Regulacja

Regulacja

emocji

emocji

Regulacja Emocji

Regulacja Emocji

Ludzie nie chcą być jedynie przedmiotem emocji pragną być ich aktywnym

Ludzie nie chcą być jedynie przedmiotem emocji pragną być ich aktywnym

podmiotem. Podejmują zatem

podmiotem. Podejmują zatem

działania antycypacyjne

działania antycypacyjne

zanim emocje

zanim emocje

wystąpią i

wystąpią i

działania korygująco- kontrolne

działania korygująco- kontrolne

gdy emocje się pojawiają.

gdy emocje się pojawiają.

Emocje zawieszają aktualnie realizowany przez podmiot program działań i

Emocje zawieszają aktualnie realizowany przez podmiot program działań i

wprowadzają własne programy nadając im status pilnych.

wprowadzają własne programy nadając im status pilnych.

Regulacja emocji może polegać na

Regulacja emocji może polegać na

stłumianiu wspomnianej pilności

stłumianiu wspomnianej pilności

aż do

aż do

zniknięcia z świadomości programu związanego z daną emocją lub może

zniknięcia z świadomości programu związanego z daną emocją lub może

wiązać się z czymś zupełnie przeciwnym z

wiązać się z czymś zupełnie przeciwnym z

zaakcentowaniem w

zaakcentowaniem w

świadomości programu emocji i nadaniu mu nie tylko statusu pilnego ale i

świadomości programu emocji i nadaniu mu nie tylko statusu pilnego ale i

bardzo ważnego

bardzo ważnego

oraz

oraz

rozbudowaniu tego programu i wydłużeniu czasu

rozbudowaniu tego programu i wydłużeniu czasu

jego przebiegu

jego przebiegu

.

.

Reakcje mimiczne, pantomimiczne, myśli towarzyszące, zachowania

Reakcje mimiczne, pantomimiczne, myśli towarzyszące, zachowania

werbalne i niewerbalne również podlegają regulacji. Podmiot może czynić

werbalne i niewerbalne również podlegają regulacji. Podmiot może czynić

je bardziej wyrazistymi , eliminować poszczególne reakcje lub zastępować

je bardziej wyrazistymi , eliminować poszczególne reakcje lub zastępować

innymi zachowaniami.

innymi zachowaniami.

Regulację emocji możemy więc zdefiniować jako proces inicjujący,

Regulację emocji możemy więc zdefiniować jako proces inicjujący,

modelujący i podtrzymujący doświadczanie emocji oraz operacji

modelujący i podtrzymujący doświadczanie emocji oraz operacji

poznawczych i zachowań z tym doświadczeniem związanych.

poznawczych i zachowań z tym doświadczeniem związanych.

Proces ten ułatwia jednostce realizację jego celów w zewnętrznym

Proces ten ułatwia jednostce realizację jego celów w zewnętrznym

środowisku.

środowisku.

Automatyczna Regulacja Emocji (1z2)

Automatyczna Regulacja Emocji (1z2)

Regulacja emocji może mieć charakter świadomy i automatyczna

Regulacja emocji może mieć charakter świadomy i automatyczna

.

.

W pierwszym okresie życia regulacja emocjonalna polega przede

W pierwszym okresie życia regulacja emocjonalna polega przede

wszystkim na

wszystkim na

obniżaniu pobudzenia

obniżaniu pobudzenia

. Polegają one na bezpośrednim

. Polegają one na bezpośrednim

emitowaniu reakcji samouspokajających (ssanie własnego kciuka) albo na

emitowaniu reakcji samouspokajających (ssanie własnego kciuka) albo na

wywołaniu takich zachowań otoczenia społ., które spowodują spadek

wywołaniu takich zachowań otoczenia społ., które spowodują spadek

napięcia przeżywanego przez niemowlę (krzyk lub płacz niemowlęcia jako

napięcia przeżywanego przez niemowlę (krzyk lub płacz niemowlęcia jako

sygnał przeżywanego dyskomfortu-efekt przytulanie lub kołysanie przez

sygnał przeżywanego dyskomfortu-efekt przytulanie lub kołysanie przez

opiekuna). Tego typu reakcje są wspólne całemu gatunkowi ludzkiemu i nie

opiekuna). Tego typu reakcje są wspólne całemu gatunkowi ludzkiemu i nie

wymagają wcześniejszego uczenia się.

wymagają wcześniejszego uczenia się.

Z czasem dziecko na drodze rozwoju osobniczego wykształca inne sposoby

Z czasem dziecko na drodze rozwoju osobniczego wykształca inne sposoby

regulacji em., bardziej złożone, zindywidualizowane i mniej automatyczne-

regulacji em., bardziej złożone, zindywidualizowane i mniej automatyczne-

bawi się zabawkami w celu

bawi się zabawkami w celu

wzbudzenia w sobie uczuć pozytywnych

wzbudzenia w sobie uczuć pozytywnych

,

,

porusza się w kierunku bodźców dla niego przyjemnych.

porusza się w kierunku bodźców dla niego przyjemnych.

