Leki
Leki
przeciwreumatyc
przeciwreumatyc
zne
zne
Anna Jaskóła
Anna Jaskóła
LEKI PRZECIWREUMATYCZNE -
LEKI PRZECIWREUMATYCZNE -
leki zmniejszające lub całkowicie
leki zmniejszające lub całkowicie
likwidujące proces zapalny stawów.
likwidujące proces zapalny stawów.
Jest to bardzo liczna grupa leków
Jest to bardzo liczna grupa leków
przynoszących ulgę osobom chorym
przynoszących ulgę osobom chorym
na reumatyzm
na reumatyzm
Najczęstszą formą chorób
Najczęstszą formą chorób
reumatycznych jest reumatoidalne
reumatycznych jest reumatoidalne
zapalenie stawów – RZS. W
zapalenie stawów – RZS. W
patogenezie RZS podstawową rolę
patogenezie RZS podstawową rolę
odgrywają prostanoidy, a przede
odgrywają prostanoidy, a przede
wszystkim prostaglandyny.
wszystkim prostaglandyny.
Zadaniem terapii będzie hamowanie
Zadaniem terapii będzie hamowanie
powstawania prostaglandyn
powstawania prostaglandyn
Obecnie można hamować
Obecnie można hamować
patogenezę odczynu reumatycznego
patogenezę odczynu reumatycznego
poprzez:
poprzez:
Hamowanie uwalniania kwasu
Hamowanie uwalniania kwasu
arachidonowego lub hamowanie jego
arachidonowego lub hamowanie jego
utylizacji
utylizacji
Hamowanie biosynezy prostaglandyn
Hamowanie biosynezy prostaglandyn
Uwalnianie kw. Arachidonowego z lipidów
Uwalnianie kw. Arachidonowego z lipidów
komórkowych hamują glikokortykosteroidy.
komórkowych hamują glikokortykosteroidy.
Uwalnianie tego kwasu można natomiast
Uwalnianie tego kwasu można natomiast
zahamowac poprzez podawanie związków
zahamowac poprzez podawanie związków
konkurencyjnych, które łatwo ulegają
konkurencyjnych, które łatwo ulegają
cyooksygenacji i lipooksygenacji –
cyooksygenacji i lipooksygenacji –
wielonienasycone kwasy tłuszczowe orazz inne
wielonienasycone kwasy tłuszczowe orazz inne
kwasy tłuszczowe zawarte w niektórych roślinach
kwasy tłuszczowe zawarte w niektórych roślinach
Biostyntezę prostaglandyn hamują inhibitory
Biostyntezę prostaglandyn hamują inhibitory
cyklooksygenazy – niesteroidowe leki
cyklooksygenazy – niesteroidowe leki
przeciwzaplane (n. salicylany)
przeciwzaplane (n. salicylany)
Terapia:
Terapia:
Kwasy wielonienasycone i inne kwsy tłuszczowe
Kwasy wielonienasycone i inne kwsy tłuszczowe
Glikokortykosteroidy
Glikokortykosteroidy
NLPZ
NLPZ
Sole złota
Sole złota
Pochodne chlorochiny
Pochodne chlorochiny
Penicylamina
Penicylamina
Nowe metody:
Nowe metody:
Immunomodulacja i immunosuprecja
Immunomodulacja i immunosuprecja
„
„
bridge therapy”
bridge therapy”
Salazosulfapiyna
Salazosulfapiyna
Kwasy wielonienasycone i
Kwasy wielonienasycone i
inne kwasy tłuszczowe
inne kwasy tłuszczowe
Stwierdzono, żde podawanie kw. Tłuszczowych o
Stwierdzono, żde podawanie kw. Tłuszczowych o
większej niż kwaas arachidinowy liczbie wiązań
większej niż kwaas arachidinowy liczbie wiązań
podwójnych wyłącza na drodze konkurencyjnej
podwójnych wyłącza na drodze konkurencyjnej
metabolizm tego kwasu.
metabolizm tego kwasu.
Kwas ejkozapentaenowy (EPA), mający jedno
Kwas ejkozapentaenowy (EPA), mający jedno
podwójne wiązanie więcej, hamuje utylizację kw.
podwójne wiązanie więcej, hamuje utylizację kw.
