10 SS Balneol Meteorolid 11305 ppt

background image

Jan Łazowski

Fizykoterapia

Wykład 10.

Balneologia i biometeorologia

Dn. 9. 03. 2009 r, dla 4 semestru studiów stacjonarnych, fizjoterapii.

background image

BALNEOLOGIA
LECZENIE
UZDROWISKOWE

Wykład 10, część 1.

02:17

2

background image

02:17

3

Klasyczne leczenie
uzdrowiskowe

To postępowanie kompleksowe, na które
składają się:

Kąpiele lecznicze w mineralnych wodach
leczniczych

Krenoterapia – kuracje pitne

Zabiegi z peloidów

Kinezyterapia

Leczenie klimatyczne

Zespół czynników psychoterapeutycznych

Zabiegi fizykoterapii

Leczenie farmakologiczne

background image

02:17

4

Podział uzdrowisk polskich
według klimatu

Nizinne (do 200 mn.p.m.)

Słabo bodźcowe - Polska środkowa

Średnio bodźcowe – Polska połudn-wschod.

Mocno bodźcowe – Polska półn-wschod

Nadmorskie - 3 do 4 km od brzegu morza

Średnio bodźcowe – w głębi zatok

Mocno bodźcowe – nad otwartym morzem

Podgórskie od 200 do 400 m n.p.m.

Górskie od 400 do 750 m n.p.m.

Wysokogórskie powyżej 750 m n.p.m.

background image

02:17

5

Klasyfikacja uzdrowisk

Nadmorskie – Kołobrzeg, Świnoujście,
Sopot, Kamień Pomorski,

Nizinne – Ciechocinek, Busko,
Inowrocław, Połczyn, Konstancin,

Przejściowe (podgórskie) – Szczawno,
Szczawnica, Iwonicz, Rymanów,
Świeradów, Lądek, Polanica, Duszniki

Górskie – Krynica, Kudowa, Żegiestów

Wysokogórskie - Zakopane

background image

02:17

6

Klimat uzdrowiska
(mezoklimat)

Wybierany klimat korzystny lub bardzo
korzystny

Suche podłoże

Dobra ekspozycja słoneczna

Poza zasięgiem zanieczyszczeń

Z bogatą szatą roślinną i rzeźby terenu

Bliskość zbiorników wody

W górach wyższe partie dolin z niewielkim
nachyleniem do słońca, z dobrą wymianą
powietrza

background image

Klasyfikacja wód
leczniczych

Według następujących właściwości

Ogólnej mineralizacji

Ciśnienia osmotycznego

Temperatury

Swoistych składników chemicznych

wody zimne 20-25

0

C, średnie 35-

39

0

C i gorące 40-50

0

C

02:17

7

background image

Ogólna mineralizacja

Co najmniej 1000mg składników
mineralnych w 1 litrze

Występują 3 podstawowe aniony:
chlorkowy, wodorowęglanowy (CO

2

),

siarczanowy

oraz 3 podstawowe kationy: sód, wapń,
magnez

W nazwie wody umieszcza się te aniony i
kationy, których zawartość w wodzie
przekracza 20mwal%

02:17

8

background image

02:17

9

Mineralne wody lecznicze

Rozróżnia się następujące typy wód

leczniczych (powyżej 1000mg/L)

Wodorowęglanowe sodowe i magnezowe

(szczawy)

Chlorkowo-sodowo (słone i solanki)

Siarczanowe magnezowe (gorzkie) i

wapniowe oraz siarkowodorowe

Swoiste

Żelaziste

Fluorkowe

Radoczynne

Jodkowe i inne

background image

Klasyfikacja wód wg
temperatury

Odnosi się do temperatury wody na
wyjściu ze źródła.

