodu narodowego brutto powstaje w
obrębie szeroko rozumianego sektora informacyjnego
[KRRT 1996],

35

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)



społeczeństwo informacyjne jest to jako wielowymiarową
rzeczywistość współtworzona przez cztery podstawowe
substraty:

•

Technologiczny

– infrastruktura technologiczna, czyli

dostępność urządzeń służących gromadzeniu,
przetwarzaniu, przechowywaniu i udostępnianiu
informacji, mnogość kanałów przesyłania danych oraz
możliwość łączenia ich w rozmaite konfiguracje,

•

Ekonomiczny

– sektor informacyjny gospodarki, czyli te

gałęzie produkcji i usług, które zajmują się wytwarzaniem
informacji oraz technik informacyjnych, a także ich
dystrybucją. Społeczeństwa informacyjne charakteryzują
się dużym udziałem tych dziedzin gospodarki w PKB.

•

Społeczny

– wysoki odsetek osób korzystających w pracy,

szkole i domu z technologii informatycznych, co
jest zbieżne z wysokim poziomem wykształcenia
społeczeństwa.

•

Kulturowy

– wysoki poziom kultury informacyjnej, przez

którą rozumie się stopień akceptacji informacji jako dobra
strategicznego i towaru, a także odpowiedni poziom
kultury informatycznej, przez którą rozumie się
opanowanie umiejętności związanych z obsługą urządzeń
informatycznych. [M. Łuszczuk i A. Pawłowska].

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Polsce

36

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

W wielu krajach, w tym w Polsce, podstawowym

problemem pozostaje zapewnienie powszechnego
dostępu do infrastruktury informacyjnej, przekazanie
obywatelom wiedzy o tym jak można efektywnie
korzystać z nowych możliwości, a ponadto stworzenie
takiego "otoczenia gospodarczego", w którym
możliwości techniczne szybko przekładają się w
konkretne rozwiązania użytkowe. W raporcie z 1.
Kongresu Informatyki Polskiej sformułowano zalecenia
(10) - istotne dla rozwoju informatyzacji w Polsce.
Wskazano w nim na potrzebę współdziałania sektora
publicznego i prywatnego w opracowaniu oraz
w upowszechnianiu zastosowań infrastruktury
informacyjnej.

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Polsce

37

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Gospodarstwa domowe wyposażone w komputer -
Europa

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Polsce

38

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Penetracja Internetu według wielkości miejscowości -
Polska

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Polsce

39

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Polsce

Liczba łączy
szerokopasmowy
ch na 100
mieszkańców

40

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Polsce

Odsetek
korzystających
z
Internetu
w
kontaktach
z
administracją
publiczną

41

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

W Polsce, podobnie jak w innych krajach, są

osoby wykluczone z budowanego społeczeństwa
informacyjnego. Podstawowych przyczyn cyfrowego
wykluczenia w Polsce należy upatrywać przede
wszystkim w:



brakach w umiejętności korzystania z technologii

informacyjnych i komunikacyjnych (niski wskaźnik
piśmienności cyfrowej równy 0.3 – niższy spośród
krajów UE zanotowano tylko w Rumunii),



ograniczeniach w dostępie do komputera i Internetu,

warunkowanych głównie wysokimi kosztami sprzętu i
połączeń internetowych,



niskiej świadomości społecznej, przejawiającej się w

braku dostatecznej wiedzy na temat możliwości
praktycznego wykorzystania ICT w życiu codziennym
(szczególnie niska wśród osób starszych, uboższych,
słabo wykształconych).

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Polsce

42

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Skutki cyfrowego wykluczenia w Polsce są

różnorodne, a spośród, nich najczęściej występują:



trudności ze znalezieniem pracy na zmiennym rynku

pracy (konieczność permanentnego uczenia się),



ograniczenia w podnoszeniu kwalifikacji,



problemy w dostępie do usług publicznych

(załatwianie spraw przez Internet),



ograniczenie rozwoju osób niepełnosprawnych.

Zauważone pewne prawidłowości:



ze względu na dostęp do ICT - kobiety, osoby starsze,

gorzej wykształcone, o niskich dochodach , pochodzące
z obszarów wiejskich i nie posługujące się językiem
angielskim,



ze względu na stan cywilny – osoby samotne , matki

samotnie wychowujące dzieci.

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Polsce

43

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

 …..Polska w 2015 roku to kraj o wysokim poziomie i

jakości życia mieszkańców oraz silnej i
konkurencyjnej gospodarce, zdolnej do tworzenia
nowych miejsc pracy……

 …..Polska musi rozwijać gospodarkę opartą na wiedzy

i szerokim wykorzystaniu technologii informacyjnych
i komunikacyjnych we wszystkich dziedzinach ……..