Arachidonowego. Metabolitem powstającym w
Arachidonowego. Metabolitem powstającym w
wyniku cyklooksygenacji EPA jest prostacyklina
wyniku cyklooksygenacji EPA jest prostacyklina
PGI3 (działanie antyagregacyjne i
PGI3 (działanie antyagregacyjne i
naczyniorozszerzające). Szlak metaboliczny EPA
naczyniorozszerzające). Szlak metaboliczny EPA
hamuje powstawanie leukotrienu B4 (silne
hamuje powstawanie leukotrienu B4 (silne
działanie prozapalne)
działanie prozapalne)
Glikokortykosteroidy
Glikokortykosteroidy
Działanie (poprzez receptory
Działanie (poprzez receptory
glikokortykosteroidowe):
glikokortykosteroidowe):
Zahamowanie sekrencji IL-1 i innych cyokin
Zahamowanie sekrencji IL-1 i innych cyokin
Ograniczenie syntezy enzymóe ważnych dla
Ograniczenie syntezy enzymóe ważnych dla
integralności chrząstki – kolagenazy
integralności chrząstki – kolagenazy
stromelinazy
stromelinazy
Redystrybucję krążących monocytów do
Redystrybucję krążących monocytów do
innych części ukł. Limfatycznego
innych części ukł. Limfatycznego
Zahamowanie wzrostu i różnicowania
Zahamowanie wzrostu i różnicowania
limfocytów T i B
limfocytów T i B
Niepożądane działania:
Niepożądane działania:
Otyłość centralna
Otyłość centralna
Osteoporoza
Osteoporoza
Scieńczenie skóry
Scieńczenie skóry
Hiperglikemia
Hiperglikemia
Zatrzymianie płynów
Zatrzymianie płynów
Wybroczyny
Wybroczyny
Przedwczesna miażdżyca u chorych na SLE i
Przedwczesna miażdżyca u chorych na SLE i
RZS
RZS
Bridge therapy – pomost
Bridge therapy – pomost
leczniczy
leczniczy
Obecnie glikokortykosteroidy stosuje się
Obecnie glikokortykosteroidy stosuje się
jako wypełnienie luki
jako wypełnienie luki
farmokoteraleutycznej w leczeniu RZS.
farmokoteraleutycznej w leczeniu RZS.
Po zastosowaniu MLPZ uzyskuje się
Po zastosowaniu MLPZ uzyskuje się
doraźny efekt objawowy, lecz po poewnym
doraźny efekt objawowy, lecz po poewnym
czasie występują zmiany morfologiczne i
czasie występują zmiany morfologiczne i
w tym okresie należy zacząć stosować
w tym okresie należy zacząć stosować
glikokortykosteroidy w niewielkich
glikokortykosteroidy w niewielkich
dawkach.
dawkach.
NLPZ- niesteroidowe leki
NLPZ- niesteroidowe leki
przeciwzapalne i
przeciwzapalne i
przeciwreumayczne
przeciwreumayczne
Działanie przeciwzapalne polega na inhibicji
Działanie przeciwzapalne polega na inhibicji
cyklooksygenazy (COX) przekształcającej kwas
cyklooksygenazy (COX) przekształcającej kwas
arachidonowy w prostaglandyny. Następstwem
arachidonowy w prostaglandyny. Następstwem
zahamowania wydzielania prostaglandyn jest
zahamowania wydzielania prostaglandyn jest
hamowanie procesu zapalnego.
hamowanie procesu zapalnego.
Wyróżniamy dwie formy COZ:
Wyróżniamy dwie formy COZ:
Występująca na wielu tkankach i kom
Występująca na wielu tkankach i kom
Występująca głównie na kom biorących udział w
Występująca głównie na kom biorących udział w
procesie zaplanym
procesie zaplanym
NLPZ hamują obie formy, co wywołuje wiele działań
NLPZ hamują obie formy, co wywołuje wiele działań
nieporządanych
nieporządanych
Mogą hamować
Mogą hamować
ekspresję genu dla
ekspresję genu dla
syntezy COX
syntezy COX
Działają (z różną siłą)
Działają (z różną siłą)
przeciwbólowo i
przeciwbólowo i
przeciwgorączkowo
przeciwgorączkowo
Nie działają
Nie działają
narkotycznie na OUN
narkotycznie na OUN
Nie wywołują nałogu
Nie wywołują nałogu
Nie działają hamująco
Nie działają hamująco
na ośrodki
na ośrodki
wegetaywne
wegetaywne
Zmiejszają obrzęk,
Zmiejszają obrzęk,
przekrwienie
przekrwienie
Przeciwbólowe
Przeciwbólowe
Nie hamują
Nie hamują
postępu zmian
postępu zmian
zwyrodnieniowych
zwyrodnieniowych
Podział chemiczny NLPZ:
Podział chemiczny NLPZ:
Pochodne:
Pochodne:
Kwasu salicylowego
Kwasu salicylowego
Pirazolonu
Pirazolonu
Aniliny
Aniliny
Kwasu indolooctowego
Kwasu indolooctowego
K. fenylooctowego
K. fenylooctowego
K. salicylopirylooctowego
K. salicylopirylooctowego
K. antranilowego
K. antranilowego
K. propionowego
K. propionowego
Benzotiazyny
Benzotiazyny
4-aminochinoliny
4-aminochinoliny
Naftykalnony
Naftykalnony
Inne – chlorowodorek chininy, kolchicyna, bufeksamak, k.
