Są to zużyte ciecze, roztwory, koloidy lub zawiesiny,
a także odpadowe ciała stałe odprowadzane za
pomocą rurociągów do odbiorników naturalnych
jakimi mogą być zbiorniki lub cieki wodne, doły
gnilne itp. W postaci ścieków odprowadza się
odpadowe substancje przemysłowe oraz odpady
żywnościowe i fekalia z miejskich i osiedlowych
gospodarstw domowych. Ze względu na dużą
szkodliwość biologiczną ścieków, zarówno
komunalnych jak i przemysłowych, przed
odprowadzeniem do odbiornika powinno się
poddawać je oczyszczeniu w oczyszczalniach.

ŚCIEKI

ŚCIEKI

W procesach oczyszczania ścieków stosuje się
metody mechaniczne, chemiczne, biologiczne,
mieszane i dezynfekcję. W zależności od
rodzaju ścieków proces oczyszczania powinien
być tak pomyślany, aby przy minimalnym
nakładzie kosztów uzyskiwać najwyższy
możliwy stopień oczyszczenia. W tym celu
stosuje się jedną lub kilka z wymienionych
metod oczyszczania.

Metody

Metody

oczyszczania

oczyszczania

ścieków

ścieków

OCZYSZCZANIE MECHANICZNE

OCZYSZCZANIE MECHANICZNE

Zabiegi mechaniczne stanowią pierwszy stopień

oczyszczania ścieków.
Usuwa zanieczyszczenia stałe oraz zawiesinę

opadającą.
Praktycznie sprowadza się to do oddzielenia

zanieczyszczeń na

kratach

,

sitach

, w

piaskownikach , osadnikach i odtłuszczaczach.

KRATY

KRATY



Służą do zatrzymywania i oddzielania ciał stałych (szmaty,

papiery, gałęzie, liście itp.).

Instaluje je się w celu ochrony pomp i innych urządzeń

mechanicznych, przez które przepływają ścieki. Kraty mogą

być:



rzadkie (prześwit 40-100 mm),



średnie (prześwit 20-30 mm)



gęste (prześwit 10-15 mm).

OSADNIKI

OSADNIKI

W osadnikach usuwane są ze ścieków zawiesiny

drobne, łatwo opadające.
Stosowane są osadniki wstępne, umieszczone

za piaskownikami odtłuszczaczami,

oraz osadniki wtórne do oddzielania zawiesin po

oczyszczeniu fizykochemicznym lub

biologicznym

OCZYSZCZANIE BIOLOGICZNE

OCZYSZCZANIE BIOLOGICZNE

Oczyszczanie biologiczne przebiega zarówno w

warunkach tlenowych, niedotlenionych jak i

beztlenowych i polega na utlenianiu oraz

mineralizacji związków organicznych zawartych

w ściekach przy udziale mikro i

makroorganizmów. Mikroorganizmy zużywają

związki zawarte w ściekach jako pokarm i

podstawę przemiany materii. Metody

biologiczne dzieli się na naturalne i sztuczne. Do

naturalnych zalicza się metodę pól

irygacyjnych ,filtracyjnych i zalewowych. Do

sztucznych zalicza się metodę złoża

spłukiwanego i osadu czynnego.

Proces oczyszczania ścieków osadem czynnym polega na

wykorzystaniu przemian metabolicznych mikroorganizmów

aerobowych swobodnie pływających w napowietrzonych

ściekach. Organizmy te tworzą kłaczkowato- gąbczastą

zawiesinę, która spełnia taką rolę jak błona biologiczna.

Mikroorganizmy tworzące zawiesinę, w pierwszej fazie

powodują biokoagulację zanieczyszczeń, które następnie

absorbują i utleniają.

Oczyszczanie ścieków osadem czynnym prowadzone jest w

zbiornikach zaopatrzonych w urządzenia napowietrzające i

mieszające osad ze ściekami.

Efekt oczyszczania ścieków poprawia dodatek węgla

aktywnego do komór napowietrzania (większa redukcja

związków azotu, zmniejszenie zabarwienia, pienienia się,

odorów, lepsza sedymentacja osadu). Podobne rezultaty

daje dodatek soli glinkowych.