Woda o temperaturze powyżej 20

0

C w

nazywa się TERMALNA

Stosuje się także miarę fizjologiczną
związaną z temperaturą ciała człowieka
37

0

C

poniżej 37

0

C woda hipotermalna

równa 37

0

C izotermalna (

homeotermalne)

powyżej 37

0

C hypertermalna

02:17

10

background image

Klasyfikacja wg ciśnienia
osmotycznego

Stosuje się kryterium fizjologiczne,
związane z średnim ciśnieniem
osmotycznym krwi = 280 mOsm/L

hypoosmotyczne mniej niż 280 mOsm/L

hyperosmotyczne powyżej 280 mOsm/L

Od ciśnienia osmotycznego wody zależy
mechanizm i szybkość wchłaniania w
przewodzie pokarmowym

02:17

11

background image

02:17

12

Balneoterapia

Stosowanie kąpieli w leczniczych
wodach mineralnych

Polega ona na wywołaniu odczynów
przystosowawczych

Odczyn uzdrowiskowy jest to
przejściowe nieznaczne zaostrzenie
dolegliwości i różnych nieswoiste
objawów, występujących około 4 dnia
zabiegów, przez dwie lub trzy doby.

background image

02:17

13

Kąpiele kwasowęglowe

W wodzie mineralnej

Temperatura 32 do 35

0

C

Trwanie 10 do 20 min

3 do 6 razy w tygodniu

Działanie przeciwstresowe

Suche kąpiele w CO

2

W pełnym ubraniu

Indywidualne i zbiorowe

Temperatura od 22 do 29

0

C

Trwanie 20 min

Zwiększa ukrwienie w kkd

background image

02:18

14

Kąpiele chlorkowo-sodowe

W wannie o stężeniu NaCl od 3 do 6 %,
temperatura 37 do 40

0

C

Częściowe, nasiadowe, półkąpiele, kończyn
górnych lub dolnych, temp. Jak wyżej.

W basenach kąpielowych o różnych
wymiarach, ułatwiają kinezyterapie w
wodzie.

Inhalacje solankowe

Płukanie przyzębia

Płukania ginekologiczne

background image

Działanie wód solankowych

Obniżanie pobudliwości receptorów
skórnych i pobudliwości ogólnej

Działanie przeciwbólowe zwłaszcza w
chorobach reumatycznych

Zmniejszenie odczynów alergicznych

Wzmaganie odporności na infekcje

Ułatwiają kinezyterapię w wodzie

Działanie kosmetyczne na skórę

02:18

15

background image

02:18

16

Kąpiele siarczkowo-
siarkowodorowe i siarczanowe
(Busko, Swoszowice, Lądek

Obok związków siarczanowych występuje

siarkowodór, trujący w powietrzu

oddechowym powyżej 15mg/dm

3

Rozpuszczony w wodzie ma wartość

leczniczą, występuje w stężeniach:

Silne powyżej 100mg/dm

3

Średnie od 50 do 100 mg/dm

3

Słabe poniżej 50 mg/dm

3

Wanny należy szczelnie przykrywać

mokrym prześcieradłem

background image

02:18

17

Działanie

Wzrost procesów oksydacyjnych w

komórkach, zwiększa poziom przeciwciał,

zmniejsza zwiększony poziom kwasu

moczowego

Poprawia stan chrząstek i aparatu

wiązadłowego

Wody siarczanowe są najsilniej działającymi

na organizm i mogą częściej niż inne

kąpiele wywoływać odczyny balneologiczne

Wskazania: zzsk, choroba zwyrodnieniowa,

rzs, stany pourazowe, cukrzyca, miażdzyca

background image

Wody Radonowe

Zawierają Radon (Rn) 86/222, którego czas
rozpadu wynosi 3,82 doby i po szeregu
rozpadu pochodnych zmienia się w trwały
izotop ołowiu Pb 82/202

Radon wydziela cząstki alfa (zjonizowane
atomy Helu) silnie jonizujące, cząstki beta
(elektrony) oraz pem wysokoenergetyczne

Powoduje jonizacje tkanek, pobudzenie i
przyspieszenie wielu procesów tkankowych.

Wody radonowe zawierają od 10 do 80 nCi/L

02:18

18

background image

Jednostki promieniowania

1 Bekerel (Bq) = jednemu rozpadowi na
sekundę

1 Kiur (Ci) = 37 miliardów rozpadów na
sekundę

1 nanoKiur (nCi) = 10-9 Ci = 37 Bq

Siwert (Sv), w układzie SI jest to
jednostka dawki równoważnej
promieniowania jonizującego. Nazwa
jednostki powstała na cześć Rolfa
Maxymiliana Sieverta.