Inne – chlorowodorek chininy, kolchicyna, bufeksamak, k.
metiazynowy, alklofenak
metiazynowy, alklofenak
Podział chemiczny
Podział chemiczny
NLPZ
NLPZ
pochodne
pochodne
leki
leki
Kwasu salicylowego
Kwasu salicylowego
salicylan sodu
salicylan sodu
kw. Acetylosalicylowy
kw. Acetylosalicylowy
Salicylamid
Salicylamid
Pirazolonu aminofenazon
Pirazolonu aminofenazon
fenylobutazon
fenylobutazon
oksyfenobutazon
oksyfenobutazon
ketofenylbutazon
ketofenylbutazon
klofezon
klofezon
pirazybutazon
pirazybutazon
mofebutazon
mofebutazon
soksybuzon
soksybuzon
metamizol
metamizol
fenazon
fenazon
benzotiazyny piroksykam
benzotiazyny piroksykam
4-aminochinoliny fosforan chlorochinoliny
4-aminochinoliny fosforan chlorochinoliny
siarczan chlorochinoliny
siarczan chlorochinoliny
Aniliny
Aniliny
fenacetyna
fenacetyna
paracetamol
paracetamol
k. indolooctowego
k. indolooctowego
indometacyna
indometacyna
sulindak
sulindak
k.fenylooctowego
k.fenylooctowego
diklofenak
diklofenak
k. salicylo-
k. salicylo-
tolmetyna
tolmetyna
pirylooctowego
pirylooctowego
k. antranilowego
k. antranilowego
k.flufenamowy
k.flufenamowy
k. mefenamowy
k. mefenamowy
k. nifluminowy
k. nifluminowy
k. glufenamowy
k. glufenamowy
k. Propionoewgo
k. Propionoewgo
iburofen
iburofen
ketoprofen
ketoprofen
flurbiprofen
flurbiprofen
fenoprofen
fenoprofen
karprofen
karprofen
fenbrupofen
fenbrupofen
naproksen
naproksen
Piprofen
Piprofen
oksaprozin
oksaprozin
naftylkanony
naftylkanony
nabumeton
nabumeton
Pochodne k. salicylowego
Pochodne k. salicylowego
- wł. chemiczne
- wł. chemiczne
kwas salicylowy nie rozpuszcza się w
kwas salicylowy nie rozpuszcza się w
wodzie o działa silnie drażniąco
wodzie o działa silnie drażniąco
Jego sól sodowa może być podawana
Jego sól sodowa może być podawana
doustnie lub dożylnie
doustnie lub dożylnie
W lecznictwie częściej stosowane są estry,
W lecznictwie częściej stosowane są estry,
zwłaszcza ester
zwłaszcza ester
octowy=k.acetylosalicylowy
octowy=k.acetylosalicylowy
Ester metylenowy jako maści i mazidła
Ester metylenowy jako maści i mazidła
Amid działa przeciwbólowo i
Amid działa przeciwbólowo i
przeciwgorączkowo, ale nie
przeciwgorączkowo, ale nie
przeciwzapalnie
przeciwzapalnie
Wł. Farmakologiczne:
Wł. Farmakologiczne:
Działanie przeciwgoścowe i
Działanie przeciwgoścowe i
przeciwzapalne, ale tylko działanie
przeciwzapalne, ale tylko działanie
objawowe!!
objawowe!!