Automatyczna regulacja emocji, nie kończy się w pewnym okresie

Automatyczna regulacja emocji, nie kończy się w pewnym okresie

ontogenezy i niektóre jej przejawy są obecne przez całe życie człowieka.

ontogenezy i niektóre jej przejawy są obecne przez całe życie człowieka.

Automatyczna Regulacja Emocji (2z2)

Automatyczna Regulacja Emocji (2z2)

Przykładem innej reakcji automatycznej obecnej przez całe życie człowieka

Przykładem innej reakcji automatycznej obecnej przez całe życie człowieka

jest

jest

reakcja zamrożenia

reakcja zamrożenia

- całkowite znieruchomienia organizmu w sytuacjach

- całkowite znieruchomienia organizmu w sytuacjach

bardzo silnego strachu. Reakcja ta w ewolucyjnej przeszłości człowieka miała

bardzo silnego strachu. Reakcja ta w ewolucyjnej przeszłości człowieka miała

optymalny charakter- drapieżcy nie atakują nie poruszającego się obiektu.

optymalny charakter- drapieżcy nie atakują nie poruszającego się obiektu.

Automatyczny charakter ma też

Automatyczny charakter ma też

ukierunkowanie zasobów poznawczych

ukierunkowanie zasobów poznawczych

na

na

zagrażający bodziec, w takiej sytuacji dochodzi do zawężenia pola

zagrażający bodziec, w takiej sytuacji dochodzi do zawężenia pola

percepcyjnego i skoncentrowania uwagi na tym bodźcu.

percepcyjnego i skoncentrowania uwagi na tym bodźcu.

Automatyczny charakter regulacji emocji, ma też

Automatyczny charakter regulacji emocji, ma też

zaprzeczenie

zaprzeczenie

do którego

do którego

dochodzi w sytuacjach bardzo traumatycznych tj. wojna, śmierć bliskiej

dochodzi w sytuacjach bardzo traumatycznych tj. wojna, śmierć bliskiej

osoby, klęska żywiołowa. Ludzie w takich sytuacjach reagują tak jakby to co

osoby, klęska żywiołowa. Ludzie w takich sytuacjach reagują tak jakby to co

się dziej nie dotyczyło ich osobiści, jakby nie docierało co się stało do nich

się dziej nie dotyczyło ich osobiści, jakby nie docierało co się stało do nich

jaką stratę ponieśli.

jaką stratę ponieśli.

Zaprzeczenie jest nieuświadomionym przez podmiot stanem nie

Zaprzeczenie jest nieuświadomionym przez podmiot stanem nie

przyjmowania do wiadomości zagrażających informacji, niosących

przyjmowania do wiadomości zagrażających informacji, niosących

jednoznaczne negatywne skutki.

jednoznaczne negatywne skutki.

Istnieją mechanizmy o charakterze biologicznym, które nie dopuszczają do

Istnieją mechanizmy o charakterze biologicznym, które nie dopuszczają do

zbyt długiego trwania w silnym pobudzeniu, gdyż było by ono nazbyt

zbyt długiego trwania w silnym pobudzeniu, gdyż było by ono nazbyt

szkodliwe dla organizmu i organizm broni się przez wzbudzenie ośrodków

szkodliwe dla organizmu i organizm broni się przez wzbudzenie ośrodków

hamulcowych emocji, które znajdują się w układzie limbicznym mózgu, ich

hamulcowych emocji, które znajdują się w układzie limbicznym mózgu, ich

aktywacja prowadzi do stopniowego wygaszania pobudzenia.

aktywacja prowadzi do stopniowego wygaszania pobudzenia.

Podmiotowa Kontrola Emocji. (1z2)

Podmiotowa Kontrola Emocji. (1z2)

U podstaw reguł okazywania emocji leży założenie, że osoby dorosłe są

U podstaw reguł okazywania emocji leży założenie, że osoby dorosłe są

świadome

świadome

tego w jaki sposób ich ekspresywne zachowanie jest

tego w jaki sposób ich ekspresywne zachowanie jest

spostrzegane i interpretowane

spostrzegane i interpretowane

przez innych ludzi. Jeśli podmiot jest

przez innych ludzi. Jeśli podmiot jest

również zainteresowany wywarciem pozytywnego wrażenia na ‘tych

również zainteresowany wywarciem pozytywnego wrażenia na ‘tych

innych’, stara się odpowiednio

innych’, stara się odpowiednio

sterować własnym zachowaniem

sterować własnym zachowaniem

ekspresywnym

ekspresywnym

.

.

Ludzie więc bardzo często co innego czują a co innego wyrażają.

Ludzie więc bardzo często co innego czują a co innego wyrażają.

Podmiotowa Kontrola Emocji. (2z3)

Podmiotowa Kontrola Emocji. (2z3)

Kofta proponuje rozróżnienie samokontroli jako cechy: osobowości,

Kofta proponuje rozróżnienie samokontroli jako cechy: osobowości,

czynności (reakcji), mechanizmów ( procesów).

czynności (reakcji), mechanizmów ( procesów).

