Choroby chrząstek

kopytowych

Słupek rogowy

Rak kopyta

Alicja Cześniak
Ariel Bogusz
gr.4b

RAK KOPYTA

/

Pododermatosis chronica verrucosa s.

Pododermatosis chronica verrucosa s.

migrans/

migrans/

Przewlekłe przerostowe

zapalenie tworzywa
kopytowego strzałki. Z
czasem
rozprzestrzenia się na
podeszwę lub ścianę.

Występowanie

kalafiorowatych łatwo
krwawiących wyrośli
na podeszwie (wytwór
tworzywa)

Może dotyczyć jednego

kopyta lub wszystkich
kopyt.

ETIOLOGIA

Etiologia niejednoznaczna
-udział czynnika

bakteryjnego, wirusowego

lub pierwotniakowego.

Wtórnie bakterie ropotwórcze,

nitki grzybni, bakterie

beztlenowe niesporulujące

(Fusobacterium,

Bacteroides)

Ważna rola czynników

zewnętrznych.

Choroba przede wszystkim u

koni z terenów wiejskich z

obszarów bagnistych lub

podmokłych pastwisk.

Stajnie z podłogami z

kamienia i drewna oraz z

drewnianymi przegrodami.

OBJAWY:

- Miejscowy wzrost temperatury
- Wzmożone tętnienie tętnic
podeszwowych , palcowych oraz
dłoniowych ,
- Reakcja bólowa na dotyk
- Silny, gnilny zapach
- Ogniska martwicy
- Deformacja opuszek
- Kalafiorowate, białe narośla
- Postrzępiony, kruchy róg
- Posokowaty, cuchnący wysięk
- Zapalenie koronki
- W ciężkich przypadkach kulawizny

ZMIANY

HISTOPATOLOGICZNE

Początkowo brak objawów zapalenia. Wyraźne poszerzenie

warstwy kolczystej z powiększeniem komórek naskórka.

Jądra komórek otoczone cytoplazmą o zróżnicowanej

wielkości z dużą ilością wodniczek.

Później zauważamy gąbczastość i parakeratozę wraz ze

wszystkimi formami wysiękowego zapalenia z wyraźną

proliferacją komórek tkanki łącznej.

W warstwie kolczystej zmiany zwyrodnieniowe i wakuole,

jednocześnie BRAK WARSTWY ROGOWEJ.

Powstające komórki naskórka cechują się BRAKIEM TENDENCJI

DO ROGOWACENIA. Ulegają degeneracji, rozpadają się i

tworzą mazisty nalot na skórze.

Blaszki i kosmki skóry właściwej pęcznieją i całkowicie

wypełniają przestrzeń.

Dochodzi do przekrwienia zastoinowego z przesiękiem.

Klinicznie i histopatologicznie przypomina grzybicę

międzypalcową u ludzi.

KLINICZNY PODZIAŁ

Wyróżniamy raka :



strzałki



ściany (wsporowej lub przedkątnej)



podeszwy.

W końcowym okresie wszystkie części

kopyta.

RAK STRZAŁKI

Przypomina początkowo jej gnicie
W rowku strzałki róg jest postrzępiony i kruchy, a w

głębi pod nim obnażone tworzywo z zalegającą na

nim cuchnącą, brudną cieczą.

W gniciu powierzchnia tworzywa jest gładka, a dookoła

ogniska tworzywo jest mocno złączone z twarda

warstwą rogową. Natomiast w raku tworzywo ma

brodawkowate wyniosłości, a na brzegach obszaru

róg jest białawy, serowaty, miękki lub nawet

zmieniony w cuchnąca maź i odchodzi od tworzywa.

Niekiedy rozpad nie jest tak szybki i obserwuje się

tylko znaczne powiększenie strzałki, która jest

miękka i pokryta cienką warstwą elastycznego,

miękkiego rogu

RAK PODESZWY I ŚCIANY

Pozostaje niewidoczny aż do rozpadu

rogu w okolicy linii białej.

Deformacja kopyta w okolicy opuszek

wskazuje na raka ściany kopyta.

Najczęściej skutek przeniesienia ze

strzałki.

