Leczenie zaburzeń stawu

skroniowo-żuchwowego

Leczenie:

Definitywne



Są to metody

terapeutyczne, których

mechanizm polega na

kontroli lub eliminacji

przyczyn zaburzenia

Wspomagające



Jest to leczenie zmierzające

do redukcji intensywności

objawów

Zaburzenia kompleksu głowa

żuchwy-krążek stawowy

Przemieszczenie krążka i dyslokacja bez

zablokowania :



Leczenie definitywne :



Celem terapeutycznym stawianym podczas podjęcia terapii jest redukcja bólu

wewnątrz stawu skroniowo-żuchwowego a nie ponowne uchwycenie krążka

stawowego



W leczeniu używane są szyny re pozycyjne oraz stabilizacyjne



Doprzednie szyny re pozycyjne:-

wymuszają one częściowe uchwycenie krążka

przez głowę żuchwy, w wyniku czego eliminowany jest ból wewnątrz stawowy, pomimo

niekiedy obecności trzasków.



Początkowo twierdzono ze szynę tego typu powinno stosować się 24 h na dobę przez

3-6 miesięcy. Obecnie odstąpiono od tego, szynę repozycyjną zaleca się stosować

tylko w nocy, w dzień stosuje się ją wyłącznie gdy jest to jedyny skuteczny sposób

eliminacji bólu.



Należy pamiętać ze długotrwałe stosowanie szyny repozycyjnej wywołuje brak

stabilności stosunków zwarciowych. W następstwie jej użytkowania tworzy się tzw.

zgryz otwarty tylny



Szyny stabilizacyjne



Redukuje aktywność mięśniową (czyli zaciskanie/ zgrzytanie

zębami) doprowadza to do zmniejszenia siły wywieranej na strefę

dwublaszkową



Jeśli szyna tego typu eliminuje objawy u pacjentów to należy ją

zastosować. Jest bezpieczniejsza rzadko powoduje nieodwracalne

zmiany zwarciowe



W momencie jej nieskuteczności należy dopiero wykonać

doprzednią szynę repozycyjną



Użytkowanie szyn:



Szyny powinny być stosowane w nocy (podczas snu), używanie ich

w dzień jest usprawiedliwione jedynie w przypadku gdy szyna

stanowi jedyną możliwością skutecznego ograniczenia dolegliwości

bólowych.



Po ustąpieniu bólu pacjent powinien zaprzestać użytkowania szyn.



Wraz z postępowaniem zmian adaptacyjnych ( mogą trwać 8-10

tyg czasem dłużej) pacjent może nosić szynę coraz rzadziej.

Przyczyny niepowodzeń

Jeżeli po zakończeniu użytkowania szyny objawy nawracają

należy rozważyć 2 przyczyny:

1. proces adaptacyjny jeszcze się nie zakończył i nie jest na

tyle zaawansowany by tkanki zakrążkowe ( gdzie ten proces

zachodzi) mogły przyjąć siły generowane na nie przez głowę

żuchwy

2. u pacjenta występuje niewystarczająca stabilność

ortopedyczna strukturach układu ruchowego narządu żucia

Leczenie wspomagające:



Odciążenie struktur stawowych gdy jest to możliwe poprzez

przyjmowanie mniejszych kęsów, wolniejsze żucie, wdrożenie

diety miękkiej



Zabronienie pacjentowi prowokowania trzasków



W przypadku stanu zapalnego wdrożenie terapii farmakologicznej



Stosowanie okładów z lodu bądź wilgotnych ciepłych



Przeciwwskazane jest wykonywanie ćwiczeń dochodzi wtedy do

intensyfikacji dolegliwości bólowych



Zabiegi fizykoterapeutyczne: manipulacja dystrykcyjna, bierne

ruch żuchwą przeprowadzane przez wykwalifikowane osoby



Technika PSR ( treningu fizykalnego samoregulującego)- pozwala

odciążyć struktury stawowe regulują czynność OUN

Przemieszczenie krążka

stawowego z zablokowaniem

Leczenie definitywne



Przeciwwskazane jest wykonanie doprzedniej szyny

repozycyjnej, jej zastosowanie pogorszyłoby stan pacjenta-

wymuszone popchnięcie krążka stawowego jszcze bardziej

ku przodowi



Gdy przemieszczenie krążka z zablokowaniem jest stanem

ostrym leczenie polega na ponownym nastawieniu krążka.

