Oddziaływanie elektrowni

jądrowej na środowisko

Promotor: dr inż. Magdalena Pilśniak-Rabiega

Małgorzata G…

CEL PRACY

• Polska w najbliższych latach planuje uruchomienie własnej

elektrowni jądrowej. Wiąże się to nie tylko z wielkimi nakładami

finansowymi pokrywającymi koszt budowy, ale również z

przełamaniem barier psychologicznych Polaków. W niniejszej pracy

będę starała się pokazać, że pomimo iż teraz nie posiadamy w

Polsce elektrowni jądrowej władze podejmują odpowiednie

działania mające na celu uzyskanie jak najbardziej rzetelnych

informacji o zawartości promieniotwórczych izotopów na terenie

kraju.

Plan prezentacji:

1. Wprowadzenie

a. budowa i zasada działania elektrowni jądrowej,
b. liczba elektrowni jądrowych na świecie,
c. podstawy prawne (Polska i UE).

2. Zagrożenia występujące podczas pracy reaktora jądrowego:

a. problem składowania odpadów radioaktywnych (odpady eksploatacyjne

i wypalone paliwo oraz odpady pochodzące z produkcji świeżego
paliwa),

b. charakter zmian w stanie zdrowia pracowników elektrowni jądrowej,
c. analiza zwiększonej zachorowalności na raka u dzieci mieszkających w

pobliżu reaktora.

d. emisja zanieczyszczeń do atmosfery (kontrola - działanie stacji ASS-500

i PMS, System pomiarów skażeń promieniotwórczych).

3. Zagrożenia występujące podczas awarii reaktora jądrowego:

Wpływ na świat roślin, zwierząt, glebę i atmosferę – na przykładzie

awarii w

elektrowniach w Czarnobylu i Three Mile Islands.

Wprowadzenie:

• Aktualnie na świecie pracują 438 reaktory jądrowe, które znajdują

się na terenie 29 państw. Łączna ich moc wynosi 369,6GW.
Zdecydowanym liderem pod względem wykorzystania energii
jądrowej w produkcji krajowej energii elektrycznej jest Francja. Ma
ona aż 59 reaktorów jądrowych. W Stanach Zjednoczonych
reaktorów jądrowych jest więcej, bo aż 104 jednak ze względu na
większy obszar terytorium wnoszą one zdecydowanie mniejszy
wpływ do ogólnego bilansu. Elektrownie jądrowe produkują aż 14%
światowej energii elektrycznej (stan na dzień 22.05.2010). W wielu
państwach budowane są nowe reakatory lub starsze podlegają
modernizacji. [1]

Podstawy prawne:

• Istnieje kilka organizacji międzynarodowych, których zadaniem jest m.in. ochrona

ludzi i środowiska przed promieniowaniem jonizującym. Sa to m.in.:

• —

Komitet Naukowy ONZ ds. Następstw Promieniowania Atomowego

(United

Nations Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation,

UNSCEAR).

• —

Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA),

• —

Międzynarodowa Komisja Ochrony Radiologicznej (International

Commission on

Radiological Protection, ICRP).

• Działalność związana z wykorzystaniem energii jądrowej w celach pokojowych

reguluje w Polsce ustawa „Prawo atomowe” z dnia 29 listopada 2000r. oraz
odpowiednie akty wykonawcze.(Dz.U. z dnia 18 stycznia 2001 r., nr 3, poz. 18).
Ustawa określa m.in.: obowiązki kierownika jednostki prowadzącej działalność w
warunkach narażenia; wymagania w stosunku do pracowników zatrudnianych w
warunkach narażenia; dawki graniczne dla pracowników i ogółu ludności;
wymagania dotyczące sprzętu dozymetrycznego; postępowanie z odpadami
promieniotwórczymi; warunki transportu źródeł i materiałów jądrowych; wymagania
przy lokalizacji, projektowaniu, budowie i eksploatacji obiektów jądrowych; zasady
ewidencji, kontroli i ochrony fizycznej materiałów jądrowych; postępowanie na
wypadek zdarzeń radiacyjnych.

Podstawy prawne w UE:

• Każdy kraj członkowski Unii Europejskiej podejmujący działania zmierzające

do rozwoju energetyki jądrowej podlega kontroli przez Komisję Europejską.
Warunki tej kontroli zostały ustalone już 25 marca 1957r. w Traktacie
Euratom - Traktat Ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej.