Samokontrola emocji, relatywnie stała właściwość

Samokontrola emocji, relatywnie stała właściwość

osobowości,

osobowości,

decydująca

decydująca

o częstości i natężeniu takich przeżyć emocjonalnych, myśli i zachowań z

o częstości i natężeniu takich przeżyć emocjonalnych, myśli i zachowań z

nimi związanych, które są zgodne ze standardami społecznymi, lub

nimi związanych, które są zgodne ze standardami społecznymi, lub

standardami aprobowanymi przez podmiot.

standardami aprobowanymi przez podmiot.

Czynności

Czynności

(reakcje) samokontroli to przejaw zachowań zgodnych ze

(reakcje) samokontroli to przejaw zachowań zgodnych ze

wspomnianymi standardami.

wspomnianymi standardami.

Procesy

Procesy

(mechanizmy) reakcje inicjowane przez podmiot za pomocą

(mechanizmy) reakcje inicjowane przez podmiot za pomocą

których osiąga on zbieżność między własnymi zachowaniami em, myślami

których osiąga on zbieżność między własnymi zachowaniami em, myślami

i odczuciami afektywnymi a akceptowanymi standardami wew,-

i odczuciami afektywnymi a akceptowanymi standardami wew,-

zinternalizowanymi zasadami funkcjonowania lub zewnętrznymi-zasadami

zinternalizowanymi zasadami funkcjonowania lub zewnętrznymi-zasadami

aprobowanymi przez społeczeństwo.

aprobowanymi przez społeczeństwo.

Podmiotowa Kontrola Emocji. (3z3)

Podmiotowa Kontrola Emocji. (3z3)

Samokontrola może być związana z unikaniem lub poszukiwaniem sytuacji

Samokontrola może być związana z unikaniem lub poszukiwaniem sytuacji

i zdarzeń o których podmiot wie, że wiążą się występowaniem u niego

i zdarzeń o których podmiot wie, że wiążą się występowaniem u niego

różnego rodzaju emocji.

różnego rodzaju emocji.

Jeśli sytuacje już występują

Jeśli sytuacje już występują

samokontrola wiąże się z operacjami i

samokontrola wiąże się z operacjami i

charakterze poznawczym

charakterze poznawczym

, które selekcjonują lub modyfikują napływające

, które selekcjonują lub modyfikują napływające

informacje, bądź mają charakter intrapsychiczny i związane są z ich

informacje, bądź mają charakter intrapsychiczny i związane są z ich

odpowiednią interpretacją.

odpowiednią interpretacją.

Samokontrola może dotyczyć ujawniania emocji,

Samokontrola może dotyczyć ujawniania emocji,

ich ekspresji oraz przebiegu działań związanych z uruchamianiem przez

ich ekspresji oraz przebiegu działań związanych z uruchamianiem przez

emocje odpowiednich programów zachowań.

emocje odpowiednich programów zachowań.

Samokontrola związana z recepcją informacji

Samokontrola związana z recepcją informacji

Proces samokontroli sprowadza się do wpływania na prawdopodobieństwo

Proces samokontroli sprowadza się do wpływania na prawdopodobieństwo

wystąpienia sytuacji prowadzących do pojawienia się określonych emocji.

wystąpienia sytuacji prowadzących do pojawienia się określonych emocji.

Najprostszym sposobem jest

Najprostszym sposobem jest

niedopuszczenie do pojawienia się

niedopuszczenie do pojawienia się

niepożądanych informacji

niepożądanych informacji

jest unikanie sytuacji, w których takie stany mogą

jest unikanie sytuacji, w których takie stany mogą

się pojawić (emocje negatywne) lub poszukiwanie sytuacji sprzyjających ich

się pojawić (emocje negatywne) lub poszukiwanie sytuacji sprzyjających ich

wystąpieniu (emocje pozytywne). Człowiek może odpowiednio ukierunkować

wystąpieniu (emocje pozytywne). Człowiek może odpowiednio ukierunkować

swój aparat poznawczy: patrzeć lub nie patrzeć w określonym kierunku,

swój aparat poznawczy: patrzeć lub nie patrzeć w określonym kierunku,

słuchać lub nie słuchać określonych źródeł informacji, czasami ludzie

słuchać lub nie słuchać określonych źródeł informacji, czasami ludzie

znajdujący się w warunkach poważnego zagrożenia często zaczynają

znajdujący się w warunkach poważnego zagrożenia często zaczynają

żartować co pozwala nie koncentrować się na napływających negatywnych

żartować co pozwala nie koncentrować się na napływających negatywnych

informacji. (Frijda ’86)

informacji. (Frijda ’86)