 …..wsparcie z UE niepowtarzalną szansą rozwoju…

STRATEGIA

ROZWOJU

KRAJU

2007-2015

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Polsce

44

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Plan Informatyzacji Państwa na lata 2007-2010

określa m.in.:



priorytety i cele informatyzacji państwa, w oparciu o

które powinien przebiegać rozwój systemów

teleinformatycznych używanych do realizacji zadań

publicznych,



zestawienie sektorowych oraz ponadsektorowych

projektów informatycznych, które będą służyć do

realizacji określonych priorytetów i usług,

szczegółowe opisy projektów wraz z informacją o

szacunkowych kosztach ich realizacji, możliwych

źródłach finansowania, podmiotach

odpowiedzialnych za ich realizację,



program działań w zakresie rozwoju społeczeństwa

informacyjnego, uwzględniający zakresy realizacyjne

priorytetów rozwoju systemów teleinformatycznych,

spójny z inicjatywą i 2010 Europejskie

społeczeństwo informacyjne na rzecz wzrostu i

zatrudnienia,



zadania publiczne, które powinny być realizowane z

wykorzystaniem drogi elektronicznej (usługi

priorytetowe na rzecz obywateli i przedsiębiorstw).

Zostały wskazane podmioty odpowiedzialne za

wdrożenie poszczególnych usług oraz terminy

rozpoczęcia ich realizacji.

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Polsce

45

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Priorytety rozwoju systemów
informatycznych:



przekształcenie Polski w państwo nowoczesne i
przyjazne dla obywateli i podmiotów gospodarczych,



racjonalizacja wydatków administracji publicznej
związanych z jej informatyzacją i z rozwojem
społeczeństwa informacyjnego,



neutralność technologiczna rozwiązań
informatycznych wykorzystywanych w procesie
informatyzacji administracji publicznej.

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Polsce

46

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Społeczeństwo Informacyjne w latach

2007-13

~ 2 500 mln Euro

~ 7,91 % budżetu

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Polsce

47

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Polsce

48

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Projekty inwestycyjne (głównie:)



rozbudowa i modernizacja regionalnych oraz miejskich,
informatycznych sieci szkieletowych w szczególności w
oparciu o technologię światłowodową;



budowa i rozbudowa lokalnych, szerokopasmowych sieci
dostępowych poza obszarami miejskimi, w
szczególności w oparciu o technologię bezprzewodową;



budowa miejskich, szerokopasmowych sieci
dostępowych (METRO) umożliwiających transmisję
danych multimedialnych;



tworzenie publicznych punktów dostępu do usług
elektronicznych oraz Internetu.

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Polsce

49

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)



rozwój telefonii internetowej (VoIP) do zastosowania w instytucjach
publicznych;



wdrożenie platform elektronicznych dla zintegrowanego systemu
wspomagania zarządzania oraz zintegrowanych, interaktywnych
usług administracji elektronicznej (eGoverment) dla
przedsiębiorców i obywateli na poziomie wojewódzkim, powiatowym
i gminnym;



zastosowanie nowoczesnych technologii informacyjnych w edukacji
(eLearning);



rozwój aplikacji oraz usług elektronicznych wspierających pracę na
odległość (telepraca);



rozwój regionalnych zasobów cyfrowych promujących turystykę i
kulturę regionu, tj. cyfrowe zasoby biblioteczne i archiwalne,
zasoby wirtualnych muzeów, systemy informacji turystycznej i
kulturalnej, oraz usług elektronicznych w zakresie kultury i
turystyki (eCulture, eTourism);



zastosowanie ICT w ochronie zdrowia poprzez rozwój aplikacji
telemedycznych (eHealth), elektroniczna karta zdrowia, e-recepty,
a także usług informacyjnych, np. telekonsultacje, rejestracja przez
internet itp.

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Polsce

50

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Wsparcie dla:



budowy współpracujących elektronicznych platform usług

publicznych, na których dostępne będą e-Usługi dla obywateli i

przedsiębiorstw;



przebudowy, dostosowania i wdrożenia rejestrów państwowych,

zasobów i systemów informatycznych administracji publicznej

do współdziałania;



rozwoju systemów informacji publicznej;



przedsiębiorstw świadczących e-Usługi lub udostępniających

treści cyfrowe, także na potrzeby lokalnej społeczności;



rozwoju e-Usług między przedsiębiorstwami (B2B);



działań z zakresu e-Integracji;



działań w zakresie dostępu obywateli do szerokopasmowego

Internetu z zachowaniem konkurencji rynkowej i neutralności

technologicznej.

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Polsce

51

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Beneficjenci:



jednostki administracji rządowej,



jednostki samorządu terytorialnego,



jednostki podległe administracji rządowej,



konsorcja jednostek administracji publicznej i jednostek
naukowych, przedsiębiorstw, stowarzyszeń, organów
samorządu, zawodowego, jednostek organizacji
pozarządowych,



przedsiębiorstwa,



obywatele zakładający przedsiębiorstwa świadczące lokalne
e-Usługi,



obywatele będący podmiotami polityki włączenia cyfrowego,
uzyskujący dostęp do szerokopasmowego Internetu.

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Polsce

52

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Rozwój Społeczeństwa
Informacyjnego w Polsce

53

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)

Uwagi końcowe



W krajach rozwiniętych

społeczeństwo informacyjne

zastępuje społeczeństwo

industrialne.



Członkami nowego społeczeństwa

będą osoby mające dostęp do

technologii informacyjnych i

potrafiące się nimi posługiwać.



Poszukując informacji w Internecie,

powinniśmy weryfikować rzetelność

źródeł lub korzystać tylko z

renomowanych serwisów.

54

Informatyka ekonomiczna-1 (GK - 2009)