02:18

19

background image

Radonoterapia

Stosuje się

Kąpiele w wannach, 37 – 39

0

C, 3 x w

tygodniu, po 10 do 20 min

Kąpiele w basenach, 26 – 28

0

C, do 20 min.

2 do 3x na tydzień

Inhalacje grupowe w emanatorium
37-180Bq/dm

3

, 12 do 20 zabiegów na

kuracje

Płukania przyzębia 650-1000 Bq/dm

3

Kuracja pitna 110-1200Bq/dm

3

02:18

20

background image

Promieniowanie jonizujące

Ze względu na destrukcyjne oddziaływanie
z żywą materią, jest przedmiotem
zainteresowania radiologii –

w celu ochrony przed nim ochrony
radiologicznej,

w celach leczniczych i diagnostycznych
radioterapii, medycyny nuklearnej,
fizykoterapii (UV i uzdrowiska radonowe).

Substancje emitujące promieniowanie
jonizujące nazywamy promieniotwórczymi

02:18

21

background image

Jonizujące promieniowanie
naturalne

Promieniowanie jonizujące jest stale
obecne w środowisku człowieka.

Jest ono spowodowane głównie
wszechobecnością radioizotopów różnych
pierwiastków w przyrodzie

oraz promieniowaniem kosmicznym,
dochodzącym do biosfery.

Statystyczna roczna dawka
promieniowania naturalnego wynosi 2,4
mSv (wg. UNSCEAR 1988).

02:18

22

background image

Czy małe dawki pem
jonizującego mogą być
dobroczynne?

Hormeza radiacyjna
zakłada korzystny
wpływ małych dawek
promieniowania
jonizującego na żywe
organizmy, polegający
m.in. na zmniejszeniu
prawdopodobieństwa
zachorowania na
nowotwory złośliwe i
inne choroby
genetyczne.

02:18

23

background image

Hormeza radiacyjna

Mechanizm hormezy radiacyjnej polega
na stymulowaniu komórkowych
mechanizmów naprawczych w obszarze
małych dawek, co powoduje spadek
liczby uszkodzeń DNA, prowadzących do
nowotworów.

Zdolność naprawcza ma się utrzymywać
także przy większych dawkach
promieniowania do 200 mSv.

02:18

24

background image

Dowody

Poprawność modelu hormezy
radiacyjnej została wykazana w wielu
doświadczeniach, w zakresie braku
szkodliwości niskich dawek.

Nie dostatecznie udowodniono korzyści
z niskich dawek promieniowania, lecz
są one wysoce prawdopodobne.

02:18

25

background image

Liniowy model szkodliwości

pem jonizującego

Poglądem przeciwnym do hormezy
radiacyjnej jest liniowy model bezprogowy
(LNT, z ang. Linear No- Threshold), wg
którego promieniowanie jest bezwzględnie
szkodliwe, a stopień szkodliwości zależy
liniowo od wielkości dawki.

LNT stosowano dotąd w ochronie
radiologicznej
i p/atomowej, co okazuje się błędem.

02:18

26

background image

Kuracja pitna -
Krenoterapia

Picie leczniczych wód mineralnych w
uzdrowisku może być zabiegiem

podstawowym

uzupełniającym

oryginalnym dodatkiem do kuracji

Wody pitne działają

miejscowo na przewód pokarmowy

i ogólnie na cały organizm

02:18

27

background image

Dawkowanie wód pitnych

Dawka wody, dzienna:

kuracja oszczędzająca ok. 750 ml

kuracja podstawowa 750 do 1500 ml

kuracja intensywna1200 do 2500

Dzielenie (frakcjonowanie) dawki

na jedną, dwie, trzy lub więcej porcji
dziennie. 30 do 60% na czczo, 20-
30% przed obiadem, resztę przed
kolacją