Generowanie

Generowanie

przez podmiot

przez podmiot

myśli fantazji i wspomnień

myśli fantazji i wspomnień

, człowiek odcina się

, człowiek odcina się

tu poznawczo od zewnętrznego środowiska informacyjnego, będącego

tu poznawczo od zewnętrznego środowiska informacyjnego, będącego

źródłem informacji, których nie chce doświadczyć. Frijda’86 zalicza do nich-

źródłem informacji, których nie chce doświadczyć. Frijda’86 zalicza do nich-

silne

silne

skoncentrowanie

skoncentrowanie

się podmiotu na problemie będącym źródłem aktualne

się podmiotu na problemie będącym źródłem aktualne

występujących lub tylko

występujących lub tylko

antycypowanych negatywnych konsekwencji

antycypowanych negatywnych konsekwencji

. Taka

. Taka

zadaniowa koncentracja ma podwójne zadanie- z jednej strony wpływa

zadaniowa koncentracja ma podwójne zadanie- z jednej strony wpływa

dodatnio na szansę rozwiązania wspomnianego problemu, z drugiej pozwala

dodatnio na szansę rozwiązania wspomnianego problemu, z drugiej pozwala

na poznawcze odcięcie się od myśli związanych z zagrożeniem.

na poznawcze odcięcie się od myśli związanych z zagrożeniem.

Samokontrola

Samokontrola

dokonująca się na poziomie procesów intrapsychicznych

dokonująca się na poziomie procesów intrapsychicznych

Interpretowanie informacji

Interpretowanie informacji

aby doprowadziło to do zmiany znaczenia nadawanego

aby doprowadziło to do zmiany znaczenia nadawanego

sytuacji zew. W konsekwencji sytuacja ta jest odbierana jako bardziej sprzyjająca,

sytuacji zew. W konsekwencji sytuacja ta jest odbierana jako bardziej sprzyjająca,

mniej szkodliwa czy zagrażająca lub bardziej akceptowalna niż początkowo. Stan

mniej szkodliwa czy zagrażająca lub bardziej akceptowalna niż początkowo. Stan

taki można osiągnąć np. przez realistyczne spojrzenie na problem z zupełnie innej

taki można osiągnąć np. przez realistyczne spojrzenie na problem z zupełnie innej

strony, na poznawczym zaakcentowaniu pewnych treści przy jednoczesnym

strony, na poznawczym zaakcentowaniu pewnych treści przy jednoczesnym

zbagatelizowaniu innych, jaki i na przyjęciu nowych całkowicie nierealistycznych

zbagatelizowaniu innych, jaki i na przyjęciu nowych całkowicie nierealistycznych

zasad i założeń.

zasad i założeń.

Mechanizm izolacji

Mechanizm izolacji

polega na tym że człowiek ma świadomość istniejącego

polega na tym że człowiek ma świadomość istniejącego

zagrożenia, szkody, która nastąpiła, czy nieodwracalnej straty, ale osłabione a w

zagrożenia, szkody, która nastąpiła, czy nieodwracalnej straty, ale osłabione a w

skrajnych przypadkach nieistniejące jest jego poczucie osobistego zaangażowania

skrajnych przypadkach nieistniejące jest jego poczucie osobistego zaangażowania

w samą sytuację. Reinterpretacja sprawia, że stawia się on niejako z boku

w samą sytuację. Reinterpretacja sprawia, że stawia się on niejako z boku

wydarzeń, stwierdza że wszystko to jego samego dotyczy w niewielkim stopniu.

wydarzeń, stwierdza że wszystko to jego samego dotyczy w niewielkim stopniu.

Nowe spojrzenie

Nowe spojrzenie

na konkretną sytuację np. wizytę u dentysty- borowanie boli ale

na konkretną sytuację np. wizytę u dentysty- borowanie boli ale

ząb zostanie wyleczony i w konsekwencji przestanie dokuczać. W obiektywnie

ząb zostanie wyleczony i w konsekwencji przestanie dokuczać. W obiektywnie

beznadziejnych i niekontrolowanych sytuacjach ludzie czasem wzbudzają w sobie

beznadziejnych i niekontrolowanych sytuacjach ludzie czasem wzbudzają w sobie

emocje złości, które chronią przed poczuciem beznadziejności i depresji. Złość

emocje złości, które chronią przed poczuciem beznadziejności i depresji. Złość

zawiera w sobie nadzieję, że negatywny stan może ulec odwróceniu. Walka i

zawiera w sobie nadzieję, że negatywny stan może ulec odwróceniu. Walka i

aktywność są w takim przypadku właściwe i wartościowe.

aktywność są w takim przypadku właściwe i wartościowe.

Reinterpretacje

Reinterpretacje

pomagają jednostce poradzić sobie z nieprzyjemnymi emocjami i

pomagają jednostce poradzić sobie z nieprzyjemnymi emocjami i

nie muszą mieć obronnego charakteru. Wiele zdarzeń które mogą przynieść

nie muszą mieć obronnego charakteru. Wiele zdarzeń które mogą przynieść

negatywne konsekwencje ludzie spostrzegają w kategorii wyzwania a nie

negatywne konsekwencje ludzie spostrzegają w kategorii wyzwania a nie

zagrożenia. Podmiot widzi siebie jako aktora-reżysera zdarzeń a nie ich ofiary-

zagrożenia. Podmiot widzi siebie jako aktora-reżysera zdarzeń a nie ich ofiary-

reinterpretacja konstruktywna jako zmiana percepcji sytuacji i własnej w niej roli.

reinterpretacja konstruktywna jako zmiana percepcji sytuacji i własnej w niej roli.

