PESTYCYDY

FOSFOORGANICZNE

Pestycydy

- łac. pestis – zaraza, pomór, caedo – zabijam, środki

szkodnikobójcze, środki przeciwpasożytnicze, środki ochrony roślin -
substancje syntetyczne lub naturalne stosowane do zwalczania
organizmów szkodliwych lub niepożądanych ,używane głównie do
ochrony roślin uprawnych, lasów, zbiorników wodnych, ale również
zwierząt, ludzi.

Pestycydy stosuje się w celu:

•niszczenia pasożytów roślin i zwierząt
•zwalczania chorób roślin
•regulacja wzrostu roślin
•niszczenie chwastów

Podział według zastosowania

• algicydy

– zwalczające glony

• bakteriocydy

– zwalczające bakterie

• fungicydy

– zwalczające grzyby

• herbicydy

– zwalczające chwasty

• regulatory wzrostu

- środki stymulujące lub hamujące procesy życiowe

roślin

– defloranty

- środki do usuwania nadmiernej ilości kwiatów

– defolianty

- środki do odlistniania roślin

– desykanty

- środki do wysuszania roślin

• zoocydy

- środki do zwalczania szkodników zwierzęcych

– aficydy

- zwalczające mszyce

– akarycydy

– zwalczające roztocza

– insektycydy

– zwalczające owady

– larwicydy

- zwalczające larwy

– moluskocydy

- zwalczające mięczaki

– nematocydy

– zwalczające nicienie

– owicydy

- zwalczające jaja owadów i roztoczy

– rodentycydy

– zwalczające gryzonie

Podział według budowy chemicznej

• związki fosforoorganiczne
• insektycydy polichlorowe
• karbaminiany
• ditiokarbaminiany
• pochodne kwasów aryloalkanokarboksylowych
• pochodne tiazyny
• pochodne nitrofenoli
• pochodne mocznika
• związki rtęcioorganiczne
• związki cyny i miedzi
• pyretroidy

Podział według toksyczności

• I klasa - skrajnie toksyczne - <1 mg/kg
• II klasa - bardzo toksyczne - 1-50 mg/kg
• III klasa - umiarkowanie toksyczne - 50-500 mg/kg
• IV klasa - słabo toksyczne - 500-5000 mg/kg
• V klasa - praktycznie nietoksyczne - 5000-15000 mg/kg
• VI klasa - stosunkowo nieszkodliwe - <15000 mg/kg

 
 

PESTYCYDY FOFOORGANICZNE

•

P

R O

H

R O

O

z w i a z k i fo s fo r o w e

P

R O

X

R O

S

P

R O

X

R O

O

z w i a z k i ti o fo s fo ro w e

z w i a z k i fo s fo n o w e

Związki fosforoorganiczne są stosowane głównie jako insektycydy, herbicydy i
fungicydy.

Znajdują też zastosowanie w przemyśle jako:

•dodatki do paliw płynnych

•dodatki do smarów i płynów hydraulicznych

•składniki w produkcji tworzyw sztucznych

Wchłanianie i rozmieszczenie w organizmie

• Związki fosforoorganiczne mogą wchłaniać się przez skórę,

przewód pokarmowy i drogi oddechowe. Łatwo przenikają
przez naturalne bariery organizmu.

• Do zatrucia może dojść po spożyciu już 10-20mg tych

związków a zgon może nastąpić po spożyciu 300mg.

TOKSYCZNOŚĆ ZWIĄZKÓW FOSFOORGANICZNYCH

• Oddziaływanie zw. fosfoorganicznych polega na hamowaniu esteraz

cholinowych, katalizujących hydrolizę estrów choliny, zwłaszcza

acetylocholiny

. Blokowanie enzymu jest reakcja odwracalną, ale

dynamika wiązania jest znacznie szybsza niż rozkładu, która trwa

zwykle przez dłuższy czas. Wiązanie enzymu katalizowane jest

oksydazę dwufosfopirydynonukleotydu we frakcji mikrosomalnej

wątroby. Zahamowanie rozkładu acetylocholiny powoduje

nagromadzenie się jej w ustroju.

• W normalnych warunkach wydzielona do płytki motorycznej

acetylocholina dostaje się do mięśniowych receptorów i łącząc się z,

wywołuje skurcz mięśnia, po czym jest od razu rozkładana przez

acetylocholinoesterazę- nimiskurcz ustępuje, a mięsień jest ponownie

wrażliwy na pobudzenie. W obecności związków fosforoorganicznych,

pobudzenie trwa o wiele dłużej - tak długo, jak długo trucizna

pozostaje w połączeniu z enzymem. Początkowo, po dostaniu się

toksyny do krwi mięśnie kurczą się (obserwuje się drżenie), lecz po

pewnym czasie mięśnie rozluźniają się (zwiotczenie), i nie mogą być

dalej pobudzane (nie dochodzi do repolaryzacji błony komórkowej

Wywierają działanie miejscowe i ogólne, które

ze względu na objawy można ująć w zespoły

chorobowe:

• muskarynowy

- występują w zatruciu lekkim,

średnim i ciężkim

• nikotynowy

- występują w zatruciu średnim i

ciężkim

• zaburzenia OUN-

występują w zatruciu

ciężkim, gdy nieaktywne jest 90-100%

acetylocholinoesterazy. Najczęściej prowadzą

do zgonu.

 

Objawy kliniczne:

• zwężenie źrenic, bóle gałki ocznej

• skurcz ścian oskrzeli

• sinica

• kaszel

• ślinotok, pienista wydzielina z ust,

• bóle i zawroty głowy

• bradykardia, blok przedsionkowo-komorowy, wstrząs

• nudności, wymioty

• bóle jamy brzusznej

• drżenie włókienkowate oraz drgawki toniczno- kloniczne mięśni

poprzecznie- prążkowanych, przechodzące w porażenie tych

mięśniowych

• porażenie ośrodka oddechowego i naczynio-ruchowego

LECZENIE

• Przywrócenie aktywności zablokowanej

acetylocholinoesterazy jest możliwe po samoistnym
oddysocjowaniu trucizny z kompleksu z enzymem, co
następuje bardzo powoli. Można też wymusić uwolnienie
enzymu przez zastosowaniem odtrutek

• Stosuje się podawanie atropiny, uniemożliwiającej działanie

nagromadzonej acetylocholiny na zakończeniach nerwów
parasympatycznych.

• W krańcowo ciężkich przypadkach podaje się dużą ilość

tlenu, następnie wstrzykuje atropinę