Pod warunkiem ze blokada w stawie wystąpiła po raz

pierwszy i trwa nie dłużej niż 1 tydzień. W przeciwnym

przypadku nie jest możliwe nastawienie

Technika manipulacji manualnej

Jej powodzenie zależy od 3 czynników:



Rozluźnienia mięśnia skrzydłowego bocznego górnego. Jego

napięcie z powodów bólowych bądź nieprawidłowości w

funkcjonowaniu skutkuje koniecznością zastosowania

znieczulenia



Zwiększona przestrzeń stawowa- aby doszło do reponowania

krążka na głowie żuchwy muszą być rozluźnione mięśnie

unoszące żuchwę, zabronione jest zaciskanie zębów. W

momencie gdy mięśnie są napięte zwiększa się ciśnienie

wewnątrzstawowe i nastawienie krążka staje się utrudnione



Położenie wyrostka kłykciowego w maksymalnym

doprzednim położeniu położenie to warunkuje działanie

górnej blaszki strefy dwublaszkowej, która jest jedyną

strukturą pomocną przy nastawianiu krążka.



I próba repozycji

: zachodzi bez udziału lekarza, pacjent przeprowadza ją

sam. Polega na maksymalnym ruchu żuchwy w stronę przeciwległą względem

zablokowanego stawu z tej pozycji nakazuje się pacjentowi próbę

maksymalnego otwarcia ust. Należy powtórzyć kilkakrotnie. Jeżeli powtarzanie

tego procesu nie przynosi rezultatów konieczne jest przeprowadzenie próby

ręcznej



Próba ręczna repozycji manualnej

- zachodzi przy udziale stomatologa.

Klinicysta kładzie kciuki na powierzchni żującej drugiego trzonowca żuchwy po

stronie dotkniętej zaburzeniem, a doprzednio od kciuka pozostałymi palcami

obejmuje trzon żuchwy. Kciuk wywołuj nieznaczną siłę nacisku natomiast

reszta palców podciąga trzon żuchwy ku górze. Dłoń przeciwległa powinna być

oparta na głowie ponad okolicą skroniowo-żuchwową pomaga to

ustabilizowaniu głowy na fotelu. W stawie następuję podciągniecie wyrostka

kłykciowego ku dołowi i do przodu przez co wywędrowuje on z dołka

stawowego. Podczas procedury wskazane jest delikatnie przesuniecie żuchwy

w stronę przeciwną do dotkniętego stawu ze względu że w większości

przypadków krążek jest przemieszczony do przodu i przyśrodkowo



Po osiągnięciu pełnego zakresu bocznego ruchu pacjentowi nakazuje się pełne

rozluźnienie mięśni przez 20-30 s podczas której przykładana jest stała siłą

dystrykcyjna. Po tym czasie należy zaprzestać aplikacji tej siły i wyjąć palce z

jamy ustnej pacjenta. Pacjent następnie ma za zadanie zamknąć usta tak by

brzegi sieczne przeciwległych zębów siecznych stykały się ze sobą. Po

kilkunastu sekundach poleca się pacjentowi szerokie otwarcie ust i ponowne

zamknięcie do pozycji zetknięcia brzegów siecznych. Potwierdzeniem na udaną

próbę zdeponowania krążka jest możliwość maksymalnego otwarcia ust

Pacjenci z utrwaloną repozycją krążka mogą być leczeni przy

pomocy: szyny stabilizującej która redukuje wartość sił

działających na tkanki zakrążkowe lub zabiegu chirurgicznego

pod warunkiem że szynoterapia i leczenie wspomagające nie

przyniosło rezultatów

Leczenie wspomagające:



Zakazanie szerokiego otwierania ust



Oszczędne eksploatowanie URNŻ



Zabiegi chirurgiczne:



Artrocenteza SSŻ – wprowadzeniu do jamy stawu 2 igieł i

przepłukanie go solą fizjologiczną – usunięcie wszystkich substancji

alergennych i wtórnych mediatorów zapalnych



artroskopia, artrotomia

Brak zgodności

przestrzennej

powierzchni stawowych

Odchylenie kształtu



Leczenie definitywne

- przywrócenie prawidłowego stanu

morfologicznego dzięki procedurom chirurgicznym. Struktury

kostne są zaokrąglane i wygładzane. Gdy krążek posiada

perforacje lub zniekształcenia wykonywana jest

dyskoplastykę. Zabiegi chirurgiczne w SSŻ odznaczają się

dużą inwazyjnością.



Leczenie wspomagające:

pouczenie pacjenta o konieczności

wykonywania ruchów czynnościowych żuchwy tak aby

unikać lub minimalizować objawy dysfunkcji. Stosowanie

szyny stabilizującej u pacjentów z parafunkcjami lub

bruksizmem. Gdy towarzyszą dolegliwości bólowe zleca się

zastosowanie środków przeciwbólowych

Adhezje i adherencje



Leczenie definitywne:

adherencja- eliminacja parafunkcji

dziennych poprzez opanowanie techniki PRS, zmniejszenie

aktywności mięśni w nocy dzięki użytkowaniu szyny

stabilizującej. Adhezja- jedyny sposób leczenia to

przełamanie i likwidacja włóknistych stref przyczepu

sąsiadujących struktur np. za pomocą techniki

artroskopowej.



Leczenie wspomagające:

bierne rozciąganie, aplikacja

ultradźwięków oraz dystrakcja stawowa. Zabiegi te powodują

rozluźnienie patologicznych stref zwłóknienia umożliwia to

większą swobodę ruchów

Nadwichnięcia



Leczenie definitywne:

ingerencja chirurgiczna-

eminektomia jest to redukcja nachylenia stoków

guzków stawowych. Są to procedury zbyt inwazyjne w

porównaniu do objawów odczuwanych przez pacjenta.



Leczenie wspomagające:

nauczenie pacjenta

odwodzenia żuchwy do momentu do którego jeszcze nie

następuję krytyczna faza translacji, zastosowanie

aparatury wewnątrzustnej która uniemożliwi całkowite

otwieranie ust ( użytkowanie ich prowadzić do

kontrakcji miostatycznej która ogranicza maksymalny

ruch obniżania żuchwy) ich użytkowanie powinno trwać

nieustannie przez okres ok 2 miesięcy

Zwichnięcia



Leczenie definitywne

: klinicysta umieszcza kciuki owinięte

ligniną lub gazą( ochrona przed ugryzieniem przez pacjenta przy

zamykaniu ust) na powierzchniach żujących trzonowców

pozostałymi palcami obejmuje trzon żuchwy delikatnie działa siłą

do dołu i do tyłu(zwichnięcie do przodu) Należy pamiętać że

zmęczone, ciągle napięte tkanki stawu spowodują samoistne

niekontrolowane przez pacjenta zamknięcie ust- stomatolog musi

chronić swoje palce. Przy zwichnięciu do tyłu należy zastosować

szczękorozwieracz i uciskając w okolicy kątów żuchwy przemieścić

żuchwę do dołu i do przodu. Po nastawieniu zaleca się

unieruchomienie stawu przy użyciu opaski uciskowej na co najmniej

48 h. Jeżeli zjawisko dyslokacji ma charakter chroniczny stosuje się

zabiegi chirurgiczna



Leczenie wspomagające :

podobne jak w przypadku nadwichnięć.