Samokontrola jako operacje związane z Ukierunkowaniem Ekspresji

Samokontrola jako operacje związane z Ukierunkowaniem Ekspresji

Emocji i Sterowanie Zachowaniem.

Emocji i Sterowanie Zachowaniem.

Reguły okazywania emocji to obowiązujące w danej społeczności zasady

Reguły okazywania emocji to obowiązujące w danej społeczności zasady

określające jaki emocje powinny być prezentowane lub maskowane w

określające jaki emocje powinny być prezentowane lub maskowane w

poszczególnych sytuacjach.

poszczególnych sytuacjach.

Stopniowo uczymy się, kiedy należy się uśmiechać, a kiedy powinniśmy

Stopniowo uczymy się, kiedy należy się uśmiechać, a kiedy powinniśmy

być smutni lub kiedy nie wypada okazywać znudzenia. Znajomość tych

być smutni lub kiedy nie wypada okazywać znudzenia. Znajomość tych

reguł i woliacyjna kontrola nad mimiką, pantomimiką oraz nad tym co i w

reguł i woliacyjna kontrola nad mimiką, pantomimiką oraz nad tym co i w

jaki sposób mówimy, pozwala nam zachowywać się zgodnie ze

jaki sposób mówimy, pozwala nam zachowywać się zgodnie ze

standardami społ., obowiązującymi w różnych sytuacjach. Ponieważ

standardami społ., obowiązującymi w różnych sytuacjach. Ponieważ

sytuacje wymagające ekspresji odpowiednich emocji, powtarzają się w

sytuacje wymagające ekspresji odpowiednich emocji, powtarzają się w

naszym życiu wielokrotnie z czasem maskowanie lub okazywanie

naszym życiu wielokrotnie z czasem maskowanie lub okazywanie

poszczególnych emocji ulega automatyzacji.

poszczególnych emocji ulega automatyzacji.

Niedopuszczenie

Niedopuszczenie

do ekspresji przeżywanych emocji

do ekspresji przeżywanych emocji

Blokowanie

Blokowanie

uruchamiania programów działań związanych z

uruchamiania programów działań związanych z

przeżywaniem emocji. Np., w warunkach pokusy (dzieci) mówienie do

przeżywaniem emocji. Np., w warunkach pokusy (dzieci) mówienie do

siebie, analizowanie na głos negatywnych konsekwencji lub

siebie, analizowanie na głos negatywnych konsekwencji lub

wyobrażanie sobie nagród za nie ulegnięcie pokusie, hamowanie lęku

wyobrażanie sobie nagród za nie ulegnięcie pokusie, hamowanie lęku

(skoczkowie spadochronowi) polega na unikaniu sygnałów

(skoczkowie spadochronowi) polega na unikaniu sygnałów

lękotwórczych, lub podkreślaniu pozytywnej motywacji

lękotwórczych, lub podkreślaniu pozytywnej motywacji

Emocje kontrolujące

Emocje kontrolujące

strach i poczucie winy- ich doświadczanie lub

strach i poczucie winy- ich doświadczanie lub

tylko nawet ich antycypacje może skłaniać człowieka do postępowania

tylko nawet ich antycypacje może skłaniać człowieka do postępowania

zgodnego ze społ. normami

zgodnego ze społ. normami

Standardy osobiste

Standardy osobiste

, akceptacja standardów zew też mogą

, akceptacja standardów zew też mogą

powstrzymywać człowieka od zachowań agresywnych nawet w

powstrzymywać człowieka od zachowań agresywnych nawet w

przypadku bardzo silnej złości. Standardy te stają się regulatorami

przypadku bardzo silnej złości. Standardy te stają się regulatorami

zachowań, nie dopuszczając do uruchomienia przez emocji

zachowań, nie dopuszczając do uruchomienia przez emocji

odpowiadających im programów działań.

odpowiadających im programów działań.

Procesy samokontroli mogą dotyczyć różnych obszarów:

Procesy samokontroli mogą dotyczyć różnych obszarów:

subiektywnego doświadczania emocji

subiektywnego doświadczania emocji

(zarówno w zakresie treści,

(zarówno w zakresie treści,

jej intensywności),

jej intensywności),

fizjologicznych komponentów emocji,

fizjologicznych komponentów emocji,

ekspresji emocji i zachowań emocjonalnych

ekspresji emocji i zachowań emocjonalnych

, dlatego też

, dlatego też

samokontrola nie jest układem zero- jedynkowym i nie można mówić,

samokontrola nie jest układem zero- jedynkowym i nie można mówić,

że w danym przypadku miała miejsce a w innym nie.

