Typologia

Typologia

systemów

systemów

rodzinnych wg

rodzinnych wg

Fielda

Fielda

dr Elżbieta Trylińska-Tekielska

Modele funkcjonowania

Modele funkcjonowania

rodziny wg D. Fielda

rodziny wg D. Fielda

RODZINY

nadmiernie

uzależniona

opiekuńcza

związku

władzy

chaotyczna

RELACJE

otwarci

równowaga

w

zorientowani

u się na

sobie

wyalienowan

ie

koncentracja

na sobie

orientacja na

relacje

stopienie się

ze

środowiskie

m

INDYWIDUALNOŚĆ

prawo do

własnego

zdania

dominacja

tylko

własnych

poglądów

racja raczej

po mojej

stronie

niepewność

co myślą inni

myślenie

w

kategoriach

zbiorowości

Rodzina związków

Rodzina związków

Cechy

wysoki poziom indywidualności

skuteczność w relacjach z innymi

członkowie rodziny związani ze sobą

umiejętność i możliwość zachowania odrębności

Rodzice

współpracujący

odpowiedzialni

są przykładem

władza w ich rękach

silny zespół dający poczucie bezpieczeństwa

Członkowie

zachęcają się wzajemnie do samorozwoju

Małżeństwo

każdy z małżonków silny jako jednostka

silny związek

umiejętność porozumiewania się

Rodzice

zapewniają trwałość struktury

uczą otwartości

nie dopuszczają do zaistnienia sytuacji, by jedno z nich

miało

silniejszy związek z dzieckiem niż ze sobą nawzajem

Dziecko

nie czuje się tłumione

Dynamika

problemy są ujawniane i podejmowane próby ich

rozwiązania

bronią wartości

Wartości

system wartości jest uznawany konsekwentnie

pozwala jednak na różnice poglądów i przekonań

Wyjście

z domu

przygotowane do życia

odpowiedzialne

pewne siebie

bez obciążenia nierozwiązanymi konfliktami

Suma –

określenie

równowaga pomiędzy indywidualnością a relacyjnością

poczucie bezpieczeństwa

poczucie indywidualnej tożsamości

nie czują zagrożenia ze strony innych

Rodzina władzy

Rodzina władzy

Cechy

wyraźna struktura

skrystalizowane i jasno dookreślone oczekiwania

trwałe skoncentrowanie się na wynikach tych oczekiwań

skłonność do krytycyzmu

brak rodzinnej bliskości

względem siebie – obcość

Rodzice

stosunki jednostronnie autokratyczne

porozumiewanie z dziećmi na poziomie zadań

Członkowi

e

nie ma bliskich relacji pomiędzy rodzeństwem

miara własnej wartości i innych to osiągnięcie wyniku

arogancja w zachowaniach

Małżeństw

o

pomiędzy małżonkami próżnia interpersonalna

spory – niczego nie rozwiązujące

Dziecko

pod surową władzą rodziców

polecenia, wskazówki, dyrektywy

podejrzliwość

postawa buntu, cynizmu

niezależne

pozbawione czułości

polegają tylko na sobie

zachowanie wokół roli, a nie relacji

Dynamika

trudność ze słuchaniem innych

skrytość zachowań

orientacja na zadania

nie ma potrzeby dostosowania się do otoczenia (lub na

własnych warunkach)

Wartości

narzucone (brak otwartości na wymianę myśli)

Wyjście

z domu

chce się uniezależnić

w relacjach z ludźmi brak swobody

po wyjściu z domu odrzucają wartości rodziców

Suma –

określenie

surowość w związkach z innymi

brak wrażliwości

narzucona władza

Rodzina opiekuńcza

Rodzina opiekuńcza

Cechy

wrażliwość uczuciowa

unikanie niezgody

nie ujawniają swoich własnych uczuć

rezygnacja z indywidualności

lęk bycia nieakceptowanym

Rodzice

oddani dzieciom (szczególnie jedno z nich)

obniżony autorytet

nadmierna ochrona dzieci

wzbudzanie poczucia winy (jedna z metod wychowawczych)