Działanie przeciwbólowei
Działanie przeciwbólowei
przeciwgorączkowe
przeciwgorączkowe
Zwiększają wydalanie k. moczowego
Zwiększają wydalanie k. moczowego
(wykorzystywane w dnie moczanowej)
(wykorzystywane w dnie moczanowej)
W małych dawkach hamują wybiórczo
W małych dawkach hamują wybiórczo
biosyntezę trombokasnów i zmniejszają
biosyntezę trombokasnów i zmniejszają
agregację płytek (profilaktyka zakrzepów)
agregację płytek (profilaktyka zakrzepów)
W dużych dawkach hamują wydzielanie
W dużych dawkach hamują wydzielanie
protrombiny – zwolnienie krzepnięcia krwi
protrombiny – zwolnienie krzepnięcia krwi
Działania nieporządane
Działania nieporządane
Na ogół gobrze tolerowane
Na ogół gobrze tolerowane
Podrażnienie bł. Śluzowej żołądka z zaostrzeniem
Podrażnienie bł. Śluzowej żołądka z zaostrzeniem
choroby wrzodowej (następstwo hamowania
choroby wrzodowej (następstwo hamowania
biosyntezy prostaglandyn)
biosyntezy prostaglandyn)
Działanie neurotoksyczne – zawroty i bóle głowy,
Działanie neurotoksyczne – zawroty i bóle głowy,
szum w uszach, upośledzenie słuchu
szum w uszach, upośledzenie słuchu
Przy długotrwałym podawaniu – skaza
Przy długotrwałym podawaniu – skaza
krwotoczna
krwotoczna
Uczulenia (łącznie z astmą aspirynozależną)
Uczulenia (łącznie z astmą aspirynozależną)
Zespół Reye’a
Zespół Reye’a
interakcje
interakcje
Wypierają wiele innych leków z
Wypierają wiele innych leków z
wiązań z białkami krwi (np. leki
wiązań z białkami krwi (np. leki
przeciwcukrzycowe,
przeciwcukrzycowe,
przeciwzakrzepowe, sulfonamidy) –
przeciwzakrzepowe, sulfonamidy) –
nasilenie działania tych leków przy
nasilenie działania tych leków przy
szybszej eliminacji ich z ustroju
szybszej eliminacji ich z ustroju
przeciwwskazania
przeciwwskazania
Stany zapalne przewodu
Stany zapalne przewodu
pokarmowego, choroba wrzodowa!!
pokarmowego, choroba wrzodowa!!
Zaburzenia równowago kwasowo-
Zaburzenia równowago kwasowo-
zasadowej
zasadowej
Ciąża, miesiączka i krwawienia
Ciąża, miesiączka i krwawienia
maciczne
maciczne
Uczulenie
Uczulenie
Dzieci, zwłąszcza poniżej 3 r.ż.
Dzieci, zwłąszcza poniżej 3 r.ż.
Inne zastosowanie
Inne zastosowanie
Przeciwbólowe,
Przeciwbólowe,
Przeciwgorączkowe
Przeciwgorączkowe
Profilaktyka zakrzepów i zawałów
Profilaktyka zakrzepów i zawałów
W dermatologii jako lek keratoliczny
W dermatologii jako lek keratoliczny
i keratoplastyczny k. slicyowy w
i keratoplastyczny k. slicyowy w
terapii skojarzonej
terapii skojarzonej
Indometacyna
Indometacyna
Podobne do niej działanie i budowę wykazują:
Podobne do niej działanie i budowę wykazują:
Diklofenak, k.tiaprofenowy, sulindak, tolmetyna
Diklofenak, k.tiaprofenowy, sulindak, tolmetyna
Syntetyczna poch.K.indolooctowego
Syntetyczna poch.K.indolooctowego
Działanie niepożądanie
Działanie niepożądanie
Bardzo toksyczna
Bardzo toksyczna
Zaburzenia czynności i uszkodzenie przewodu
Zaburzenia czynności i uszkodzenie przewodu
pokarmowego, z owrzodzeniem żołądka
pokarmowego, z owrzodzeniem żołądka
(nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunki)
(nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunki)
Uszkodzenie wątroby
Uszkodzenie wątroby
Zaburzenia czynności OUN (ospałość, drgawki,
Zaburzenia czynności OUN (ospałość, drgawki,
śpiączka, depresja)
śpiączka, depresja)
zastosowanie
zastosowanie
Gościec przewlekły, postępujący,
Gościec przewlekły, postępujący,