Główne cele ujęte w Traktacie Euratom:
• stworzenie mechanizmów zapewniających dostęp do rud uranu i paliwa jądrowego

(w tym celu utworzono Agencję Dostaw Euratomu – Euratom Supply Agency) z
powierzeniem Wspólnocie prawa własności specjalnych materiałów rozszczepialnych

• stworzenie funduszy wspierających kraje budujące elektrownie jądrowe
• wprowadzenie jednolitych standardów dotyczących ochrony pracowników i ludności

przed negatywnymi skutkami wykorzystania energii atomowej (czyli standardy
bezpieczeństwa jądrowego i standardy ochrony radiologicznej)

• wprowadzenie w dziedzinie jądrowej zasad wspólnego rynku i szerokiej współpracy

międzynarodowej w celu zapewnienia odpowiednio szerokiego dostępu do
wyspecjalizowanych materiałów, urządzeń i technologii

• promocja badań w dziedzinie energii atomowej

Zagrożenia występujące

podczas pracy reaktora

jądrowego

Znak ostrzegawczy do oznakowania
pojazdów

przewożących

źródła

promieniotwórcze

(Źródło: Ustawa „Prawo atomowe” w wersji ujednoliconej
uwzględniającej zmiany wynikające z ustawy z dnia 12 marca
2004 r (Dz.U. z 2004 r., nr 70, poz. 632))

System barier oddzielających
wypalone paliwo od otoczenia.

Źródło:

doc. dr inż. A. Strupczewski Czy mamy obawiać się odpadów

radioaktywnych?

Biuletyn Miesięczny

PSE kwiecień 2006, s. 5-21

W tych miejscach przechowuje
się lub zamierza przechowywać,
atomowe śmieci.

Źródło: Strona internetowa Deutsche Welle www.dw-
world.de/dw/article/0,,6203691,00.html

Analiza zwiększonej

zachorowalności na raka u

ludzi mieszkających w

pobliżu

elektrowni

jądrowej.

Białaczka u dzieci

• Na przełomie 1990/1991 roku w okolicy

niemieckiej elektrowni jądrowej w Krummel
wykryto 5 przypadków zachorowania na białaczkę.
Do

2005

roku

stwierdzono

kolejnych

9

zachorowań.

• W 2001 roku Niemiecki Federalny Urząd Ochrony

Radiologicznej

(niem.

Bundesamt

fur

Strahlenschutz – BfS) zlecił wykonanie badania
epidemiologom

z

Niemieckiego

Rejestru

Nowotworów

Dziecięcych

(niem.

Deutsches

Kinderkrebsregister) w Moguncji.[9]

Białaczka u dzieci

• Badania nosiły nazwę: „Epidemiologiczne badanie nowotworów

dziecięcych w okolicach elektrowni jądrowych” – badanie KiKK
(niem. Epidemiologische Studie zu Kinderkrebs in der
Umgebung von Kernkraftwerken: KiKK-Studie). Początek
właściwych badań nastąpił w 2003 roku a wyniki opublikowano
w 2007 roku.

• Obszar badań obejmował landy w których znajduje się 16

elektrowni

jądrowych.

Przyjęto

zależność,

że

dawka

promieniowania zmniejsza się wraz z odległością od badanej
elektrowni. Analizowano dane od stycznia 1980 roku do grudnia
2003 roku. Łącznie wykryto 1592 przypadków zachorowań w
tym:512 zachorowań na białaczkę ostrą, 75 zachorowań na
białaczkę szpikową, 486 zachorowań na raka embrionalnego
oraz 242 na raka mózgu. Wkrótce po opublikowaniu wyników
powyższy raport został skrytykowany.[9]

Krytyka raportu KiKK

• Po pierwsze autorzy raportu nie zmierzyli jakie jest

promieniowania w domach zamieszkałych przez dzieci, które
zachorowały. Przyjęto odgórną zależność, że dawka
promieniowania jest odwrotnie proporcjonalnie do
odległości. Maksymalna dawka pochłonięta w promieniu
5km od elektrowni średnio nie wynosiła więcej niż 0,01mSv
na rok.

• Nie analizowano również wcześniejszych miejsc

zamieszkania dzieci chorujących na białaczkę co było dużym
niedopatrzeniem – szacunkowo ok. 30% rodzin
przeprowadzało się przed badaniem. [9]

System pomiarów skażeń
promieniotwórczych

Źródło: Działalność Prezesa PAA oraz ocena stanu bezpieczeństwa
jądrowego i ochrony

radiologicznej w Polsce w 2009 roku,

WARSZAWA, czerwiec 2010 r.

