Justyna Żak
Gr. 2a
synergia:
- współdziałanie wielu czynników, które jest
skuteczniejsze od sumy ich oddzielnych
działań;
- współdziałanie niekiedy bardzo odległych
mięśni w celu stabilizacji odcinka bliższego;
- polega na wzajemnie zmieniającym się
stosunku napięcia antagonistów i agonistów
podczas ruchu;
- nie jest wartością stałą i zmienia się w
zależności od wielu czynników tj: wiek,
sprawność, choroba.
W ćwiczeniach synergistycznych
wykorzystuje się zjawisko tzw.:
promieniowania ruchowego. Istotną
cechą tej metody jest wg. M. Weissa
„wykorzystanie zjawisk współdziałania
mięśni w stale zmieniających się
układach synergistycznych pod
wpływem odpowiednio dobranych
ruchów z określonym oporem i
dozowaną pozycją”.
Uzyskanie na drodze skrzyżowania
odruchu fizjologicznego lub na drodze
pobudzenia zespołów dynamicznych,
napięcia izometrycznego mięśni.
- unieruchomienie kończyny całkowite
lub częściowe w opatrunku gipsowym
- ćwiczenie przeszczepionych mięśni
Za pomocą omawianej grupy ćwiczeń
nie można osiągnąć efektu wzmacniania
mięśni. Pozwalają one jedynie na
opóźnianie występowania prostych
zaników z nieczynności. A to z kolei
znacząco pomaga w przyspieszeniu
usuwania ujemnych skutków
wynikających np. z unieruchomienia
kończyny w opatrunku gipsowym.
- niewydolność krążenia
- niewydolność układu oddechowego
- zły ogólny stan pacjenta
- wysoka temperatura ciała
- żeby doszło do ruchu musi nastąpić
skurcz agonistów przy jednoczesnym
rozluźnieniu antagonistów
- rozluźnienie to następuje na drodze
odruchowej
m. agonistyczne:
- pracując jednakowo, razem lub
pojedynczo wywołują ten sam ruch.
m. antagonistyczne:
- mięśnie przeciwdziałające agonistom,
odpowiedzialne za rozluźnienie.
- zmiana co 10 dni ruchu, czy zespołu
dynamicznego, który wywołuje „przerzut”
pobudzenia w żądane miejsce narządu ruchu
(wynika to ze stopniowego „wygasania” siły
bodźca wywołującego pierwotny mechanizm
synergizmu względnego);
- ćwiczenia powinny obejmować możliwie
największą liczbę zespołów dynamicznych,
które maja odpowiadać za przerzut;
- muszą być wykonywane w pełnym czynnym
zakresie i z max. oporami;
- muszą być wykonywane do pełnego
zmęczenia;
- ćwiczenia te prowadzimy minimum 4 razy
dziennie.
* synergizmy bezwzględne
- wrodzone, utrwalone w procesie filogenezy reakcje
neuromięśniowe ;
-występujące w mniejszym lub większym nasileniu u
każdego osobnika;
- są wykorzystywane do aktywizacji zespołów mięśniowych
w tych częściach ciała, które znajdują się w
unieruchomieniu;
- zapobiegają narastaniu zaników mięśniowych z powodu
bezruchu i ograniczeniom ruchomości.
* synergizmy względne (nabyte):
- tworzą się na bazie łuków odruchowych i są osobniczo
odmienne;
- określamy je na podstawie badania elektromiograficznego
(powierzchniowe, igłowe);
- badania elektromiograficzne pozwalają określić, które
ruchy wykonane z oporem w odległym stawie wywołują stan
największego napięcia w interesującym nas zespole
dynamicznym;
- są nietrwałe i utrzymują się około 14 dni.
1. KOŃCZYNA DOLNA
- wyprost stopy z oporem powoduje
napięcie mięśnia czworogłowego uda
2. KOŃCZYNA GÓRNA
- zgięcie grzbietowe w stawie promieniowo-
nadgarstkowym powoduje w pozycji
nawróconej napięcie mięśnia trójgłowego
3. TUŁÓW
- uniesienie głowy w płaszczyźnie
strzałkowej leżąc tyłem, powoduje napięcie
mięśnia prostego brzucha
Międzyosobnicze zróżnicowanie wymaga
indywidualnego określenia synergizmów
względnych. Z tego powodu trudno jest
podać precyzyjne przykłady. Te, które
występują zwykle, w większości przypadków
to przede wszystkim:
•
Wszelkie ruchy stopą z maksymalnym
oporem pociągają za sobą globalne
współnapięcia mięśni uda.
•
Próba przywiedzenia horyzontalnego
ramienia wyzwala wzrost tonusu mięśni
skośnych brzucha.
•
Zgięcie kolan lub przywiedzenie kg
powoduje napięcie mięśni pośladkowych.
Wielkość napięć mięśniowych wywoływanych za pomocą
ćwiczeń opartych o synergizmy względne, w miarę upływu
czasu maleje. Powoduje to konieczność odpowiednio
częstych zmian grup mięśniowych, czy może lepiej ruchów
– stymulujących napięcie w żądanych mięśniu czy ich
grupie.
*ipsilateralne:
ćwiczenia synergistyczne, w których do pobudzenia
żądanego mięśnia wykorzystuje się ruchy tą kończyną, w
której się on znajduje, np. zgięcie grzbietowe stopy
powoduje wzrost napięcia mięśnia czworogłowego,
krawieckiego i/lub napinacza powięzi szerokiej.
*kontrlateralne:
ćwiczenia synergistyczne, w których do pobudzenia
żądanego mięśnia wykorzystuje się ruchy przeciwną
kończyną np. zgięcie przedramienia z maks. oporem
wyzwala współnapięcie w m. dwugłowym ramienia po
przeciwnej stronie(synergizm agonistyczny); próba zgięcia
lewego biodra wyzwala współnapięcie mięśnia
pośladkowego wielkiego oraz mm kulszowo goleniowych w
prawej kd (synergizm antagonistyczny)
A. Zembaty „Kinezyterapia” tom II
J. Nowotny „Podstawy fizjoterapii” część
II