Osad czynny

Osad czynny

ZŁOŻE

ZŁOŻE

BIOLOGICZNE

BIOLOGICZNE

Zbudowane jest w formie zbiornika, najczęściej

Zbudowane jest w formie zbiornika, najczęściej

betonowego. Na fundamencie ułożony jest drenaż i korytka

betonowego. Na fundamencie ułożony jest drenaż i korytka

zbiorcze, którymi

zbiorcze, którymi odpływają

oczyszczone ścieki. Na

oczyszczone ścieki. Na

rusztowym dnie znajduje się właściwe złoże, które stanowi

rusztowym dnie znajduje się właściwe złoże, które stanowi

gruboziarnisty materiał porowaty (tłuczeń, koks, żużel

gruboziarnisty materiał porowaty (tłuczeń, koks, żużel

wielkopiecowy, tuf wulkaniczny i inne materiały odporne na

wielkopiecowy, tuf wulkaniczny i inne materiały odporne na

wpływy atmosferyczne).

wpływy atmosferyczne).

Oczyszczanie na złożu biologicznym polega na wytworzeniu

Oczyszczanie na złożu biologicznym polega na wytworzeniu

błony biologicznej na powierzchni materiału stanowiącego

błony biologicznej na powierzchni materiału stanowiącego

złoże, a następnie na przepuszczeniu przez nie ścieków, po

złoże, a następnie na przepuszczeniu przez nie ścieków, po

mechanicznym oczyszczeniu. Na

mechanicznym oczyszczeniu. Na błonie

biologicznej, którą

biologicznej, którą

stanowią skupiska drobnoustrojów,  są sorbowane

stanowią skupiska drobnoustrojów,  są sorbowane

substancje zawarte w ściekach. Stanowią one pożywkę dla

substancje zawarte w ściekach. Stanowią one pożywkę dla

mikroorganizmów, które utleniają je do składników

mikroorganizmów, które utleniają je do składników

mineralnych. Rozwój błony biologicznej zależy od warunków

mineralnych. Rozwój błony biologicznej zależy od warunków

pracy złoża, rodzaju zanieczyszczeń, ilości doprowadzanych

pracy złoża, rodzaju zanieczyszczeń, ilości doprowadzanych

zanieczyszczeń, ilości doprowadzanego tlenu i wielu innych

zanieczyszczeń, ilości doprowadzanego tlenu i wielu innych

parametrów.

parametrów.

Ścieki oczyszczone wstępnie przekazywane są na
odpowiednio przygotowane pola, gdzie dochodzi do ich
ostatecznego oczyszczenia.

Pola filtracyjne

- to grunty przeznaczone do oczyszczania

ścieków, niewykorzystywane rolniczo. Filtracji dokonuje się
na glebach piaszczystych o średnicy ziaren 0,2-0,5 mm.
Całe pole dzieli się na poletka o pow. ok. 0,4 ha i zalewa się
je co 0,5-4 dni 5-10 cm warstwą ścieków. Ścieki
przesączają się przez złoże i oczyszczone odpływają
drenami.

Pola irygacyjne

- pola, przez które przepuszczane są ścieki

komunalne celem naturalnego oczyszczenia. Zakłada się je
na gruntach piaszczystych, przepuszczalnych i suchych.
Ścieki, które mają być oczyszczane na polach irygacyjnych
powinny być wstępnie odtłuszczone i pozbawione zawiesin.

Pola zalewowe

- to zalewanie warstwą wody ok. 20 cm pola

podzielonego grobelkami na kwatery; woda wsiąka w
glebę, a jej nadmiar zastaje odprowadzony do rowów
odwadniających. Pola zalewowe zakłada się na terenach
płaskich z glebami średnio przepuszczalnymi, gł. na łąkach.