że w danym przypadku miała miejsce a w innym nie.

Aspekty Rozwojowe Samokontroli Emocji

Aspekty Rozwojowe Samokontroli Emocji

Z wiekiem rośnie zdolność dzieci do rozpatrywania warunków,

Z wiekiem rośnie zdolność dzieci do rozpatrywania warunków,

prowadzących do wystąpienia niepożądanej emocji i znajdowania

prowadzących do wystąpienia niepożądanej emocji i znajdowania

korzystnego sposobu poradzenia sobie z nią, rośnie także zdolność

korzystnego sposobu poradzenia sobie z nią, rośnie także zdolność

szacowania kontrolowalności poszczególnych sytuacji.

szacowania kontrolowalności poszczególnych sytuacji.

W rozwoju samokontroli emocji ogromną rolę odgrywa środowisko

W rozwoju samokontroli emocji ogromną rolę odgrywa środowisko

społ., w którym wychowuje się dziecko. W większości

społ., w którym wychowuje się dziecko. W większości

współczesnych kultur rodzice i opiekunowie wymagają od dzieci

współczesnych kultur rodzice i opiekunowie wymagają od dzieci

maskowania przeżywanych emocji (niektórych) oraz okazywania

maskowania przeżywanych emocji (niektórych) oraz okazywania

takich uczuć jakich w danym momencie nie przeżywają.

takich uczuć jakich w danym momencie nie przeżywają.

Od chłopców oczekuje się mniejszej emocjonalności zachowania-

Od chłopców oczekuje się mniejszej emocjonalności zachowania-

jedynie ekspresja złości na większe społ. przyzwolenie, ale staje się

jedynie ekspresja złości na większe społ. przyzwolenie, ale staje się

szczególnie niepożądana gdy jest udziałem małych dziewczynek.

szczególnie niepożądana gdy jest udziałem małych dziewczynek.

Janet Landman(1996) zwraca uwagę na socjologiczny paradoks z

Janet Landman(1996) zwraca uwagę na socjologiczny paradoks z

jednej strony wymaga się od kobiet by były emocjonalne-bo to

jednej strony wymaga się od kobiet by były emocjonalne-bo to

kobiece a z drugiej- deprecjonuje się je za to, że są emocjonalne-

kobiece a z drugiej- deprecjonuje się je za to, że są emocjonalne-

bo to głupie.

bo to głupie.

Strategie Poprawy Nastroju(1z3)

Strategie Poprawy Nastroju(1z3)

Większość ludzi czyni rozmaite starania by poprawić sobie nastrój

Większość ludzi czyni rozmaite starania by poprawić sobie nastrój

który oceniają jako niezbyt dobry. Najczęściej zalecanym sposobem

który oceniają jako niezbyt dobry. Najczęściej zalecanym sposobem

poprawienia sobie nastroju jest poszukiwanie różnego rodzaju

poprawienia sobie nastroju jest poszukiwanie różnego rodzaju

dystraktorów, np. ‘coś zrobić’, ‘warto być zajętym’, ‘posłuchać

dystraktorów, np. ‘coś zrobić’, ‘warto być zajętym’, ‘posłuchać

dobrej muzyki’ oraz podejmowanie aktywności o charakterze

dobrej muzyki’ oraz podejmowanie aktywności o charakterze

interpersonalnym np. ‘spotkania ze znajomymi’, ‘zobaczenie się z

interpersonalnym np. ‘spotkania ze znajomymi’, ‘zobaczenie się z

ludźmi’. Często wymieniane jest też zjedzenie czegoś smacznego

ludźmi’. Często wymieniane jest też zjedzenie czegoś smacznego

(zwłaszcza słodyczy), praktyki religijne oraz robienie zakupów.

(zwłaszcza słodyczy), praktyki religijne oraz robienie zakupów.

Optymalne stany nastroju związane są z odczuwaniem niskiego

Optymalne stany nastroju związane są z odczuwaniem niskiego

napięcia i wysokiej energii. Najbardziej negatywne stany są na ogół

napięcia i wysokiej energii. Najbardziej negatywne stany są na ogół

związane z odczuwaniem względnie niskiej energii i wysokiego

związane z odczuwaniem względnie niskiej energii i wysokiego

napięcia. (Thayer i współpracownicy, 1994)

napięcia. (Thayer i współpracownicy, 1994)

Jedną z motywacji człowieka jest chęć podtrzymywania pozytywnego

Jedną z motywacji człowieka jest chęć podtrzymywania pozytywnego

nastoju, ludzie unikają zachowań które mogoł doprowadzić do jego

nastoju, ludzie unikają zachowań które mogoł doprowadzić do jego

obniżenia. Dotyczy to nie tylko angażowania się w emocjonalnie

obniżenia. Dotyczy to nie tylko angażowania się w emocjonalnie

kosztowne formy pomagania innym, również ludzie o pozytywnym nastoju

kosztowne formy pomagania innym, również ludzie o pozytywnym nastoju

w niewielkim stopniu skłonni są od podejmowania poważnego

w niewielkim stopniu skłonni są od podejmowania poważnego

finansowego ryzyka-strata materialna mogła by bowiem spowodować

finansowego ryzyka-strata materialna mogła by bowiem spowodować

obniżenie pożądanego pozytywnego nastroju.

obniżenie pożądanego pozytywnego nastroju.

