Choroby autoimmunologiczne

„STWARDNIENIE ROZSIANE”

Agnieszka Witkowska

Dorota Świątek

Anita Płoszaj

Stwardnienie rozsiane

to choroba

dotykająca osoby młode, między

20-tym, 40- tym rokiem życia.

Najwięcej zachorowań odnotowuje

się wśród trzydziestolatków. Po 50

roku życia zdarza się rzadko;

podobnie nie występuje w

dzieciństwie i przed okresem

dojrzewania. Trzykrotnie częściej

chorują kobiety niż mężczyźni.

Stwardnienie rozsiane rozpoznaje się w

większości przypadków, na podstawie wywiadów

(rozmowy z chorym) i badania przedmiotowego.

Diagnozę ułatwia późny okres choroby ze

względu na dużą rozmaitość objawów

neurologicznych zgłaszanych przez pacjenta. Są

choroby, które mogą być mylone z SM. Należą do

nich np. guzy czaszki, niektóre choroby zapalne i

układowe, kiła, guzy rdzenia kręgowego i

dyskopatia.

Bardzo czułym badaniem

diagnostycznym jest

obrazowanie

ośrodkowego układu

nerwowego za pomocą

rezonansu

magnetycznego (MRI), za

pomocą którego wykryć

można nawet bardzo

małe ogniska

demielinizacji (okrągłe

lub owalne jasne ogniska

o dużej intensywności

sygnału). Dokładność

tego badania to ponad

90%.

Dużym wsparciem są badania laboratoryjne.

U chorych na SM rutynowo wykonuje się

nakłucie lędźwiowe i bada pobrany płyn

rdzeniowo-mózgowy. Ważna jest ocena

zawartości w płynie immunoglobuliny G (IgG),

im wyższe jest to stężenie, tym cięższa jest

choroba.

Często wykonuje się też dodatkowe badania

neurologiczne pozwalające ocenić zaburzenia

czucia, widzenia, lub słuchu.

Konkretnej przyczyny choroby do dziś nie udało

się ustalić. Większość badaczy skłania się ku

teorii, że jest to jedna z tzw. chorób o podłożu

autoimmunologicznym. Charakteryzują się one

tym, że układ odpornościowy człowieka, zamiast

nas bronić np. przed zarazkami, z niewiadomych

przyczyn zwraca się przeciwko własnym

komórkom.

Nie jest to choroba dziedziczna, ale osoby chore

na SM mają pewne predyspozycje genetyczne,

które mogą do niej predysponować. Z całą

jednak pewnością, czynnikiem, który może ją

uruchomić lub przyspieszyć, jest atak wolnych

rodników tlenowych na osłonkę mielinową

nerwów.

Inna teoria mówiąca o przyczynach tej choroby

dotyczy zakażeń wirusowych sugeruje , że

pierwszy atak SM pojawia się często po banalnej

infekcji wirusowej, na przykład po zwykłym

katarze.

Wg niej istnieje rodzaj wirusa, który wnika do

organizmu, przez dłuższy czas nie dając o sobie
znać. W pewnym momencie uruchamia się jego

działanie i zaczyna uszkadzać osłonkę

mielinową.

Niektórzy wskazują również na znaczenie

niedoboru witaminy D w dzieciństwie.

Typowy obraz stwardnienia

rozsianego. Dwa jasne ogniska po

lewej stronie odpowiadają

obszarom demielinizacji

OBJAWY

-jednym z pierwszych objawów jest

pogorszenie wzroku: podwójne

widzenie, wrażenie nieostrego obrazu

lub jego drżenie, utrata wzroku w

jednym lub w obu oczach, zaburzenia

pola widzenia

-zawroty głowy, które trwają zwykle

kilka dni i mogą być bardzo silne

-niewyraźna mowa

-trudności w połykaniu

-osłabienie kończyn (niedowład)

-kłopoty z poruszaniem się

-mrowienia, drętwienia a także

zaburzenia czucia kończyn, twarzy, a

nawet tułowia

-drżenie oraz brak koordynacji ruchów

tułowia i kończyn

-zaburzenia w oddawaniu moczu,

nietrzymanie moczu

-utrata popędu płciowego i impotencja

-depresja, zaburzenia pamięci,

trudności w uczeniu się, rozwiązywaniu

problemów

-utrzymujące się stale zmęczenie w

czasie aktywności fizycznej lub

związane z wysiłkiem umysłowym

Demielinizacja w stwardnieniu

rozsianym. Barwienie mieliny

Klüvera-Barrera, Dostrzegalne

odbarwienie w miejscu zmiany

LECZENIE

Nie wynaleziono jeszcze leku, który

doprowadziłby do wyleczenia stwardnienia

rozsianego, czyli do całkowitego ustąpienia

objawów choroby. Można jednak znacznie

spowolnić jej postępy, łagodzić objawy,

odroczyć w czasie czy wręcz nie dopuścić do

inwalidztwa. Większość leków powoduje, że

rzuty SM występują rzadziej i mają

łagodniejszy przebieg.