mięśniowy, zwyrodniejący
mięśniowy, zwyrodniejący
ZZSK
ZZSK
Zapalenie korzeni nerwowych
Zapalenie korzeni nerwowych
Dna moczanowa
Dna moczanowa
Przetrwały przewód tętniczy u
Przetrwały przewód tętniczy u
noworodków
noworodków
przeciwwskazania
przeciwwskazania
Choroba wrzodowa żołądka i
Choroba wrzodowa żołądka i
dwunastnicy
dwunastnicy
Padaczka, parkinsonizm,
Padaczka, parkinsonizm,
zaburzenia psychiczne
zaburzenia psychiczne
Konieczność kierowania pojazdami
Konieczność kierowania pojazdami
mechanicznymi
mechanicznymi
Ciąża, karmienie
Ciąża, karmienie
Pochodne pirazolonu
Pochodne pirazolonu
aminofenazon
aminofenazon
fenylobutazon
fenylobutazon
oksyfenobutazon
oksyfenobutazon
ketofenylbutazon
ketofenylbutazon
klofezon
klofezon
pirazybutazon
pirazybutazon
mofebutazon
mofebutazon
soksybuzon
soksybuzon
metamizol
metamizol
fenazon
fenazon
Charakterystyka i zastosowanie:
Charakterystyka i zastosowanie:
Przeciwbólowe w neuralgiach, mialgiach,
Przeciwbólowe w neuralgiach, mialgiach,
artralgiach, migrenach, bólach zębów –
artralgiach, migrenach, bólach zębów –
metamizol, częściowo aminofenazon
metamizol, częściowo aminofenazon
Przeciwgorączkowe - minofenazan
Przeciwgorączkowe - minofenazan
Przeciwgoścowe
Przeciwgoścowe
Pewne i silne działanie
Pewne i silne działanie
Toksyczne
Toksyczne
Działanie obwodowe (spazmolityczne)
Działanie obwodowe (spazmolityczne)
Przeciwwysiękowe, zmniejszenie
Przeciwwysiękowe, zmniejszenie
przepuszczalności kapilar
przepuszczalności kapilar
Leki przeciwgoścowe – fenylbutazon,
Leki przeciwgoścowe – fenylbutazon,
oksyfenbutazon
oksyfenbutazon
nowe NLPZ
nowe NLPZ
Zawierające w
Zawierające w
swojej cząsteczce
swojej cząsteczce
Selen
Selen
etodolak,
etodolak,
nabumeton,
nabumeton,
ebselon, nimesulid
ebselon, nimesulid
Względnie
Względnie
wybiórcze
wybiórcze
inhibitory COX-2
inhibitory COX-2
Meloksykam
Meloksykam
Działanie
Działanie
wrzodotwórcze
wrzodotwórcze
Przeciwwskazania
Przeciwwskazania
działania
działania
niepożądane
niepożądane
Uczulenie
Uczulenie
Granulocytopenia
Granulocytopenia
Choroba wrzodowa
Choroba wrzodowa
żołądka i
żołądka i
dwunastnicy
dwunastnicy
Choroby wątroby
Choroby wątroby
Stosowanie dłużej
Stosowanie dłużej
niż 7 dni
niż 7 dni
Rzadko uczulenia
Rzadko uczulenia
Mielotoksyczne
Mielotoksyczne
hepatotoksyczne
hepatotoksyczne
wrzodotworzenie
wrzodotworzenie
Nabumeton
Nabumeton
Niekwasowa pochodna z grupy naftylkoketonów
Niekwasowa pochodna z grupy naftylkoketonów
Prolek –ulega przekształceniu w wątrobie do
Prolek –ulega przekształceniu w wątrobie do
czynnego leku, silnego inhibitora syntezy
czynnego leku, silnego inhibitora syntezy
prostaglandyn w śluzówce żołądka – słabsze
prostaglandyn w śluzówce żołądka – słabsze
działąnie wrzodotwórcze
działąnie wrzodotwórcze
Działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne w
Działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne w
chorobie zwyrodnieniowej stawów i RZS
chorobie zwyrodnieniowej stawów i RZS
Działanie niepożądane: biegunka, nudności,
Działanie niepożądane: biegunka, nudności,
zaparcia, bóle i zawroty głowy, senność, wysypka,
zaparcia, bóle i zawroty głowy, senność, wysypka,
świąd skóry
świąd skóry
Przeciwwskazania: czynna choroba wrzodowa
Przeciwwskazania: czynna choroba wrzodowa
żołądka i dwunastnicy, ciężka niewydolność
żołądka i dwunastnicy, ciężka niewydolność