Zagrożenia występujące

podczas awarii reaktora

jądrowego

Czarnobyl

• W czasie awarii 134 osoby otrzymały dawkę promieniowania

na całe ciało od 800 do 16 000mSv. W wyniku choroby
popromiennej zmarło 28 osób w ciągu 4 miesięcy od awarii.
Wśród tych osób jedna została zabita wskutek wybuchu,
druga zmarła na atak serca a trzecia z powodu oparzeń parą
wodną.

• Pozostałe osoby, które otrzymały dawkę 1300-5300 mSv

zostały objęte ścisłą kontrolą lekarską. Do 1998r. z tej grupy
3 zgony mogły mieć związek z napromieniowaniem.

Czarnobyl

• Wśród wielu radionuklidów emitowanych do atmosfery

największy udział miały

131

I,

134

Cs,

137

Cs. Okres połowicznego

rozpadu dla jodu wynosi 9 dni. Niestety odkłada się on w
tarczycy co powoduje zwiększoną zachorowalność na raka
tarczycy.

134

Cs ma T

1/2

=2 lata,

137

Cs - T

1/2

=30 lat. Cez

kumuluje się w glebie co powoduje, że jest obecny również
w pożywieniu.

• Do dnia dzisiejszego prowadzone są badania mające na celu

stwierdzić jaka jest zależność do dawki promieniowania a
zmianą stanu zdrowia w latach późniejszych.

• Największe dawki na tarczycę otrzymały dzieci mieszkające

w okolicach miejscowości Gomel (Białoruś) – do 40Sv. Tam
też spodziewano się po średnio 10 latach wystąpienia
największej liczby przypadków niemego raka tarczycy, ale
wystąpił on już w rok po katastrofie.

Czarnobyl

• Komitet Naukowy ONZ ds. Skutków Promieniowania Atomowego

(UNSCEAR) stwierdził w swoim raporcie, że nie wykryto innych

szkód zdrowotnych poza przypadkami niemego raka tarczycy.

Raport opublikowany w 2001 roku zawiera również informację, że

nie ma potwierdzonego związku między liczbą zachorowań na

choroby dziedziczne tj. zespół Downa, poronienia, anomalie

porodowe czy też występowanie niepłodności na terenie Białorusi,

Ukrainy i innych krajów. Stwierdzono natomiast, że obecne są

choroby będące następstwem stresu i poczucia bezradności

wywołane przez przymusowe przesiedlenia i strachem przed

promieniowaniem. [3]

Czarnobyl

• Według raportu stworzonego przez międzynarodowy ruch

"Lekarze Przeciw Wojnie Nuklearnej" (ang. International

Physicians for the Prevention of Nuclear War – IPPNW) a

powodu wybuchu wystąpiło ok. 10 000 przypadków

zachorowania na raka tarczycy i spodziewać się należy się

spodziewać

kolejnych

50 000

przypadków.

Ilość

uszkodzonych płodów określono na 10 000 oraz 5000

zgonów niemowląt.[3]

Bibliografia

• 1. G. Jezierski, Energia jądrowa wczoraj i dziś, WNT, Warszawa 2005 r.
• 2. A. Strupczewski: Oddziaływanie małych dawek promieniowania na

zdrowie człowieka,

• 3. Z. Jaworowski: Lessons of Chernobyl: Nuclear Power Is Safe, EIR

Science&Technology May 7, 2004

• 4. Niewodniczański J., Energetyka jądrowa dla Polski: korzyści i

zagrożenia, Kraków 2005.

• 5. Włodarski J., Unieszkodliwianie odpadów promieniotwórczych –

perspektywy dla energetyki jądrowej, Państwowa Agencja Atomistyki,
Warszawa, 2008,

• 6. Meshik A.: The workings of an ancient nuclear reactor Scientific

American November 2005

• 7. Działalność Prezesa PAA oraz ocena stanu bezpieczeństwa jądrowego

i ochrony radiologicznej w Polsce w 2009 roku, WARSZAWA, czerwiec
2010 r.

• 8. doc. dr inż. Andrzej Strupczewski „Co zdarzyło się podczas awarii w

TMI i jakie były

jej skutki?” 2009

Bibliografia

• 9. Andrzej Wójcik „Nowotwory dziecięce Elektrowni Jądrowych. Co

nowego wniosły wyniki niemieckiego badania KiKK” PTJ,VOL.52 Z.4
2009

• 10. Agata Oszczak, „Paliwo jądrowe. Przerób wypalonego paliwa”,

Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, ul. Dorodna 16, 03-195
Warszawa

• 11. Strona internetowa Ministerstwa Gospodarki

http://www.mg.gov.pl/node/10982

Dziękuję