02:18

28

background image

Działanie krenoterapii

Na motorykę i wydzielanie w przewodzie
pokarmowym

Regulujące gospodarkę wodną – ważne u
osób pijących zwykle zbyt mało płynów
hipotonicznych (norma 1500 ml/dobę)

Adaptogenne – przestrojenie gospodarki
wodnej na przyjmowanie i wydalanie
zwiększonej ilości wody

Moczopędne – płuczące drogi moczowe

02:18

29

background image

Biochemiczne działanie
krenoterapii

Wód wodorowęglanowych ─ alkalicznych
(Krynica, Vichy)

hipotonicznych (hipoosmotycznych) ─
moczopędnych (kamica moczowa,
przewlekłe zapalenia dróg moczowych)

hiperosmotycznych ─ alkalicznych
(nadkwasota, choroba wrzodowa,
nieżyty przewodu pokarmowego)

średniej mineralizacji ─ cukrzyca,
miażdżyca, choroby wątroby, nefropatie.

02:18

30

background image

Biochemiczne działanie
krenoterapii

Wody słone

używane w stężeniu hipotonicznym do
1% – pobudzenie apetytu (Ciechocinek)

Wody swoiste

żelaziste – niedokrwistość (Kudowa)

arsenowe – niedokrwistość (Kudowa)

radonowe ─ cukrzyca, miażdżyca (Lądek)

02:18

31

background image

Wziewania - inhalacje

Aerozol podaje się wraz z powietrzem
oddechowym w temperaturze pokojowej lub ok.
37

0

C

Rozróżnia się inhalacje aerozolem

Drobnokroplistym - mniejszy niż 10 μm (oskrzeliki
i płuca)

Średniokropelkowym - od 10 do 50 μm (krtań i
oskrzela)

Grubokroplistym - powyżej 50 μm (gardło i krtań)

Płukania jamy ustnej i gardła (nie są
inhalacjami)

02:18

32

background image

Rodzaje wziewania

Podział wg organizacji wziewania

indywidualne ustnikowe

indywidualne celkowe

zbiorowe

przytężniowe (Ciechocinek, Inowrocław, Konstancin)

subterraneoterapia (Wieliczka, Bochnia)

Podział wg technologii wytwarzania aerosolu

inżektorowe (średnio i grubokropliste)

ultradźwiękowe (tylko drobnokropliste)

emanacja samoistna (średnio i drobnocząsteczkowa,
prawie sucha)

02:18

33

background image

Podział wg stosowanych środków

solankowe (Ciechocinek, Iwonicz i in.)

alkaliczne (Krynica, Szczawnica,
Szczawno, Polanica)

radonowe (Lądek, Świeradów)

siarczanowe (Inowrocław, Busko)

lekowe

słabo działające – np. ziołowe

silnie działające – np. antybiotyki

02:18

34

background image

Peloidy (tworzywa organiczno-
mineralne)

Peloidy torfowe – borowiny

wysokie, przejściowe, niskie

Osady wód zmineralizowanych

morskie

słonych jezior

Peloidy nieorganiczne

iły, gliny, lessy, fango (wulkaniczny)

02:18

35

background image

Borowinowe zabiegi
lecznicze

Tworzywo borowinowe

gęste 150 kg/200 l wody

średnie 100 kg/200 l wody

rzadkie 75 kg/200 l wody

Rodzaje zabiegów

kąpiele całkowite, półkąpiele, nasiadówki, fasony,

temperatura 37 do 40

0

C, 20 min, 3x w tygodniu

zawijania, tampony,

temperatura 38 do 42

0

C, 10 do 20 min, 3 do 6x w

tygodniu

jonoforeza i fonoforeza 10 do 20 min, 3 do 6x w
tygodniu

02:18

36

background image

Wskazania

Choroba zwyrodnieniowa stawów i
kręgosłupa

Późne zaburzenia pourazowe

Niektóre choroby ginekologiczne,
bezpłodność

Choroby reumatyczne mięśni

Neuralgie obręczy barkowej i biodrowej

Działanie kosmetyczne na skórę –
ujędrnia, wygładza, oczyszcza.