wątroby
wątroby
Sole złota
Sole złota
Stosowany tylko w RZS – dz. przeciwzapalne
Stosowany tylko w RZS – dz. przeciwzapalne
Kumulacja w ukł. Siateczkowo-
Kumulacja w ukł. Siateczkowo-
śródbłonkowym i uwalnianie w ciągu wielu
śródbłonkowym i uwalnianie w ciągu wielu
miesięcy
miesięcy
Organiczne z gr. Sulfhyrylową
Organiczne z gr. Sulfhyrylową
Podajemy:
Podajemy:
Parenteralnie , pochodne siarkowe rozpuszczalne
Parenteralnie , pochodne siarkowe rozpuszczalne
w wodzie (tioglukazan sodowy i tiojabłczan
w wodzie (tioglukazan sodowy i tiojabłczan
sodowy)
sodowy)
Rozpuszczalne w tłuszczach monomeryczne
Rozpuszczalne w tłuszczach monomeryczne
fosfrowodory (auranofina)
fosfrowodory (auranofina)
Działanie niepożądane:
Działanie niepożądane:
Toksyczne
Toksyczne
Neurotoksyczne – bóle głowy, uczucie zmęczenia,
Neurotoksyczne – bóle głowy, uczucie zmęczenia,
gorączka, dreszcze
gorączka, dreszcze
Wtórne reakcje alergiczne
Wtórne reakcje alergiczne
Mielotoksyczne – agranulocytoza, niedokrwistość
Mielotoksyczne – agranulocytoza, niedokrwistość
Hepatotoksyczne
Hepatotoksyczne
Nefrotoksyczne
Nefrotoksyczne
Wrzodziejące zapalenie jakmy ustnej i jelita
Wrzodziejące zapalenie jakmy ustnej i jelita
grubego
grubego
Pochodne chlorochiny
Pochodne chlorochiny
Lek drugirgo rzutu w chorobach RZS i
Lek drugirgo rzutu w chorobach RZS i
goścu pozastwowym, duży procent poprawy
goścu pozastwowym, duży procent poprawy
Dobrze wchłaniana z przewodu
Dobrze wchłaniana z przewodu
pokarmowego i łatwo przenika do tkanek
pokarmowego i łatwo przenika do tkanek
Okres półtrwania do 3 dni
Okres półtrwania do 3 dni
Działania niepożądane:
Działania niepożądane:
Oftalmotoksyczność
Oftalmotoksyczność
Zaburzenia czynności przewodu pokarmowego
Zaburzenia czynności przewodu pokarmowego
Podobne działanie wykazuje hudrokychlorochina,
Podobne działanie wykazuje hudrokychlorochina,
lecz mniejsze działanie toksyczne
lecz mniejsze działanie toksyczne
Peniclamina
Peniclamina
Pochodna waliny
Pochodna waliny
Działanie odtruwające i
Działanie odtruwające i
przeciwgoścowe
przeciwgoścowe
Rozległe działania niepożądane
Rozległe działania niepożądane
Odtrutka oraz lek z wyboru w ch.
Odtrutka oraz lek z wyboru w ch.
Wilsona
Wilsona
Lek drugiego rzutu w RZS
Lek drugiego rzutu w RZS
salazosufapirydyna
salazosufapirydyna
Kompleksowy związek zawierający
Kompleksowy związek zawierający
sulfapirydynę oraz k. 5-
sulfapirydynę oraz k. 5-
aminosalicylowy
aminosalicylowy
Hamuje syntezę prostaglandyn i
Hamuje syntezę prostaglandyn i
leukotrienów
leukotrienów
Lek przeciwreumatyczny i
Lek przeciwreumatyczny i
przeciwzapalny zwłaszcza w colitis
przeciwzapalny zwłaszcza w colitis
ulcerosa
ulcerosa
Immunomodulacja,
Immunomodulacja,
immunosupresja- leki
immunosupresja- leki
biologiczne
biologiczne
Adalimumab
Adalimumab
jest rekombinowanym ludzkim przeciwciałem
jest rekombinowanym ludzkim przeciwciałem
monoklonalnym uzyskiwanym metodami inżynierii
monoklonalnym uzyskiwanym metodami inżynierii
genetycznej. Wiąże się swoiście z ludzkim czynnikiem
genetycznej. Wiąże się swoiście z ludzkim czynnikiem
martwicy nowotworów (TNFα) i hamuje jego aktywność
martwicy nowotworów (TNFα) i hamuje jego aktywność
poprzez blokowanie jego wiązania z receptorami TNF p55 i
poprzez blokowanie jego wiązania z receptorami TNF p55 i
p75 na powierzchni komórki.
p75 na powierzchni komórki.