DIAGNOZA I DIAGNOZA

RÓŻNICOWA

•

Charakterystyczne zmiany, w typowym miejscu z

towarzyszącym odorem

•

Biopsja : dla pewnego potwierdzenia, w niejednoznacznych

przypadkach

• Usuwamy powierzchowne zmiany nekrotyczne

• Bioptat powinien zawierać zmienioną i niezmienioną tkankę

•

Bakteriologia

LECZENIE

A) ZACHOWAWCZE

C) OPERACYJNE

B) SAMOWYLECZENIE (ŚREDNIO 6-8 TYG. + CZĘSTE
NAWROTY)

ZACHOWAWCZE

Możliwe jest użytkowanie konia
Odsłaniamy róg, aż do brodawek ( nóż kopytowy)
Po czym traktujemy przerośnięte brodawki :

– Pudrami lub pastami o działaniu ściągającym, lekko

żrącym oraz dezynfekującym

• Puder Mullera

• Tlenek cynku

• Kwas taninowy

• puder jodoformowy

Opatrunek listewkowy
Dobre warunki zoohigieniczne
Miękka ściółka, suche środowisko

OPERACYJNE

1) Oczyszczenie, przystruganie rogu
2) Koń leżący w znieczuleniu ogólnym lub przewodowe

znieczulenie na koniu stojącym.

3) Założenie podwiązki hemostatycznej.
4) Polega na usunięciu całego oddzielonego rogu aż do zdrowej

tkanki (nóż prowadzimy od ogniska na zewnątrz, pojawią się

kropelki krwi), następnie usunięciu brodawek aż do zdrowego

tworzywa (nóż lub nożyczki do uszypułowanych narośli,

strugacz do chrząstki lub kireta do kosmków i listewek

tworzywa).

5) Uwaga na uszkodzenie łącznotkankowej podściółki strzałki!

6) Środki wysuszające, ściągające i pobudzające naskórkowanie

=> puder Műllera, siarczan miedzi, kora dębu, kwas salicylowy

7) Miejscowo metronidazol (prawdopodobieństwo zakażenia)

8) Opatrunek uciskowy z wałeczkami

9) Jeżeli rak dotyczy więcej niż jednego kopyta, to najpierw max 2

kopyta, czekamy 3 tygodnie i kolejne. Jeżeli wszystkie to

operacja w układzie diagonalnym, czyli po przekątnej

OPIEKA POOPERACYJNA

OPATRUNEK:

Zmiana co 8-10 dni (4-7 dni wg „Chirurgii weterynaryjnej

Kulczyckiego” )

Konsekwentne usuwanie nowych ognisk podczas zmian

opatrunku

Jeśli pojawia się zdrowy róg, to pokrywamy go tylko

dziegciem

Kontynuacja aż do pojawienia się cienkiej, suchej, mocno

złączonej z tworzywem warstewki rogu na ubytku,

później dobrze uciskający opatrunek plus metalowe

zatyczki lub blaszane pokrywy przykręcane do

podkowy

ROKOWANIA

Czas leczenia zależy od rozległości zmian na kopycie i

liczby kopyt (średnio 6 – 8 tygodni)

Nawroty

Złe rokowanie w przypadku rozległego raka ściany

kopyta z obecną kulawizną.

W przypadku rozległego procesu obejmującego wszystkie

kopyta, rozważamy eutanazję.

Leczenie wymaga czasu i cierpliwości

Poprawa warunków higienicznych, sucha stajnia i

regularna korekcja kopyt

CHOROBY CHRZĄSTKI KOPYTOWEJ



Skostnienie chrząstki kopytowej
/ossificatio cartilaginis ungularis/



Przetoka chrząstki kopytowej

/fistula cartilaginis ungularis/
- chondritis mortificans chronica

fistulosa cartilaginis ungulae

- ossificationecrosa et fistula

cartilaginis ungulae

SKOSTNIENIE CHRZĄSTKI

KOPYTOWEJ

Najczęściej na kończynach przednich

koni pracujących na twardej
powierzchni i dotyczy jednej
kończyny.

Może być zjawiskiem fizjologicznym u

koni starszych.

PRZYCZYNY

• Skłonności dziedziczne

• Nieprawidłowe postawy

kończyn

• Zniekształcone kopyta

• Wadliwe podkuwanie lub

skracanie puszki rogowej

• Zmiany chorobowe:

nagnioty, kostnienie

więzadeł chrząstkowych,

przewlekłe zapalenie

kaletki nieparzystej

trzeszczki kopyta,

aseptyczne zapalenie

ochrzęstej.

