1

LEKI DEZYNFEKCYJNE I

ANTYSEPTYCZNE.

ŚRODKI DO ZWALCZANIA

PASOŻYTÓW SKÓRY

(wszy, świerzbowiec)

2

Choć notuje się, że zasady postępowania

przeciwdrobnoustrojowego zaczęły
powstawać dopiero w XIX w. To już
wcześniej człowiek (i nie tylko)
opracował metody życia w czystości
(otoczenia oczywiście).

3

Zarówno zwierzęta

4

Jak i ludzie

5

W wyniku wielu poszukiwań powstały dwa

główne rodzaje środków:

ODKAŻAJĄCE

I

ANTYSEPTYCZNE

6

ŚRODEK ODKAŻAJĄCY = substancja

zabijająca wszystkie wegetatywne
postacie drobnoustrojów; niektóre z
nich umożliwiają wyjałowienie; działa
wyłącznie bakteriobójczo.

7

ŚRODEK ANTYSEPTYCZNY = substancja,

która zabija drobnoustroje lub hamuje ich
namnażanie; działa bakteriobójczo lub
bakteriostatycznie

8

WYJAŁOWIENIE = STERYLIZACJA – zabicie

wszystkich drobnoustrojów z zarodnikami
włącznie.

ODKAŻENIE = DEZYNFEKCJA – znaczące

zmniejszenie liczby drobnoustrojów
(pozostają formy przetrwalnikowe i
pojedyncze bakterie)

9

SANITYZACJA I ŚRODKI SANITYZUJĄCE =

środki i działania zmniejszające liczbę
drobnoustrojów do wartości dopuszczalnej
przez odpowiednie przepisy sanitarne.

10

Nazwę środek odkażający stosuje się często w

stosunku do preparatów używanych do odkażania
przedmiotów martwych.

Natomiast środek antyseptyczny w stosunku do

preparatów niszczących bakterie na skórze i
innych tkankach.

11

Środki antyseptyczne powinny być

stosowane głównie w celu utrzymania
czystości przedmiotu lub tkanki, z której
drobnoustroje zostały usunięte innymi
metodami.

12

Coraz częściej używa się określenia środek

działający odkażająco lub antyseptycznie.
Wynika to z faktu, że rodzaj działania zależy
od stężenia substancji. Im większe stężenie
tym bardziej toksyczne działanie.

13

Pomimo dużej toksyczności środków

odkażających (zarówno dla drobnoustrojów
jak i makroorganizmu)

! ŚRODKI TE Z REGUŁY NIE DZIAŁĄJĄ

NA WSZYSTKIE DROBNOUSTROJE !

14

Oporność drobnoustrojów na środki

antyseptyczne i odkażające (w porządku

malejącym)



Priony



Zarodniki



Prątki kwasooporne



Małe wirusy bezosłonkowe (wir. Polio)



Bakterie G(-) niezarodnikujące



Grzyby



Duże wirusy bezosłonkowe (entero- adeno-)



Bakterie G(+)



Wirusy z osłonką lipidową (HIV, HBV)

15

Czynniki zwiększające skuteczność

działania

 Podwyższona temperatura
 Duża wilgotność
 Odpowiednie środowisko kwaśne/zasadowe
 Stężenie substanci
 Czas ekspozycji

16

Czynniki zmniejszające skuteczność

działania

 Obecność w środowisku substancji

organicznych głównie białek

 Nieprawidłowo dobrana substancja
 Krótki czas ekspozycji

17

Stężenie środka, a wymagany czas

ekspozycji.

Odkażanie rąk:

0,6 min. 70% alkohol etylowy

7 min. 0,1% chlorek benzalkonium

18

!

NA ŚRODKI ODKAŻAJĄCO – ANTYSEPTYCZNE

MOŻE ROZWIJAĆ SIĘ OPORNOŚĆ

!

19

POMIMO SKUTECZNYCH ŚRODKÓW

ODKAŻAJĄCYCH I DEZYNFEKCYJNYCH
ZACHOWANIE WARUNKÓW JAŁOWYCH
WYMAGA OD PERSONELU DYSCYPLINY W
PRZESTRZEGANIU PRZEPISÓW
DOTYCZĄCYCH WARUNKÓW JAŁOWOŚCI