Adalimumab wpływa również na odpowiedź biologiczną
Adalimumab wpływa również na odpowiedź biologiczną
wywoływaną lub regulowaną przez TNFα, w tym zmiany
wywoływaną lub regulowaną przez TNFα, w tym zmiany
stężenia cząsteczek adhezji międzykomórkowej
stężenia cząsteczek adhezji międzykomórkowej
odpowiedzialnych za migrację leukocytów (ELAM-1,
odpowiedzialnych za migrację leukocytów (ELAM-1,
VCAM-1 ICAM-1). U chorych na rzs po leczeniu
VCAM-1 ICAM-1). U chorych na rzs po leczeniu
adalimumabem występuje szybkie zmniejszenia poziomów
adalimumabem występuje szybkie zmniejszenia poziomów
czynników ostrej fazy zapalenia (białko C-reaktywne, OB),
czynników ostrej fazy zapalenia (białko C-reaktywne, OB),
cytokin (IL-6) oraz metaloproteinaz macierzy (MMP-1,
cytokin (IL-6) oraz metaloproteinaz macierzy (MMP-1,
MMP-3). Zwykle występuje również poprawa parametrów
MMP-3). Zwykle występuje również poprawa parametrów
hematologicznych przewlekłego procesu zapalnego.
hematologicznych przewlekłego procesu zapalnego.
Etanercept
Etanercept
Jest białkiem receptorowym p75 Fc wiążącym się z
Jest białkiem receptorowym p75 Fc wiążącym się z
ludzkim czynnikiem martwicy nowotworów (TNFα)
ludzkim czynnikiem martwicy nowotworów (TNFα)
produkowanym metodą rekombinacji genetycznej.
produkowanym metodą rekombinacji genetycznej.
Etanercept jest dimerem chimerycznego białka i
Etanercept jest dimerem chimerycznego białka i
stanowi połączenie domeny receptora 2 ludzkiego TNF
stanowi połączenie domeny receptora 2 ludzkiego TNF
(TNFR2/p75) wiążącej się z zewnątrzkomórkowymi
(TNFR2/p75) wiążącej się z zewnątrzkomórkowymi
ligandami z domeną Fc ludzkiej IgG
ligandami z domeną Fc ludzkiej IgG
1
1
. Mechanizm
. Mechanizm
działania etanerceptu polega na kompetycyjnym
działania etanerceptu polega na kompetycyjnym
hamowaniu łączenia się TNFα z jego powierzchniowymi
hamowaniu łączenia się TNFα z jego powierzchniowymi
receptorami komórkowymi TNFR, co sprawia, że TNFα
receptorami komórkowymi TNFR, co sprawia, że TNFα
staje się biologicznie nieaktywny.
staje się biologicznie nieaktywny.
Może także modulować odpowiedzi biologiczne
Może także modulować odpowiedzi biologiczne
kontrolowane przez inne cząsteczki (np. cytokiny, cząsteczki
kontrolowane przez inne cząsteczki (np. cytokiny, cząsteczki
adhezyjne lub proteinazy), które są indukowane lub
adhezyjne lub proteinazy), które są indukowane lub
regulowane przez TNFα. Zastosowanie etanerceptu u
regulowane przez TNFα. Zastosowanie etanerceptu u
chorych na rzs powoduje u dużej części chorych istotne
chorych na rzs powoduje u dużej części chorych istotne
zmniejszenie bolesności i obrzęku stawów oraz poprawę
zmniejszenie bolesności i obrzęku stawów oraz poprawę
niektórych innych parametrów służących do oceny nasilenia
niektórych innych parametrów służących do oceny nasilenia
choroby.
choroby.