PATOGENEZA

Skostnienie chrząstek kopytowych rozpoczyna się

zapaleniem kości i okostnej ramion kości kopytowej,

przechodzącym na chrząstkę kopytową

Proces kostnienia rozwija się jako wyspowate metaplazje

kostne chrząstki włóknistej w chrząstce kopytowej i

aparacie więzadłowym

W końcowym etapie procesu dochodzi do odkładania się

złogów nowo powstałej tkanki kostnej

W przypadkach nasilonego skostnienia pasma tkanki

kostnej obejmują kość koronową i staw koronowy

powodując zaburzenia ruchomości – kulawizna małego

lub średniego stopnia

OBJAWY

Kulawizna powodowana uciskiem

kostniejącej chrząstki na tworzywo ścienne
lub strzałkowe (w miarę postępu
kostnienia ustępuje lub jest bardziej
wyraźna)

Wrażliwość ściany kopyta po stronie

skostniałej chrząstki

Pierścieniowate zgrubienia rogu na ścianie

przedkątnej (mogą prowadzić do
powstawania szczelin)

ROZPOZNANIE



Kulawizna (choć nie
zawsze)



Badanie palpacyjne



Zdjęcie RTG z
pozycji Oxsping

W zależności od wyniku badania klinicznego należy

wykonać:



Znieczulenie gałązki opuszkowej (ramus pulvinus)



W przypadku skostnienia obustronnego znieczulenie

wykonujemy z obu stron kończyny w odstępie 15 min.



Jeżeli kulawizna się zmniejszyła należy natychmiast

wykonać znieczulenie n. dłoniowego palca



Pozytywna reakcja świadczy o desmopatii insercyjnej

aparatu więzadłowego



Jeżeli proces kostnienia sięga powyżej stawu koronowego

konieczne jest wykonanie znieczulenia n. dłoniowego (n.

palmaris)



W przypadku gdy skostniała chrząstka utrudnia poruszanie

znieczulenie powyższego nerwu nie da pozytywnego efektu

ROKOWANIE

Wyzdrowienie pod względem anatomicznym

jest NIEMOŻLIWE!

Jeżeli nie obserwuje się kulawizny można

zahamować rozwój choroby dzięki
podkuciu ortopedycznemu

LECZENIE

PODKUCIE ORTOPEDYCZNE

kopyto musi zostać poszerzone w obszarze ścian wsporowych. Wąskie

kąty ścienno-wsporowe często udaje się skorygować już w ciągu 3

do 6 miesięcy

Ściany boczne, względnie wsporowe, należy wypiłować tak, aby mimo

schorzenia możliwe było rozszerzenie puszki kopytowej i nie

dochodziło do miażdżenia tworzywa

Podkowy o szerokich ramionach pozwalają na poszerzenie kątów

wsporowych, wspomagając mechanikę kopyta – szerokie ramię musi

znaleźć się pod skostniałą chrząstką

FARMAKOTERAPIA
Polecana jest terapia homeopatyczna środkiem Calcium fluoratum,

korzystnie wpływającym na metabolizm tkanki kostnej

Cartilago/Echinacea przerywa proces zapalny,
Przy ostrych stanach bólowych można podać Arnikę

NEUROREKTOMIA

Przy silnych kulawiznach spowodowanych jednostronnym skostnieniem

można

rozważyć jednostronną neurektomię gałęzi opuszkowej lub nerwu

dłoniowego

PROFILAKTYKA

Należy unikać silnego obciążenia na

twardym podłożu.

Prawidłowe werkowanie kopyt od

wieku źrebięcego zapobiega wadom
postawy.

PRZETOKA CHRZĄSTKI

KOPYTOWEJ

Ograniczona zakażona martwica tkanki chrzęstnej

Dochodzi przy tym do przebicia się ropy w

obrębie korony i wytworzenia przetoki, której
dno tworzy ognisko martwicze

Częściej występuje na kończynie piersiowej na

chrząstce przyśrodkowej

Odkąd konie nie są wykorzystywane w rolnictwie

do ciężkiej pracy schorzenie niezmiernie
rzadkie

ETIOLOGIA

Sprzyja:
immunosupresja spowodowana niedożywieniem, brakiem witamin,

złymi warunkami zoohigienicznymi.

Z posiewów izoluje się:
klasyczne bakterie ropotwórcze, często bakterie z rodzaju

Bacteroides i Fusobakterium.

Drobnoustroje mogą wtargnąć od góry:



Zatraty (szczególnie zimą, gdy konie są podkute są podkowami z

ostrymi halcetami)



Stłuczenia i otarcia



Małe zranienia skóry

Bramą wejścia od strony puszki rogowej są:



Pęknięcia ściany rogowej



Ucisk podkowiaka



Zagwożdżenie



Ropne procesy kątów podeszwy, tzw. podbitki kątowe



Pęknięcia w obrębie linii białej idące w górę w postaci szpary w rogu

listewkowym



Zakażone nagnioty

PATOGENEZA

Początkowo proces chorobowy toczy się na ochrzęstnej,

bardzo szybko przechodzi na tkankę chrzęstną

Proces martwiczy jest bodźcem dla ochrzęstnej, która

wytwarza tkankę włóknistą na swojej powierzchni –

powstaje zgrubienie

Ropa zgromadzona w ognisku martwiczym drąży kanał

przetoki uchodząc z reguły ponad koronką kopyta, niekiedy

może znajdować się na podeszwie kopyta

Podczas przebijania się ropy objawy ropowicze są zaostrzone i

tylko w tym okresie może podnieść się temperatura ciała

Po pewnym czasie nagromadzona ponownie ropa znowu toruje

sobie drogę na zewnątrz, zwykle w innym miejscu

W przewlekłym przebiegu będziemy zatem obserwować na

zmianę okresy zaostrzenia i cofania objawów zapalnych

OBJAWY

Znajdujemy jamkę wyścieloną ziarniną o sinej

barwie i stwardniałej, a w niej martwy kawałek

chrząstki o kolorze zieleni pistacjowej.

Kulawizna w większości przypadków nie jest silna.

Na tętnicy śródręcznej obserwuje się wzmożenie

tętna.

Badanie czułkami kopytowymi i opukiwanie nie

wywołują bólu.

Z jamki wydobywa się cuchnąca ropa.

DIAGNOZA I DIAGNOZA

RÓŻNICOWA

Różnicujemy z ropowicą koronową i podkoronową,

która przebiega okrężnie i powoduje silną
kulawiznę

Natomiast przy przetoce chrząstki kopytowej po

ujściu ropy kulawizna się osłabia lub zanika

Rozpoznanie opieramy na podstawie widocznym

ujściu przetoki i twardym obrzęku zapalnym nad
koronką

Można wprowadzić sondę aż do chrząstki kopytowej

W obrazie mikroskopowym ropy rzadko można

znaleźć fragmenty chrząstki

SAMOWYLECZENIE

Do wyleczenie spontanicznego

dochodzi dopiero po kilku

miesiącach, gdy cała chrząstka

ulegnie sekwestracji i demarkacji.

LECZENIE

ZACHOWAWCZE

Jest przeciwwskazane ze względu na

rozwijające się w międzyczasie

zniekształcenie kopyta!

LECZENIE OPERACYJNE

USUNIĘCIE CAŁKOWITE

CHRZĄSTKI KOPYTOWEJ

Ze względu na gojenie się

rany pooperacyjnej

dzielimy je na 3 grupy:



Metody cięć płatowych –

rychłozrost



Metody cięcia nad koronką

– ziarninowanie



Metody cięć pod koronką

(dawne) – ziarninowanie i

ropienie

USUWANIE SAMEGO OGNISKA

MARTWICY

(

stosuje się w przypadkach

niepowikłanych)

1.

Ścieńczenie rogu

2.

Rozcięcie kanału

3.

Wyskrobanie martwej

części chrząstki i ścian

kanału przetoki

4.

Energiczne odkażenie

jamy

5.

Założenie opatrunku

6.

Podać antybiotyk

miejscowo lub ogólnie

PRZYGOTOWANIE DO OPERACJI

Nie operujemy w momencie zaostrzenia się

choroby, gdy ropień przebija się nad
koronką.

Przeprowadzenie korekcji kopyta jeśli

zachodzi taka konieczność.

Dokładne mycie kopyta.
Golenie skóry w miejscu zabiegu
Dezynfekcja jodyną
Znieczulenie dożylne z opaską Esmarcha, lub

blokada nerwu dłoniowego i podeszwowego

METODA BAYERA
Gojenie przez rychłozrost
Daje najwyższy procent
wyleczeń
Przy powikłaniach dobrze
odsłania miejsca
dodatkowych ognisk
Metoda nadaje się gdy otwór
przetoki znajduje się bliżej
przodu kopyta
Wskazaniem do operacji tą
metodą może być też
aseptyczne skostnienie
chrząstki

METODA

RIEHLEINA –

MAYERA

Polega na cięciu nad

koronką i

ziarninowaniu rany

Operacja prostsza i

nie wymaga

skomplikowanych

opatrunków

Metoda cięć
płatowych:

METODA BAYERA

1.

Zdjęcie ćwiartki

ściany rogowej

1.

Płatowe cięcie

przez wszystkie

tkanki nad

chrząstką

kopytową

tworzące elipsę

otwartą ku górze

1.

Odpreparowanie tkanek od

podłoża

2.

Rozcięcie chrząstki na 2

połówki i usunięcie

3.

Po dokładnym oczyszczeniu z

chrząstki odpreparowany płat

tkanek przyszywamy szwem

węzełkowym pojedynczym

4.