Jeśli przeżywanie pozytywnego nastroju jest czymś czego bronią ludzie

Jeśli przeżywanie pozytywnego nastroju jest czymś czego bronią ludzie

którzy ich doświadczają, to czy osoby znajdujące się w negatywnych

którzy ich doświadczają, to czy osoby znajdujące się w negatywnych

stanach emocjonalnych podejmują działania, które pozwolą poczuć im się

stanach emocjonalnych podejmują działania, które pozwolą poczuć im się

lepiej? Margaaret Clark i Isen (1982) stwierdzają, że często tak się dzieje-

lepiej? Margaaret Clark i Isen (1982) stwierdzają, że często tak się dzieje-

zachowania takie nazywają

zachowania takie nazywają

strategiami poprawy nastroju.

strategiami poprawy nastroju.

Ludzie przeżywający poczucie winy lub wstyd chętnie spełniali kierowane

Ludzie przeżywający poczucie winy lub wstyd chętnie spełniali kierowane

do nich prośby. Osoby depresyjne angażowały się w zachowania

do nich prośby. Osoby depresyjne angażowały się w zachowania

altruistyczne, które przedstawiano jako przyjemne i atrakcyjne.

altruistyczne, które przedstawiano jako przyjemne i atrakcyjne.

Nie zawsze tak jednak dzieje, że emocje negatywne prowadzą do wzrostu

Nie zawsze tak jednak dzieje, że emocje negatywne prowadzą do wzrostu

do pomagania innym- nie dzieje się tak gdy emocje są bardzo intensywne

do pomagania innym- nie dzieje się tak gdy emocje są bardzo intensywne

(Berkowitz ‘93) lub gdy ludzie skoncentrowani są na własnych kłopotach i

(Berkowitz ‘93) lub gdy ludzie skoncentrowani są na własnych kłopotach i

problemach (Thompson i in. ‘80)

problemach (Thompson i in. ‘80)

Strategie Poprawy Nastroju(2z3)

Strategie Poprawy Nastroju(2z3)

Występowanie różnic między płciowych w preferowanych przez ludzi sposobach

Występowanie różnic między płciowych w preferowanych przez ludzi sposobach

poprawiania odczuwanego nastroju:

poprawiania odczuwanego nastroju:

Kobiety

Kobiety

wolą metody pasywne: picie kawy, jedzenie-głównie słodyczy, spanie,

wolą metody pasywne: picie kawy, jedzenie-głównie słodyczy, spanie,

gratyfikowaniu własnych potrzeb (kupno sukienki, biżuterii) i poszukiwanie wsparcia

gratyfikowaniu własnych potrzeb (kupno sukienki, biżuterii) i poszukiwanie wsparcia

społ. (tzw. wygadanie się przyjaciółce).

społ. (tzw. wygadanie się przyjaciółce).

Techniki preferowane przez kobiety sprzyjają popadaniu w depresję. Kobiety rozmyślają

Techniki preferowane przez kobiety sprzyjają popadaniu w depresję. Kobiety rozmyślają

o przyczynach swojego negatywnego nastroju, a gdyż nie potrafią konstruktywnie

o przyczynach swojego negatywnego nastroju, a gdyż nie potrafią konstruktywnie

rozwiązać tego problemu obwiniają się i doświadczają spadku poczucia własnej

rozwiązać tego problemu obwiniają się i doświadczają spadku poczucia własnej

wartości, a jedzenie często prowadzi do nadwagi i dalszego spadku nastroju.

wartości, a jedzenie często prowadzi do nadwagi i dalszego spadku nastroju.

Mężczyźni

Mężczyźni

preferują formy aktywne, zaangażowanie w jakąś działalność , szukają

preferują formy aktywne, zaangażowanie w jakąś działalność , szukają

dystraktorów absorbujących ich uwagę, stosują też techniki bezpośredniej redukcji

dystraktorów absorbujących ich uwagę, stosują też techniki bezpośredniej redukcji

napięcia- alkohol, narkotyki.

napięcia- alkohol, narkotyki.

Thayer(1987) wykazał, że intensywny 10-minuowy spacer (zwłaszcza poranny)

Thayer(1987) wykazał, że intensywny 10-minuowy spacer (zwłaszcza poranny)

powoduje wyraźny wzrost energii przy jednoczesnym obniżeniu napięcia. Zjedzenie

powoduje wyraźny wzrost energii przy jednoczesnym obniżeniu napięcia. Zjedzenie

czekoladowego batonika okazało się mieć natomiast bardziej złożony skutek:

czekoladowego batonika okazało się mieć natomiast bardziej złożony skutek:

prowadziło do wzrostu energii przy równoczesnym wzroście napięcia. Batonik może

prowadziło do wzrostu energii przy równoczesnym wzroście napięcia. Batonik może

być skuteczny gdy potrzebne jest podniesieni obydwu parametrów.

być skuteczny gdy potrzebne jest podniesieni obydwu parametrów.