Infliximab
Infliximab
Jest chimerycznym ludzko-mysim przeciwciałem
Jest chimerycznym ludzko-mysim przeciwciałem
monoklonalnym, wiążącym się z dużym
monoklonalnym, wiążącym się z dużym
powinowactwem zarówno z rozpuszczalną, jak i
powinowactwem zarówno z rozpuszczalną, jak i
transbłonową formą ludzkiego czynnika martwicy
transbłonową formą ludzkiego czynnika martwicy
nowotworu alfa (TNFα- tumor necrosis factor) ale
nowotworu alfa (TNFα- tumor necrosis factor) ale
niewiążącym się z limfotoksyną. Zwiększone stężenie
niewiążącym się z limfotoksyną. Zwiększone stężenie
TNFα oznaczane w stawach pacjentów chorych na
TNFα oznaczane w stawach pacjentów chorych na
rzs koreluje z większą aktywnością choroby.
rzs koreluje z większą aktywnością choroby.
Infliksymab hamuje funkcjonalną aktywność TNFα,
Infliksymab hamuje funkcjonalną aktywność TNFα,
wykazując silne działanie przeciwzapalne. Tworzy
wykazując silne działanie przeciwzapalne. Tworzy
stabilne kompleksy z ludzkim TNFα, co jest
stabilne kompleksy z ludzkim TNFα, co jest
równoznaczne z utratą aktywności biologicznej przez
równoznaczne z utratą aktywności biologicznej przez
ten czynnik.
ten czynnik.
W rzs leczenie infliksymabem zmniejsza
W rzs leczenie infliksymabem zmniejsza
naciek komórek zapalnych w obrębie
naciek komórek zapalnych w obrębie
objętych stanem zapalnym stawów, jak
objętych stanem zapalnym stawów, jak
również ekspresję cząsteczek
również ekspresję cząsteczek
odpowiedzialnych za adhezję komórkową,
odpowiedzialnych za adhezję komórkową,
chemotaktyczność i degradację tkanek. Po
chemotaktyczność i degradację tkanek. Po
leczeniu występuje zmniejszenie stężenia
leczeniu występuje zmniejszenie stężenia
interleukiny 6 (IL-6) i białka C-
interleukiny 6 (IL-6) i białka C-
reaktywnego (CRP) w surowicy, oraz
reaktywnego (CRP) w surowicy, oraz
zwiększenie stężenia hemoglobiny u
zwiększenie stężenia hemoglobiny u
pacjentów z wyjściową niedokrwistością.
pacjentów z wyjściową niedokrwistością.
Rytuksymab
Rytuksymab
Jest
chimerycznym
ludzko-mysim
przeciwciałem
Jest
chimerycznym
ludzko-mysim
przeciwciałem
monoklonalnym, uzyskiwanym z kultur tkankowych
monoklonalnym, uzyskiwanym z kultur tkankowych
komórek jajnika chomika chińskiego z zastosowaniem
komórek jajnika chomika chińskiego z zastosowaniem
metod inżynierii genetycznej. Wiąże się wybiórczo z
metod inżynierii genetycznej. Wiąże się wybiórczo z
antygenem przezbłonowym CD20 występującym na
antygenem przezbłonowym CD20 występującym na
powierzchni prawidłowych i zmienionych limfocytów B,
powierzchni prawidłowych i zmienionych limfocytów B,
a nieobecnym na pozostałych komórkach. Rytuksymab
a nieobecnym na pozostałych komórkach. Rytuksymab
powoduje śmierć komórek zawierających antygen CD20
powoduje śmierć komórek zawierających antygen CD20
(liza komórek następuje w wyniku mechanizmów zależnych
(liza komórek następuje w wyniku mechanizmów zależnych
zarówno od układu dopełniacza, jak i związanych z
zarówno od układu dopełniacza, jak i związanych z
cytotoksycznością komórkową zależną od przeciwciał oraz
cytotoksycznością komórkową zależną od przeciwciał oraz
na drodze apoptozy), a ponieważ komórki macierzyste
na drodze apoptozy), a ponieważ komórki macierzyste
limfocytów B są pozbawione antygenu CD20, populacja
limfocytów B są pozbawione antygenu CD20, populacja
limfocytów B może zostać odbudowana po zakończeniu
limfocytów B może zostać odbudowana po zakończeniu
terapii. Zastosowanie rytuksymabu zmniejsza aktywność
terapii. Zastosowanie rytuksymabu zmniejsza aktywność
procesu zapalnego u chorych z rzs.
procesu zapalnego u chorych z rzs.