W leczeniu SM można wyróżnić trzy etapy:

łagodzenie dolegliwości związanych ze świeżym

rzutem choroby, leczenie objawowe oraz

modyfikujące chorobę.

W leczeniu świeżego rzutu choroby stosuje się

glikokortykosteroidy, które podawane są dożylnie

lub doustnie. W przypadku ciężko

przebiegających rzutów sięga się po leki

immunosupresyjne.

W leczeniu objawowym wykorzystuje się środki

redukujące napięcie i spastyczność mięśni oraz

leki przeciwbólowe. Jeśli wymaga tego stan

pacjenta przepisywane są środki antydepresyjne.

Stwardnienie rozsiane nie jest choroba

śmiertelną. Poza ciężkimi przypadkami chorzy

żyją średnio tak samo długo jak osoby nie

cierpiące na SM. Jednak ich życie bywa

dramatycznie ciężkie. Ci chorzy wymagają nie

tylko stałej opieki medycznej, ale też szerokiego

wsparcia społecznego. Niekiedy, zwłaszcza w

zaawansowanych postaciach choroby, wsparcie

to ma decydujące znaczenie dla dalszego

przeżycia chorego.

Należy pamiętać, że wszyscy chorzy na SM

powinni unikać nadmiaru ciepła.

Terapia polem elektromagnetycznym stanowi

kompleksową metodę terapeutyczną, która nie

tylko poprawia ukrwienie i zaopatrzenie w tlen

mięśniówki oraz tkanki nerwowej, lecz również

przyczynia się do regulacji przemiany materii

komórek w całym organizmie.

Działanie ogólne: poprawa ukrwienia, podnosi

koncentracje tlenu we krwi, ogólna regulacja

przemiany materii komórek, regulacja produkcji

melatoniny; melatonina m. in. poprawia sen,

działa antydepresyjnie i wspiera regenerację
komórek, zmniejsza procesy zapalne, a są to

ważne efekty przy skurczach i paraliżach,

polepszenie przekazu impulsów nerwowych

Jak pokazują statystki najwięcej zachorowań na

SM odnotowuje się w mniej nasłonecznionych

regionach. Badania pozwalają sądzić, iż niedobór

witaminy D- powstającej w wyniku działania

promieni słonecznych może przyczyniać się do

rozwoju choroby. Stan przegrzania w wyniku

nadmiernej ekspozycji na ciepło może nasilić

objawy choroby.

Prawdopodobnie na rozwój choroby wpływa

również dieta, wysokokaloryczna, bogata w

tłuszcze i cukry sprzyja wystąpieniu SM,

niskokaloryczna może zmniejszyć ryzyko

zachorowania.

Profilaktyka

Skan mózgu

chorej na SM

10-letniej

dziewczynki. W

lewej półkuli (u

dołu) widać

zaznaczone na

różowo duże

ognisko

choroby

SM może przybierać formę łagodną lub złośliwą.

O pierwszej z nich mówimy, gdy na przestrzeni

15 lat zmiany neurologiczne nie powodują

znaczącej niewydolności układu nerwowego.

Przypadku SM złośliwego już po 3- 4 latach

choroby pacjent traci zdolność samodzielnego

poruszania się.

Czynniki ryzyka:

- czynniki środowiskowe - SM częściej występuje

w klimacie chłodnym i umiarkowanym

- predyspozycje genetyczne

Mapa świata, z której wynika, że ryzyko zachorowania na

stwardnienie rozsiane wzrasta z większymi odległościami od równika:

NIEBIESKI- Wysokie ryzyko

CZERWONY- Prawdopodobne wysokie ryzyko

POMARAŃCZOWY- Niskie ryzyko

ŻÓŁTY- Prawdopodobne niskie ryzyko

ZIELONY- Ryzyko stopniowe

BIAŁY- Inne

RZUTY

Choroba objawia się atakami lub rzutami, jak

lekarze nazywają stany zaostrzenia

(exacerbation). Rzut choroby to wystąpienie

nowych objawów neurologicznych lub wyraźne

pogorszenie już istniejących, trwające 24

godziny i dłużej. Okres między atakami nazywa

się remisją- w tym stadium choroba nie

postępuje, stan chorego poprawia się. Może być

całkowita, co się zdarza rzadko i tylko na

początku choroby, lub częściowa i trwać może

różnie długo. Najdłuższe remisje zdarzają się na

początku choroby. Potem (gdy przebieg choroby

ma "naturalny", tj. nie modyfikowany leczeniem

charakter) "odwroty choroby" trwają coraz

krócej.

Obrazy T1-zależne MRI (po

wzmocnieniu gadolinem) kilku

przekrojów mózgu w odstępie

miesięcznym. Jasne zmiany

wskazują na zmiany aktywne.