Dlaczego więc ludzie znajdujący się w negatywnym nastroju stosunkowo

Dlaczego więc ludzie znajdujący się w negatywnym nastroju stosunkowo

rzadko decydują się na podjęcie aktywności fizycznej a często sięgają po

rzadko decydują się na podjęcie aktywności fizycznej a często sięgają po

słodycze?

słodycze?

Thayer sugeruje iż zmęczonym i napiętym ludziom perspektywa podjęcia aktywności

Thayer sugeruje iż zmęczonym i napiętym ludziom perspektywa podjęcia aktywności

fizycznej wydaje się nieprzyjemna; o ile przyjemniej w takiej sytuacji sięgnąć po

fizycznej wydaje się nieprzyjemna; o ile przyjemniej w takiej sytuacji sięgnąć po

czekoladkę, a wzrost napięcie jaki pojawia się około godziny później nie jest wiązany z

czekoladkę, a wzrost napięcie jaki pojawia się około godziny później nie jest wiązany z

jedzeniem słodyczy.

jedzeniem słodyczy.

Strategie Poprawy Nastroju(3z3)

Strategie Poprawy Nastroju(3z3)

Badania na temat stopnia w jakim ulegamy impulsom robienia zakupów

Badania na temat stopnia w jakim ulegamy impulsom robienia zakupów

przeprowadzono w Wielkiej Brytanii.

przeprowadzono w Wielkiej Brytanii.

79% kobiet przyznało się do tego,

79% kobiet przyznało się do tego,

że zakupy poprawiają im samopoczucie

że zakupy poprawiają im samopoczucie

i w chwilach kiepskiego

i w chwilach kiepskiego

samopoczucia wybierają się na spacer po galeriach handlowych.

samopoczucia wybierają się na spacer po galeriach handlowych.

60%

60%

potwierdziło, że gorszy dzień może być powodem do zrobienia

potwierdziło, że gorszy dzień może być powodem do zrobienia

nadmiernych zakupów i przekroczenia domowego budżetu

nadmiernych zakupów i przekroczenia domowego budżetu

.

.

Dlaczego kobiety chcą wydawać więcej właśnie w czasie kryzysu?

Dlaczego kobiety chcą wydawać więcej właśnie w czasie kryzysu?

W trakcie gorszej sytuacji materialnej szczególnie powinny przecież pilnować

W trakcie gorszej sytuacji materialnej szczególnie powinny przecież pilnować

wydatków Psycholog

wydatków Psycholog

Karen Pine

Karen Pine

, autorka sondażu uważa, że to

, autorka sondażu uważa, że to

paradoksalne zachowanie jest próbą kompensacji poczucia finansowego

paradoksalne zachowanie jest próbą kompensacji poczucia finansowego

zagrożenia. Innymi słowy – kobiety martwią się o pieniądze i o to, że zacznie

zagrożenia. Innymi słowy – kobiety martwią się o pieniądze i o to, że zacznie

ich brakować. Nadmierne wydawanie jest potwierdzeniem tego, że ich

ich brakować. Nadmierne wydawanie jest potwierdzeniem tego, że ich

kondycja finansowa nie pogorszyła się. Redukcja napięcia następuje w chwili

kondycja finansowa nie pogorszyła się. Redukcja napięcia następuje w chwili

zakupu (po przyjściu do domu pozostaje już najczęściej jedynie poczucie

zakupu (po przyjściu do domu pozostaje już najczęściej jedynie poczucie

winy) kobiety kupują więc bo odczuwają ulgę. Myślenie

winy) kobiety kupują więc bo odczuwają ulgę. Myślenie

„mam coraz mniej

„mam coraz mniej

pieniędzy”

pieniędzy”

przez tą jedną chwilę zastąpione jest myśleniem

przez tą jedną chwilę zastąpione jest myśleniem

„przecież mnie

„przecież mnie

stać”

stać”

.

.

Im bardziej kobieta zależna jest od opinii otoczenia, tym częściej będzie

Im bardziej kobieta zależna jest od opinii otoczenia, tym częściej będzie

skłonna do redukcji napięcia właśnie przez zakupy. Będzie bowiem podczas

skłonna do redukcji napięcia właśnie przez zakupy. Będzie bowiem podczas

wydawania udowadniać nie tylko sobie, ale i otoczeniu że

wydawania udowadniać nie tylko sobie, ale i otoczeniu że

„jest dobrze”

„jest dobrze”

.

.

Literatura

Literatura

Jan Strelau „Psychologia podręcznik

Jan Strelau „Psychologia podręcznik

akademicki” Tom 2 Psychologia

akademicki” Tom 2 Psychologia

ogólna GWP Gdańsk 2008

ogólna GWP Gdańsk 2008