Małżeństwo

przystosowują się do siebie, ale nie umieją o sobie ze sobą

rozmawiać

brak bliskości

jedno z rodziców przechodzi do podsystemu dzieci

Dziecko

główna postać w rodzinie

determinuje plany rodziny

domaga się uwagi, egocentryczne

pozycja wpływowa

nie radzące sobie w trudnych sytuacjach

zahamowana indywidualność

potrzeba akceptacji ze strony grupy rówieśniczej

zdolne do otwartości

silne związki z innymi

Dynamika

wsparcie i opieka w sytuacjach trudnych

nieumiejętność podejmowania decyzji

dostosowywanie się do otoczenia (w ten sposób uzyskującego

akceptację)

zagrożeni w obecności „innych” z zewnątrz

uzależnieni od autorytetów

brakuje pewności i siły wewnętrznej

Wartości

koncentracja na rodzinie, wspólnocie

Wyjście

z domu

skłonność do ucieczki, gdy są problemy

szukanie partnerów o opiekuńczych cechach

niepewność, potrzeba akceptacji

priorytet rodziny pochodzenia

Suma –

określenie

brak pewności siebie i swobody

Rodzina chaotyczna

Rodzina chaotyczna

Cechy

pozbawiona więzi

źle zorganizowana

prowokowanie wewnątrz do konfliktów

Rodzice

związek z dziećmi bardzo słaby

kierują się nastrojami w wychowaniu

nieodpowiedzialni

grożą, używają siły

surowi, niesprawiedliwi

poniżający dziecko

Członkow

ie

widują się pod koniec dnia

nieufni, odizolowani od siebie

nie odczuwają potrzeby bycia ze sobą

zdystansowani w stosunku do siebie

Małżeńst

wo

brak miłości

kłótnie, agresja

separacje, rozwody

Dziecko

emocjonalnie porzucone, ignorowane

wykorzystywane

brak więzi z rodzicami

zagrożone

pragną ucieczki

chęć zemsty

gniew, gorycz, bunt

nie znoszą autorytetów, łamią zakazy (alkohol, narkotyki)

Wartości

nie uznają żadnych

Wyjście

z domu

nie potrafią nawiązać kontaktu z innymi

brakuje pozytywnego wzorca z domu rodzinnego

atakujący

ucieczka

nie rozwiązane konflikty

dokonują aktów przemocy

Suma –

określeni

e

brak wewnętrznej zwartości

brak współdziałania

brak wymiany relacji rodzice-dzieci-rodzeństwo

Rodzina nadmiernie

Rodzina nadmiernie

uwrażliwiona

uwrażliwiona

Cechy

silnie zorientowana na siebie

obsesyjne związanie z dzieckiem

Rodzice

zaborczy

wykorzystujący dziecko dla swoich interesów

oszukujący

kontrolujący każdą sferę życia

naruszający granice prywatności dzieci

nie pozwalający na rozwój indywidualności

uzależniający od siebie

zagrożeni sobą

Małżeństwo

kruche

manipulujące sobą

kontrolujące drugiego

władza w rękach partnera, który „dowiódł” swej słabości

Dziecko

ciągle oskarżane

stara się dostosować do wymagań rodzica

rezygnujące z własnej indywidualności

Dynamika

ciągły niepokój, lęk, niepewność, napięcie

myślenie w kategoriach zbiorowości

Wyjście z

domu

fizyczne

psychiczne – ciągłe uzależnienie i kontrola rodziców

Suma –

określenie

związek oparty na wykorzystywaniu

Modele rodziny o pozytywnych

Modele rodziny o pozytywnych

aspektach życia rodzinnego

aspektach życia rodzinnego

regeneracyjne

sprężyste

rytmiczne

wysoki stopień

spójności,

wytrzymałości

wspólne wartości

wzajemna akceptacja

godność, zaufanie

otwartość na wpływy

zewnętrzne

stabilność, spokój

emocjonalny

poczucie celu i sensu

życia

panowanie nad

sytuacją

wspólne, aktywne

podejmowanie

działań, decyzji

poczucie bliskości

komplementarność

działań

otwartość życia

silna więź

emocjonalna

w krytycznych

sytuacjach

elastyczność,

gotowość do zmian

reguł funkcjonowania

otwarty wzorzec

komunikacji

współpraca,

umiejętność

wprowadzenia

zmiany

w systemie

rodzinnym

wspólnotowość

podtrzymywanie

wspólnoty

rodzice-dzieci-

małżonkowie

wspólne spędzanie

czasu

perspektywiczność

działań

rytm życia

rodzinnego

przestrzegany

Dziękuję

Dziękuję

za

za

uwagę!

uwagę!