02:18

37

background image

Przeciwwskazania do
leczenia balneologicznego

Wszystkie ostre i podostre stany zapalne

Niewydolność krążeniowa, oddechowa i
nerkowa nawet niewielkiego stopnia

Niedokrwistość większego stopnia

Choroby naczyń krwionośnych z ograniczeniem
wydolności (serca, mózgu, kkd i in.)

Zakrzepowe zapalenie żył

Choroby psychiczne

Zaburzenia troficzne i zapalne skóry oraz
zaburzenia czucia

02:18

38

background image

Uzdrowiska pediatryczne

W leczeniu astmy dziecięcej – Rabka

W chorobach reumatycznych i
neurologicznych – Rymanów

W młodzieńczym RZS – sanatorium w
Cieplicach

W niesprawności pourazowej i w
chorobach neurologicznych -
Ciechocinek

02:18

39

background image

02:18

40

Zeszyt ćwiczeń

Student jest zobowiązany prowadzić
zeszyt ćwiczeń, w którym opisuje zabiegi
wykonywane osobiście lub obserwowane.

Zeszyt powinien zawierać 10 opisów na
każdy semestr z różnych rodzajów
zabiegów. W sumie trzydzieści opisów.
Jest to warunek dopuszczenia do
egzaminu z fizykoterapii.

Jakość zeszytu może zaważyć na stopniu
z egzaminu

background image

02:18

41

Rubryki zeszytu ćwiczeń

O pacjencie

O zabiegu

Dat

a

Inicjał

y lub
nr ew.

Rozpo

znani
e lub

objaw
y

Rodzaj

zabieg
u

Lokal

izacj
a

Para

metr
y

ener
gii

Czas

trwani
a/

liczba
kolejn

a

Skutk

i i
uwag

i

background image

02:18

42

KONIEC WYKŁADU

background image

BIOMETEOROLOG
IA

Wykład 10, część 2

02:18

43

background image

02:18

44

02:18

44

Biometeorologia – nauka o wpływie

środowiska atmosferycznego na ustrój

człowieka i innych istot żywych

Meteorologia – nauka zjawiskach i procesach

odbywających się w atmosferze ziemskiej,

popularnie mówiąc o pogodzie

Klimatologia – nauka o klimacie o sezonowych

stanach pogodowych zależnych od położenia na

kuli ziemskiej i warunków geograficznych

Klimatoterapia – Nauka o korzystaniu

z klimatu dla poprawy zdrowia.

background image

02:18

45

02:18

45

Bodźce biometeorologiczne

Fizyczne

PROMIENIOWANIE SŁONECZNE

Temperatura

Wilgotność

Ruch powietrza – wiatry

Elektryczność atmosfery

Chemiczne

Azot

Tlen

Ozon

Dwutlenek węgla

Zanieczyszczenia naturalne

Zanieczyszczenia antropogeniczne

Biologiczne

Nasiona

Substancje lotne

Wpływy na elektryczność atmosfery

background image

02:18

46

02:18

46

Średnie i ekstremalne stany
bodźców
biometeorologicznych

Ocenę pogody buduje się na różne sposoby

na podstawie odchylenia poszczególnych

bodźców od stanu średniego lub zerowego

Te odchylenia, nazywane wskaźnikami

patogenności są odczytane ze specjalnie

opracowanych wzorów, osobno dla

każdego bodźca (wskaźniki cząstkowe) i

następnie sumowane.

W ten sposób uzyskuje się wspólny

wskaźnik patogenności pogody lub indeks

(i) pogody

background image

02:18

47

02:18

47

Wskaźniki patogenności
(biomed)

Suma wybranych, najważniejszych wskaźników

cząstkowych tworzy Indeks patogenności pogody

(I)

Temperatury (odchylenie od temperatury średniej –

optymalnej w dół lub w gorę)

Zmiany temperatury w ciągu doby

Wilgotności liczony od średniej dziennej wilgotności

Wiatru

Zachmurzenia

Ciśnienia atmosferycznego – bierze się pod uwagę

wielkość zmian w ciągu doby

Dodatkowy indeks

PEM, pola magnetycznego i aktywności słońca

background image

02:18

48

02:18

48

Wielkość patogenności
(biomedu)