Na ranę zakładamy jałową gazę

5.

Robimy opatrunek uciskowy

6.

Zmiana opatrunku po 10 – 12

dniach, ściągamy wówczas

szwy

METODA RIEHLEINA –

MAYERA

1.

Robimy cięcie nad

koronką 15 mm

równolegle do niej

2.

Wycinamy

półksiężycowaty pasek

skóry

3.

Po usunięciu paska

natrafiamy na tkankę

włóknistą, bliznowatą

chrząstk

i

1.

Wycinamy chrząstkę kierując nóż

prostopadle do kończyny

2.

Bierzemy strugacz i strugamy

resztkę chrząstki dbając by nie

uszkodzić zgrubiałej ochrzęstnej

3.

Powstałą jamę płuczemy i

wypłukujemy resztki chrząstki

4.

Jamę wypełnimy antyseptyczną

gazą

5.

Całe kopyto owijamy grubą

warstwą waty

6.

Z wierzchu zakładamy opatrunek

ochronny

7.

Opatrunek zmieniamy po 7 – 10

dniach

8.

Będziemy obserwować

wypychanie gazy przez

nowopowstałą ziarninę

9.

W dalszym leczeniu regulujemy

wzrost ziarniny na brzegach rany

przypalaniem i

przyskrobywaniem

METODA CIĘĆ KORONKĄ

Robiono otwór poniżej koronki

Nie przecinano koronki i korony rogotwórczej

Otwór dawał niewygodny dostęp do

chrząstki stąd niemożliwe było dokładne
usunięcie martwych tkanek

Rana długo się goiła, często ropiała

SŁUPEK ROGOWY

Jest to wałeczkowate rozrośnięcie się rogu

wewnętrznej grzbietowej, bocznej lub

przyśrodkowej powierzchni ściany puszki

rogowej kopyta. Zgrubiała warstwa rogu

wypukla się w kierunku kości kopytowej w

postaci równoległobocznego wałeczka lub

stożka bez uwypuklania się na zewnątrz.

Słupek rogowy może występować zarówno

w kończynach przednich jak i tylnych.

PRZYCZYNY

1) Przewlekłe zapalenie tworzywa

ściany lub podeszwy

2) Ropne zapalenia podeszwy

3) Szczeliny przenikające do tworzywa

4) Procesy zapalne kości kopytowej

OBJAWY

Poszerzenie linii białej w stronę podeszwy
Niekiedy w okolicy tej występują otwory, z których wydobywa

się czarnobrunatna ropa lub ropa z krwią

Kulawizna z oparcia średniego stopnia
Tętno na tętnicy śródręcznej wzmożone

Niekiedy ściana kopyta jest uwypuklona w miejscy słupka

rogowego

Po usunięciu podkowy stwierdza się poszerzenie linii białej

w miejscu występowania słupka w kierunku podeszwy.

Czasem otwór wielkości pięciogroszówki z wypływającą z

niego brudnoszarą lub żółtą wydzieliną ropną

Należy wykluczyć zerwanie ścięgna zginacza głębokiego, a w

przypadku kończyny miednicznej – idiopatyczny chód

koguci i włókniejące zapalenie mięśnia półścięgnistego

ROKOWANIE I LECZENIE:

Leczenie łagodnych przypadków:

Często nawroty, jeśli obecne jest uszkodzenie kości

kopytowej

Odbarczenie części ściany ze stwierdzoną zmianą, część

ściany nad zmianą należy spiłować, jeżeli sięga aż do

korony, to kopyto ma przybrać formę półksiężyca

Nie usuwa się słupków z nieropnymi zapaleniami

Powtórka zabiegu po 4 tygodniach

Zastosowanie stosunkowo szerokiej podkowy z odkutym

zawiniętym trzonem podkowy, kapturki podkowy

umieszczamy zawsze obok słupka

Leczenie operacyjne:

Podejmowane w przypadku silnej kulawizny, ropnego

zapalenia tworzywa i gwałtownego wyrzucania

kończyny

Usuwamy słupek rogowy w całości oraz zmienioną

część tworzywa

Najpierw ścieńczamy ścianę rogową na całym

zmienionym obszarze

Nożem kopytowym wgłębiamy się w środkową część

linii słupka, zestrugując ją warstwa po warstwie aż

do tworzywa

Podkucie jak w leczeniu łagodnych przypadków oraz

opatrunek uciskowy z wałeczkami

Opatrunek pozostawiamy jak najdłużej, nawet do 3

tygodni, powoli zaczynamy przyzwyczajać do ruchu

po dwóch tygodniach