Dodatkowo instruuje się pacjenta o technice nastawiania zwichnięć,

jeżeli epizody dyslokacji mają charakter nawracający

Stany zapalne w

obrębie stawu

skroniowo-żuchwowego

Synovitis/ capsulitis- zapalenie

błony maziowej/torebki

stawowej



Leczenie definitywne:

jeśli przyczyną jest makrouraz to

nastąpi samoistny proces naprawczy- brak czynnika

przyczynowego. Jeśli zapalenie jest wynikiem zaburzenia

funkcji krążka stawowego należy wprowadzić leczenie

zmierzające do eliminacji nieprawidłowości struktur i ich

położenia



Leczenie wspomagające:

ograniczenie ruchów żuchwy,

powolne ruchy, wprowadzenie diety miękkiej, spożywanie

niewielkich kęsów. W przypadku reakcji bólowych stosuje się

łaodne leki przeciwzapalne z gupy niesteroidowych leków

przeciwzapalnych. Można stosować ultradźwięki oraz

termoterapię przy użyciu wilgotnego ciepła

Retrodiscicis- zapalenie strefy

dwublaszkowej

W przypadku zapalenia wynikającego z urazu zewnętrznego:



Leczenie definitywne

- brak wskazań, stworzenie

optymalnych warunków dla procesu samoistnego gojenia

się



Leczenie wspomagające

- stosowanie leków przeciwbólowych,

ograniczenie ruchomości żuchwy w celu eliminacji wystąpienia

reakcji bólowych na ruch ( ale ruch musi być wykonywany aby

nie wystąpiła ankyloza), termoterapia, ultradźwięki, iniekcja

preparatu steroidowego do jamy stawu

Retrodiscicis

W przypadku zapalenia wynikającego z urazu wewnętrznego



Leczenie definitywne-

eliminacja czynnika przyczynowego,

jeżeli wynika z nadmiernej ruchomości krążka leczenie

polega na przywróceniu jego prawidłowej pozycji zgodnie ze

schematem leczenia tego schorzenia



Leczenie wspomagające:

ograniczenie ruchów żuchwy,

stosowanie środków przeciwbólowych, termoterapia,

ultradźwięki

Osteoarthritis- choroba

zwyrodnieniowa stawu



Leczenie definitywne:

korekcja wzajemnych relacji

zwarciowych krążka i głowy żuchwy przez zastosowanie

szyny zwarciowej. Przy nadmiernej aktywności mięśni stosuje

się szynę stabilizującą, unikanie aktywności

parafunkcjonalnej, wykrycie przyczyn bólu i ich eliminacja ,

technika PSR. Ma za zadanie rozładowanie przeciążenia

struktur stawowych



Leczenie wspomagające

: leki przeciwbólowe i

przeciwzapalne, termoterapia, bierne ćwiczenia ruchowe

( aby nie doprowadzić do kontrakcji miostatycznej i

miofibrynotycznej), wstrzyknięcie (jednokrotne) do jamy

stawowej środka steroidowego

Zapalenie ścięgna mięśnia

skroniowego



Leczenie definitywne

– zorientowane jest na

rozluźnienie mięśnia jeżeli podejrzewa się para

funkcję związaną z zaciskaniem zębów istnieje

wskazanie do wykonania szyny zwarciowej lub

wykorzystanie metod PSR



Leczenie wspomagające

- polecenie leków

przeciwbólowych, przeciwzapalnych lub iniekcję do

ścięgna z zastosowaniem środka steroidowego

Zapalenie więzadła rylcowo-

żuchwowego



Leczenie definitywne-

rozluźnienie mięśnia

unikanie jego nadmiernej aktywności

wykorzystanie techniki PSR a w żadkich

przypadkach zastosowanie szyny stabilizacyjnej



Leczenie wspomagające

- jak wyżej +

wykorzystanie techniki ultradźwiękowej