Dla pełnego indeksu

0 – 19 pogoda optymalna

20 – 49 pogoda drażniąca

>50 – pogoda ostra

Dla indeksu niepełnego (tylko 6
pierwszych wskaźników)

0 – 9 pogoda optymalna

10 – 24 pogoda drażniąca

>25 – pogoda ostra

background image

02:18

49

02:18

49

Rodzaje mas napływającego
powietrza

Najczęściej napływa powietrze polarne morskie 65%

w roku – jest wilgotne z chmurami i opadami, daje

ocieplenie w zimie, oziębienie w lecie

Powietrze arktyczne 19% w roku – chłodne, mało

chmur, zawsze oziębienie

Powietrze polarne kontynentalne 11% w roku –

ocieplenie w lecie, mało chmur, mróz w zimie

Zwrotnikowe ok. 3% - gorące, słoneczne, od 8 do 14

dni w roku, głównie latem, upały

Nieokreślone ok. 2%

background image

02:18

50

02:18

50

Meteoropatia

Wrażliwość na zmiany pogody w postaci
nasilenia objawów chorobowych

Około 48% mężczyzn i 70% kobiet po 35
roku życia jest meteoropatami

Skłonni do meteoropatii jest dalszych
19% kobiet i 26% mężczyzn w każdym
wieku

Meteoropatia występuje najczęściej po
35 roku życia

background image

02:18

51

02:18

51

Bodźce neurotropowe

Zespół bodźców pogodowych ostry (znaczne

zmiany w ciągu doby kilku składników

pogody) wywołuje nasilenie przykrych

stanów emocjonalnych i ich zmienność

Szczególnie wyraźne działanie

neurotropowe wywołuje niedobór światła –

wieczorne przygnębienia, ustępujące po

zapaleniu silnego światła. Depresje jesienne

i zimowe.

Znaczna część objawów meteorotropowych

jest wywołana meteoropatią psychiczną

background image

02:18

52

02:18

52

Meteoropatia

background image

02:18

53

02:18

53

Klasyfikacja klimatu

Mikroklimat – pojedynczego pokoju, małego
mieszkania

Topoklimat – samodzielnego budynku lub innego
obiektu

Mezoklimat – (klimat lokalny) dotyczy jednostki
geograficznej jak dolina, kompleksy leśne, miasta,
uzdrowiska

Makroklimat – duże jednostki geograficzne jak
pojezierze, pasmo góskie, wybrzeże itp.

Geoklimat – klimat kontynentu lub jego części,

Klimat planetarny: polarny, zwrotnikowy,
równikowy

background image

02:18

54

02:18

54

Leczenie klimatyczne

Helioterapia – kąpiele słoneczne,

dawkowane leżakowanie z odsłonięciem

stopniowym coraz większej części skóry

Aeroterapia – kąpiele powietrzne,

leżakowanie, werandowanie, spacery,

dawkowana turystyka z kontrolowanym

obciążeniem

Talassoterapia – leczenie klimatem

morskim i kąpielami morskimi, leczenie

silnie bodźcowe z wykorzystaniem

aerozolu przy wietrze od morza.


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
10 SS Balneologiaid 11306 ppt
10 Balneologia biometeorolid 11284 ppt
(10) Uczenie się pojęćid 791 ppt
10[1] LEKI DEZYNFEKCYJNE I ANTYSEPTYCZNEid 10777 ppt
10 Colimastitis nowe lekiid 11287 ppt
10 Patofizjologia chorób przyzębiaid 10597 ppt
10[1] ANALIZA EFEKTYWNOĹšCI INWESTYCJIid 10774 ppt
10 podstawy diagnostyki alergologicznejid 11004 ppt
10 dok medyczna 2id 10818 ppt
10 Klasy String i Vectorid 10567 ppt
10 Planowanie organizacji pracid 10604 ppt
10[1] Srodki odkazajace i antysepteczneid 10779 ppt
10[1] Srodki odkazajace potid 10778 ppt

więcej podobnych podstron