OCZYSZCZANIE CHEMICZNE

OCZYSZCZANIE CHEMICZNE

Działając substancjami chemicznymi na ścieki można uzyskać :



Zobojętnienie ścieków



Wydzielenie ze ścieków substancji stałych (które nie mogły być

usuniete przez mechaniczne klarowanie)



Wydzielenie ze ścieków substancji organicznych , koloidalnych i

związków rozpuszczalnych



Odkażenie ścieków



Usunięcie przykrego zapachu



Utlenienie substancji ściekowych

W technologii przygotowania ścieków przemysłowych do

rolniczego wykorzystania jako wstępne chemiczne oczyszczenie

może być zastosowana koagulacja ,zobojętnienie ,sorpcja i

wymiana jonowa i utlenianie środkami chemicznymi.

Najgroźniejsze

drobnoustroje chorobotwórcze

, mogące

występować się w ściekach:
-pałeczki Salmonella (epidemie, nosicielstwo)
-prątki gruźlicy (rzeźnie, szpitale)
-laseczki wąglika (zakłady utylizacyjne)
-Leptospira (wydaliny nosicieli, gryzonie)
-Brucella
-wirus pryszczycy, Polio, Coxsackie

W ściekach miejskich występują także znaczne ilości
innych drobnoustrojów, mogących powodować
sporadyczne zachorowania, np.:Klebsiella, E.coli,
Proteus
Obok bakterii i wirusów następny problem sanitarny
stanowią

grzyby

, które również są obecne w osadach

ściekowych.
Do grzybów, których można się spodziewać w osadach
ściekowych należy zaliczyć:
Candida, Cryptococcus, Trichosporon, Aspergillus,
Geotrichum, Trichophyton, Epidermophyton

Kolejnym problem sanitarnym jest obecność
pasożytów (form dojrzałych, jaj i cyst).

Pierwotniaki:
Balantidium coli, Entamoeba histolytica, Giardia
duodenalis

Tasiemce:
Taenia solium, saginata, Hymenolopsis nana,
Echinococcus granulosus, Diphylbobothrium latum

Nicienie: Ascaris lumbricoides, Ancylostoma
doudenale,
Enterobius americanus, Strongyloides stercoralis,
Toxocara, Trichuris

Przywry:
Schistosoma haematobium, Opisthorchis,
Dicrocoelium dendriticum, Paragonimus
westermani, Fasciola hepatica Clonorchis,
Fasciolopsis

Regulacje prawne wykorzystania ścieków w
rolnictwie:

Ścieki przeznaczone do wykorzystania w
rolnictwie muszą być wstępnie oczyszczone,
spełniać normy sanitarne i nie mogą zawierać
zanieczyszczeń w ilościach przekraczających
wartości określone w rozporządzeniu Ministra
Środowiska.

Mogą pochodzić wyłącznie od zakładów
posiadających pozwolenie wodnoprawne na ich
rolnicze wykorzystanie.

Gospodarstwa wykorzystujące ścieki powinny
posiadać plany nawożenia, w których
uwzględniono ilość składników odżywczych
zawartych w dawkach ścieków przeznaczonych
do wykorzystania w rolnictwie.

Wykorzystanie ścieków jest zabronione na
gruntach wykorzystywanych do uprawy roślin
przeznaczonych do bezpośredniego spożycia
przez ludzi i zwierzęta.

Ścieki nie nadające się do nawożeń rolniczych:

- wody ściekowe ze szpitali, sanatoriów,
wytwórni surowic i szczepionek
- wody ściekowe z rzeźni
- ścieki podejrzane o skażenia radioaktywne
- ścieki budzące zastrzeżenia pod względem
higieniczno-sanitarnym

Literatura:

Głowiak B., Kempa E., Winnicki T. - Podstawy ochrony
środowiska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa
1985
Szpindor A., - Zaopatrzenie w wodę i kanalizacja wsi, Wyd.
ARKADY, Warszawa 1998
Hartmann L., - Biologiczne oczyszczanie ścieków, Wyd.
Instalator Polski, Warszawa 1996
Koziorowski B., Kucharski J.- Ścieki Przemysłowe,
Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1964
Miksch K., - Biotechnologia środowiskowa, część I,
Fundacja Ekologiczna "Silesia", Katowice 1995
Pawlaczyk-Szpilowa M., Mikrobiologia wody i scieków,
PWN, Warszawa 1978
Bartkiewicz B. - Oczyszczanie ścieków przemysłowych,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002
Encyklopedia Multimedialna PWN, PWN SA, Warszawa,
1999